Oraanga Kerititiano e te Angaanga Orometua—Au Manako ke Mai
TEPETEMA 2-8
AU MEA UMERE I ROTO I TE PIPIRIA | EBERA 7-8
“E Taunga Koe e Tuatau ua Atu, Mei ia Melekizedeka te Tu”
(Ebera 7:1, 2) E taua Melekizedeka ariki no Salema ra, e taunga na te Atua teitei, ko tei aravei atu ia Aberahama i te oki anga mai, mei te tainga anga i te au ariki ra, e kua akaora atura iaia; 2 Ko ta Aberahama i oronga mai i te ngauru o te tuanga i te au apinga katoa o taua pou ra; ko te Ariki o te tuatua-tika tetai akatauanga o tona ingoa, e muri ake, ko to Ariki o te au, koia oki te ariki o Salema ra.
it-2 366
Melekizedeka
E Ariki no Salema e e “taunga na te Atua teitei,” ko Iehova. (Gene. 14:18, 22) Koia te taunga mua tei taikuia i roto i te au Irava; kua mou aia i teia taoonga i tetai tuatau i mua ake i te mataiti 1933 M.T.N. Ei ariki no Salema, te aiteanga e “Au,” akataka te apotetoro ko Paulo ia Melekizedeka e ko te “Ariki o te au,” e ka kapikiia tona ingoa e ko te “Ariki o te tuatua-tika.” (Ebe. 7:1, 2) Ko Salema i taito, ko te akamata anga teia o te oire tei kapikiia i muri mai e ko Ierusalema, e kua tauiia te ingoa o teia oire ko Ierusalema, e i tetai taime ka kapikiia te reira e ko “Salema.”—Sala. 76:2.
I muri ake te autu anga a Aberama (Aberahama) ia Kedalaoma e te au ariki i kapiti atu kiaia, kua aere atu aia ki te ō ra i Save me kore ki “te o o te ariki ra.” I reira kua apai atura a Melekizedeka “i te areto e te wina” e kua akameitaki atu ia Aberahama, na ko atura: “Kia akameitakiiā Aberama e te Atua teitei, te Pu o te rangi e te enua nei; E kia akameitakiia oki te Atua teitei, ko tei tuku mai i toou au enemi ki toou rima na.” No teia, kua oronga a Aberahama kia Melekizedeka i te “ngauru i taua au apinga katoa ra nona,” koia oki, te au “apinga no te pou ra” tei rauka mai mei te tamaki anga atu i te au ariki.—Gene. 14:17-20; Ebe. 7:4.
(Ebera 7:3) Kare e metua tane, kare oki e metua vaine, kare e tui tangata i te taoonga taunga ra, kare e rā mua, kare oki e openga o tona ora anga; i akariroia aia mei te Tamaiti a te Atua ra, ko te noo rai ei taunga e tuatau ua atu.
it-2 367 ¶4
Melekizedeka
Eaa te akapapu anga no Melekizedeka e ‘kare e rā mua, kare oki e openga o tona ora anga’?
Akakite a Paulo i tetai tika no runga ia Melekizedeka, na te karanga anga: “Kare e metua tane, kare oki e metua vaine, kare e tui tangata i te taoonga taunga ra, kare e rā mua, kare oki e openga o tona ora anga; i akariroia aia mei te Tamaiti a te Atua ra, ko te noo rai ei taunga e tuatau ua atu.” (Ebe. 7:3) Mei tetai tangata rai te tu, kua anauia mai a Melekizedeka e kua mate rai aia. Inara, kare e akakite anga e koai te ingoa o tona metua tane e te metua vaine, tona kopu tangata e tona uanga, e kare e akakiteanga i roto i te Pipiria no runga i tona akamataanga e te openga o tona oraanga. No reira, kua tau rai a Melekizedeka i te akatutu mai ia Iesu, ko te taunga maata e tuatau ua atu. Kare e tangata i riro mai ei taunga i mua ake me kore i muri ake ia Melekizedeka, mei te reira katoa rai te Mesia e kare e taunga maata i mua ake iaia, e te akakite ra te Pipiria e kare e tangata e mono iaia i muri ake. Pera katoa, noatu kua anauia mai a Iesu mei te kopu o Iuda e te uanga ariki o Davida, kare e pirianga o tona kopu tangata ki tona taoonga ei taunga maata, kare katoa e na tona kopu tangata te ikianga e kia orongaia te taoonga taunga e te ariki kiaia. Na Iehova ra i taputou i te oronga i te reira kiaia.
(Ebera 7:17) Kua akakite ua mai te Atua e, “E taunga koe e tuatau ua atu, mei ia Melekizedeka te tu.”
it-2 366
Melekizedeka
Akapapuia Mai te Mesia ei Taunga. Ko te totou teia a Iehova kia Davida no te “Atu” i roto i te totou o te Mesia: “E taunga koe e tuatau ua atu, mei ia Melekizedeka te tu.” (Sala. 110:1, 4) Kua riro teia salamo i te akapapu ki te ngati Ebera e ko te taoonga taunga e te ariki, ka oronga kapitiia te reira ki te Mesia tei taputouia. I roto i te reta ki te ngati Ebera, kua takore atu te apotetoro ko Paulo i tetai ua atu au manako ekoko no runga iaia ko tei totouia, na te tuatua anga no runga ia “Iesu, ko tei akariroia ei taunga maata e tuatau ua atu, mei ia Melekizedeka.”—Ebe. 6:20; 5:10; akara i te KOREROMOTU.
Kimi i te Mārama o te Tuatua Mou
(Ebera 8:3) I akatakaia oki te kau taunga nunui katoa ra, e apai i te atinga e te tarangaara ra; ei apinga katoa oki ta teianei taunga, kia apai e tikaʼi.
Au Atinga Tei Akamareka i te Atua
“I akatakaia oki te kau taunga nunui katoa ra, e apai i te atinga e te [apinga oronga uaia],” ta te apotetoro ko Paulo i tuatua. (Ebera 8:3, akaaite ia NW.) E tamanako e kua akataka a Paulo i nga orongaanga tei raveia e te taunga maata o Iseraela i taito ra kia rua tuanga, koia te “apinga oronga uaia” e te “atinga,” me kare “te tarangaara.” (Ebera 5:1) E mea matauia no te au tangata kia oronga uaia te apinga ei akakite aroa e te arikianga oki pera katoa kia tatanu akaoa anga, akaperepere, me kare arikianga. (Genese 32:20; Maseli 18:16) Mei te reira katoa, e manganui te au orongaanga akatakaia i te Ture ka rauka kia manakoia ei “apinga oronga uaia” ki te Atua kia kimi i tana arikianga e te akaperepere oki. Te apaanga i te Ture kua umuumuia te akatikatika anga, e kia raveia te au akakore anga apa, kua orongaia “te tarangaara.” I te Penetatuku, e maata oki ia Exodo, Levitiku, e ia Numero, te oronga maira i tetai tuanga maata no te au apinga no te au tu tuke tuke o te au atinga e te au oronga anga oki. I te mea e akaaoanga tikai no tatou kia tauru e kia maara oki i te au tumu rikiriki katoatoa ra, ko etai au tumu tavini no runga i te au tu tuke tuke o te au atinga ra te tau ra tatou kia akamanako marie.
(Ebera 8:13) E teianei koia i tuatua e, E koreromotu ou, kua akariro aia i tei muatangana ra ei mea taito. Ko tei riro oki ei mea taito e kua piro ra, kua vaitata ïa i te ngaro ke.
it-1 523 ¶5
Koreromotu
Akapeea te Ture koreromotu te riro anga mai “ei mea taito”?
Inara, kua riro mai te Ture koreromotu ei “mea taito” te akakiteanga te Atua na roto i te peroveta ko Ieremia e ka akatupu aia i tetai koreromotu ou. (Iere. 31:31-34; Ebe. 8:13) I te mataiti 33 T.N. kua takoreia atu te Ture koreromotu te patitiia anga a Iesu i runga i te rakau tamamaeanga (Kolo. 2:14), e kua monoia atu te reira ki te koreromotu ou.—Ebe. 7:12; 9:15; Anga. 2:1-4.
Tatau Pipiria
(Ebera 7:1-17) E taua Melekizedeka ariki no Salema ra, e taunga na te Atua teitei, ko tei aravei atu ia Aberahama i te oki anga mai, mei te tainga anga i te au ariki ra, e kua akaora atura iaia; 2 Ko ta Aberahama i oronga mai i te ngauru o te tuanga i te au apinga katoa o taua pou ra; ko te Ariki o te tuatua-tika tetai akatauanga o tona ingoa, e muri ake, ko to Ariki o te au, koia oki te ariki o Salema ra; 3 Kare e metua tane, kare oki e metua vaine, kare e tui tangata i te taoonga taunga ra, kare e rā mua, kare oki e openga o tona ora anga; i akariroia aia mei te Tamaiti a te Atua ra, ko te noo rai ei taunga e tuatau ua atu. 4 E tenana, ka maara na i taua tangata ra i te maata, i tei tae i te tupuna maata ra ia Aberahama i te oronga i te ngauru o te au apinga no te pou ra. 5 To te tamariki a Levi ra tei rauka ia ratou te taoonga taunga ra, kua akaueia mai ratou e, e rave i te ngauru o ta te tangata ra apinga, i tei tau i te ture ra, koia oki ta to ratou uaorai au taeake, uanga ua rai ratou no Aberahama: 6 Kareka aia ko tei kore to reira i anau ra, e ngauruanga tana i rauka ia Aberahama, e kua akaora i te tangata tei iaia te tuatua i tuatuaia maira. 7 Kua kitea puia oki e, ko tei iti kua akaoraia e tei maata. 8 I teia i roto i te ture nei, ko te tangata e mate nei tei rave i te ngauruanga; kareka i tera, koia tei rave, ko tei karangaia ra e te ora ra. 9 E tika ua kia karanga e, ko Levi katoa ko tei rave i te ngauruanga ra, kua oronga aia i te ngauruanga i roto ia Aberahama. 10 Tei roto oki aia i tona metua, ka aravei ei a Melekizedeka iaia ra. 11 E teianei naringa e meitaki rava to te taoonga taunga o te ngati Levi ra, (i reira oki te ture i te rauka katoa anga i te tangata,) eaa iora i akonoiaʼi e, ei taunga ke te tupu mai mei ia Melekizedeka te tu, e eiaa mei te tu o Aarona? 12 Kua akakoreia oki te kopu taunga ra, kua akakore katoaia ïa te ture, kare ïa e kore. 13 Ko te tangata oki nona taua tuatua i tuatuaia nei, no tetai kopu ke ïa, kare rava to te reira kopu i raverave i te peu o te atarau ra. 14 Kua kitea meitakiia oki e no te kopu o Iuda to tatou Atu, ko te kopu kare rava i tuatuaia e Mose i te taoonga taunga ra. 15 Maata rava atura ra te kitea, i te mea e taunga ke tei tupu mai, mei ia Melekizedeka te tu, 16 Kare ra i riro ei taunga i te ture tuatua kopapa ra, i te mana ra o te ora mutu kore ra. 17 Kua akakite ua mai te Atua e, “E taunga koe e tuatau ua atu, mei ia Melekizedeka te tu.”
TEPETEMA 9-15
AU MEA UMERE I ROTO I TE PIPIRIA | EBERA 9-10
“E Ata Anake te Ture no te au Mea Memeitaki a Muri Atu”
(Ebera 9:12-14) Kare oki ma te toto puaka-nio e te toto punua puakatoro, ma tona uaorai ra toto, i te tomo anga okotai i roto i te ngai-tapu ra, ma te ora mutu kore te rauka anga no tatou. 13 I tapu atura te tangata e mā atura te kopapa i te toto puakatoro e te toto puaka-nio, e te reu puakatoro ua i pîpîia ki runga i te aronga i viivii ra: 14 Ka tangaʼi oki i te toto o te Mesia ra, ko tei tuku iaia uaorai ma te kino kore i te Atua, i te tauturu o te vaerua mate kore ra, e maata atu ïa te mā o to kotou akava-ngakau i te angaanga mate, kia akamori i te Atua ora ra!
it-1 862 ¶1
Akakore i te Ara
Roto i te ture a te Atua tei orongaia ki te ngati Iseraela, e rauka ai i te akakore i te ara a tetai tangata tei ara i te Atua me kore i tona tangata tupu, ka anoanoia aia na mua kia akatikatika i te tarevake mei tei akatakaia i roto i te Ture, e oti ka oronga aia i te toto atinga kia Iehova. (Levi. 5:5–6:7) No reira a Paulo i tuatua ai teia kaveinga: “E kare e rainga te mea i kore i tamāia i te toto i ta te ture ra; e kare e toto i akataeia ra, kare rava e matara anga o te ara.” (Ebe. 9:22) Ko te tika, kare te toto o te au manu akaatingaia e akakore i te ara e te oronga i te akava ngakau mā ki tetai tangata. (Ebe. 10:1-4; 9:9, 13, 14) Inara, i teia ture koreromotu ou tei totouia, ka rauka te akakore takiri anga i te ara na roto i te atinga oko o Iesu. (Iere. 31:33, 34; Mata. 26:28; 1 Kori. 11:25; Ephe. 1:7) Iaia i te enua nei, kua akaari mai a Iesu e e mana tona i te akakore i te au ara na te akaora anga i tetai tangata akangoru.—Mata. 9:2-7.
(Ebera 9:24-26) Kare akenei te Mesia i tomo ki roto i nga ngai-tapu i angaia e te rima ra, i te akairo no te ngai-tapu tikai; tei te rangi mou ra, kia akakite aia iaia uaorai ki mua i te aroaro o te Atua no tatou i teianei rai: 25 Kare ra kia apai putuputu aia iaia uaorai ei atinga, mei te taunga maata e tomo ki roto i te ngai-tapu i te au mataiti katoa ma te toto ke ra; 26 Naringa oki i pera na mei muatangana mairai o teianei ao, kua manganui rai tona matenga; okotai rava ra ona akakite angaia mai i teianei, i te openga o te au tuatau nei, kia akakore aia i te ara i te akariro anga iaia uaorai ei atinga.
cf 183 ¶4
“Ka Aru Mai Iaku”
No runga i to Iesu tae anga ki te rangi, te āriki angaia aia e tona kapiti mataora anga ki tona Metua, kare te reira i akakiteia i roto i te au Irava. Inara, kua akakite mai te Pipiria eaa te ka tupu i te rangi me tae aia ki reira. Tere atu i te 15 anere mataiti, kua kite putuputu te iti tangata ngati Iuda me raveia tetai akamorianga tapu. E tai rā i te mataiti, ka tomo te taunga maata ki roto i te ngai Tapu Roa Atu o te iero no te pîpî i te toto akaatinga Akakoreanga Kai ki mua i te aruna koreromotu. I taua rā ra, te akatutu maira te taunga maata i te Mesia. Kua akatupu a Iesu i taua akamorianga e okotai taime te oki anga aia ki te rangi. Kua aere aia ki mua i te aroaro ngateitei o Iehova i te rangi—te ngai tapu roa atu i teianei ao e pini ua ake—e kua oronga i te puapinga o tona atinga oko ki tona Metua. (Ebera 9:11, 12, 24) Kua āriki ainei a Iehova i te reira?
(Ebera 10:1-4) E teianei, e ata anake te ture no te au mea memeitaki a muri atu, kare ra i taua au mea mou ra, i kore ei i meitaki rava te aronga i aere atu i te reira, i taua au atinga i apaiia i te au mataiti katoa kare i tivata ra. 2 Naringa oki i meitaki ra, kare ïa te reira e apai akaouia, no te mea kua mā anake te aronga i akamori ra, kare ïa e manakonako akaou i te ara. 3 Kareka i te reira au atinga, kua akatupu akaouia ïa te manako i te ara i te au mataiti ravarai. 4 Kare rava e tika i te toto puakatoro e te puaka-nio kia akakore i te ara.
it-2 602-603
Tu Apa Kore
Tu apa kore o te Ture a Mose. Te Ture tei orongaia ki te ngati Iseraela na roto ia Mose, te kapiti maira te akanoonooanga no te au kau taunga e te oronga anga i te au atinga manu tuke ke. Akaari mai te apotetoro e noatu ko mai te reira i te Atua, e mea apa kore, kare te Ture, te kau taunga, e pera te au atinga e akariro i tetai uatu i raro i te Ture ei tangata apa kore. (Ebe. 7:11, 19; 10:1) Kare i akatupu i te tu rangatira mei te ara e te mate, mari ra kua akaari tika mai i te au ara. (Roma 3:20; 7:7-13) Kua riro teia i te akatupu i to te Atua akakoroanga; riro te Ture i te “arataki” i te tangata ki te Mesia, te akatupuanga i tetai ‘ata apa kore no te au mea memeitaki a muri atu.’ (Gala. 3:19-25; Ebe. 10:1) No reira, te tuatua anga a Paulo e “kare rava i tika i te ture ra no te mea e apikepike to te ture i te tangata nei” (Roma 8:3), te taiku ra aia i te tu paruparu o te au taunga maata ngati Iuda (tei ikiia e te Ture kia akono i te au akaatinga anga e te ka tomo ki roto i te Ngai Tapu Rava Atu i te rā akakoreanga kai e te toto atinga) kia “akaora” takiri i te aronga tana e tavini ra, mei tei akatakaia mai ia Ebera 7:11, 18-28. Noatu kua riro te au atinga tei orongaia na roto i te taoonga taunga o Aarona i te akatupu i tetai turanga meitaki no te iti tangata ki mua i te Atua, kare ra te reira e takore takiri i te akava ngakau ara mei ia ratou. Te taiku ra te apotetoro i teia na te tuatua anga e kare te au atinga akakoreanga kai e akariro i “te aronga i aere atu i te reira” kia apa kore ratou, to ratou akava ngakau. (Ebe. 10:1-4; akaaite ia Ebe. 9:9.) Kare e rauka i te taunga maata i te oronga i te atinga oko tei anoanoia kia rauka te akakore anga mou tikai. Na roto anake ua i ta te Mesia angaanga ei kau taunga e tona akaatinga anga iaia e akatupu i te reira.—Ebe. 9:14; 10:12-22.
Kimi i te Mārama o te Tuatua Mou
(Ebera 9:16, 17) E koreromotu ra, kia mate tikai te mea e tinamou ei ra e tikaʼi. 17 E atinga tei mate e tinamou ei te koreromotu kia akatau: kare ra e mana i te ora anga o te mea e tinamou ei ra.
Au Uianga a te Aronga Tatau
Kua taiku maira a Paulo e ka anoanoia tetai matenga kia mana te au koreromotu i rotopu i te Atua e te au iti tangata. Ko te Ture koreromotu tetai ia akaraanga. Ko Mose te rotopu, nana e rave teia tikaanga i rotopu i te Atua e te ngati Iseraela kopapa. Kua rave a Mose i tetai tuanga puapinga e koia te tangata tei akono i te au ngati Iseraela kia aere mai ki roto i te koreromotu. No reira ka tau ei kia manako e ko Mose te tangata o tei koreromotu o te Ture koreromotu tei akatumu ia e Iehova. Inara ka rauka ainei a Mose kia mate no te Ture koreromotu kia mana ra? Kare. Na te au animara e akaatingaia, kua kauono to ratou toto no to Mose toto ra.—Ebera 9:18-22.
Akapeea te koreromotu ou i rotopu ia Iehova e te ngati Iseraela vaerua? Na Iesu te tuanga kaka te angaanga i rotopu, te Rotopu kia Iehova e te Iseraela vaerua. Noatu rai e ko Iehova tei akatumu i teia koreromotu, kua noo iora ki runga ia Iesu Karaiti. Noatu rai aia e Rotopu, e raveanga tika tana i te kopapa ma te aronga te ka apai muaia ki roto i teia koreromotu. (Luka 22:20, 28, 29) Tetai katoa, kua tau tikai aia i te oronga te atinga tei anoanoia kia akamana i te koreromotu. Kare ra teia atinga i te mea e au animara ua nei, inara e oraanga tangata tiama. No reira a Paulo i akaaite ei ia Karaiti ki te tangata o tei koreromotu o te koreromotu ou. I muri ake i te “Mesia i tomo ki roto . . . i te rangi mou ra, kia akakite aia iaia uaorai ki mua i te aroaro o te Atua no tatou,” e riro mai ei e mana te koreromotu.—Ebera 9:12-14, 24.
Mei te tuatuaanga ia Mose raua ko Iesu ei tangata koreromotu, kare a Paulo e akamanako ana e ko raua i akamataʼi te au koreromotu takitai ta te Atua i maani. Tera ra, ko taua nga tangata e rua e tavini ei rotopu, i te raukaanga mai te au koreromotu takitai. E kua anoanoia tetai matenga i roto i te atianga takitai—te kauonoanga te au animara ia Mose, e te orongaanga o Iesu i tona uaorai toto no ratou i te koreromotu ou.
(Ebera 10:5-7) No reira te Mesia i na ko ei, iaia i aere mai ki te ao nei, “Kare koe i inangaro i te tarangaara e te atinga ra, e kopapa ra taau ïa i akono noku: 6 Te atinga karakaratio, e te tarangaara ra, kare akenei koe i mareka i te reira.” 7 “Kua karanga atura au i reira, I na, e taku Atua, te aere nei au e akatika i toou anoano, (kua tataia te tuatua noku ra i roto i te pokaikai tuatua ra.”
it-1 249-250
Papetitoanga
Akakite a Luka e, te pure ra a Iesu te taime i papetitoia ai aia. (Luka 3:21) Pera katoa, akakite te tangata i tata i te reta ki te putuputuanga Ebera e, te aere mai anga a Iesu “ki te ao nei” (koia oki, kare i te taime i anauia ai aia e kare e kite i te tatau e te tuatua i teia au tuatua, mari ra te oronga anga iaia uaorai kia papetitoia e kia rave i tana angaanga orometua), kua tuatua aia i tei tataia ia Salamo 40:6-8 (LXX): “Kare koe i inangaro i te tarangaara e te atinga ra, e kopapa ra taau ïa i akono noku. . . . I na, e taku Atua, te aere nei au e akatika i toou anoano, (kua tataia te tuatua noku ra i roto i te pokaikai tuatua ra.)” (Ebe. 10:5-9) Kua anauia mai a Iesu ei ngati Iuda, te iti tangata tei akatupu i tetai koreromotu ki te Atua, koia oki, te Ture koreromotu. (Exo. 19:5-8; Gala. 4:4) Na teia tu, tei roto ke ana a Iesu i teia koreromotu ki te Atua ko Iehova, no reira aia i aere ei kia Ioane kia papetitoia. Kua rave a Iesu i tetai apinga tei maata atu i tei anoanoia e ïa i raro i te ture. Kua oronga aia iaia uaorai ki tona Metua ko Iehova no te rave i te “anoano” o tona Metua e te oronga i tona uaorai kopapa tei “akapapaia” ei atinga e kia takore atu i te au atinga manu tei anoanoia kia tau ki te Ture. Karanga te apotetoro ko Paulo: “No taua inangaro e tapu ei tatou nei i te apai anga okotai i te kopapa o Iesu Mesia.” (Ebe. 10:10) Te ō maira to te Metua anoano no Iesu ki te au angaanga o te Patireia, e kua oronga katoa a Iesu iaia uaorai no teia angaanga. (Luka 4:43; 17:20, 21) Kua āriki a Iehova i ta te Tamaiti i oronga kiaia, e kua akaari mai i te reira na te akatainu anga iaia ki te vaerua tapu e kua karanga: “Ko taku Tamaiti akaperepere koe, kua mareka rava au ia koe.”—Mare. 1:9-11; Luka 3:21-23; Mata. 3:13-17.
Tatau Pipiria
(Ebera 9:1-14) E teianei e ture katoa to te Are muatangana no te akamori anga, e e ngai-tapu no teianei ao. 2 I akatuia oki tei muatangana pae o te Are, ko tei karangaia e, e ngai-tapu, ma te lamepa, e te kaingakai, e te kai o te aroaro, i roto ra; 3 E i roto mai i te rua o te paruru ra, ko te pae Are ïa i karangaia i te ngai-tapu rava ra; 4 Ma te kapu auro rai roto, e te aruna koreromotu i vaî takako ravaia i te auro ra, i reira oki te kapu auro i akakiia i te māna, e te rakau a Aarona i pua ra e nga papa koreromotu ra; 5 E ko runga ake i te reira, ko nga kerubi kakā ïa i te tamaru anga i te nooanga o te aroa ra; kare ra e meitaki kia tuatua ua atu i taua au mea ra i teianei. 6 E tika rava akera taua au mea ra, aere atura te kau taunga i roto i tei muatangana pae Are ra i te au rā katoa, i te rave anga i te taoonga ra. 7 Kareka te rua ra, ko te taunga maata anake ra tei tomo, okotai mataiti okotai tomo anga; eiaa ra ma te toto kore ra, ko tana ïa i apai no tana uaorai ara, e ta te tangata katoa ra. 8 Ei akakite anga mai na te vaerua tapu e, te vai ra te Are mua ra, kare rai i atea te arataa e o atu ei ki roto i te ngai-tapu roa ra: 9 E akatauanga te reira no teianei tuatau, e atinga e te tarangaara ra tei apaiia i roto; kare ra i meitaki roa te tangata i akamori ra i te reira, i te akonoanga o te akava-ngakau ra. 10 E kai anake nei ïa, e e au mea e inumia ra, e e au orei-anga oki, e e au peu i akonoia no te kopapa ra i tukuia mai ia ratou, e kia ae ki te tuatau e akameitaki ravaraʼi ra. 11 Ko te Mesia ra i tae maira ei taunga maata no te au mea memeitaki a muri nei, i roto i te Are maata e te meitaki rava, kare i angaia e te rima ra, kare te mea no teianei ao, 12 Kare oki ma te toto puaka-nio e te toto punua puakatoro, ma tona uaorai ra toto, i te tomo anga okotai i roto i te ngai-tapu ra, ma te ora mutu kore te rauka anga no tatou. 13 I tapu atura te tangata e mā atura te kopapa i te toto puakatoro e te toto puaka-nio, e te reu puakatoro ua i pîpîia ki runga i te aronga i viivii ra: 14 Ka tangaʼi oki i te toto o te Mesia ra, ko tei tuku iaia uaorai ma te kino kore i te Atua, i te tauturu o te Vaerua mate kore ra, e maata atu ïa te mā o to kotou akava-ngakau i te angaanga mate, kia akamori i te Atua ora ra!
TEPETEMA 16-22
AU MEA UMERE I ROTO I TE PIPIRIA | EBERA 11
“E Puapinga Tikai to te Akarongo”
(Ebera 11:1) E teianei, ko te akarongo nei, ko te tumu tikai ïa i te au mea i tatariia nei, e te kite ïa i te au mea kare i akaraia nei.
Taangaanga i Toou Akarongo i te au Taputou a Iehova
Ia Ebera 11:1, te akataka maira te Pipiria i te akarongo. (E tatau.) (1) Te akarongo “ko te tumu tikai ïa i te au mea i tatariia nei.” Te au mea e tatariia nei te ō maira te au taputou a te Atua no te tuatau ki mua. Ei akaraanga, kua papu ia tatou e ka ope te kino e ka tae mai te ao ou. (2) Te akarongo ko “te kite ïa” me kore te akapapuanga tika, o “te au mea kare i akaraia nei.” Kua kite tatou e tika tikai te Atua ko Iehova, e Iesu Karaiti, te au angera, e te Patireia i te rangi, noatu e kare tatou e kite mata ia ratou. (Ebera 11:3) Akapeea tatou me akaari e akarongo tikai to tatou i te au taputou a te Atua e te au mea kare tatou e kite mata? Ka rave tatou i teia na roto i to tatou tu oraanga e ta tatou ka tuatua e ka rave.
(Ebera 11:6) Kare ra e akarongo ra kare rava aia e mareka: ko te akamori i te Atua ra, kia akarongo aia e, e Atua e tikaʼi, e koia tei tutaki mai i te aronga i kimi tikai iaia.
w13 11/1 11 ¶2-5
“Koia Tei Tutaki Mai i te Aronga i Kimi Tikai Iaia.”
Eaa te ka anoanoia kia akamareka ia Iehova? Tata a Paulo, “Kare ra e akarongo ra kare rava [te Atua] e mareka.” Kare a Paulo i tuatua ana e ka ngatā i te akamareka i te Atua me kare e akarongo. Mari ra, karanga te apotetoro e kare rava aia e mareka. Te aiteanga, e puapinga te akarongo no te akamareka i te Atua.
Eaa te tu akarongo ka akamareka ia Iehova? E rua tuanga o to tatou akarongo i te Atua. Mea mua, kia “akarongo [tatou] e, e Atua e tikaʼi.” Karanga ra tetai urianga, kia “irinaki e e tika tikai aia” e pera kia “irinaki e Atua tetai.” Akapeea tatou me akamareka i te Atua me kare i papu ia tatou e e Atua tetai? E maata atu te ō maira ki te akarongo mou, kua irinaki te au demoni e e Atua tetai. (Iakobo 2:19) Te akarongo e e Atua tetai, ka akakeu te reira ia tatou kia rave, koia oki, kia akono i tetai oraanga ka akamareka iaia.—Iakobo 2:20, 26.
Te rua, kia “akarongo [tatou] e” ko te Atua “tei tutaki mai.” Kua papu tikai i te tangata e akarongo mou tona e kare tana tauta anga i te akamareka i te Atua e puapinga kore. (1 Korinetia 15:58) Akapeea tatou me akamareka ia Iehova me te manako ekoko ra tatou me ka tutaki mai aia ia tatou? (Iakobo 1:17; 1 Petero 5:7) Ko tei karanga e e tu aroa kore, mareka kore e te kino to te Atua, kare aia i kite i te Atua o te Pipiria.
Koai ma ta te Atua ka tutaki? Karanga a Paulo, ko “te aronga i kimi tikai iaia.” Akakite tetai akamāramaanga ki te aronga uri Pipiria no te tuatua Ereni “kimi tikai,” kare te aiteanga e “kia aere e kimi” mari ra, “kia akamori” i te Atua. Tetai akaou akamāramaanga no teia verepa Ereni, kia tauta pakari e te oonu. Te tika, ka tutaki a Iehova i te aronga kua akakeu to ratou akarongo ia ratou kia akamori iaia ma te aroa ngakau katoa e te maroiroi.—Mataio 22:37.
(Ebera 11:33-38) Ko tei pou ia ratou te au basileia i te akarongo, kua rave i te tuatua-tika ra, kua rauka tei tuatuaia maira, kua mopani i te vaa o te au liona, 34 Kua tamate i te ririnui i o te ai, kua ora i te mata koke ra, kua akamaroiroiia i te paruparu anga ra, toa rava atura oki i te tamaki, ati atura oki ia ratou te au nuku o te enua ke ra. 35 I rauka akaou oki ta te au vaine tamariki i mate ra i akaora akaouia ïa: e tetai papaki akamamaeia ïa, kare i rave i te ora; kia rauka ia ratou te tuakaouanga i te mea meitaki rava: 36 E e mate maata to tetai pae i te akavaavaa, e te pāpā, e te ruru, e te tapeka i roto i te are tapekaanga: 37 I peîia ratou i te toka, i kekeia rotopu ïa ratou e taka ke atura, i timataia, i tamate takiriia i te koke; i koka aere ua ratou ma te kakau kiri mamoe e te kiri puaka-nio, ma te puapinga kore, te tairoia, e te takinga-kinoia ra; 38 (Kare oki teianei ao i tau i taua aronga ra:) i koka aere ua oki ratou i te medebara, e ki runga i te maunga, e te pipini anga ki roto i te au ana, e te au vaarua o te enua nei.
Akaketaketa i Toou Akarongo i Taau e Tatari Nei
Ia Ebera pene 11, karanga te apotetoro ko Paulo e: “I rauka akaou oki ta te au vaine tamariki i mate ra i akaora akaouia ïa: e tetai papaki akamamaeia ïa, kare i rave i te ora; kia rauka ia ratou te tuakaouanga i te mea meitaki rava.” (Ebera 11:35) E manganui tei akakoromaki i te au timata anga e kua vai tiratiratu ki te Atua no to ratou akarongo ketaketa i roto i te tuakaouanga ta te Atua i taputou. Kua kite ratou e i te tuatau ki mua, ka akatuakaou mai a Iehova ia ratou e ka ora e tuatau ua atu i te enua nei. E akamanako ana ia Nabota e Zekaria. Kua peiia raua ki te toka e kua mate no to raua akarongo ki te Atua. (1 Ariki 21:3, 15; 2 Paraleipomeno 24:20, 21) Kua tiria a Daniela ki raro i te vaarua liona, e kua tiriaia tona au oa ki roto i te aʼi kā. Kua puareinga ua ratou i te mate kia kore e tiratiratu kore kia Iehova. E akarongo ketaketa to teia aronga e ka oronga mai a Iehova i tona vaerua tapu e ka tauturu ia ratou kia akakoromaki i te takinokino anga.—Daniela 3:16-18, 20, 28; 6:13, 16, 21-23; Ebera 11:33, 34
E maata te au peroveta, mei ia Mikaia e Ieremia, tei aviriia e tei tiria ki roto i te areauri. Tetai pae mei ia Elia, “i koka aere ua oki ratou i te medebara, e ki runga i te maunga, e te pipini anga ki roto i te au ana, e te au vaarua o te enua nei.” Pouroa ia ratou kua akakoromaki i te au timataanga e kua vai tiratiratu ki te Atua no te mea “ko te tumu tikai ïa i te au mea i tatariia nei.”—Ebera 11:1, 36-38; 1 Ariki 18:13; 22:24-27; Ieremia 20:1, 2; 28:10, 11; 32:2.
Kimi i te Mārama o te Tuatua Mou
(Ebera 11:4) No te akarongo i meitaki ravaʼi ta Abela atinga i apai i te Atua i ta Kaina, i tuatuaia mai ei aia e e tangata tuatua-tika aia, ko te Atua i akatika mai i taua apinga oronga nana ra; e teianei, mate ua rai aia, te tuatua ua mai nei rai, i te reira.
it-1 804 ¶5
Akarongo
Akaraanga no te Akarongo i Taito. Ko “taua urupu maata i kite nei” ta Paulo e taiku ra, (Ebe. 12:1) e akarongo mou to ratou. Ei akaraanga, kua kite a Abera i ta te Atua taputou no runga i tetai “uanga” te ka akaparuparu i te mimiti o “taua ovi ra.” E kua kite mata katoa aia i te utunga ta Iehova i tuku ki runga i tona nga metua i te kainga i Edene i te akatupuia anga. I vao ake i te kainga i Edene, kua kai a Adamu e tona ngutuare tangata i te kai ma te pata ou i to ratou rae no te mea kua taumaaia te enua, e kua tupu te rakau taratara e te tataramoa. Penei kua kite tikai a Abera ia Eva te kauraro anga ki tana tane e kua akaaere a Adamu i tana vaine. Kare e ekoko kua akakite rai tona metua vaine i te mamae o te anau tamariki. Pera katoa, kua kite aia i te au kerubi ma te koke mura i te koraparapa e tiaki ra i te ara ki roto i te Kainga i Edene. (Gene. 3:14-19, 24) Riro teia au mea pouroa ei “kite ïa,” akapapu anga kia Abera e ka rauka mai te ora na roto i te ‘uanga taputouia.’ No reira, no te akarongo i meitaki maata rava atu ei tana “atinga i apai i te Atua,” i ta Kaina.—Ebe. 11:1, 4.
(Ebera 11:5) No te akarongo i akaumuiaʼi a Enoka kia kore aia e kite i te mate; e “kare atura aia i kitea, no te mea kua akaumuia aia e te Atua:” ou oki aia i akaumuiaʼi i kite ei aia e, kua pereperekavana te Atua iaia.
“Kua Pereperekavana te Atua Iaia”
Mei teaa i reira te tu, “i akaumuiaʼi a Enoka kia kore aia e kite i te mate”? Papu kua akaumu maru ua a Iehova ia Enoka mei te ora ki te ara o te mate, te akakore anga i tetai ua atu tu mamae o te mate. Inara i mua ake i te reira, “i kite ei [a Enoka] e, kua pereperekavana te Atua iaia.” Akapeea ra? I mua ua ake ka mate ei aia, penei kua kite a Enoka i tetai orama no ko mai i te Atua, penei te akaari anga i te enua parataito kiaia. Mei ta Iehova akairo pereperekavana, kua rokoia a Enoka e te moe na te ara o te mate. Te tataanga no runga ia Enoka e tetai au tangata e te vaine tiratiratu, akakite te apotetoro ko Paulo: “I mate anake atura taua aronga ra ma te akarongo.” (Ebera 11:13) I muri mai, penei kua kimi tona au enemi i tona kopapa, inara “kare rava atura aia i kitea,” penei no te mea kua akaatea takere a Iehova i te reira, te araianga ia ratou kia kore e takino i te reira e kia kore e taangaanga i te reira ei turu i te akonoanga pikikaa.
Tatau Pipiria
(Ebera 11:1-16) E teianei, ko te akarongo nei, ko te tumu tikai ïa i te au mea i tatariia nei, e te kite ïa i te au mea kare i akaraia nei. 2 No te reira oki i raukaʼi te rongo meitaki i te aronga taito ra. 3 No te akarongo i kite ei tatou e no te tuatua a te Atua nga ao nei; kare oki te au mea i akaraia nei i angaia i tetai au mea i kitea ra. 4 No te akarongo i meitaki ravaʼi ta Abela atinga i apai i te Atua i ta Kaina, i tuatuaia mai ei aia e e tangata tuatua-tika aia, ko te Atua i akatika mai i taua apinga oronga nana ra; e teianei, mate ua rai aia, te tuatua ua mai nei rai, i te reira. 5 No te akarongo i akaumuiaʼi a Enoka kia kore aia e kite i te mate; e “kare atura aia i kitea, no te mea kua akaumuia aia e te Atua:” ou oki aia i akaumuiaʼi i kite ei aia e, kua pereperekavana te Atua iaia. 6 Kare ra e akarongo ra kare rava aia e mareka: ko te akamori i te Atua ra, kia akarongo aia e, e Atua e tikaʼi, e koia tei tutaki mai i te aronga i kimi tikai iaia. 7 No te akarongo oki to Noa, ka akakiteia mai ei aia e te Atua i te au mea kare rai i kitea maira, e rokoia iora e te mataku, i tarai ei i te pai, kia ora tona ngutuare; akaapa iora i to te ao, e riro atura oki aia ei atu i te tuatua-tika e rauka i te akarongo ra. 8 No te akarongo i akono ei Aberahama, ka tuatuaia mai ei aia e, e aere ki tetai enua e rauka mai iaia a muri atu ei tuanga; e aere atura aia ma te kite kore i taua enua i aereia e ia ra. 9 No te akarongo i tuitarere ei aia i taua enua i tuatuaia maira, mei te mea e, e enua ke ra, i te noo ua anga i roto i te puakapa, ratou katoa ko Isaaka e Iakoba, ko nga tangata tuanga ïa ma ia katoa i tei tuatuaia maira: 10 Te maara ra aia e e rauka te oire tumu mou, ko te akatu e te tutara o taua oire ra, ko te Atua ïa. 11 No te akarongo i raukaʼi ia Sara te maroiroi i to ei ra, e anau maira tana tamaiti, ope uaʼi tona tuatau tikai, no te mea i manako aia e, e tuatua-mou tana ta tei tuatua maira. 12 I anau mai ei ta te tangata okotai ra, e mei te tangata mate ra aia te tu, mei te etu o te rangi ra te maata, e mei te one taatai kare e ope kia tatau. 13 I mate anake atura taua aronga ra ma te akarongo, kare rai i rauka tei tuatuaia maira, kua akara ra i taua au mea ra i te atea ke, e kua akarongo tikai, e kua āriki marie, kua aaki ua e, e tangata ke ke ratou e te tuitarere ua i teianei ao. 14 Ko te aronga oki i pera maira, kua akakite ua e, te kimi ra ratou i te enua o to ratou metua. 15 Naringa ratou i anoano maata i taua enua no reira mai ratou ra, e tika ua ia ratou kia oki. 16 Kua anoano ra ratou i te enua meitaki rava ra, koia oki te ao ra: i kore ei te Atua i akama ia ratou kia karangaia aia e e Atua no ratou; kua akono oki aia i tetai oire no ratou.
TEPETEMA 23-29
AU MEA UMERE I ROTO I TE PIPIRIA | EBERA 12-13
“Akoanga—Akapapu Maira i to Iehova Inangaro”
(Ebera 12:5) E kua ngaro aina ia kotou te ako i akoia mai ia kotou mei te mea e tamariki ra, “Auraka koe e akavaavaa, e taku tamaiti, i te ako a Iehova, auraka oki e noongata i tana pāpā anga mai.
Auraka e ‘Akara ki Muri’
Akoanga mamae. Akapeea me ka timataia tatou kia akara ki muri ma te riri no tetai akoanga tei tukuia mai kia tatou? Ka riro teia ei tamamae e ei akaparuparu ia tatou—te akariro anga ia tatou kia “noongata.” (Ebe. 12:5) Me kua “akavaavaa” tatou i te akoanga e kua kopae i te reira me kore kua “noongata” kare i ariki mai i te reira—kare tatou i reira i ariki tikai i te akoanga kia puapingaia me kore kia meitaki mai tatou. E meitaki atu i te aru i te au tuatua a Solomona e: “E mou piri tikai i te ako; auraka roa e tukua: e tāpu marie i te reira; ko toou ïa ora.” (Mase. 4:13) Mei tetai tangata akaoro rai te aru ra i te au akairo o te mataara, kia ariki tatou i te akoanga, taangaanga i te reira e kia aere ki mua.—Mase. 4:26, 27; e tatau ia Ebera 12:12, 13.
(Ebera 12:6, 7) Ko ta te Atu e akaperepere ra, ko tana ïa e ako mai, e e pāpā rai aia i te au tamariki katoa tana i kite maira?” 7 Te akoia mai ana kotou mei te rave a te metua i te tamariki ra, ta te Atua i rave ia kotou; koai oki ïa tamaiti kare i akoia e te metua ra?
w12 7/1 21 ¶3
“E na ko Kotou Kia Pure: E to Matou Metua”
Ka ako tetai metua tane aroa i tana tamariki no tona inangaro kia meitaki ratou. (Ephesia 6:4) Penei ka ako pakari aia ei metua tane, inara kare aia e riri me akatikatika i tana tamariki. Mei te reira rai, ka anoanoia to tatou Metua i te rangi i te ako ia tatou i tetai taime. Inara e oronga aroa mai ana aia i tana akoanga e kare rava e takinokino mai. Kare rava a Iesu i rave kino ana mei tona Metua rai, noatu kare tana au pipi i rave viviki ana i te au taui anga tei anoanoia.—Mataio 20:20-28; Luka 22:24-30.
(Ebera 12:11) Kare rava oki e ako e riro ei mea rekareka i reira ra, e mea aue ra: kareka i muri ake, ko te meitaki ra ïa, koia rai te tuatua-tika te tupu i taua ako ra, i te aronga i akamātauia i te reira.
“E Akarongo Mai i te Ako, Kia Pakari”
Penei ka riro te akoanga ei mea mamae, inara na te kopae anga i te akoanga a te Atua, ka mamae kino atu te reira. (Ebera 12:11) Ka apii tatou mei te akaraanga kino o Kaina e te Ariki ko Zedekia. Te kite anga te Atua e te rikarika ra a Kaina i tona teina e ka inangaro i te tamate iaia, kua akamatakite aia ia Kaina: “Eaa koe i riri ei? E eaa oki i akatumatumaʼi toou mata na? Kia rave koe i te meitaki ra, kare ainei koe e kiteia mai? E kare i meitaki ra, kare ainei te vai ra te tarangaara i te ngutupa na? E kauraro ra aia ia koe, e ei runga ake koe iaia.” (Genese 4:6, 7) Kua kopae a Kaina i te akoanga a Iehova, kua tamate i tona teina, e kua mamae i te au kino tei tupu kiaia i te katoa anga o tona oraanga. (Genese 4:11, 12) Naringa a Kaina i akarongo ki te Atua, kare rai aia e kite i te mamae.
Kimi i te Mārama o te Tuatua Mou
(Ebera 12:1) Kare rava oki e ako e riro ei mea rekareka i reira ra, e mea aue ra: kareka i muri ake, ko te meitaki ra ïa, koia rai te tuatua-tika te tupu i taua ako ra, i te aronga i akamātauia i te reira.
Oro Tamou Marie i te Oroanga
Kare te ‘urupu maata o te au kite’ i te aronga akarakara ua kia kite i to ratou tangata oro me kore pupu oro i te re anga. Mari ra, te oro katoa ra ratou mei te aronga e oro ra. Kua autu ratou i ta ratou oroanga e kua tae ki te openga. Noatu kua mate ratou i teianei, e aronga oro meitaki tikai ratou te ka akamaroiroi i te aronga ou e oro ra. Akamanako ana i te manako o te tangata oro te kite anga e te akaraia maira aia e tetai aronga oro meitaki tikai. Kare ainei aia e akakeuia kia rave maroiroi i tana ka rauka? Noatu te tautaanga pakari, kua rauka i taua au kite i taito ra i te akapapu mai e ka rauka te re. Kua maroiroi te au Kerititiano Epera o te anere mataiti mua i te ‘oro i te oroanga ma te tamou marie’ no te akamanako meitaki anga i te akaraanga o te ‘urupu o te au kite’—e ka rauka katoa ia tatou i teia tuatau.
(Ebera 13:9) Auraka e turori ua atu i te tuatua rikiriki ke ke tau kore ra. E mea meitaki kia maroiroi te ngakau i te aroa ua ra; auraka i te kai, kare oki a te aronga i rave ra e puapinga i rauka i te reira.
w89 12/15 22 ¶10
Oronga i te au Atinga te ka Akamareka ia Iehova
No reira ka anoanoia te ngati Ebera kia kopae kia kore e “turori ua atu i te tuatua rikiriki ke ke tau kore ra” a te akono anga ngati Iuda. (Galatia 5:1-6) Kare na te au apiianga, mari ra ‘na te aroa ua o te Atua e akamatutu i te ngakau’ e vai tiratiratu ei tetai i roto i te tuatua mou. Kua taumaro tetai pae no runga i te kai e te au atinga, inara karanga a Paulo e kare te ngakau e akamatutuia e “te kai, kare oki a te aronga i rave ra e puapinga i rauka i te reira.” Ka rauka mai te au akameitakianga pae vaerua mei te akono i te Atua e te āriki anga i te atinga oko, kare mei te kai anga i tetai au kai e te akamaara anga i tetai rā takake. (Roma 14:5-9) Tei maata atu, kua takore te atinga a Iesu i te au akaatinga anga a te ngati Levi.—Ebera 9:9-14; 10:5-10.
Tatau Pipiria
(Ebera 12:1-17) E teianei, kua akapiniia tatou e taua urupu maata i kite nei, e kopae atu tatou i te au mea teiaa ravarai, e te ara e rokoia ngoie ei tatou nei, e oro tamou marie ei i teianei oroanga i tukuia mai ki mua ia tatou nei, 2 Ma te akara tamou kia Iesu i te tumu e te akaoti i to tatou akarongo; ko tei akakoromaki i te satauro, kare i akono i te akama, i te meitaki i tukuia mai ki mua i tona aroaro, e te noo ra i teianei i te pae katau i te terono o te Atua ra. 3 Akamaara marie oki iaia, ko tei akakoromaki i te reira tu akakino a te aronga rave ara iaia uaorai, kia kore kotou e akaroiroi, kia kore oki e taitaia to kotou ngakau. 4 Kare akerai ta kotou māro anga i tae i te maringi anga toto, i te kukumi anga i te kino ra. 5 E kua ngaro aina ia kotou te ako i akoia mai ia kotou mei te mea e tamariki ra, “Auraka koe e akavaavaa, e taku tamaiti, i te ako a Iehova, auraka oki e noongata i tana pāpā anga mai: 6 Ko ta te Atu e akaperepere ra, ko tana ïa e ako mai, e e pāpā rai aia i te au tamariki katoa tana i kite maira?” 7 Te akoia mai ana kotou mei te rave a te metua i te tamariki ra, ta te Atua i rave ia kotou; koai oki ïa tamaiti kare i akoia e te metua ra? 8 Kare kotou i akoia i te ako i te tamariki ravarai nei, e puti kotou, kare i te tamariki mou. 9 E e metua oki to tatou i to tatou kopapa nei, ko tei ako mai ia tatou, e kua akameangiti oki tatou; auraka kia maata atu to tatou kauraro i te Metua o to tatou au vaerua nei, e kia ora atu? 10 I ako mai oki ratou ia tatou i te reira puke rā kare i rainga, no to ratou uaorai anoano; kareka aia, kia meitaki tatou, kia rauka katoa ia tatou tona tapu. 11 Kare rava oki e ako e riro ei mea rekareka i reira ra, e mea aue ra: kareka i muri ake, ko te meitaki ra ïa, koia rai te tuatua-tika te tupu i taua ako ra, i te aronga i akamātauia i te reira. 12 E tenana “e apai i te rima i tautau ana ki raro ra i runga, e e akapakari i te turi paruparu;” 13 “E akatika ua oki i te ara o to kotou vaevae,” kia kore e tungongi ke te pirikoki, kia akaoraia ra. 14 E umuumu i te au i te tangata katoa nei e te tapu, kare oki e tapu ra, kare ua e tangata e kite i te Atu. 15 E akara marie rai, ko te ngere aea tetai i te aroa ua o te Atua ra; ko te tupu aea oki tetai tumu maamaa, pekapeka iora kotou, e viivii atura te tangata katoa e manganui; 16 Ko te tupu ua ake tetai akaturi, e te tangata akono kore i te Atua, mei ia Esau ra, ko tei oko i tana tuanga tama mua i te kai anga kai okotai ra. 17 Kua kite oki kotou e, kia anoano aia i taua meitaki ra i muri ake ei tuanga nana, kare aia i kiteia mai; kare rava e ngai tataraara anga i kitea e ia, umuumu ua atu ei aia i taua meitaki ra ma te roi-mata.
TEPETEMA 30–OKOTOPA 6
AU MEA UMERE I ROTO I TE PIPIRIA | IAKOBO 1-2
“Au Apinga te ka Akatupu i te Ara e te Mate”
(Iakobo 1:14) Kia akatatipakeia tetai, e kia riro ua atu i te kino, kua pikikaaia te reira tangata i tona uaorai anoano tika kore.
g17.4 14
Timataanga
Kua timataia koe me kua reka koe i tetai apinga—tetai apinga tau kore tikai. Ei akatutuanga, me kite koe i tetai apinga manea i roto i te toa. Kua tupu mai tetai manako e ka māmā ua ia koe i te keia i te reira e kare koe e mou. Inara, karanga mai toou akava ngakau e kare! I reira kua takore koe i tera manako e kua aere atu. I te reira taime, kua ngaro tera timataanga, e kua autu koe.
EAA TA TE PIPIRIA E AKAKITE MAIRA
Kare koe i te tangata kino me timataia koe. Akakite te Pipiria e ka rokoia te katoatoa e te timataanga. (1 Korinetia 10:13) Te mea puapinga ra, eaa ta tatou ka rave me timataia tatou. E akamanako ua ana tetai pae i te au anoano tau kore e i muri mai kua rave i te reira. Ka viviki tetai pae i te takore i te reira manako kino.
“Kia akatatipakeia tetai, e kia riro ua atu i te kino, kua pikikaaia te reira tangata i tona uaorai anoano tika kore.”—Iakobo 1:14.
(Iakobo 1:15) E kua to ta te anoano tika kore ra, anau maira tana ko te ara; e kia rave akaopeia te ara ra, anau maira tana ko te mate.
g17.4 14
Timataanga
Akakite mai te Pipiria i te au apinga te ka taki atu ki te rave anga kino. Karanga ra Iakobo 1:15: “Te anoano tika kore ra, anau maira tana ko te ara.” Te aiteanga, me akamanako ua rai tatou i te au anoano tika kore, ka riro te reira i te akakeu ia tatou kia rave i tetai angaanga kino, mei tetai vaine e anau ra i tana tamaiti. Inara, ka rauka rai ia tatou i te kopae i te au anoano tika kore. Ka autu tatou i rungao i te reira.
Kimi i te Mārama o te Tuatua Mou
(Iakobo 1:17) Te au mea memeitaki i o maiia ra, e te au mea tika ravarai, no runga ïa, no runga mai i te Metua o te au mārama ra, kare rava e tu ke ke iaia ra, kare oki e tu ke anga e ngai mea ngiti ua ake.
it-2 253-254
Mārama
Ko Iehova “te Metua o te au mārama.” (Iako. 1:17) Koia anake “tei tuku i te rā ei mārama no te ao, e te au akonoanga o te marama, ma te au etu, ei mārama no te po”,[transpose?] (Iere. 31:35) e koia katoa te Tumu o te mārama pae vaerua katoatoa. (2 Kori. 4:6) Kua riro tana ture, au tuatua-tika e te tuatua mou ei mārama ki te aronga tei inangaro i te aru i te reira. (Sala. 43:3; 119:105; Mase. 6:23; Isa. 51:4) Akakite te tata salamo: “E i toou ra mārama e kite ei matou i te mārama.” (Sala. 36:9; akaaite ia Sala. 27:1; 43:3.) Mei te mārama o te rā e iti maira i te popongi e tae ua atu ki “te avatea tikai ra,” mei te reira te aerenga o te aronga tuatua tika, ka tupu ua rai to ratou pakari no ko mai i te Atua. (Mase. 4:18) Kia aru i ta Iehova i akanoo, ko te aaere ïa i roto i tona mārama. (Isa. 2:3-5) I tetai tua, me akara tetai tangata i tetai apinga ma te manako viivii, kua akapoiri maataia aia i te pae vaerua. Mei ta Iesu rai i tuatua: “Kia kino ra toou mata, ka poiri ïa to kopapa katoa. E kia riro te mārama i roto ia koe ra ei poiri; eaa ua te aite i te reira poiri i te maata!”—Mata. 6:23; akaaite ia Deu. 15:9; 28:54-57; Mase. 28:22; 2 Pete. 2:14.
(Iakobo 2:8) Te akono na kotou i te ture ariki i tataia ra e, “E aroa atu koe i to tangata tupu mei to aroa ia koe uaorai na,” e mea tika ïa ta kotou:
it-2 222 ¶4
Ture
“Ture Ariki.” E puapinga maata atu te “ture ariki” i tetai ua atu ture e akaaere ra i te pirianga o te tangata ki to ratou ariki. (Iako 2:8) Te mea maata i roto i te Ture koreromotu ko te aroa; e ko te rua o te akaueanga, “E aroa atu koe i toou tangata tupu mei te aroa ia koe uaorai” (te ture ariki), tei runga i teia te Ture katoa e te au peroveta. (Mata. 22:37-40) Noatu kare te au Kerititiano i raro ake i te Ture koreromotu, ka akono rai ratou i te ture a te Ariki ko Iehova e tana Tamaiti, te Ariki ko Iesu Mesia, kia tau ki te koreromotu ou.
Tatau Pipiria
(Iakobo 2:10-26) Ko te tangata oki kia akono ua atu i te ture katoa ra, kia apa ra iaia te ture mea ngiti okotai ra, kua apa ïa te ture katoa iaia. 11 Ko tei tuatua mai oki e, “Auraka rava koe e akaturi,” koia rai oki tei tuatua mai e, “Auraka rava koe i ta ua.” E tenana kore ua rai koe i te akaturi, kia ta ua ra koe, kua riro ïa koe ei tangata ara i te ture. 12 Kia tau ta kotou e tuatua, e ta kotou e rave, i ta te aronga e akavaia i te ture rangatira ra. 13 Ko te akaapa anake tana e rauka, kare te aroa, ta tei kore rava i aroa ra, e vi ra te akaapa i te aroa. 14 Eaa te puapinga, e aku au taeake, kia tuatua mai tetai e e akarongo tona, e kare ana e angaanga? e ora aina aia i taua akarongo ra? 15 Kia mate oki tetai taeake e tetai tuaine i te putaua, e kare e kai i te au rā katoa ra, 16 Kia karanga atura tetai o kotou ia raua ra, Kia ora na i te aerenga, kia maanaana oki korua, e kia merengo; kare ra i oronga atu i te mea e meitaki ei te kopapa ra; eaa ua ïa puapinga? 17 Koia katoa te akarongo, kare e angaanga, e mea mate ïa, i te mea te vai okotai ua ra. 18 E tika ua oki tetai tangata kia tuatua mai iaia e, E akarongo toou, e angaanga oki taku; ka akakite mai ana i toou akarongo kare e angaanga ra, ka akakite atu ei au ia koe i toku nei akarongo i taku nei angaanga. 19 Kua akarongo koe i te tuatua ra e, Okotai ua Atua; kua tika te reira: kua akarongo katoa oki te au demoni i te reira, e kua rurutakina. 20 Kia kite maira koe, e tera ra tangata manako kore e, ko te akarongo kare e angaanga ra, e akarongo mate ïa? 21 Kare aina to tatou metua ra ko Aberahama i akatikaia mai i te angaanga, ka apai ei aia i tana tamaiti ra ia Isaaka ki runga i te atarau ra? 22 Te kite ra oki koe e na te akarongo i akatupu i tana angaanga, e no te angaanga i tika ravaʼi te akarongo? 23 Tika tikai atura taua tuatua i tataia ra, ko tei na ko ra e, “Kua akarongo a Aberahama i te Atua, e i akonoia atura ïa ei tuatua-tika nana:” e i karangaia maira oki aia e, “E oa no te Atua.” 24 Kua kite atura kotou e i akatikaia te tangata i te angaanga, kare i te akarongo anake ua. 25 Koia katoa oki te vaine akaturi ra ko Rahaba, kare aina aia i akatikaia i te angaanga, ka āriki ei aia i nga tutaka ra, e tuku atura oki na tetai mataara ke? 26 Mei te kopapa oki kia kore te vaerua, e mea mate ïa, koia katoa te akarongo kare e angaanga ra, e mea mate katoa ïa.