Eaa te Tutaki o Taau Pitiniti Kia Koe?

KUA akaapaia te vaine a te peretiteni o tetai enua i Marike Apatonga no te neke anga e au anere ua atu tauatini tara na roto i te au koreromotu ki te au kamupani akameamea ua tei akatumuia e te au mema o tona pamiri. Kua tapekaia tetai tangata e 38 mataiti e raverave no te pae moni i Initia e kua apainaia mei tona apatimani manea tona au motoka e 29 no te mea kua tarotokakaia i tona o anga ki roto i tetai pangikaanga e $1.6 pirioni e te akakino anga no te taui anga moni. I Piripine, te angaanga ra te au tangata e tauatini ua atu o tetai airani okotai no to ratou oraanga na te maani anga i te au pitara tei tureia. Kia noo ua i roto i teia pitiniti puapinga, te ripotiia maira e, e mea matauia na ratou i te tutaki i te au opita kia kore e tamanamanata mai.

Ae, te tupu maata ra te tu tiratiratu kore e te rave anga pikikaa i roto i te pitiniti takapini i teianei ao. I te maata anga o te taime ka tupu te mamae ki te au tangata i o ki roto i teia turanga e te ingoa meitaki, e pera katoa te moni.

Akapeea koe? Tei roto ainei koe i tetai pitiniti? Me kare te manako ra ainei koe no te akamata i tetai pitiniti? Eaa te tutaki o te reira kia koe? Noatu eaa te tu, ka tutaki ia tetai apinga me o atu ki roto i te pitiniti. Kare teia e kino roa ana. Inara, e mea pakari kia tare i te ka pou i mua ake ka akamata ei i tetai raveanga pitiniti me kare te tuku anga i te au ikianga no tetai tei akatumu takereia ana. (Luka 14:28) Te akaari maira te pia i te kapi 31 i etai au tutaki anga taau ka anoano kia akamanako.

Te taka marama maira, kare i te apinga ngoie ua me o atu ki roto i te pitiniti. No tetai Kerititiano, te vaira te au angaanga tau i te pae vaerua e te tu akono meitaki kia akamanako ia. Ka taeria ainei ia koe te tutaki anga e te noo tau ua i te pae vaerua? Te oonu ra ainei tetai au tutaki anga i taau ka rauka i te ariki atu? Eaa ra etai au kaveinga te ka tauturu ia koe i te akataka e ko teea tutaki anga te ka arikiia e te kore e arikiia?

Akono i te Moni i te Tona Ngai Tau

Ka anoanoia te moni no te akamata i tetai pitiniti, e te manakonakoia ra e kia apai mai te pitiniti kia rava ua te moni no te akono i tetai pamiri. Inara, ka ngoie ua te au akakoroanga no te moni i te akamingiia. Penei ka riro mai te noinoi e ei apinga puapinga maata. No te au tangata e manganui, ka akataka ia te au apinga ke atu i te ngai te o maira te moni. Inara, kua akakite tetai tangata tata o te puka Puka Tapu o Maseli, ko Agura, i te manako tau i te tuatua anga aia e: “Auraka e tukuia mai te putaua e te apinga nui iaku nei: e akaangai mai koe iaku ki te kai e tau iaku ra.” (Maseli 30:8) Kua kite aia i te puapinga no te merengo anga i te ka rava ua no te kai​—kare aia e inangaro ana i te “apinganui,” ta etai e tuatua ra i roto i te pitiniti.

Inara, ka rauka i te tu noinoi te akakeu i tetai kia akangaropoina i teia kaveinga me mama mai tetai tuatau meitaki. Kua ripoti mai tetai orometua tutaka o te Au Kite o Iehova i roto i tetai pupu enua no runga i taua tu ra. Kua oronga tetai kamupani te anoano ra i te iniveti anga kapitara i te moni i te akaraanga e ka rauka viviki ua i te aronga iniveti i te taki rua i ta ratou moni, penei i roto i nga marama tokoiti ua. Kua arataki teia oronga anga moni ngoie ua i te manganui kia iniveti. Kua tuatua te orometua tutaka e: “Kua rapurapu etai i te rere ua ki roto. Kare ratou i uiui maata ana i te au uianga, e kua pati ratou i te moni kia [iniveti].”

I tuke atu, kua aere atu nga tangata tataki tai i te akara i te opati o teia kamupani i mua ake ka iniveti ei. Kua akakoreia te tika te patianga raua no te akara atu i te tupuanga o te au ngai. Kua akatupu teia ia raua kia ekoko i te tu meitaki o te kamupani. Kua riro mai ei paruru anga no raua, i te mea i roto i nga epetoma tokoiti ua, kua akaari ia mai te au ravenga pikikaa, e kua tapekaia te au tangata. E akamanako ana e akapeea teia tutaki anga ki te aronga tei kore i kimikimi ana na mua. Kua ruti ia ratou kare anake ua e ko te moni mari ra te au oa tei rounu atu kia ratou inara kare e rauka i te tutaki atu me pururu ake teia rave anga. I te au mea o te moni, mei teaa te pakari me taangaangaia te kaveinga a Maseli 22:3 e: “E kite mamao te tangata pakari i te kino, e kua pipini iora; te aere ua atura te kite kore, e mate atura”!

Tamou ki Taau Tuatua

Akapeea me kare e puapinga mai te pitiniti taau i tapapa ra? Te akameitaki maira a Salamo 15:4 i tetai tangata te tamou ra ki tana au koreromotu noatu i te rave anga i te reira kare ia e meitaki nona: “Ko tei taputou ra, kino uaʼi aia uaorai, kare e taeke ua.” E mea ngoie ua i te tamou ki ta tetai tuatua me te aere meitaki ra te au mea. Inara ka riro te reira ei timataanga i te tu tiratiratu me tupu te meitaki kore i te pae puapinga ki tetai.

Ka akamaara ana i tetai akaraanga Puka Tapu mei te taime mai o Iosua. Kua akapapa te au Gibeona i te au mea kia koreromotu mai te au ariki o Iseraela ma ratou e auraka e takore atu ia ratou. Ko te tika, e tuanga ratou no tetai pa enua tei tamanakoia e takino anga kia Iseraela. Te uaki anga ia te ravenga akavare, “kare akerai te tamariki a Iseraela i ta ia ratou, no te mea kua taputou te au mataiapo o te uipaanga i te Atua o Iseraela ia Iehova ia ratou.” (Iosua 9:18) Noatu e kua aere mai teia au pupu mei te ngai mai o te enemi, kua manako te au ariki e mea puapinga i te tamou ki ta ratou tuatua. Kua akaari mai te au tupuanga tei aru mai e kua akamareka teia ia Iehova.​—Iosua 10:6-11.

Ka tamou ainei koe ki taau au koreromotu pitiniti e te au pepa noatu e kare te au mea e aere meitaki ana i taau i tapapa ra?a I te rave anga i te reira ka akariro ia koe e mei ia Iehova rai, tei tamou ra ki tana tuatua.​—Isaia 55:11.

Kia Tiratiratu

Mei te animara tei rokoia e te kino ra, kare e vai ana te tu tiratiratu i roto i te ngai pitiniti i teia tuatau. Penei ka taangaanga tetai atu i roto i te pitiniti te aiteite ra ki taau i te au ravenga tiratiratu kore i te akamaata i ta ratou ka rauka mai. Penei ka tiratiratu kore ratou na roto i te akakitekite anga. Penei ka keia ratou i te ingoa o tetai kamupani e ka tuku i te reira ki runga i ta ratou apinga. Me kare penei ka oronga ratou i tetai apinga meangiti ei tetai apinga meitaki rava atu. Pouroa teia au mea e au tu tiratiratu kore ia. Ko te aronga te rave ra i te reira e mei te “aronga akono kore” tei, tau ki ta Asapha, “te tupu ra i te maata anga ta ratou apinga,” te akaraanga na roto i te mataara tiratiratu kore.​—Salamo 73:12.

Ka taangaanga ainei koe, e ei Kerititiano, i te au ravenga kare i tureia? Me kare ka inangaro ainei koe kia aratakiia e te au kaveinga Puka Tapu, e: “Kare rava a matou tangata i takingakino, kare rava a matou tangata i akakino, kare rava a matou tangata i pikikaa”; “kua akaruke ra matou i te au peu munangaro akama ra, e kare oki to matou i te aerenga pakari”; “e mea rikarika na Iehova te au toka tu ke ke; e te aite pikikaa ra, kare ïa i te mea meitaki”? (2 Korinetia 4:2; 7:2; Maseli 20:23) Ka akamaara, te akamata anga o te tiratiratu kore ko Satani te Tiaporo, te “metua oki no te pikikaa.”​—Ioane 8:44.

Penei ka patoi etai e ka tuatua e: ‘E ngata oki i te noo ua ki roto i tetai pitiniti na te rave roa tetai i te au ravenga tiratiratu kore e mei ta tetai e rave ra.’ Teia te ngai ka tau tetai Kerititiano i te akaari i tona akarongo i roto ia Iehova. Ka timataia te tu tiratiratu me ka tutakiia tetai apinga. Te tuatua anga e kare e rauka i tetai tangata i te angaanga no te oraanga ma te kore e tiratiratu kore te tuatua ra e kare te Atua e manako ana no runga i te aronga te inangaro ra iaia. Ko tetai e akarongo mou tona i roto ia Iehova kua kite e ka rauka i te Atua i te oronga mai no tona au tavini i tetai ua atu enua e i tetai ua atu turanga. (Ebera 13:5) E tika, penei ka merengo ua tetai i te moni meangiti ua e i te ka rauka i te aronga tiratiratu kore, inara kare ainei teia i te oko anga puapinga kia rauka ta te Atua akameitaki anga?

Ka akamaara, mei te apinga oki mai rai te tu tiratiratu kore, me pei ia, ka oki mai ki te tangata pei. Me kua kitea ia tetai tangata pitiniti e kua tiratiratu kore, te maata anga o te taime ka akaruke te aronga oko apinga e te aronga oronga apinga iaia. Penei ka rauka iaia i te akavare ia ratou e tai taime, inara penei ko te reira te taime openga. I tetai tua, ka rauka i tetai tangata pitiniti tiratiratu i te ngateitei a tetai atu. Kia matakite auraka e kia akakeuia e te au akamarama anga pikikaa, ‘Te rave ra tetai papaki i te reira, no reira te meitaki ua ra.’ Te kaveinga a te Puka Tapu koia ra, “Auraka koe e aru i te urupu tangata i te kino.”​—Exodo 23:2.

I te mea e akamanako ana kare toou patana pitiniti i te oa Kerititiano e kare e tamou ana ki te au kaveinga Puka Tapu. E mea tau ainei i te taangaanga i teia e ei kotoe anga kia kopae i taau apainga me raveia tetai apinga kare i te Tuatua Tapu? E akamaara i te au akaraanga mei ia Adamu raua ko Saula. I te mea e ka kopae atu i te ara, kua tuku ua raua ki te taomi anga mei tetai papaki mai e oti kua akaapa atu i to raua au oa. Mei teaa ra te oko teitei ta raua i tutaki!​—Genese 3:12, 17-19; 1 Samuela 15:20-26.

Akono i te Meitaki ma te Aronga Irinaki

Te vaira ainei te tutaki anga ka tau no te akamanako me tomo atu ki roto i te au ravenga pitiniti ma te au oa akamori o Iehova? I te oko anga te peroveta ko Ieremia i tetai ngai i tona kainga taoni i Anatota mei tona uaorai katini, kare aia i oronga anake ua i te moni e te ruru rima. Mari ra, kua tuatua aia e: “Kua tata atura au ki roto i tetai tuatua, e kua akairoia iora, e akataka iora au i te aronga kite ei kite, e kua akaaite iora au i te moni ki roto i te aite tautau.” (Ieremia 32:10) Na te maani anga i te reira au tataanga koreromotu ka rauka i te arai i te tu kite kore te ka tupu a tetai tuatau me taui te turanga.

Inara akapeea i te akara anga me kua akono tau kore tetai taeake Kerititiano ia koe i roto i te pitiniti? Ka apai ainei koe iaia ki te ngai akava anga? Te akataka marama maira te Puka Tapu no runga i teia. “Tei roto aina tetai ia kotou, e tapepe anga tana i tetai ke, kare e mataku kia akavaia ki mua i te aroaro o te aronga tuatua-tika kore ra, e auraka ki mua i te aroaro o te aronga tapu?” i ui ei a Paulo. Akapeea me kare tetai manamanata i akatikatika merengoia i taua taime rai? Kua kapiti atu a Paulo: “E ara tikai tei roto ia kotou na, i te mea te akava na kotou ia kotou uaorai. Eaa kotou i kore ei i akakoromaki i te kino? eaa kotou i kore ei i akakoromaki kia akangereia?” Ka tamanako ana i te ingoa kino ka tukuia ki runga i te akaaerenga Kerititiano me akarongo mai te aronga i vao i te au Kerititiano mou te akatikatika anga i ta ratou taumaro i te ngai akavaanga! Penei e i roto i taua au turanga ra kua riro mai te inangaro o te moni ei apinga maata atu i te aroa no te taeake? Me kare ra penei e kua tarepoia te tu ngateitei o tetai e ko te manako akaoki anga te mea mua i roto i te manako? Te akaari maira ta Paulo ako e i roto i te reira au turanga e mea meitaki kia mamae atu i tei ngere e i te aere anga ki te ngai akava anga.​—1 Korinetia 6:1, 7; Roma 12:17-21.

E tika, te vaira, te mataara o te Tuatua Tapu no te akono i te reira au taumaro anga i rotopu rai i te putuputuanga. (Mataio 5:37; 18:15-17) I te tauturuanga i te au taeake tei o e kia aru i te au takainga i tuatua ia atu, penei ka oronga te au akaaere Kerititiano i etai au ako anga tauturu no te katoatoa tei o mai. Penei ka akara ngoie ua i te tuatau o te reira uriuri anga i te akatika ua ma te au kaveinga Puka Tapu, inara a muri mai ka akaari ainei koe e kua akarongo tikai koe na te taangaanga anga i te ako tei oronga ia? Na te aroa o te Atua e no to tatou au oa Kerititiano e akakeu ia tatou kia pera.

Kare e ekoko anga, ko te o anga ki roto i tetai pitiniti ka tutaki koe i tetai apinga. Penei, ka tau ua te oko taau ka tutaki. Me aro ia atu ma tetai au uianga me kare i etai au turanga uiui anga, e tamou ki te manako e te vaira te au mea e manganui i te oraanga tei puapinga rava atu i te moni. Na te akono anga i te moni ki tona ngai tau, te akonoanga i ta tetai tuatua, kia tiratiratu, e te raveanga na roto i te mataara Kerititiano ma te oa pitiniti, ka papu ia tatou e kare e pou te taime no te pitiniti e te moni tei anoanoia, e i te reira taime rai, ka rauka ia tatou te akono i te pirianga oa, tetai akavangakau meitaki, e tetai pirianga meitaki ma Iehova.

[Au Tataanga Rikiriki i Raro]

[Pia i te kapi 31]

Te Au Mea o Taau Pitiniti Penei ka Tutaki Koe

Taime: Te akatere anga i ta tetai uaorai pitiniti vaitata rai ka pou maata te taime i te angaanga anga ei tangata angaanga na tetai kamupani. Ka tamanata ainei teia i taau akapapaanga, te akaruke meangiti ua anga i te taime no te mea puapinga maata i te pae vaerua? I te tua papu tikai, ka rauka ainei ia koe i te akanoo i taau au mea kia akapou maata i te au taime i te rave anga i te anoano o te Atua? Me koia ia, e meitaki. Inara e matakite! E mea ngoie ua teia i te tuatua ia i te rave anga.

Moni: Ka anoanoia te moni i te maani i te moni. Eaa te iniveti te anoanoia ra no taau pitiniti? E moni ainei taau e vaira? Me kare ka pati ainei koe? Ka rauka ainei ia koe kia ruti atu etai? Me kare ka maata ainei te tutaki te ka rauka ia koe me kare oki te au mea e angaanga meitaki mei tei tapapa ia atu?

Au Oa: No te au manamanata tupu ua i roto i te au angaanga i te au ra, e manganui te au pitiniti akaaere kua ngere atu aia i tona au oa. Noatu rai ka vai rai te akariro anga i tetai ei oa, te rauka anga o te pirianga maro kare i te tika. Akapeea me ko teia au oa e au taeake Kerititiano no tatou?

Tetai Akavangakau Meitaki: Te ravenga no te pirianga ki roto i tetai pitiniti i roto i teianei ao koia oki te “Taemoemoanga tau kore” me kare “Akapeea au e puapinga ia atu ei?” Tere atu i te 70 patene o te au tamariki apii i roto i tetai tare anga tei raveia i Europa e ngai meangiti to te tu akono meitaki me kore kare e ngai i roto i te oraanga o te pitiniti. No reira rai kua riro mai te peu pikikaa, te tu tiratiratu kore, e te au ravenga pitiniti uiui ei apinga matauia. Ka timataia ainei koe kia aru atu?

Toou Pirianga ma Iehova: I etai au rave anga i roto i te pitiniti e kare ki te au ture e te au kaveinga a te Atua, noatu e mea matauia i roto i te au mea pitiniti, ka akakino atu i te pirianga o tetai tangata ki Tei Maani ra. Ka tutaki teia iaia i tona manakonako anga o te oraanga mutu kore. Kare ainei teia i te oko teitei rava no tetai Kerititiano tiratiratu i te tutaki, noatu e eaa to te materia puapinga?

[Au Tutu i te kapi 31]

Ko teea te tauturu ka arai i te kite kore a muri mai? Te tikaanga a tetai tangata me kare tetai tataanga koreromotu?