‘Kia Tapu Kotou e Tapu Oki Au’

“Kia tapu kotou no te mea te tapu nei oki au, ko to kotou Atua ra ko Iehova.”​—LEVITIKU 19:2.

1. Koai ma tetai papaki tangata tei akamanakoia e to teianei ao e e tapu?

TE MAATA anga o te au akonoanga mamaata o teianei ao e aronga ta ratou e akamanako ra e e tapu. Tetai Metua Vaine ko Teresa e rongonui aia i Initia e putuputu aia te manakoia ei vaine tapu no tona tu akatapuanga ki te aronga putaua ra. Kua tapaia te pope ko te “Metua Tapu.” Ko te tangata nana i akamata te akaaerenga Katorika o teia tuatau nei ko Opus Dei, José Maria Escrivá, kua manakoia e tetai papaki Katorika ei tetai “akaraanga no te tu tapu.” Te vaira te au swami, me kare au tangata tapu o te akonoanga Initu. Kua akangateiteiia a Gandhi ei tetai tangata tapu. E au mongoka tapu to te akonoanga Buda ra, e e au peroveta tapu to te Itirama. Inara eaa tikai te aite anga e kia tapu?

2, 3. (a) Eaa te aite anga o nga tua­tua “tapu” e te “tu tapu”? (e) Eaa etai au uianga te tau ra kia pauia?

² Kua akatakaia te tuatua “tapu” ei tetai “1. . . . kapitiia ma tetai mana tu-Atua; e mea akatapuia. 2. Manakoia ma tei tau kia akamoriia me kare kia akatapuia . . . 3. Te akono anga kia tau ki tetai tu akonoanga teitei te tu akono me kare akatereanga vaerua . . . 4. Akatikaia me kare akatakaia no tetai akakoro anga akonoanga.” I roto i te tuatua Pipiria, ko te aite anga o te tu tapu “e akonoanga viivii kore me kare e ma; e tu akatapuia.” Kia tau ki ta te angaanga uriuri anga Pipiria In­sight on the Scrip­tures, “te oronga maira te [tuatua] Epera qoʹdhesh i te akamata anga i te manako no te taka keanga, koia anake, me kare akatapu anga ki te Atua, . . . tetai tu no te akataka anga kia tavini ki te Atua.”a

³ Kua akaueia te iti tangata o Iseraela kia tapu ratou. Te tuatuaia ra i te Ture a te Atua: “Ko au oki to kotou Atua ra ko Iehova; e akatapu oki ia kotou uaorai, kia tapu kotou; no te mea te tapu nei au.” Koai te Tumu o te tu tapu? Akapeea e raukaʼi kia tapu to Iseraela apa ua ra? E eaa te au apiianga ta tatou ka kite no tatou uaorai i teia tuatau i roto i ta Iehova akauenga kia tapu?​—Levitiku 11:44.

Akapeea to Iseraela Pirianga ki te Tumu o te Tapu

4. Akapeea to Iehova ra tu tapu i te akakite angaia mai i Iseraela ra?

⁴ Pouroa te au apinga tei piri atura ki te akamori anga i te Atua ko Iehova kua tau kia akamanakoia e tapu e kia akonoia mei te reira te tu. Eaa ra i peraʼi? No te mea ko Iehova uaorai te akamata anga e te tumu oki no te tapu. I ta Mose ra tataanga no te akapapa anga i te tapenakara tapu ra e te au kakau e te au akamanea oki kua taopengaia ma te au tuatua: “Kua anga katoa oki ratou i te tarae no te korona tapu ra, i te auro meitaki ra, tata iora ratou ki rungao, mei te tuatua i kokotiia ki runga i te sigilo ra, kia tapu to Iehova.” Kua tamouia atu teia tarae kanapanapa auro meitaki ki runga i te pare o te taunga maata ra, e kua akakite mai te reira e kua akatakaia aia no tetai angaanga tapu taka ke ra. I to ratou ra kite anga i teia sigilo kotikotiia i te kanapanapa anga i roto i te marama o te ra, kua akamaaraara putuputuia to Iseraela i to Iehova ra tu tapu.​—Exodo 28:36; 29:6; 39:30.

5. Akapeea e raukaʼi kia akamanakoia ei tapu to Iseraela apa ua ra?

⁵ Inara ka akapeea e riro ei kia tapu to Iseraela? Na to ratou pirianga vaitata anake ma Iehova e ta ratou akamori anga ma iaia ra. Ka anoanoia kia kite tika ratou i “Tei Tapu Rava” kia raukaʼi te akamori iaia i te tu tapu, i roto i te tu ma i te pae kopapa e te pae vaerua oki. (Maseli 2:1-6; 9:10, NW) No reira kua tau to Iseraela kia akamori i te Atua ma te manako viivii kore e te ngakau viivii kore. Tetai ua atu tu akamori pikikaa e mea viivii ia kia Iehova.​—Maseli 21:27.

Te Tumu i Akaapaʼi a Iehova ia Iseraela

6. Akapeea te akono anga a te ngati Iuda i te kainga kai a Iehova i te tuatau ia Malaki ra?

⁶ Kua akatutu taka meitakiia mai teia i te apaianga ngakau paruparu mai to Iseraela i te au atinga tau kore ra ki te iero. Kua akaapa mai a Iehova i ta ratou au orongaanga tau kore, na roto i tana peroveta ia Malaki: “Kare au i mareka ia kotou, te tuatua mairā Iehova Sabaota ra, kare oki au e āriki atu i tei apaiia mai e to kotou rima. . . . Kua viivii ra te reira ia kotou, ko kotou i karanga ra e, Kua viivii te kaingakai a Iehova, e tei apaiia ra, koia te kai i rungao ra, e mea vaavaa ïa. Kua tuatua katoa oki kotou, I na, e mea roiroi teia! e kua akaviivii kotou i te reira, te tuatua mairā Iehova Sabaota ra; e kua apai mai kotou i tei aeaeia ra, e tei pirikoki, e tei makiia ra; e kua apai mai oki kotou i te atinga; e āriki atu ainei au i te reira i to kotou na rima? te tuatua mairā Iehova.”​—Malaki 1:10, 12, 13.

7. Eaa te au angaanga tapu kore ta te au ngati Iuda i rave i te rima anere mataiti M.T.N.?

⁷ Kua taangaangaia e te Atua a Malaki kia akaapa atu i te au ravenga pikikaa a te ngati Iuda, penei i te tuatau o te rima anere mataiti M.T.N. Te akanoo maira te kau taunga i tetai akatauanga tau kore, e kare takiri to ratou tu akono i te tapu. Te au tangata, tei aru ra i te reira taki anga, kare i mou i ta ratou au kaveinga, e kua rave i te kopaeanga i ta ratou au vaine, penei kia raukaʼi ia ratou i te rave atu i etai au vaine ou peikani ra. Kua tata a Malaki: “Ko Iehova te kite ia koe e te vaine a to ou anga ra, i tei pikikaaia e koe ra;b koia oki toou tokorua, e te vaine tikai naau i koreromotuia ra. . . . E tenana, e akono i to kotou vaerua, e auraka tetai e pikikaa ua atu i te vaine a tona ou anga ra. E mea riri oki naku te kopae, te tuatua mairā Iehova, te Atua o Iseraela.”​—Malaki 2:14-16.

8. I akapeea te tupu anga ki tetai papaki i te putuputuanga Kerititiano na te manako no teia tuatau nei no te kopaeanga?

⁸ I teia tuatau nei, i te au enua e manganui te ngoie ua ra te rauka mai te kopae anga, kua maata te kopae anga ki reira. Kua piri katoa oki taua kino ra ki te putuputuanga Kerititiano. Kare e kimi anga i te tauturu a te aronga pakari kia akakore atu i te au manamanata e kia tauta kia akariro i to ratou akaipoipo anga kia autu, e viviki roa tetai papaki i te akataka ke atu i te reira. E putuputu te akaruke mai i te tamariki kia tutaki i tetai mamae anga ngakau.​—Mataio 19:8, 9.

9, 10. Eaa te manako tau na tatou ki runga i ta tatou akamori anga ia Iehova?

⁹ Mei ta tatou i kite i runga akenei, no te tu vaerua kino i te tuatau ia Malaki ra, kua akaapa takiri atura a Iehova i ta Iuda akamori anga papaku e kua akaari atu e ko te akamori ma anake tana ka ariki. Kare ainei teia e tau kia akariro ia tatou kia tamanako ki runga i te tu tau no to tatou akamori anga i te Atua ko Iehova, koia te Atu Ngateitei o te ao katoa e pini ua ake, te Tumu no te tapu mou ra? Te oronga tika ra ainei tatou ki te Atua i te angaanga tapu? Te tamou marie ra ainei tatou ia tatou uaorai ki roto i tetai tu ma tikai i te pae vaerua?

¹⁰ Kare te aite anga o teia e kia apa kore ua tatou, no te mea e rauka kore ia, kare katoa oki e tau kia akaaite atu ia tatou kia etai ke ra. Inara te tau ra te aite anga kia rave te Kerititiano tataki tai i te orongaanga ki te Atua ra i te akamori anga meitaki roa te ka rauka iaia i roto i tona uaorai turanga. Te taiku nei teia i te tu tau no ta tatou akamori anga. Ko ta tatou angaanga tapu te tau ra ei te meitaki e rauka ia tatou​—te angaanga tapu. Akapeea e raukaʼi te rave i te reira?​—Luka 16:10; Galatia 6:3, 4.

Ka Taki Atu te Ngakau Ma ki te Akamori Ma

11, 12. Noea mai te tumu o te tu akono tapu kore ra?

¹¹ Kua apii taka meitaki maira Iesu e ko roto i te ngakau ka kiteia i ta te tangata ka tuatua e tana oki ka rave. Kua tuatua atu a Iesu ki te au Pharisea tei manako ra e e tuatua tika ratou, inara te tapu kore ra: “E te anaunga vipera nei, eaa e tikaʼi ia kotou, te aronga kino, kia tuatua mai i te tuatua meitaki? no te ki oki o te ngakau ra e tuatuaʼi te vaa.” I muri akera kua akakite mai aia e te tupu maira te au angaanga kikino no roto mai i te au manako kino o te ngakau ra, me kare te tangata i roto ra. Kua na ko maira aia: “Kareka ta te vaa e tuku mai, no roto mai ïa i te ngakau; koia te mea e viivii ei te tangata. No roto mai oki i te ngakau te manako kikino, te ta tangata, te moeana, te akaturi, te keia, te tapepe pikikaa, e te akakino Atua. Ko te au mea ïa e viivii ei te tangata.”​—Mataio 12:34; 15:18-20.

¹² Ka tauturu teia ia tatou kia marama e kare te au angaanga tapu kore i tupu ua mai me kare, kare tetai akatumu anga i mua akera. E au tupu anga ratou no te au manako viivii tei vaira ki roto i te ngakau​—te au anoano muna e penei e au inangaro tau kore ua. No reira i raukaʼi kia tuatua a Iesu: “Kua akarongo kotou e, i tuatuaia mai e te aronga taito ra e, ‘Auraka rava koe e akaturi:’ Te karanga atu nei ra au kia kotou, Ko tei akara ua atu i te vaine ei akatupu i te inangaro, kua akaturi takere ïa aia i taua vaine ra i tona uaorai ngakau.” Na roto i etai atu tuatua anga, te moeana e te akaturi kua oti te akaia ki roto i te ngakau i mua ake i te tupu anga te raveanga. Ei reira, me orongaia te au turanga kia tika, kua riro te au manako tapu kore ra ei tu akono anga tapu kore oki. Te moeana, te akaturi, te totoma, te keia, te akakino Atua, e te akaruke akonoanga mou ka riro mai ei au tupuanga i muri akera.​—Mataio 5:27, 28; Galatia 5:19-21.

13. Eaa etai akatauanga e akapeea te au manako tapu kore i te taki atu anga ki te au angaanga tapu kore ra?

¹³ Ka rauka teia turanga kia akatutuia na roto i etai tu ke ke ra. I roto i etai enua, te tupu viviki akera te au ngai pere moni, na te reira e akatupu kia maata te tuatau no te pere moni. Penei ka timataia tetai kia rave i teia ravenga manakoia ei tauta anga kia akakore i to tetai au manamanata no te pae i te moni. Penei ka akavare i te manakoanga o tetai taeake kia kopae me kare kia tavai ua i tona au kaveinga Pipiria.c I tetai atu tu, ka ngoie ua te rave anga tau kore, me na roto i te tivi, te vitio, te komopiuta, me kare au puka, ka rauka kia taki atu i tetai Kerititiano ki roto i te tu akono tapu kore ra. Me manako kore ua aia i tona rakei i te pae vaerua ra, e kare e roa, kua topa aia ki roto i te rave anga tau kore. Inara i te maata anga te au tu ka akamata te taeke anga ki roto i te ara mei roto mai i te manako ra. Ae, i roto i te au turanga mei teia, te akatupuia ra ta Iakobo au tuatua: “Kia akatatipakeia tetai, e kia riro ua atu i te kino, kua pikikaaia te reira tangata i tona uaorai anoano tika kore. E kua to ta te anoano tika kore ra, anau maira tana ko te ara.”​—Iakobo 1:14, 15; Ephesia 6:11-18.

14. Akapeea te aronga e manganui i te akakore anga i to ratou tu akono tapu kore ra?

¹⁴ E mea mataora ra, te au Kerititiano e manganui tei topa ki roto i te ara no te tu paruparu kua akaari i te tataraara mou, e kua rauka i te aronga pakari i te akaora i taua aronga ra i te pae vaerua. Pera katoa etai e manganui o te aronga tei akaateaia ra ki vao no te kore i tataraara i muri akera kua rako tangata maira ratou e kua akanoo akaouia ki roto i te putuputuanga. Kua kite ratou e i akapeea te ngoie ua o to ratou riro anga ia Satani i to ratou tuku anga i te au manako tapu kore kia akaia ki roto i to ratou au ngakau.​—Galatia 6:1; 2 Timoteo 2:24-26; 1 Petero 5:8, 9.

Te Akaaoanga​—Kia Aro Atu i to Tatou Tu Paruparu

15. (a) Eaa ra i tau tikai kia aro atu tatou ki to tatou au tu paruparu? (e) Eaa te ka tauturu ia tatou kia kite i to tatou au tu paruparu?

¹⁵ Ka tau tikai tatou kia tauta pakari kia kite i te tu o to tatou uaorai ngakau. Te mareka ra ainei tatou kia aro atu i to tatou au tu paruparu, te akatika i te reira, e ka rave ei i te akakore atu ia ratou? Te mareka ra ainei tatou kia ui atu ki tetai oa tiratiratu e akapeea e raukaʼi ia tatou te rave kia meitaki mai, e ei reira ka akarongo atu ei ki te ako anga? E vai tamou marie ei te tu tapu ka tau tikai tatou kia akakore i to tatou au tarevake ra. No teaa ra? No te mea te kite ra a Satani i to tatou au tu paruparu. Ka taangaanga aia i tana au ravenga kikite kia akakeu ia tatou kia rave i te ara e te tu akono tapu kore ra. Na tana au angaanga kikite, ka tauta aia kia akataka ke ia tatou mei to te Atua aroa kia kore ei to tatou tu akatapuia ra e te tau no te akamori ia Iehova.​—Ieremia 17:9; Ephesia 6:11; Iakobo 1:19.

16. Eaa te maro anga tei tupu kia Paulo?

¹⁶ I te apotetoro ko Paulo tona uaorai au timataanga e te au akavareangaia, mei tana i akakite ra i tana reta ki to Roma: “Kua kite oki au e kare ua e mea meitaki e vai i roto iaku, (i roto i toku kopapa nei:) ko te anoano ra, te vaitata ua nei ïa kiaku; kareka te rave i te mea meitaki ra, kare ïa i kitea iaku. Ko te meitaki oki taku e anoano ra, kare ïa au e rave; kareka te kino anoano koreia e au ra, ko taku ïa e rave nei. . . . Te rekareka nei oki au i te ture a te Atua i te akonoanga i te tangata i roto ra; Te kite nei ra au i tetai ture i roto i toku kopapa nei, i te māro mai anga i te ture i roto i toku ngakau, e te akariro anga iaku ei tuikaa na te ture kino i roto i toku nei kopapa.”​—Roma 7:18-23.

17. I akapeea to Paulo ra autu anga i tana maro anga ma te au tu paruparu ra?

¹⁷ I teianei ko te tumu maata i to Paulo tu ra ko tona kite anga i tona uaorai au tu paruparu. Noatu rai te reira, kua rauka iaia te tuatua e: “Te rekareka nei oki au i te ture a te Atua i te akonoanga i te tangata [vaerua] i roto ra.” Kua inangaro a Paulo i te meitaki e kua makitakita i te kino ra. Inara te vaira tana maro anga i tona nga rima, ko taua maro anga ta tatou katoatoa e rave nei​—patoi anga ia Satani, i teianei ao, e te kopapa oki. No reira akapeea tatou e re ei i taua tamaki anga ra kia vai marie ei ei tu tapu, kia taka ke mei teianei ao e tona manakoanga?​—2 Korinetia 4:4; Ephesia 6:12.

Akapeea e Vai Tamou ei to Tatou Tu Tapu?

18. Akapeea e raukaʼi ia tatou kia vai tapu ua?

¹⁸ Kare te tu tapu e rauka na te raveanga ngoie ua me kare noinoi. Ka kimi kotoe ua te reira tu tangata no tona tu akono e ka tamata i te akaapa i tetai atu apinga ke ra. Penei ka tau tatou kia apii i te apai anga no ta tatou uaorai au angaanga e auraka mei tetai papaki tei manako ra e kua akaputuia te kino no ratou no te tu ara me kore to ratou ngutuare tangata i mua ana. Te vaira te aka anga o taua tumu ra i roto i te ngakau o taua tangata ra. Te inangaro ra ainei aia i te tuatua tika? te anoano ra i te tu tapu? te inangaro ra i ta te Atua ra akameitakianga? Kua akataka meitaki maira te tata taramo i tei umuumuia o te tu tapu i tana tuatua anga: “E kopae i te kino, e rave i te meitaki; e kimi i te au, e aruaru atu.” Kua tata te apotetoro ko Paulo: “Ei aroa pikikaa kore rai. Kia rikarika i te kino; kia kapiti atu ki te meitaki.”​—Salamo 34:14; 97:10; Roma 12:9.

19, 20. (a) Akapeea tatou i te akamatutu anga i to tatou manako? (e) Eaa te o atura ki ta tatou uaorai apii anga tika?

¹⁹ Ka rauka ia tatou “kia kapiti atu ki te meitaki” me ka manako tatou i te au apinga mei ta Iehova rai turanga e me tei ia tatou ra te manako o Karaiti. (1 Korinetia 2:16) Akapeea teia e tupu ei? Na te apii putuputu e te tamanako anga oonu i te Tuatua a te Atua ra. Akapeea te putuputu te oronga anga i teia ako anga! Inara te akamanako tika ra ainei tatou i te reira? Ei akatauanga, te apii tika ra ainei tatou i teia makatini, ma te akaraanga i te au irava Pipiria, i mua ake ka aere ei koe ki te uipaanga? Kare te aite anga no te apii e ka tata ua tatou i raro ake i etai takiota tuatua i te au parakarapa tataki tai ra. Ka rauka ua tetai atikara no te apii ra i te akaraia e te tataia a raro akera e vaitata i te 15 miniti. Kua riro ainei te aite anga e kua apiiia e tatou taua atikara ra? E tikai, penei ka pou tetai ora me kare e rua ora i te apii anga e te tamou anga i te puapinga te orongaia maira e te au atikara tataki tai ra.

²⁰ Penei ka tau tatou kia papa ia tatou uaorai kia ariu ke mai mei te tivi no etai ora tokoiti i te epetoma tataki tai ra e kia tamanako tikai ki rungao i to tatou uaorai tu tapu. Ka akamatutu mai ta tatou apii anga putuputu ia tatou i te pae vaerua, ma te akakeu anga i te manako kia rave i te au iki anga tika​—te au iki anga te ka taki atu ki “te tuatua tapu e te akono i te Atua.”​—2 Petero 3:11; Ephesia 4:23; 5:15, 16.

21. Eaa te uianga te vaira kia pauia?

²¹ Ko te uianga i teianei, I teea au ngai ke atu no te angaanga e te tu akono e raukaʼi ia tatou ei au Kerititiano kia tu tapu, mei ia Iehova rai e tapu ra? Na te atikara te aru maira e oronga mai etai kai no te manako.

[Au Tataanga Rikiriki i Raro]

Maara Ainei ia Koe?

◻ Akapeea te akataka anga i te Tumu no te tapu i Iseraela ra?

◻ No teea au tu i tapu kore ei te akamori a Iseraela i to Malaki tuatau?

◻ Te akamata maira ki ea te tu akono tapu kore ra?

◻ E tapu ei, eaa ta tatou ka tau tikai kia kite?

◻ Akapeea e vai tamou marie ei to tatou tu tapu?