“Ko Iehova to Tatou Atua, Okotai Iehova”

1, 2. (a) Eaa te tumu i rongonui ei te tuatua ia Deuteronomi 6:4? (e) No teaa ra a Mose i tuatua ai i te reira?

NO TE anere tuma mataiti, kua riro te au tuatua ia Deuteronomi 6:4 ei tuanga no tetai pure takake a te ngati Iuda. Kua kapikiia teia pure ko Shema, te tuatua mua i roto i teia irava i te reo Epera. E manganui te ngati Iuda e rave ra i teia pure i te au popongi e te au aiai ravarai ei akaari e te akamori nei ratou i te Atua anake.

² Teia au tuatua, e tuanga te reira no te ako openga ta Mose i oronga ki te ngati Iseraela. I te mataiti 1473 i mua ake ia Karaiti, te noo ra te iti tangata i te enua ko Moabi, kua papa ratou i te tikoti i te Kauvai Ioridana e te upokotu atu i te Enua Taputouia. (Deuteronomi 6:1) Kua arataki a Mose i te ngati Iseraela no tetai 40 mataiti, e kua inangaro aia ia ratou kia ngakau toa ei autu i te au turanga ngata ta ratou ka aro atu. Kua anoanoia ratou kia irinaki i to ratou Atua ko Iehova e kia akarongo kiaia. No reira kua riro ta Mose tuatua openga ei akamaroiroi ia ratou kia akapera. Muri ake i te taikuanga i te Ture Ngauru e te au ture no ko mai ia Iehova, kua oronga a Mose i te akakiteanga ririnui ia Deuteronomi 6:4, 5. (E tatau.)

3. Eaa te au uianga ka uriuri tatou i roto i teia atikara?

³ Kua kite te ngati Iseraela e ko to ratou Atua ko Iehova, “okotai Iehova.” Kua akamori te ngati Iseraela tiratiratu e okotai Atua, te Atua o to ratou ai metua. No reira eaa a Mose i akamaara ai ia ratou e ko to ratou Atua ko Iehova, “okotai Iehova”? Eaa te pirianga o teia tuatua mou ki te aroa anga i te Atua ma to tatou ngakau, vaerua, e te ririnui katoa? E akapeea te au tuatua ia Deuteronomi 6:4, 5 i tau ei kia tatou i teia tuatau?

TO TATOU ATUA, “OKOTAI IEHOVA”

4, 5. (a) Eaa te aiteanga o te tuatua “okotai Iehova”? (e) Akapeea a Iehova i tuke ei ki te au atua o te au pa enua?

⁴ E Atua Takake. Te aiteanga o te tuatua “okotai Iehova” koia oki koia anake rai tona tu umere, kare atu e aiteia kiaia. Eaa ra a Mose i tuatua ai i tera tuatua? Kare i te mea e te akapapu ra aia e mea pikikaa te irinakianga toru tai. Ko Iehova tei anga i te au rangi e te enua e koia te Tutara o te ao katoa. Koia anake rai te Atua mou, e kare atu e atua mei iaia ra. (2 Samuela 7:22) Ka riro ta Mose au tuatua ei akamaara i te ngati Iseraela kia akamori ratou ia Iehova anake. Auraka ratou e aru i te iti tangata i te pae mai ia ratou, tei akamori i te au atua e te au atua vaine pikikaa e manganui. Kua irinaki taua au iti tangata ra e ka rauka i to ratou au atua i te akatere i te au mea natura.

⁵ Ei akaraanga, kua akamori to Aiphiti i te atua o te ra ko Rā, te atua vaine o te rangi ko Nut, te atua o te enua ko Geb, te atua o te kauvai Nile ko Hapi, e te au manu tukeke. Kua akaari a Iehova e ririnui atu aia i teia au atua pikikaa na te apai mai anga i te Mate Ngauru. Te atua maata o te ngati Kanaana ko Baala, e atua pikikaa tei irinakiia e to Kanaana, nana i anga mai i te au mea ora. Kua irinaki katoaia koia te atua o te rangi, no te ua, e te uriia. I te au enua e manganui, kua irinaki te tangata ia Baala kia paruru ia ratou. (Numero 25:3) Kua akamaara te ngati Iseraela i to ratou Atua, e “koia anake ra te Atua.” E “okotai Iehova.”​—Deuteronomi 4:35, 39

6, 7. Eaa atu tetai aiteanga no te tuatua “okotai,” e akapeea a Iehova te akapapuanga iaia ei “okotai”?

⁶ Tiratiratu e Kare e Taui. Tetai aiteanga “okotai” i roto i te “okotai Iehova” koia oki ka tau kia irinakiia tona akakoroanga e te au angaanga. Kare te Atua ko Iehova e tauiui ana i tona manako e kare aia e ekoko ana. E akaari ua ana aia i te akarongo mou, te tiratiratu, te tika e kare aia e taui. Ei akaraanga, kua papau aia kia Aberahama e ka noo tona uanga ki te Enua Taputouia. Kua rave a Iehova i te au temeio ririnui ei akatupu i tana taputouanga. E 430 mataiti i muri ake i te papau anga i teia taputou, kare to Iehova akakoroanga i taui.​—Genese 12:1, 2, 7; Exodo 12:40, 41

⁷ I te au anere mataiti i muri mai, kua kapiki a Iehova i te ngati Iseraela ei au kite nona e kua karanga kia ratou e: “Ko Au ïa. Kare e Atua i angaia i mua iaku, e ko muri ake iaku, kare rai ïa.” Kua akapapu katoa a Iehova e kare tona akakoroanga e taui i te na ko anga e: “Ko Au rai ïa.” (Isaia 43:10, 13; 44:6; 48:12) E tikaanga ngateitei to te ngati Iseraela i te akamori i tetai Atua tei tiratiratu e kare i taui! E aiteite katoa to tatou tikaanga ngateitei i teia tuatau.​—Malaki 3:6; Iakobo 1:17.

8, 9. (a) Eaa ta Iehova e umuumu maira mei tona aronga akamori? (e) Akapeea a Iesu i te turuturu anga i te puapinga o ta Mose tuatua?

⁸ Ae, kua akamaara a Mose i to Iseraela e kare rava to Iehova aroa no ratou e taui. Tei tupu, kua umuumu a Iehova ia ratou kia akamori iaia anake ua e kia inangaro iaia ma to ratou ngakau, vaerua, e te ririnui katoa. Kua anoanoia te au metua kia apii i ta ratou tamariki i te au atianga ravarai no runga ia Iehova kia rauka ia ratou i te akamori anake ia Iehova.​—Deuteronomi 6:6-9.

⁹ Kare rava a Iehova e taui i tona akakoroanga, no reira kare rava aia e taui i tana e umuumu ra mei tona aronga akamori. Me inangaro tatou ia Iehova kia mareka mai i ta tatou akamorianga, ka anoanoia tatou kia akamori iaia anake e kia inangaro iaia ma to tatou ngakau, vaerua, e te ririnui katoa. Karanga a Iesu e ko teia te akaueanga maata rava atu. (E tatau ia Mareko 12:28-31.) Ka apii ana tatou akapeea te akaarianga na roto i ta tatou angaanga e te irinaki ra tatou e “ko Iehova to tatou Atua, okotai Iehova.”

E AKAMORI IA IEHOVA ANAKE UA

10, 11 (a) Akapeea tatou te akamori anga ia Iehova anake? (e) Akapeea te au mapu Epera i Babulonia te akaarianga e ko Iehova anake ta ratou e akamori?

¹⁰ Ko Iehova anake to tatou Atua. Ka akamori anake ua tatou iaia. Kare tatou e akamori i te au atua pikikaa e kare e kapiti mai i te au peu e te au manako pikikaa ki ta tatou akamorianga ia Iehova. Kare aia i te Atua anake tei teitei atu me kore tei ririnui atu i te au atua ke. Mari ra, koia te Atua mou. No reira ka tau tatou kia akamori anake ia Iehova.​—E tatau ia Apokalupo 4:11.

¹¹ I roto i te puka a Daniela, ka kite tatou no runga i te au mapu tane Epera ko Daniela, Hanania, Misaela, e Azaria. Kua akaari ratou e ko Iehova anake ta ratou e akamori na te kopaeanga i te au kai tei viivii ki te aronga akamori ia Iehova. Pera katoa, kare te au tokotoru oa o Daniela e tupou ana ki raro i te akamori i tetai itoro, koia te tiki auro o Nebukanesa. Kia ratou, ko Iehova te mea mua. Kua vai tiratiratu ratou kiaia.​—Daniela 1:1–3:30.

12. Ei akamori ia Iehova anake, eaa ta tatou ka matakite?

¹² Ka tau tatou kia akariro ia Iehova ei mea mua i roto i te oraanga. Me inangaro tatou i te akamori iaia anake, ka matakite tatou kare tetai atu au apinga e tupaʼu iaia. Eaa te reira au apinga? I roto i te Ture Ngauru, kua akakite a Iehova e auraka tona iti tangata e akamori i te au atua ke. Auraka ratou e akamori itoro. (Deuteronomi 5:6-10) I teia tuatau, e maata te au peu akamori itoro, e i tetai taime kare i te mea māmā ua i te kite i te reira. Inara kare a Iehova i taui i tana e umuumu ra. Te vai nei rai aia e “okotai Iehova.” Ka akara ana tatou e akapeea me kopae i te akamori itoro i teia tuatau.

13. Eaa ta tatou ka akamata i te inangaro maata atu ia Iehova?

¹³ Ia Kolosa 3:5 (e tatau), ka kite tatou i te au apinga te ka takino i to tatou pirianga oa vaitata kia Iehova. Ka kite tatou e pirianga to te noinoi apinga ki te akamori itoro. Akapeea ra? Me e anoano pakari to tatou kia rauka mai tetai apinga, mei te moni e te apinganui, penei ka riro te reira ei akatere i to tatou oraanga mei tetai atua ririnui rai. Pouroa te au ara tei taikuia ia Kolosa 3:5 te piri atura ki te noinoi apinga, koia oki te peu akamori itoro. No reira me anoano pakari tatou i teia au apinga, penei ka maata atu to tatou inangaro i te reira i to tatou inangaro i te Atua. Kare i reira a Iehova e riro ei “okotai Iehova” kia tatou. Kare rava tatou e inangaro kia tupu te reira.

14. Eaa te akamatakiteanga ta Ioane i oronga mai no runga i te inangaro i te Atua?

¹⁴ Kua akakite te apotetoro ko Ioane i tetai mea mei teia rai te tu. Kua akamatakite aia me anoano te tangata i te au mea o teianei ao koia oki “te anoano tika kore o te kopapa nei, e te anoano tika kore o te mata nei, e te akatietie o te ora anga nei,” i reira, “kare te anoano o te Metua i roto iaia.” (1 Ioane 2:15, 16) No reira ka anoanoia tatou kia akara matatio ia tatou uaorai kia kite me te inangaro ra tatou i teianei ao. Penei ka kite mai tatou e kua akamata tatou i te inangaro i te tamataoraanga, te au tangata, e te au tu akamaneaanga o teianei ao. Me kore penei ka inangaro tatou i te kimi i te “meitaki maata” na roto i te apii teitei. (Ieremia 45:4, 5) E vaitata tikai te ao ou. No reira ka anoanoia tatou kia akamaara i ta Mose tuatua puapinga! Me mārama tatou e me irinaki tikai e “ko Iehova to tatou Atua, okotai Iehova,” ka akamori anake tatou iaia ma te ngakau katoa e ka tavini iaia na te mataara tana i inangaro.​—Ebera 12:28, 29

AKONO TAMOU I TE TU TAOKOTAI ANGA KERITITIANO

15. Eaa te tumu i akamaara ai a Paulo i te au Kerititiano no te Atua e “okotai Iehova”?

¹⁵ Te tuatua “okotai Iehova” ka tauturu ia tatou kia mārama e ka inangaro a Iehova i tona au tavini kia taokotaiia e kia rauka te akakoroanga aiteite no te oraanga. I roto i te putuputuanga Kerititiano mua, e au ngati Iuda, au Ereni, au Roma, e te au tangata mei te au pa enua ke. E tuke to ratou tu oraanga, au peu, e te au inangaro. No reira, e ngata i tetai pae ia ratou kia āriki i te akamorianga ou, me kore kia akaruke i ta ratou au peu taito. No reira kua anoanoia a Paulo kia akamaara ia ratou e okotai Atua no te au Kerititiano, ko Iehova.​—E tatau ia 1 Korinetia 8:5, 6.

16, 17 (a) Eaa te totou te akatupuia nei i teia tuatau, e eaa tei tupu mai? (e) Eaa te ka takino i to tatou tu taokotai?

¹⁶ Akapeea te putuputuanga Kerititiano i teia tuatau? Karanga te peroveta ko Isaia e “kia tae ki te au rā openga ra,” ka taokotai te au pa enua no te akamori ia Iehova. Ka karanga ratou: “E nana e apii mai ia tatou i tona au aerenga; e ka aere tatou na tona ra au arataa.” (Isaia 2:2, 3) Te mataora nei tatou i te kite kua akatupuia teia totou i teia tuatau! No roto mai te au taeake e te au tuaine i te au enua tukeke, e tuke to ratou reo, e te au peu. Kua taokotaiia tatou no te akamori ia Iehova. Inara, no te mea e tukeke to tatou au tu, penei ka tupu te au turanga ngata.

¹⁷ Ei akaraanga, eaa toou manako no runga i te au taeake e te au tuaine e tuke ta ratou au peu? Penei e mea tuke takiri to ratou reo, kakau, au tu, e ta ratou kai. Ka kopae ainei koe ia ratou e ka aere kapiti ua ki te aronga taau i matau? Eaa toou manako i te aronga pakari i toou ngai, tei mapu ake ia koe me kore no te au pa enua ke? Me kare tatou e matakite, penei ka akatika tatou i teia au tu kia takino ia tatou e to tatou tu taokotai.

18, 19 (a) Eaa te akoanga tei taikuia ia Ephesia 4:1-3? (e) Eaa ta tatou ka rave kia vai taokotai ua te putuputuanga?

¹⁸ Akapeea tatou me kopae i teia au turanga ngata? Kua oronga mai a Paulo i te akoanga tau ki te au Kerititiano e noo ra i Ephesia, e oire apinganui kua ki i te au tangata no te au pa enua ke mai. (E tatau ia Ephesia 4:1-3.) Kua taiku a Paulo i te au tu mei te ngakau akaaka, te maru, te akakoromaki, e te aroa. Kua aite rai teia au tu ki te pou ketaketa tei pange i te are kia kore e inga. Inara kia meitaki ua te turanga o te are, ka anoano katoaia te angaanga pakari. Kua inangaro a Paulo i te au Kerititiano i Ephesia kia angaanga pakari “kia vai rai te taokotaianga a te Vaerua ra.”

¹⁹ Ka anoanoia tatou pouroa kia angaanga pakari kia vai taokotai ua te putuputuanga. Akapeea tatou me akapera? Mea mua, ka anoanoia tatou kia akatupu e kia akaari i te au tu ta Paulo i taiku mai: te ngakau akaaka, te maru, te akakoromaki, e te aroa. Te rua, ka anoanoia tatou kia angaanga pakari ma ‘te taokotaianga i te ruru o te au.’ Ka riro te manako oripu ua mei te ngaangaa rikiriki i roto i te tu taokotai; no reira ka anoanoia tatou kia angaanga pakari i te akatikatika i te reira e kia akono tamou i te au e te taokotaianga.

20. Akapeea tatou te akaarianga e te mārama ra tatou e “ko Iehova to tatou Atua, okotai Iehova”?

²⁰ “Ko Iehova to tatou Atua, okotai Iehova.” E akakiteanga ririnui tikai teia! Kua akamaroiroi teia akamaaraanga i te ngati Iseraela no te au turanga ngata ta ratou ka aro atu i roto i te Enua Taputouia. Ka akamaroiroi katoa teia au tuatua ia tatou kia ora mai i te mate maata e te akariro i te enua ei Parataito. Kia rave ua atu tatou i te akono ma te akamori ia Iehova anake. Ka anoanoia tatou kia tavini e te inangaro iaia ma to tatou ngakau, vaerua e te ririnui katoa, e ka anoanoia kia angaanga pakari kia akono tamou i te au e te taokotai ki te au taeake. Me rave tamou tatou i te reira, ka akava a Iesu ia tatou ei mamoe e ka kite tatou i te tikaanga o tana tuatua: “Ka aere mai kotou, te aronga i akaoraia e taku Metua, e noo ki te basileia i akonoia no kotou mei te maani anga mairai i te enua nei.”​—Mataio 25:34.