Te Riroanga Kia Kite i ‘te Manako o te Mesia’

‘Koai oki tei kite i te manako o Iehova ra? E naai e apii atu iaia? Tei ia matou ra te manako o te Mesia.’​—1 KORINETIA 2:16, akaaite ia NW.

1, 2. I roto i tana Tuatua, kua kite a Iehova te tau ra kia akakite i teaa no Iesu?

EAA to Iesu tu me akara ia atu? Eaa te kara o tona rauru? tona pakiri? tona nga mata? Eaa tona roa? Eaa tona paunu? I te au anere mataiti i topa, e tuke tuke te au tutu peniia no Iesu mei te mea tau ki tei mamao roa te tu ra. Kua akatutu mai tetai papaki iaia ei tangata tikai e te maroiroi, ko etai kua akatutu mai iaia ei apikepike e te maratea.

² Inara, ko te Pipiria, kare i akakite mai i te manako no runga i to Iesu tu akara anga. Kareka ra, kua kite a Iehova i te mea tau kia akakite i tetai apinga e maata roa atu te puapinga: koia to Iesu ra tu ei peretana. Kare te au tataanga Evangeria ra i ripoti ua i ta Iesu i tuatua e i rave mari ra kua akakite katoa i te oonu o te manako ngakau e te akatauanga no te manakoanga tei turu i tana au tuatua e te au angaanga oki. Ko teianei nga tataanga e a tei akauruia ra ka akakite ia tatou kia akara ki ta te apotetoro ko Paulo i taiku ra ‘te manako o te Mesia.’ (1 Korinetia 2:16) E mea puapinga maata ra kia matau tatou i te au manako, te au manako ngakau, e te tu peretana o Iesu. No teaa ra? No nga tumu e rua.

3. Na to tatou matauanga i te manako o Karaiti ka rauka kia oronga mai kia tatou i teea manako oonu?

³ Te mea mua, te oronga maira te manako o Karaiti i tetai kite no tatou ki roto i te manako o te Atua ko Iehova. No te kite meitaki o Iesu i tona Metua e kua rauka iaia kia tuatua: “Kare rava tetai i kite i te Tamaiti, mari ra ko te Metua; e kare tetai i kite i te Metua, mari ra ko te Tamaiti, e te tangata ta te Tamaiti e inangaro i te akakite atu.” (Luka 10:22) Mei te mea rai e te tuatua ra a Iesu, ‘Me te anoano ra koe kia kite eaa to Iehova tu, e akara mai iaku nei.’ (Ioane 14:9) No reira, me apii tatou i te au Evangeria tei akakite maira no te tu o to Iesu manako e te manako ngakau, ko te tika, te apii ra tatou e akapeea to Iehova ra manako e te manako ngakau. Na taua kite ra e raukai ia tatou kia akapiri vaitata atu ki to tatou Atua.​—Iakobo 4:8.

4. Me kia rave tikai tatou kia aite kia Karaiti, eaa ta tatou ka tika kia apii na mua, e no teaa ra?

⁴ Te rua, na to tatou kiteanga i te manako o Karaiti ka tauturu ia tatou, “kia aru kotou i tona takainga vaevae.” (1 Petero 2:21) Te aruanga ia Iesu kare i tetai tuatua taokiokianga ua i tana au tuatua e te aruanga i tana angaanga. I te mea te mana ra te au manako e te au manako ngakau ki runga i te tuatua e te au angaanga oki, ko te aruanga ia Karaiti te umuumuia ra kia tatanu tatou i taua “tu manako” rai tana i akono ra. (Philipi 2:5, akaaite ia NW.) Mei tera te tu, me ka rave aite tikai tatou mei ia Karaiti ra, ka Tika tatou kia na mua te apii kia manako e kia manako ngakau mei iaia rai, koia oki, ki te meitaki e rauka ia tatou au tangata apa ua nei. Ei reira, ma te tauturu a te aronga tei tata ra i te Evangeria, e akara tatou i te manako o Karaiti. Ka uriuri tatou na mua i te au manako tei akamana ra i te tu o to Iesu manako e te manako ngakau.

Tona Vaianga i Mua Ake ka Riro ei ei Tangata

5, 6. (a) Eaa ta to tatou au oa kapiti mai ka rauka kia akatupu kia tatou? (e) Eaa te kapiti anga oa o te Tama mua a te Atua i te au rangi ra i mua ake i te aerenga mai ki te enua nei, e eaa te tupu anga o teia ki runga iaia ra?

⁵ Ka akatupu to tatou kapiti anga oa i te akakeu anga ki runga ia tatou, te au manako, te au manako ngakau, e te au angaanga no te meitaki me kare no te kino.a (Maseli 13:20) E akamanako i to Iesu ra kapiti anga i te au rangi ra i mua ake i te aere anga mai ki te enua nei. Te akakite maira te Evangeria a Ioane i to Iesu vaianga i mua ake i te riroanga ei tangata ei “Logo,” me kare Vaa Tuatua, no te Atua. Te tuatua ra Ioane: “I vai ana te Logo i muatangana, i te Atua ra oki te Logo, e ko te atua oki te Logo. I te Atua ra oki aia i muatangana.” (Ioane 1:1, 2) I te mea kare o Iehova akamataanga, ko to te Logo kapitianga ma te Atua ra mei “muatangana” ka tika e te taiku ra i te akamata anga ta te Atua au angaanga. (Salamo 90:2) Ko “te Tama mua [a Iesu] o te au mea ravarai i angaia ra.” No reira, kua vai mai aia i mua ake i etai au mea ora vaerua katoa ra e te anga maianga i te ao katoa e pini ua ake.​—Kolosa 1:15; Apokalupo 3:14.

⁶ Kia tau ki ta etai akataka anga a te au taineti, kua vai mai te ao katoa e pini ua ake no etai 12 pirioni mataiti. Me te tika ra taua akataka anga, kua rekareka te Tama mua a te Atua ra i tetai kapiti anga ma tona Metua no etai mataiti kare i kiteia i mua ake i te anga maianga ia Adamu. (Akaaite ia Mika 5:2.) No reira kua tupu tetai tapeka anga oonu e te aroa i rotopu ia raua tokorua. Ei pakari akaperetanaia, kua akatutuia mai teianei Tama mua te vaira tona tu i mua ake i te riroanga ei tangata i te na koanga e: “E te mataora ua ra au i te au rā katoatoa ra, i te rekareka tamou marie anga ki mua i to Iehova aroaro.” (Maseli 8:30) E mea tika i te pouanga te tuatau roa i te kapitianga meitaki ma te Tumu o te aroa ra kua riro ei tupuanga maata ki runga i te Tama a te Atua ra! (1 Ioane 4:8) Kua riro teia Tamaiti kia kite e kia akaata oki i te au manako e te au manako ngakau o tona Metua, e te au aerenga kare ra e rauka i tetai ke atu ra.​—Mataio 11:27.

Oraanga i te Enua e te Au Mana Oki

7. Eaa tetai tumu i umuumuiai te Tama mua a te Atua ra kia aere mai ki te enua nei?

⁷ E maata atu ta te Tamaiti a te Atua kia apii, no te mea ko ta Iehova akakoroanga kia akapapa i tana Tamaiti ei Taunga Maata aroa, kia “aroa mai ia tatou i to tatou au paruparu.” (Ebera 4:15) Kia raukai te au umuumuanga no teianei apainga ko tetai ia tumu i aere mai ei te Tamaiti ki te ao nei ei tangata. I konei, ei tangata e kiko e te toto, kua o atu a Iesu ki te au turanga e te au mana tei akara ua maira aia i mua ana mei te rangi maira. I teianei kua kite aia i te au manako e te au manako ngakau tikai. I etai tuatau kua roiroi aia, kua kaki vai, e kua onge kai. (Mataio 4:2; Ioane 4:6, 7) E maata atu oki, kua akakoromaki aia i te au tu ngata katoa e te mamaeanga. No reira kua “kite aia i te akamoraro” e kua riro kia tau tikai aia no tana tuanga ei Taunga Maata.​—Ebera 5:8-10.

8. Eaa ta tatou i kite no to Iesu ra oraanga mua ki runga i te enua nei?

⁸ Peea oki ta Iesu i kite i te tuatau mua o tona oraanga i te enua nei? E poto ua te tataanga no tona tamaiti varevareanga mai. Te tika, ko Mataio anake raua ko Luka tei akakite mai i te au tupuanga tei koropini ra i tona anau anga mai. Kua kite te aronga tata Evangeria ra e i noo a Iesu ki te rangi i mua ake i te aerenga mai ki te enua nei. Na taua oraanga i mua ake i te riroanga ei tangata, i akataka maata mai i te tu ei tangata i riro maira aia. Inara, e tangata tikai a Iesu. Noatu rai e apa kore ua, kua tupu ake aia ei pepe na roto mai i te tamariki anga e te mapu anga ki te pakari anga mai, i taua tuatau katoa ra te apii ra aia. (Luka 2:51, 52) Te akakite maira te Pipiria i etai apinga no to Iesu oraanga mua kare e ekoko anga kua akatupu iaia kia tau.

9. (a) Eaa te akakite anga te vaira e i anauia mai a Iesu ki roto i tetai pamiri putaua? (e) I roto i teea au tu turanga i akatupuia ake ei a Iesu?

⁹ I te akara anga, kua anauia mai a Iesu ki roto i tetai pamiri putaua. Te akakiteia maira teia na te atinga ta Iosepha raua ko Maria i apai atu ki te iero e vaitata i te 40 ra i muri ake i tona anau anga. Kare i apaiia mai tetai toa punua mamoe ei atinga akakakara e tetai kukupa ou me kare tetai punua rupe ei atinga ara, kua apai mai raua e “rua kukupa, e kare ra, e rua punua rupe.” (Luka 2:24) Kia tau ki te ture a Mose ra, ko teia atinga kua akatikaia no te putaua. (Levitiku 12:6-8) I muri akera, kua tupu ake teianei pamiri taakaaka. E ono ra a Iosepha raua ko Maria tamariki ke atu na te anau natura mai i muri ake i to Iesu anau anga temeio mai. (Mataio 13:55, 56) No reira kua tupu ake a Iesu i roto i tetai pamiri maata, penei i roto i te au turanga tau oki.

10. Eaa te akaari maira e ko Maria raua ko Iosepha e nga tangata mataku i te Atua ra?

¹⁰ Kua akonoia mai a Iesu e nga metua mataku i te Atua tei utuutu ra nona. Tona metua vaine, ko Maria, e vaine mako tikai aia. E akamanako e i te araveianga iaia, kua tuatua atu te angera ko Gaberiela: “Kia ora koe, e tei akaperepere ravaia mai e! tei ia koe te Atu.” (Luka 1:28) Ko Iosepha katoa oki e tangata akono ngakau tae. I te au mataiti tataki tai kua aere tiratiratu atu aia e 150 kiro mita ki Ierusalema no te Pasa. Kua aere katoa oki a Maria, noatu rai e ko te aronga tane anake tei umuumuia kia aere. (Exodo 23:17; Luka 2:41) I tetai atianga mei tera, i muri ake i ta Iosepha raua ko Maria kimi matariki anga, kua kitea a Iesu e 12 mataiti i te iero i roto i te aronga orometua. Kua tuatua atura Iesu ki tona nga metua manamanata ra: “Kare korua i kite e, ei roto rai au i te are o taku Metua e tau ei?” (Luka 2:49) “Metua”​—kua tika taua tuatua ra ei akakiteanga pumaana e te tau tikai kia Iesu ou ra. Ko tetai apinga, penei kua akakiteia atu kiaia e ko Iehova tona Metua tikai. Kapiti katoa oki, e mea tika e e metua angai meitaki a Iosepha kia Iesu. E tika rava oki e kare a Iehova e iki i tetai tangata riri me kare takinga kino kia akono ake i Tana Tamaiti akaperepere!

11. Eaa te angaanga ta Iesu i apii, e i te au tuatau Pipiria ra, eaa tei o atu ki te raveanga i teia angaanga?

¹¹ I tona au mataiti i Nazareta, kua apii a Iesu i te rave anga ei kamuta, penei na tona metua angai, ko Iosepha i apii. Kua kite meitaki a Iesu i taua angaanga ra e kua tapaia aia uaorai ko “te kamuta.” (Mareka 6:3) I te tuatau Pipiria ra, kua rave te au kamuta i te patuanga te au are, te maanianga apinga no roto (kapiti katoa te au kaingakai, te au nooanga, e te au ngai vairanga apinga), e te maanianga te au apinga pama. I roto i tana Dialogue With Trypho, i te rua anere mataiti T.N., kua tata a Justin Martyr no Iesu: “Kua matau aia i te raveanga angaanga ei kamuta iaia i roto i te au tangata ra, te maanianga arote e te au amo.” Kare taua angaanga ra i te ngoie ua, no te mea penei kare e rauka i taua aronga kamuta taito ra kia oko i ta ratou rakau. Penei kua aere atu aia ki vao e kua iki i tetai rakau, e kua tipu ki tana toki, e kua apai atu i taua rakau ra ki te kainga. No reira penei kua kite a Iesu i te au akaaoanga no te kimianga no te oraanga, te akonoanga ma te aronga oko, e te rave tutakianga apinga oki.

12. Eaa te akakite maira e i te akara anga kua mate a Iosepha i mua ake i to Iesu matenga, e eaa te aite anga o teianei no Iesu ra?

¹² E ko te tamaiti mataiapo, penei kua tauturu a Iesu i te akono no te pamiri, e maata oki no te mea i te akara anga kua mate a Iosepha i mua ake ia Iesu.b Kua tuatua te Zion’s Watch Tower o Tianuare 1, 1900, e: “Te akakite maira te ikuiku anga e kua mate a Iosepha i te tuatau te ou ra a Iesu, e kua rave a Iesu i te angaanga kamuta e kua riro nana e turu i te pamiri. Te kitea ra i teianei tetai tutu anga i te akakiteanga Tuatua Tapu i te ngai i tapaia ra a Iesu uaorai ei kamuta, e ko tona metua vaine e tona au taeake te taikuia ra, kare ra a Iosepha. (Mareko 6:3) . . . Penei te tika ra, i reira, e ko te tuatau roa e tai ngauru ma varu mataiti o te oraanga o to tatou Atu ra, mei te tuatau o te tupuanga [tei tataia ia Luka 2:41-49] ki te tuatau o tona papetito anga ra, kua rave aia i te rave anga i te au angaanga noa ua o te oraanga ra.” Ko Maria e tana tamariki, kapiti katoa ia Iesu, penei kua kite i te mamae tei tupu ra me mate tetai tane akaperepereia e te metua oki.

13. I to Iesu ra akamata anga i tana angaanga orometua, eaa i riro ei ma te kite, te kite oonu, e te oonu oki o te manako ngakau kare ra i rauka i tetai atu tangata?

¹³ Te taka meitaki ra, kare a Iesu i anauia mai ki roto i tetai oraanga ngoie ua. Kareka ra, kua kite aia na mua i te oraanga o te au tangata noa ua ra. I reira, i te 29 T.N., kua tae te tuatau no Iesu kia rave i te angaanga tu-Atua tei tapapa maira iaia. I te topa anga o taua mataiti ra, kua papetitoia aia i te vai e kua anauia ei Tamaiti vaerua na te Atua. ‘Kua mavete mai te au rangi ra kiaia,’ i te akara anga te akakite maira e kua rauka iaia i teianei kia maara i tona oraanga i te rangi ra i mua ake i tona oraanga ei tangata, kapiti katoa te au manako e te manako ngakau tei tupu i reira ra. (Luka 3:21, 22) No reira i to Iesu akamata anga i tana angaanga orometua, e kite tona, e kite oonu, e te manako ngakau oonu oki e kare ra i tetai atu tangata ke. Ma te tumu meitaki, kua akono nga tata Evangeria i te maataanga o ta ratou au tataanga ki te au tupu anga no ta Iesu ra angaanga orometua. Noatu e, kare i rauka ia ratou kia tata i te au mea ravarai tana i tuatua e i rave oki. (Ioane 21:25) Inara ko tei akauruia ratou kia tata te akariro ra kia kite tatou ki roto i te manako o te tangata maata rava atu tei ora ana.

To Iesu ra Tu ei Peretana

14. Akapeea ta nga Evangeria ra akatutu anga mai ia Iesu ei tangata aroa pumaana e te manakoanga ngakau oonu?

¹⁴ Te tu tangata o Iesu tei mama maira mei roto i te au Evangeria no tetai tangata pumaana aroa ra e te au manako ngakau oonu oki. Kua akakite aia i tetai tu atea no te au ravenga manako ngakau: te aroa no tetai repera (Mareko 1:40, 41); te mamae ngakau no te au tangata akarongo kore (Luka 19:41, 42); te riri tuatua tika i te aronga noinoi moni (Ioane 2:13-17). E tangata kite i te aroa, kua rauka ua kia tae ra to Iesu roi mata, e kare aia i uuna i tona manako ngakau. I te matenga tona oa akaperepere ko Lazaro, te akara anga ia Maria, tuaine o Lazaro, i te aueanga kua akatukia oonu atura ia Iesu e aue iora aia uaorai, i te aueanga ki mua tikai ia etai katoa ra.​—Ioane 11:32-36.

15. Akapeea te kitea anga to Iesu ra au manako ngakau aroa i te tu o tona manako anga e te akono anga oki ia etai ke ra?

¹⁵ Kua kite maataia to Iesu au manako ngakau aroa na roto i te tu o tona manako anga e te akono anga oki ia etai ke. Kua itae atura aia ki te putaua e tei takinga kinoia, ma te tauturuanga ia ratou kia ‘kite i te pumaana no to ratou meta.’ (Mataio 11:4, 5, 28-30) Kare i maata roa tana angaanga e kia kore aia e manako atu i tei umuumuia no te aronga makiia ra, me ko tetai vaine mate i te atekeria tei akatukia marie atura i tona kakau me kare ko tetai tangata matapo te patu apinga ra e kare i akarongo kia muteki ua aia. (Mataio 9:20-22; Mareko 10:46-52) Kua akara a Iesu i te meitaki i etai ke ra e kua tuatua akameitaki atu ia ratou; inara, i mareka ua aia i te oronga akoanga me te anoanoia ra. (Mataio 16:23; Ioane 1:47; 8:44) I te tuatau e rekareka ra te au vaine i te au tika tokoiti ua, kua akono atura Iesu ia ratou ma tetai vaito anga tau e te tapu mou e te ngateitei oki. (Ioane 4:9, 27) No reira rai, tetai pupu vaine i matuapuru mareka atu ei kiaia mei ta ratou uaorai au apinga ra.​—Luka 8:3.

16. Eaa te akakite maira e e manako tau to Iesu no te oraanga e te au apinga oki?

¹⁶ E manakoanga tau to Iesu no te oraanga. Kare te au apinga i te mea puapinga maata kiaia ra. I te akara anga, e meangiti ua tana apinga. Kua tuatua aia e “kare ona urunga upoko.” (Mataio 8:20) I taua taime rai, kua akamareka atu a Iesu i tetai ke. Iaia i tetai akaipoipo anga​—e mea matauia ei ngai no te akatangi anga imene, te imeneanga, e te rekarekaanga oki—​te taka meitaki ra e kare aia i reira kia tapoki atu i taua atianga ra. Ko te tika kua rave a Iesu i tana temeio mua ra i reira. I te pouanga te uaina, kua akariro aia i te vai ei uaina meitaki, ko tetai apinga “e rekarekaʼi te ngakau o te tangata nei.” (Salamo 104:15; Ioane 2:1-11) No reira kua aere ua atu te tamataora anga, e kare te vaine e te tane akaipoipo ra i akama. Te akaata katoaia maira tona tu tau i te mea e maata roa atu te au atianga taikuia i ta Iesu raveanga roa e te ngata i tana angaanga orometua.​—Ioane 4:34.

17. Eaa i kore ei i te mea poitirere e ko Iesu tetai Pu Apii, e eaa tana au apiianga i akaata mai?

¹⁷ E Pu Apii a Iesu. Kua akaata mai te maata anga o tana apiianga i te au tu tikai no te oraanga i te au ra ravarai ko tana ia i kite tikai. (Mataio 13:33; Luka 15:8) Kare i aiteia tana tu apiianga​—e taka meitaki, e mama ua, e te tau oki. Te mea maata atu oki ko tana i apii maira. Kua akaata tana au apiianga i tona anoano ngakau kia kite te aronga akarongo atu iaia ma te manako, te au manako ngakau, e ta Iehova ra au ravenga.​—Ioane 17:6-8.

18, 19. (a) Ma teea au tuatua akatutuanga meitaki ta Iesu ra i akataka mai i tona Metua? (e) Eaa te ka uriuri manakoia i te atikara te ka aru mai?

¹⁸ E putuputu te taikuanga te au akatutu anga, kua akakite a Iesu i tona Metua ma te tutu tuatuaia kare i te mea ngoie kia ngaropoinaia. E apinga ra tetai kia tuatua i roto i te tu matauia no te aroa o te Atua. E apinga ke ra kia akaaite atu ia Iehova ki tetai metua akakore i te ara tei oonu ra te akakeu anga i te akara atuanga i tana tamaiti i te okianga mai e kua ‘oro atura, takave atura i runga i te kaki o tana tamaiti e kua ongi aroa atura iaia.’ (Luka 15:11-24) I te kopaeanga i tetai peu ketaketa tei akara iora te au arataki akonoanga ki runga i te au tangata noa nei, kua akataka atura Iesu e ko tona Metua e Atua mama ua ki aravei tei akarongo atura i te au patianga a tetai terona taakaaka ra e kare ki te pure akameamea ua a tetai Pharisea akaparau ra. (Luka 18:9-14) Kua akatutu atura Iesu ia Iehova ei Atua utuutu meitaki tei kite ra me topa tetai manu rikiriki ra ki te enua. “Auraka mari kotou e mataku,” ta Iesu i akamaroiroi atura i tana au pipi, “e maata to kotou meitaki i to te au manu rikiriki e manganui.” (Mataio 10:29, 31) No reira rai, kua umere te tangata i ta Iesu “tuatua anga” e kua akavaitata atu kiaia. (Mataio 7:28, 29) Eaa oki, i tetai atianga kua noo vaitata mai ‘tetai aronga e manganui’ kiaia no nga ra e toru, kare i kai manga ana!​—Mareko 8:1, 2.

¹⁹ Ka tau tatou kia akameitaki e kua akakite mai a Iehova i roto i tana Tuatua i te manako o Karaiti! Inara, akapeea ka raukai ia tatou kia tatanu e kia akakite i te manako o Karaiti i roto i ta tatou au akonoanga ma etai ke ra? Ka uriuri manakoia teia i roto i te atikara te ka aru mai.

[Au Tataanga Rikiriki]

Maara Ainei ia Koe?

• Eaa ra i puapinga maatai e kia riro tatou ma te matau i ‘te manako o te Mesia’?

• Eaa te kapiti anga oa o Iesu i tona vaianga i mua ake i te riro anga ei tangata?

• I te tuatau o tona oraanga i te enua nei, eaa te au turanga e te au mana oki ta Iesu i kite mua mai ra?

• Eaa ta te au Evangeria i akakite maira no te tu tangata o Iesu ra?

[Tutu i te kapi 10]

Kua tupu ake a Iesu i roto i tetai pamiri maata, penei i roto i te au turanga tau tikai

[Au Tutu i te kapi 12]

Kua umere te au orometua ra i te kiteanga i te au pauanga oki a Iesu e 12 mataiti