E Apai i Nga Rima Tiratiratu ki Runga i te Pure
“Ko toku ïa anoano i te au tane ra, kia pure i te au ngai katoa ra, ma te apai i te rima viivii kore ki runga, ma te riri kore, e te māro kore.”—1 TIMOTEO 2:8.
1, 2. (a) Akapeea te pirianga o 1 Timoteo 2:8 ki te pure te o atura te au tangata o Iehova? (e) Eaa ta tatou ka akamanako i teianei?
TE MANAKO maira Iehova i tona au tangata kia tiratiratu kiaia, e tetai ki tetai. Kua kapitiia mai e te apotetoro ko Paulo te tiratiratu ma te pure i tana tata anga: “Ko toku ïa anoano i te au tane ra, kia pure i te au ngai katoa ra, ma te apai i te rima viivii kore [me kare tiratiratu] ki runga, ma te riri kore, e te māro kore.” (1 Timoteo 2:8) I te akara anga, te taiku ra Paulo i te pure i te ngai tangata “i te au ngai katoa ra” te ngai akaputu anga te au Kerititiano. Koai ma te ka rave i te pure a te au tangata o te Atua ra i te au uipaanga putuputuanga? Ko te au tangata tapu anake, e tuatua tika, e tei akatapuia tei matakite ra i te rave i te au angaanga Tuatua Tapu katoatoa ki te Atua ra. (Koheleta 12:13, 14) Ka tau ratou kia ma i te pae vaerua e te tu akono tau oki e kare e ekoko anga te akamori ra i te Atua ko Iehova.
2 Ka tau tikai oki te aronga pakari o te putuputuanga ra ‘kia apai i to ratou nga rima viivii kore ra ki runga i te pure.’ Na ta ratou pure no te ngakau mai na roto ia Iesu Karaiti e akakite i te tiratiratu ki te Atua e ka tauturu ia ratou kia kopae ke i te au maro e te riri vave oki. Ko te tika ra, ko tetai ua atu tangata te ka rave i te tuanga pure a te putuputuanga Kerititiano i te ngai tangata ra ka tau kia kore te tu riri, te anoano kino, e te tiratiratu kore oki kia Iehova e tana akaaerenga. (Iakobo 1:19, 20) Eaa etai atu kaveinga Pipiria te vaira no te aronga te akatuangaia ra kia rave i te pure anga no etai katoa ra i te ngai tangata? E eaa oki etai au kaveinga Tuatua Tapu ta tatou te ka tau kia akono i ta tatou uaorai pure e te pure anga no te ngutuare tangata ra?
E Akamanako i te Pure na Mua
3, 4. (a) Eaa ra ka puapingai kia tamanako i te pure anga i te ngai tangata na mua? (e) Eaa ta te au Tuatua Tapu te akakite maira no te roa o te au pure?
3 Me kua patiia mai tatou kia pure i te ngai tangata, penei ka rauka ia tatou kia akamanako ua i etai manako no te pure na mua. Na te raveanga i teia penei ka rauka ia tatou kia taiku i etai au tumu puapinga maata ma te kore e tuatua roa, e te pureanga taokioki ua. Inara, ka rauka ta tatou uaorai pure anga kia tuatuaia. Noatu e eaa te roa. Kua akapou a Iesu e okotai po katoa i te pureanga i mua ake ka iki aia i tana au apotetoro e 12 ra. Inara, i tana oronga anga i te Akamaara Anga o tona Matenga ra, ko tana pure anga i te varaoa e te uaina i te akara anga e poto ua ia. (Mareko 14:22-24; Luka 6:12-16) E kua kite oki tatou e noatu ko ta Iesu au pure anga poto ua ra kua ariki takiriia mai e te Atua.
4 Me kua riro naau e rave te pure a te pamiri i mua ake i tetai kaikaianga. Ka tau taua pure ra kia manga poto ua—inara ko te au tumu te ka tuatuaia ka tau kia kapiti i tetai taiku anga no te akameitaki anga no te kai. Me te pure ra tatou i te ngai tangata i mua ake me kare i muri ake i tetai uipaanga Kerititiano, kare tatou e umuumuia kia oronga i tetai pure anga roa kia kapiti i te au tumu e manganui. Kua akaapa a Iesu i te au tata tuatua tei ‘akaroa ra i ta ratou pure ei pikikaa anga.’ (Luka 20:46, 47) Kare roa tetai tangata tau i te Atua ra e anoano kia rave akapera. Inara, i etai taime, penei ka tau kia manga roa atu te pure anga i te ngai tangata ra. Ei akaraanga, ko tetai o te aronga pakari tei ikiia kia rave i te pure openga i tetai akaputuanga ka tau ia kia tamanako na mua e penei ka anoano kia taiku i etai au tumu. Inara, kare taua tu pure ra e tau e kia roa rava ia.
Akavaitata Atu ki te Atua ma te Tu Tapu
5. (a) Eaa ta tatou ka tau kia tamou ki te manako me te pure ra i te ngai tangata? (e) Eaa ka pure ei na roto i te tu tapunui e te ngateitei?
5 I te pureanga i te ngai tangata ka tau tatou kia maara e kare tatou e tuatua atu ana ki te au tangata. Kareka ra, e au mea ora tei ki ra tatou nei i te ara te pure ra i te Atu Ngateitei ia Iehova. (Salamo 8:3-5, 9; 73:28) No reira, ka tau tatou kia akakite i te mataku no te akamareka koreanga iaia na ta tatou i tuatua e no te tu o ta tatou taiku anga oki. (Maseli 1:7) Kua imene te tata taramo ko Davida: “Kareka au nei, no te aroa maata noou ra, e tae atu rai au ki toou are, ka akamori ei ma te mataku ia koe i to nao tapu ra.” (Salamo 5:7) Naringa ia tatou taua tu manako ra, ka akapeea tatou i te akataka anga ia tatou uaorai me patiia mai kia pure i te ngai tangata i tetai uipaanga a te Au Kite o Iehova? Ka tika oki, me te tuatua atura tatou ki tetai ariki tangata nei, ka rave ngateitei atu tatou i te reira ma te tapunui. Kare ainei e tau kia tere atu te tu tapunui e te ngateitei, i te mea te pure ra tatou kia Iehova, koia te “Ariki o te tuatau mutu kore”? (Apokalupo 15:3, NW) No reira i te pure anga ka kopae ke tatou i te au tuatua mei, “Kia Orana, kia koe e Iehova,” “Te tuku atu nei matou i to matou aroa kia koe,” me kare, “Ei tetai ra manea noou.” Te akaari maira te au Tuatua Tapu e kare te Tamaiti anau tai a te Atua, koia Iesu Karaiti, i tuatua akapera atu ki tona Metua i te rangi ra.
6. Eaa ta tatou ka akamanako me ‘akavaitata atu tatou i te terono o te aroa ua’?
6 Kua tuatua a Paulo: “E teianei e akavaitata ua atu tatou i te terono o te aroa ua ma te mataku kore.” (Ebera 4:16) Ka rauka ia tatou kia akavaitata atu kia Iehova ma te “mataku kore” i te tuatua noatu rai to tatou tu ara, no to tatou akarongo i te atinga oko o Iesu Karaiti. (Angaanga 10:42, 43; 20:20, 21) Inara, kare te aiteanga o taua “mataku kore” e te tuatua ua ra tatou ma te Atua; kare katoa oki tatou e tau kia tuatua te au apinga ngateitei kore ra kiaia. Me kia marekaia mai ta tatou au pure e Iehova i te ngai tangata ra, ka tika te reira kia orongaia ma te ngateitei tikai e te tapunui, e kare e tau kia taikuia te pure ei akakitekite anga, ei akoanga te aronga takitai, me kare ei akoanga oki i tetai akaputuanga.
E Pure ma Tetai Vaerua Taakaaka
7. Akapeea ta Solomona akakite anga i te tu taakaaka i te pureanga i te akatapu anga i te iero o Iehova ra?
7 Me te pure ra tatou i te ngai tangata me kare ko tatou anake ua, ko tetai kaveinga puapinga i te Tuatua Tapu kia tamou i te manako e kia akakite tatou i te tu manako taakaaka i ta tatou au pure anga. (2 Paraleipomeno 7:13, 14) Kua akakite te Ariki ko Solomona i tetai tu manako taakaaka i tana pure anga i te ngai tangata i te akatapu anga i te iero o Iehova i Ierusalema. Koi oti ua akera ia Solomona tetai o te patuanga meitaki maata roa tei akatuia ki runga i te enua nei. Inara, kua pure akaaka ua aia: “Ka noo tika mairai ainei te Atua ki runga i te enua nei? i na, te rangi nei, e te rangi o te au rangi ra, kare rai koe e o; ka tangaʼi oki i teianei are i akatuia e au nei!”—1 Ariki 8:27.
8. Eaa etai au tu te akaari maira i te tu akaaka i te pure anga i te ngai tangata?
8 Mei ia Solomona rai, ka tau tatou kia taakaaka me te pure ra no etai katoa i te ngai tangata ra. Noatu ra e ka tau tatou kia kopae ke i te tangianga reo pikikaa, ka rauka kia akakite i te tu taakaaka na te tangi o te reo. Kare te au pure taakaaka i te tu akateitei me kare akaparau. Te akaariu ra i te manako, kare ki te tangata e pure ra, mari ra ki te Peretana tana e tuatua atura. (Mataio 6:5) Ka akaari katoaia te tu akaaka na ta tatou tuatua i te pure anga. Me ka pure taakaaka tatou, kare te tangi o ta tatou pure e mei te mea te akaue atura tatou i te Atua kia rave i etai apinga kia tau kia tatou. Mari ra, ka pati tatou ia Iehova kia rave na tetai tu te rotai ra ma tona anoano tapu ra. Kua akakite mai te tata taramo i te tu manako tika i tana pati anga: “Kia ora i teianei, e Iehova, te pati atu nei au; te pati atu nei au, e akamanuia mai i teianei, e Iehova e.”—Salamo 118:25; Luka 18:9-14.
E Pure mei te Ngakau Maira
9. Eaa te ako anga meitaki ta Iesu i oronga te kitea ra ia Mataio 6:7, e akapeea ka raukai kia akono i te reira?
9 Me kia akamareka ia Iehova ta tatou uaorai au pure me kare te au pure i te ngai tangata, ka tika te reira kia riro no te ngakau mai. Na te reira tu, kare tatou e taokioki akaou ua i te pure anga ma te manako kore anga eaa ta tatou e tuatua ana. I tana Tuatua i runga i te Maunga ra, kua ako maira Iesu: “E kia pure kotou, auraka e maata te tuatua rikiriki puapinga kore, mei ta te au etene ra: ko tei manako e, tei te rai o te tuatua e kitea mai ei ratou.” Na roto i tetai atu tu, kua tuatua a Iesu e: “Auraka e tuatua vaa ua; auraka e taiku au tuatua taokioki akaou ma te puapinga kore.”—Mataio 6:7.
10. Eaa ka tikai kia pure no tetai tumu kia tere atu i te okotai taime?
10 Inara, penei ka umuumuia tatou kia pure putuputu no tetai tumu. Kare te reira i te mea tarevake no te mea kua raurau a Iesu: “E pati, e e orongaia mai ta kotou; e kimi, e kitea ïa ia kotou; e topāpā atu, e kiritiia mai ïa te pa ia kotou.” (Mataio 7:7) Penei te umuumuia ra tetai Are Uipaanga Patireia no te mea te akapuapinga maira Iehova i te angaanga tutu aere i toou ngai. (Isaia 60:22) Ka tika ra kia taiku tamouia teianei umuumu anga me te pure ra ko koe anake ua me kore me te pure ra i te au uipaanga a te au tangata o Iehova ra. Kare te aite anga o te raveanga i te reira e te ‘taiku au tuatua taokioki akaou ra tatou ma te puapinga kore’
Kia Maara i te Akameitaki e te Akapaapaa
11. Akapeea te akapiri anga ia Philipi 4:6, 7 ki te pure ko koe anake ua e te pure i te ngai tangata ra?
11 E manganui te au tangata te pure ra kia pati ua io tetai apinga, inara e mea tau kia akakeu to tatou inangaro i te Atua ia Iehova ra kia akameitaki iaia e kia akapaapaa oki i te ngai e pure ei ko koe anake e te ngai tangata oki. “Auraka rava koe e apiapi i te au mea katoa nei; e akakite ua ra ki te Atua i to kotou anoano i te au mea katoa ra i te pure, e te pati anga atu ma te akameitaki. E na te au o te Atua, ko tei maata ua atu i te kite tangata, e akamaroiroi mai i to kotou ngakau e to kotou manako i te Mesia nei ia Iesu.” (Philipi 4:6, 7) Ae, kapiti atu ki te au pure e te au pati anga, ka tau tatou kia akakite akameitaki anga kia Iehova no tana au akameitakianga no te vaerua e te pae kopapa oki. (Maseli 10:22) Kua imene te tata taramo: “Ko te akameitaki ra te apai atu ki te Atua, e akatupu oki i taau i tia ra ki Tei Teitei ra.” (Salamo 50:14) Kua kapiti atu te imene pure anga a Davida i teianei au tuatua akatukia anga ra: “Ka akapaapaa au i te ingoa o te Atua i te imene; ka akamaata au iaia i te akameitaki.” (Salamo 69:30) Kare ainei tatou kia rave i te reira tu i te ngai tangata e te ngai ko tatou anake ra?
12. Akapeea te akatupu anga ia Salamo 100:4, 5 i teia tuatau nei, e no reira eaa ta tatou ka rauka kia akameitaki e kia akapaapaa i te Atua ra?
12 No runga i te Atua ra, kua imene te tata taramo: “E tomo ki tona au ngutupa ma te akameitaki; tona ra au paepae ma te imene akameitaki: e akapaapaa katoa iaia, e akameitaki i tona ingoa. E meitaki oki to Iehova; e tona aroa, ka tu ïa e rimua: e tana ra tuatua-mou, ki tera uki ki tera uki.” (Salamo 100:4, 5) I teianei tuatau, te tomo atura te au tangata no to te pa enua katoatoa ki roto i te au paepae o to Iehova ra ngai tapu, e no teianei ka rauka ia tatou kia akapaapaa iaia e kia akameitaki oki. Te akakite ra ainei koe i te akameitaki kia Iehova no te Are Uipaanga Patireia i toou ngai ma te akakite anga i toou ariki anga na te aere putuputu anga ki reira ma te aronga te inangaro ra iaia? Ia koe i reira, te akateitei ra ainei koe i te au imene anga akapaapaa e te akameitaki ki to tatou Metua aroa i te rangi ra?
Auraka e Akama me Pure
13. Eaa te akatauanga Tuatua Tapu te akaari maira e ka tau tatou kia pure kia Iehova noatu me te manako ngakau ra e tau kore no to tatou tu apa?
13 Noatu me ka manako ngakau e e tau kore tatou no te tu apa, ka tau tatou kia ariu atu ki te Atua ma te pure akatenga. I te ara anga te au ngati Iuda ra na te raveanga te au vaine no te au enua ke ra, kua tuku iora Ezera i ona turi ki raro, kua oora akera i ona rima tiratiratu ki te Atua, e kua pure taakaaka atura: “E taku Atua e, kua akama au e kua aringaringa oki, kia nānā ua atu au i toku mata kia koe, e taku Atua, kua pani io nei oki ta matou ara ki runga i to matou upoko, e tae taua ara maata na ratou nei ki runga i te au rangi . . . E teianei tei iri mai ki runga ia matou i ta matou nei au ravenga kino, e ta matou nei ara maata, ko koe oki, e to matou Atua, kua akaiti koe i ta matou utunga, kare e aite ki ta matou nei ara, e kua oronga mai oki koe i te ora mei teianei; E tika ainei oki kia atikau akaou matou i taau au akauenga, ka akaaiteite ei i te tuatua i te aronga i rave i teianei au mea viivii? kare ainei koe e riri mai ia matou e pou takiri rava matou nei, e kia kore rava e toe te tangata kia ora? E te Atua o Iseraela, e Iehova e, e tuatua-tika taau; te vai nei rai matou, kua ora, mei tei teianei rā: i na, teia matou tei mua i to aroaro ma ta matou au ara katoa, no te reira i kore ei matou nei e mou ki mua ia koe na.”—Ezera 9:1-15; Deuteronomi 7:3, 4.
14. Mei tei akakiteia maira i te tuatau ia Ezera, eaa te umuumuia ra kia raukai ta te Atua akakore anga ara?
14 E raukai ta te Atua ra akakore anga ara, ka tika te aaki anga kiaia kia kapitiia ma te tataraara e “te akonoanga tau i te tataraara.” (Luka 3:8; Iobu 42:1-6; Isaia 66:2) I te tuatau ia Ezera ra, kua tau tetai tu manako tataraara kia kapitiia ma tetai tauta anga kia akatikatika i taua tarevake ra na te akakore atuanga i taua au vaine ke ra. (Ezera 10:44; Akaaite ia 2 Korinetia 7:8-13.) Me te kimi ra tatou i ta te Atua akakore anga ara no te raveanga tarevake kino, e rave tatou i te aaki anga na roto i te pure anga taakaaka e ka tuku mai ei i te akonoanga e tau i te tataraara. Ko tetai vaerua tataraara e te anoano kia akatikatika i tei tarevake ra ka akakeu katoa ia tatou kia kimi i te tauturu a te aronga pakari Kerititiano ra i te pae vaerua.—Iakobo 5:13-15.
Akavaitata Mai i te Pumaana na te Pure
15. Akapeea te akakite anga a te tupuanga kia Hana ra e ka kitea e tatou te pumaana na roto i te pure?
15 Me te mamae ra to tatou ngakau no tetai tumu, ka kitea e tatou te pumaana na roto i te pure. (Salamo 51:17; Maseli 15:13) Kua pera a Hana. Te mea matauia iaia e ora ra i Iseraela e mamaata te au pamiri i reira, mari ra kare ana tamariki i anau mai ei. E au tamaroa e te au tamaine ta tana tane ko Elikana, na tetai atu vaine nana ra, ko Penina, tei aviri ra ia Hana no te mea e vaine pa aia. Kua pure akatenga a Hana e kua taputou e me ka akameitakiia aia ma tetai tamaiti, ‘e oronga au iaia kia Iehova, e ope rava ake ona puke rā i te ao nei.’ I te akapumaana anga na tana pure e na te au tuatua a Eli Taunga Maata ra, “e kare atura tona [to Hana] mata i kinokino ra.” Kua anau aia i tetai tamaroa e kua tapa iora i tona ingoa ko Samuela. I muri iora, kua oronga atura aia iaia no te tavini anga i te ngai tapu o Iehova ra. (1 Samuela 1:9-28) No te akameitaki i to te Atua ra takinga meitaki kiaia, kua oronga aia i tetai pure akameitakianga—ko tetai tei akapaapaa ra ia Iehova ei tetai kare tetai atu i aiteite. (1 Samuela 2:1-10) Mei ia Hana rai, ka rauka ia tatou te pumaana na te pure, ma te irinaki anga e ka pau mai te Atua i te au patianga katoa te rotai ra ma tona anoano. Me riringi atu tatou i to tatou ngakau kiaia, e akariro ‘kia kore to tatou mata e kinokino,’ no te mea nana e takore atu i ta tatou apainga teiaa me kare nana e akamaroiroi ia tatou kia rauka te apai i te reira.—Salamo 55:22.
16. Mei tei akatutuia maira ia Iakoba, eaa tatou i tau ei kia pure me te mataku ra tatou me kare te apiapi ra?
16 Me ka akatupu tetai turanga i te mataku, te mamae ngakau, me kare te apiapi, auraka tatou kia kore e ariu atu ki te Atua no te pumaana na te pure. (Salamo 55:1-4) Kua mataku a Iakoba iaia e vaitata ra i te aravei atu i tona tuakana ia Esau tei aere ke atura. Inara, kua pure a Iakoba: “E te Atua no toku metua ra no Aberahama, e te Atua no toku metua oki no Isaaka, e Iehova e, i tei tuatua mai kiaku e, E oki koe ki toou ra enua, e toou ra kopu-tangata, e naku e takinga-meitaki atu ia koe na: E mea ngiti rava au nei i te au takinga-meitaki katoa, e te tuatua-mou katoa, taau i akatupu mai ki toou tavini nei; i na teianei Ioridana oki au ma toku tokotoko ra, e teianei, e rua katoa oku motuanga. Teia taku tuatua, e akaora koe iaku nei, i te rima o toku tuakana, i te rima o Esau nei; te mataku nei oki au iaia, ko te aere mai aea aia e ta iaku, nga metua vaine nei, e nga tamariki katoa. Kua tuatua maira koe e, E takinga meitaki atu rai au ia koe, e ka akariro au i toou na uanga mei te onetea i taatai, kare e tika kia tatau ra i te maata.” (Genese 32:9-12) Kare a Esau i ta ia Iakoba e tona pupu. E no reira kua “takinga-meitaki atu” a Iehova ia Iakoba i taua atianga ra.
17. I te mouanga ia Salamo 119:52 ra, akapeea te pure e apai mai ei i te pumaana me te timata kinoia ra tatou?
17 I ta tatou au pure anga, penei ka akapumaanaia tatou na te akamaaraanga i te au apinga tei tuatuaia i roto i te Tuatua a te Atua ra. I roto i te taramo roa katoa—kua akanooia mai tetai pure manea ki roto i te akatangi anga imene—penei ko te Ariki ko Hezekia tei imene mai: “Te manako nei au i taau ra au tuatua-tau taito, e Iehova, e kua akapumaana au iaku uaorai.” (Salamo 119:52) I roto i te pure taakaaka ia tatou e timata kinoia ra, penei ka akamaara tatou i tetai kaveinga Pipiria me kare e ture te ka tauturu ia tatou kia aruaru i tetai aerenga te ka akatupu i te akapapu anga pumaana e te akamareka ra tatou i to tatou Metua i te rangi ra.
Ka Tamou Marie te Aronga Tiratiratu i te Pure
18. Eaa ka raukai kia tuatuaia e ‘ka pure ki te Atua te aronga tiratiratu ra’?
18 Pouroa te aronga tiratiratu ki te Atua ko Iehova ra ka “tamou marie tikai i te pure.” (Roma 12:12) I roto ia Salamo 32, penei kua akapapaia i muri ake i te ara anga a Davida ma Beta-seba, kua akataka aia i tona mamae no te koreanga e kimi i te akakore anga ara e te matara anga oki ta te tataraara e te aaki anga ki te Atua i apai maira kiaia. I reira kua imene a Davida: “No reira [no te mea te rauka ra ta Iehova akakore anga ara ki te aronga tataraara tikai] e pure atu ei te aronga akono i te Atua katoa ra ia koe, i te tuatau e kiteia mai ei ra.”—Salamo 32:6.
19. Eaa tatou ka tau ei kia apai i te au rima tiratiratu i te pure?
19 Me ka akaperepere tatou i to tatou pirianga ma te Atua ko Iehova, ka pure tatou no tona aroa ua na runga i te akatumu anga o to Iesu atinga oko ra. Na roto i te akarongo, ka rauka ia tatou kia akavaitata atu ki te terono o te takinga meitaki ma te mataku kore kia rauka te aroa ua e te tauturu tau oki. (Ebera 4:16) Inara maata roa atu te au tumu no te pure! No reira “auraka [tatou] e tukutuku i te pure” tatou—kia putuputu ma te au tuatua no te akapaapaa e te akameitaki i te Atua mei te ngakau maira. (1 Tesalonia 5:17) I te ao e te po oki, e apai tatou i te au rima tiratiratu i te pure.
Akapeea Koe me Pau?
◻ Eaa te puapinga e kia tamanako marie na mua i te pure anga i te ngai tangata?
◻ Eaa tatou ka tau ei kia pure na roto i tetai tu ngateitei e te tapunui oki?
◻ Eaa te vaerua ta tatou ka tau kia akakite me te pure ra?
◻ Me te pure ra, eaa tatou ka tau ei kia maara i te akameitaki anga e te akapaapaa anga?
◻ Akapeea ta te Pipiria akaari anga e ka rauka ia tatou te pumaana mei te pure maira?
[Tutu i te kapi 17]
Kua akakite te Ariki ko Solomona i te tu akaaka i tana pure anga i te ngai tangata ra i te akatapu anga i te iero o Iehova
[Au Tutu i te kapi 18]
Mei ia Hana rai, ka rauka ia koe te pumaana mei te pure anga mairai