Koia to Mua i te Mesia

I AKAAITEIA atu te kiri tatua aano ki tona pakiri paraoni. Tei kakauia ki te kakau uruuru kamera, ae i te akaraanga e e peroveta aia. E manganui tei akavaitata atu kiaia i te kauvai Ioridana. I reira kua akakite mataku kore teia tangata umere e kua papa aia i te papetito i te aronga ara tei tataraara.

Kua poitirere te tangata! Koai teia tangata? Eaa tana akakoroanga?

Kua tuatua a Iesu Karaiti no teia tangata e: “I aere tika ra kotou e akara i te aa? I te peroveta? koia ïa, e karanga atu au ia kotou, e maata aia i te peroveta. . . . Ta te vaine i anau nei, kare atu ïa e maata atu ia Ioane bapetizo nei.” (Mataio 11:9-11) Eaa ra a Ioane i riro ei e tangata takake? No te mea koia to mua i te Mesia.

Kua Totouia Tana Angaanga

Tere atu i te 700 au mataiti i mua ake i to Ioane anauanga, kua akakite a Iehova e ka kapiki mai teia mei roto mai i te metepara: “E akameitaki i te arataa o Iehova: e akatika ua i te medebara i tetai ara metua no to tatou Atua.” (Isaia 40:3; Mataio 3:3) Tere atu i te 400 au mataiti i mua ake i to Ioane anauanga, kua tuatua te Atua Mana Katoatoa e: “I na, e tono ana au i te peroveta ra ia Elia kia kotou na, ka tae atu ei i taua rā maata e te mataku o Iehova ra.” (Malaki 4:5) Ko te tika e kua anauia a Ioane Papetito vaitata rai e ono au marama i mua ake ia Iesu kare ia i te mea maani ua, e kare teia i tupu ua mai na roto i te tupu anga matauia. Mei te anauanga o te tama tei taputouia ko Isaaka, e temeio te anauanga o Ioane, ki tona nga metua, ko Zakaria raua ko Elisabeta, kua pati i te mataiti no te anauanga tamariki.​—Luka 1:18.

I mua ake a Ioane ka toia mai ei, kua akakiteia tana akauenga, angaanga, e tona tu oraanga e te angera ko Gaberiela. Ma te maroiroi e te vaerua o Elia, ka akaariu mai a Ioane i te aronga akarongo kore mei te mataara o te mate e ka akateateamamao ia ratou kia ariki ia Iesu e ko te Mesia. Mei te anau anga mai, ka riro mai a Ioane e e tangata Nazira, kia oronga i tona oraanga ki te Atua, e kia kore e amiri i te uaina me kare te kava. Ae, ko te “tāpaki e te meli ngangaere” tana kai i roto i te metepara. (Mareko 1:6; Numero 6:2, 3; Luka 1:13-17) Mei ia Samuela rai, mei te pepe anga mai kua akatakaia a Ioane no te angaanga kaka a te Atua Teitei Rava.​—1 Samuela 1:11, 24-28.

E pera kua ikiia te ingoa o Ioane e te Atua. E ingoa Epera tei tuatua ia “Ioane” tona aite anga “Kua Akaari a Iehova i te Mareka Anga; Kua Takinga Meitaki Mai a Iehova.”

I te peritomeia anga te tama i te varu o te ra, tona papa, ko Zakaria, kua akauru tu-Atua ia kia tuatua e: “E ko koe na, e teianei tamaiti, ka tuatuaia koe e peroveta no Tei Teitei: na mua oki koe i te mata o te Atu i te aere, ei akameitaki i tona aerenga; Ei akakite i tona tangata i te ora, i te akakore anga i ta ratou ara, I te ngakau aroa o to tatou Atua, i taea mai ei tatou e te mārama no runga mai.” (Luka 1:76-78) Ka riro mai ta Ioane angaanga orometua papuriki ei mea puapinga maata i tona oraanga. E akaaiteia atu ma te reira, pouroa tetai au mea kare ia i te mea puapinga. No reira, te akono ra te au Tuatua Tapu i te 30 au mataiti mua o te oraanga o Ioane i roto i te irava okotai: “E kua tupu atura taua tamaiti ra, e maroiroi atura te ngakau: e noo oki i te medebara, e tae ua akera ki te rā i akakite uaʼi aia iaia uaorai ki to Iseraela.”​—Luka 1:80.

E Reo i Roto i te Metepara

I te 15 mataiti tutara anga o Kaisara Tiberio, ko Ponotio Pilato te kavana o Iudea, kua aere mai a Ioane Papetito mei te metepara ma teia akakiteanga poitirere: “E tataraara kotou; te vaitata mai nei oki te basileia o te ao.” (Mataio 3:2; Mareko 1:4; Luka 3:1, 2) Kua akaaraaraia te au tangata o te au ngai katoa. Kua akatukiaia e te reira akakite anga mataku kore i te au ngakau o te tangata te inangaro ra i te manakonakoanga papu tikai. Kua timata katoa ta Ioane akakiteanga i te tu akaaka o tetai tangata no te mea te umuumu ra i te tataraara mei te ngakau mai. Tona ngakau tae e te akapapu anga kua akakeu i te maata anga o te au tangata tiratiratu e te ngakau tae kia manako iaia ra e e tangata tei tonoia mai e te Atua.

Kua totoa to Ioane tu rongonui mei te maiata o tetai ra ou. Ei peroveta na Iehova, kua kitea ngoie ua ia aia no tona kakau e te akamori anga. (Mareko 1:6) E pera kua teretere atu te au kau taunga e te ngati Levi mei Ierusalema mai i te kimi e eaa te akatupu ra i teia inangaro. E tataraara? Eaa ra, e no teaa? Koai teia tangata? Kua inangaro ratou i te kite. Kua akamarama atu a Ioane: “Kare au te Mesia. Kua na ko maira ratou kiaia, Koai oki? Ko Elia ainei koe? Kua karanga atura aia, Kare au. Ko taua peroveta ra ainei koe? Kua karanga atura aia, Kare. Kua tuatua maira ratou kiaia, Koai koe? ei tuatua anga na matou ki te aronga i tono mai ia matou: eaa ua taau tuatua ia koe uaorai? Kua karanga atura aia, Ko te reo au ‘no tetai e kapiki aere ki te medebara ra e, Ka akatika ua i te mataara no te Atu,’ ko tei karangaia mai e Isaia peroveta ra. No te au Pharisea taua aronga i tonokia maira. Kua ui maira ratou kiaia, na ko maira, Eaa oki koe i bapetizo ei, kare koe i te Mesia, kare oki a Elia, kare oki i taua peroveta ra?”​—Ioane 1:20-25.

E au takainga tau te tataraara anga e te papetito anga no te aronga te ka tomo atu ki roto i te Patireia. No reira, kua pau a Ioane e: ‘Ko au nei, te bapetizo nei i te aronga ara tei tataraara ki te vai, inara i muri mai iaku tetai e mana maata tona e bapetizo ia kotou ki te vaerua tapu e te ai. Kare au e tau kia tatara i te itiki i tona tamaka. E matakite! Tei tona rima tana tairi e ka akaputuputu i te sitona ki roto i tana vairanga sitona, kareka te ota ka tutungiia e ka takoreia.’ (Luka 3:15-17; Angaanga 1:5) Ae, ka orongaia te vaerua tapu ki te au pipi a te Mesia, inara ka kite tona au enemi i te ai akapou anga.

Kua Akamatakiteia te “Tangata Katoatoa”

E manganui te au tangata ngati Iuda ngakau tiratiratu kua akakeu oonuia e te au tuatua a Ioane e kua aaki eeu ua i ta ratou au ara tiratiratu kore ki te Ture koreromotu. Kua akaari papuriki ratou i to ratou tu tataraara na te akatika anga ia Ioane kia papetito ia ratou i roto i te Kauvai Ioridana. (Mataio 3:5, 6) Tei tupu mai, tei roto to ratou ngakau i te turanga tau no te ariki mai i te Mesia. Te akamarengo anga i to ratou kaki no te kite i te au umuumu anga tuatua tika a te Atua, kua ikuiku rekareka atu a Ioane ia ratou e ei au pipi nana, e pera i te apii anga ia ratou akapeea me pure.​—Luka 11:1.

No runga i to mua i te Mesia, kua tata te apotetoro ko Ioane e: “I aere mai taua tangata ra ei kite, ei akakite i taua mārama ra, kia akarongo te tangata katoatoa iaia.” (Ioane 1:7) No te reira kua aere mai te au tangata katoatoa i te akarongo ia Ioane Papetito iaia i “tuatua aere anā . . . i te bapetizoanga tataraara ki te tangata ravarai o Iseraela.” (Angaanga 13:24) Kua akamatakite aia ki te aronga koi tero no te rave atu i te morimori apinga. Kua akamatakite aia i te au vaeau no te tamanata anga i tetai ua atu me kare te maani anga i tetai au akaapa anga pikikaa. E kua akakite aia i te aronga ngateitei, te au Pharisea e te au Sadukea pikikaa: “E te anaunga vipera e, naai kotou i ako atu e e rere ke kotou i te mate e vaitata mai nei? E tenana ka tuku mai na i te akonoanga e tau i te tataraara: Auraka e manako i roto ia kotou uaorai e, E metua to matou ko Aberahama; e karanga atu oki au kia kotou, Ka tika i te Atua i te akatupu i te tamariki na Aberahama no roto i teianei au toka.”​—Mataio 3:7-9; Luka 3:7-14.

E ei pupu, kua patoi te au arataki akonoanga i te tuatau o Ioane i te irinaki iaia e kua akaapa pikikaa atu iaia ma te maki temoni. Kua kopae ratou i te mataara o te tuatua tika te ka arataki ki te ora mutu kore. I tetai tua, kua tataraara e kua papetito te aronga koi tero ara ua e te au vaine akaturi tei irinaki i te akakite anga a Ioane. I te tuatau tau, kua ariki ratou ia Iesu Karaiti e ko te Mesia.​—Mataio 21:25-32; Luka 7:31-33.

Kua Akaaravei ia te Mesia

No te au ono marama​—mei te tuatau tupu anga rau ki te pururu anga rau o 29 T.N.—​kua arataki te kite tiratiratu o te Atua ko Ioane i te manako o te au ngati Iuda ki runga i te Mesia e aere maira. Kua tae te taime no te Ariki Mesia kia aere mai. Inara i te aere anga mai aia, kua aere atu aia ki taua kauvai Ioridana e kua pati kia papetitoia atu. I te akamata anga kua patoi a Ioane, inara kua akapapa ua atu aia. E tamanako ana i tona rekareka i te eke anga mai te vaerua tapu ki runga ia Iesu e kua akarongo ia to Iehova reo i te tuatua anga i tona mareka anga i Tana Tamaiti.​—Mataio 3:13-17; Mareko 1:9-11.

Ko Ioane te mea mua tei kite e ko Iesu te Mesia, e kua akaaravei aia i tana au pipi ki Tei Akatainuia ra. “Ka akara na,” i tuatuaʼi a Ioane, “i te Punua-mamoe a te Atua, ko tei apai ke atu i te ara a to te ao!” Kua akakite katoa aia e: “Koia teia taku i karanga ra e, Te aere mai nei tetai tangata i muringao iaku nei, e kua riro aia i mua iaku: ko mua rai oki aia iaku. Kareka au, kare au i kite iaia: kia kitea ra aia e to Iseraela, i aere mai ei au e bapetizo ki te vai nei.”​—Ioane 1:29-37.

Kua tamou ua atu ta Ioane angaanga ma te aiteite atu ki ta Iesu angaanga orometua no tetai au marama e ono. Kua marama tataki tai ratou i te angaanga a tetai e rave maira. Kua manako a Ioane iaia uaorai e e oa no te Tane Akaipoipo e kua rekareka i te kite anga ia Karaiti e tupu maata ra e iaia e tana angaanga te meangiti ra.​—Ioane 3:22-30.

Kua akataka a Iesu ia Ioane e ko mua iaia, tei akatutuia mai e Elia. (Mataio 11:12-15; 17:12) I tetai atianga, kua tuatua a Iesu e: “I vai ana te ture e te au peroveta, e tae roa akenei ia Ioane nei: mei reira mai i tutu aereia te basileia o te Atua, e te aronga i o ra, i o ïa i te maroiroi.”​—Luka 16:16.

Tiratiratu ki te Openga

Kua mouriaia e kua tapekaia a Ioane no te mea kua akakite mataku kore aia i te tuatua mou. Kare aia i kopae ke ana i tana apainga kia akakite atea i te ara a te Ariki ko Heroda. I te aati anga i te ture a te Atua, te noo akaturi ra te reira ariki ma te vaine a tona tuakana, ko Herodia. Kua tuatua mataku kore atu a Ioane e kia tataraara te tangata e kia rauka mai te tu tangi o te Atua.

Mei teaa te akaraanga tau o Ioane i te akarongo e te aroa! I te tutaki anga i tona uaorai tu rangatira, kua akapapu aia i tona tu tiratiratu ki te Atua ko Iehova e tona aroa no te au oa tangata. I muri ake i tetai mataiti tapeka anga, kua tipuia te katu o Ioane tei tupu mai i tetai ravenga akauruia e te Tiaporo e tei raveia e te vaine kino ko Herodia, tei ‘riri iaia’ ra. (Mareko 6:16-19; Mataio 14:3-12) Inara kua tamou to mua i te Mesia i tona tu tiratiratu kia Iehova kare e roa ana ka akatuia mai mei te mate kia rekareka i te oraanga i roto i te ao ou tuatua tika o te Atua.​—Ioane 5:28, 29; 2 Petero 3:13.