Te Tu o Toou Akarongo—Te Timataia ra i Teianei

“E aku au taeake ra, kia rokoia kotou e te au timataanga e manganui te tu ra, ka tuatua e, e mea rekareka anake ïa; Kua kite oki kotou e, na taua timata anga i to kotou akarongo ra e akatupu i te akakoromaki.”​—IAKOBO 1:2, 3.

1. Eaa ra i tau ei kia tapapa atu te au Kerititiano i te au timataanga i to ratou akarongo?

KARE a te au Kerititiano tongi anga no te mamae anga, e kare o ratou mareka anga i te mamae me kare te taakaaka anga. Inara, te tamanako ra ratou i te au tuatua tataia i runga akenei na te teina o Iesu koia Iakobo. Kua akataka atu a Karaiti ki tana au pipi e ka rauka ia te manako atu i te takinga kinoanga e etai atu au tu ngata no to ratou akono anga i ta te Atua ra au turanga. (Mataio 10:34; 24:9-13; Ioane 16:33) Inara, ka rauka kia tupu mai te rekareka mei taua au timataanga ra. Akapeea ra?

2. (a) Akapeea te timataanga i to tatou akarongo e riro ei ei rekareka anga? (e) Akapeea te angaanga a te akakoromaki anga e tika ravaʼi i to tatou tu nei?

² Tetai tumu taviri ta tatou i kite no te rekareka anga i te au tuatau akavare anga me kare timataanga i te akarongo koia oki ka rauka i teia au tu kia akatupu i te uua anga meitaki. Mei ta Iakobo i tuatua, te akakoromaki anga i te aro atu i te au timataanga me kare te au tu ngata ka “akatupu i te akakoromaki.” Ka puapingaia tatou i te akatupuanga i taua tu Kerititiano meitaki maata ra. Kua tata a Iakobo: “E tuku atu i ta te akakoromaki ra angaanga kia tika rava, kia meitaki rava kotou, ma te apa kore, auraka e ape toe.” (Iakobo 1:4) E angaanga ta te akakoromaki anga kia rave, i tetai “angaanga.” Ta te reira rave anga akatakaia kia akariro ia tatou kia tika rava i te au tu ravarai, i te tauturuanga ia tatou kia tau meitaki ei Kerititiano. No reira, na te tukuanga i te au timataanga kia tupu ua atu ki to ratou openga ma te kore etai tauta anga kia taangaanga i etai tu tau kore i te tuatua tapu kia apai mai ia ratou ki tetai openga viviki, kua timataia e kua tamaia to tatou akarongo i reira. Me i ngere ana tatou i te akakoromaki, te inangaro, te takinga meitaki, me kare te aroa i te akonoanga i te au turanga me kare ma te au tangata ra, ka rauka i te akakoromaki anga kia akariro ia tatou kia tika rava. Ae, ko te rave anga koia oki: Na te au timataanga e akatupu i te akakoromaki anga; na te akakoromaki anga e akatupu kia maata te au tu Kerititiano; ko teia tetai tumu no te rekareka.​—1 Petero 4:14; 2 Petero 1:5-8.

3. Eaa ra tatou i kore ei e tau kia unui ki muri i te mataku i te au akavare anga me kare au timataanga i te akarongo?

³ Kua akakite maata katoa mai te apotetoro ko Petero i te tumu i tau ei tatou kia kore e mataku me kare kia unui ki muri mei te au timataanga i to tatou akarongo. Kua tata aia: “Kia maata to kotou rekareka i te reira, taitaia poto ua rai kotou i teianei (no te mea tika ïa) i te au timataanga tu ke ke ra: Kia riro te timata anga o to kotou akarongo, ko tei maata rava i te meitaki i to te auro ngaro ua nei, timata uaʼi i te ai, ei akameitaki, ei teitei, e ei meitaki, i te mama anga mai o Iesu Mesia.” (1 Petero 1:6, 7) E akamaroiroianga tikai teia au tuatua i teianei no te “mate maata”​—te tuatau akapaapaa, akakaka, akangateitei, e te ora atu anga​—te vaitata rava mai nei i ta tetai papaki i manako e e vaitata rava mai oki i to te tuatau i riro ei tatou kia irinaki.​—Mataio 24:21; Roma 13:11, 12.

4. Eaa te manako ngakau o tetai taeake no te au timataanga tana e etai atu o te au Kerititiano akatainuia ra i rokoia kia ratou?

⁴ I te atikara i mua akenei, kua akamanako tatou i te au timataanga ta te toenga o tei akatainuia ra i aro atu mei te 1914 mairai. I riro ainei te reira ei tumu anga no te rekareka? Kua oronga a A. H. Macmillan i teia manako no te au mea i tupu i mua ana: “Kua kite au i te au timataanga ketaketa e manganui tei tupu mai ki te akaaerenga e te au timataanga i te akarongo o te aronga i roto i reira. Ma te tauturu a te vaerua o te Atua ra kua ora mai e kua tupu ruperupe ua atu. Kua kite au i te pakari o te tatari akakoromaki anga ia Iehova kia akataka mai i to tatou kite i te au apinga Tuatua Tapu kare i manako riri no tetai manako ou. . . . Noatu eaa te au akatikatika anga ta tatou ka rave mai tetai tuatau ki tetai tuatau i to tatou manako anga, kare te reira e taui i te apinga aroa ua o te oko ra e te taputou a te Atua no te ora mutu kore. No reira kare e tumu no tatou kia tuku kia paruparu to tatou akarongo na te au tapapa anga kare ra i tupu mai me kare te au taui anga i te au manako ra.”​—The Watchtower, Aukute 15, 1966, kapi 504.

5. (a) Eaa te au puapinga tei tupu mai no te au timataanga o te toenga ra? (e) Eaa i tau ei kia manakoia teia tumu timataanga e tatou i teianei?

⁵ Te au Kerititiano akatainuia tei ora mai i te tuatau timataanga o te 1914-19 kua akamataraia mai i te mana tutaraanga o teianei ao e mei te au ravenga e manganui a te au akonoanga Babulonia ra. Kua aere atu te toenga ra ki mua ei tetai iti tangata tamaia e tei timataia oki, ma te orongaanga mareka i te au atinga no te akapaapaa ki te Atua e te rauka anga te akapapu anga e ko ratou tetai iti tangata tei arikiia e ia ra. (Isaia 52:11; 2 Korinetia 6:14-18) Kua akamata mai te akavaanga ma te ngutuare o te Atua ra, inara kare te reira e oti i roto i tetai tuatau akatakaia ra. Te timataanga e te ikianga i te tangata o te Atua te rave uaia nei. Te aronga te manakonako ra kia ora atu i te “mate maata” te vaitata mai nei ei tuanga no te “aronga maata rava” te timata katoaia ra to ratou akarongo. (Apokalupo 7:9, 14) Te raveia nei teia na roto i te au tu aiteite ki tei aroia ra e te toenga o tei akatainuia e pera katoa oki na roto i etai atu au tu ke.

Penei ka Akapeea Toou Timata Angaia?

6. Eaa tetai tu no te timataanga ketaketa tei tupu ra ki te aronga e manganui?

⁶ E manganui te au Kerititiano tei akamanako i te akaaoanga no te tu atuanga ki mua i te au timataanga na roto i te ta maro anga tikai. Te maara ra ia ratou teia ripoti: “E akaokiia maira e [te au arataki ngati Iuda] te au aposetolo ra ki roto, pāpā atura, e oti akera, kua akaue atura ia ratou, auraka rava e tuatua ma te ingoa o Iesu, e kua tuku atura ia ratou. Aere atura ratou mei te aroaro atu o te Sunederi, ma te rekareka, i te mea, no tona ingoa i manakoiaʼi ratou e tau ia ratou taua takinga-kino ra.” (Angaanga 5:40, 41) E i te tuatua enua o te au tangata o te Atua i teia tuatau nei, e maata oki i te tuatau o nga tamaki o te ao ra, te akataka meitaki maira e e manganui te Au Kite o Iehova tei rokoia tikai e te au papaanga, e kino roa atu oki, i te rima o te aronga takinga kino maira.

7. Eaa te maata ta tetai papaki o te au Kerititiano o teia tuatau i akono i te akakiteanga i te akarongo?

⁷ No runga i te au Kerititiano tei riro ra ei takinga kinoanga, kare to teianei ao e akataka ke i rotopu i te toenga o tei akatainuia ra e te urupu maata o te “au mamoe ke ra.” (Ioane 10:16) Na roto mai i te au mataiti, kua timata ketaketaia te au mema no nga pupu e rua ra na te tapeka angaia e pera katoa te tamate anga no to ratou aroa i te Atua e to ratou akarongo iaia. E rua nga pupu ra kua umuumu i te vaerua o te Atua, noatu ra eaa to ratou manakonako anga. (Akaaite ia The Watchtower, Tiunu 15, 1996, kapi 31.) I te tuatau o te au 1930 e te au 1940 i Nazi Tiamani, e manganui te au tavini o Iehova, kapiti katoa te au tamariki, kua akakite i te akarongo meitaki maata, e kare i tokoiti ua tei timataia tae roa ki te kotinga. I teianei au tuatau nei, kua aro atu te au tangata o Iehova i te timataanga no te takinga kinoanga i te au enua mei ia Burundi, ia Eritrea, ia Ethiopia, ia Malawi, Mozambique, ia Rwanda, a Singapore, e Zaire. E te rave uaia atura te au timataanga mei teia te tu.

8. Akapeea te au tuatua a tetai taeake Aperika i akaari e e maata atu te o maira ki te timataanga i to tatou akarongo i to te akakoromakianga i te takinga kino na te tu papaia ra?

⁸ Inara, mei tei akakiteia ra, te timataia ra to tatou akarongo na roto i te au tu kikite. Ko etai au timataanga kare i rave tika tikaia mai e kare i ngoie ua no te akataka anga. E akamanako ana e eaa taau ka rave ki etai o teia e aru mai nei. E taeake tetai i Angola e tai ngauru ana tamariki i roto i tetai putuputuanga tei tipuia ra no tetai taime te komiunikeiti anga ma te au taeake e apainga ra ta ratou. I muri akera kua rauka i etai ke ra kia aere atu ki taua putuputuanga ra. Kua uiia atu kiaia e te akapeea ra aia i te angaianga i tona ngutuare tangata. Kare i ngoie ua nona kia pau atu e ko tana ua i tuatua atu e e ngata tikai te turanga. I rauka ainei iaia te angai i tana au tamariki no te kaikaianga okotai i te ra? Kua pau aia: “E mea ngata, ia. Kua akamatau matou kia rava ua i ta matou i rauka.” I reira ma tetai reo ki i te irinaki anga, kua tuatua aia: “Inara kare ainei teia i ta tatou i manako atu i teia tuatau openga nei?” Ko taua tu akarongo ra e mea tuke maata ia i te ao nei, inara kare te reira i te mea tuke i roto i te au Kerititiano tiratiratu, te ki ra to ratou irinaki anga e ka akatupuia te au taputou no te Patireia.

9. Akapeea tatou i te timata angaia i te kapitianga kia 1 Korinetia 11:3 ra?

⁹ Te timata katoaia ra te urupu maata i te pae o te au raveanga teokaratiki. Te aratakiia ra te putuputuanga Kerititiano i te ao katoa kia tau ki te au kaveinga tu-Atua e te au turanga teokaratiki. Te mea mua ko te aite anga o teia ko te kiteanga ia Iesu ei Arataki, tei akataoongaia ei Upoko o te putuputuanga. (1 Korinetia 11:3) Te kauraro marekaanga kiaia e ki tona Metua te kitea ra na to tatou akarongo i te au angaanga teokaratiki e te au iki anga te piri atura ki to tatou raveanga taokotai i te anoano o Iehova. Pera katoa, i roto i te au putuputuanga taki tai i reira, e au tangata etai tei akataoongaia ra kia rave i te arataki anga. E au tangata apa ua ratou te kite viviki uaia ra to ratou au tarevake; inara te raurauia ra tatou kia akangateitei i taua aronga akaaere ra e kia kauraro atu. (Ebera 13:7, 17) Te kite ra ainei koe i etai tuatau e akaaoanga te reira? E timataanga tikai ainei te reira kia koe? Me koia ia, te puapingaia ra ainei koe i teia timataanga i toou akarongo?

10. Eaa te timataanga ta tatou e aro atura no runga i te angaanga tutu aere?

¹⁰ Te timata katoaia ra tatou i te pae no te tika e te umuumu anga kia rave putuputu i te angaanga tutu aere. No tatou kia re i teia timataanga, ka tika tatou kia kite e ko te rave anga ki katoa i te angaanga orometua te kapiti ra kia tere atu i tetai ngai meangiti ua, me kare tuanga ua, no te tutuanga. Kia maara i ta Iesu ra tuatua anga mareka no te vaine takaua tei oronga ra i tana katoatoa. (Mareko 12:41-44) Penei ka ui tatou kia tatou uaorai, ‘Te aiteite ra ainei au i te orongaanga iaku uaorai i taku angaanga tutu aere?’ Pouroa tatou katoatoa ka tau kia riro ei Au Kite no Iehova i te ra roa katoa, kia papa i te au atianga ravarai kia tuku i to tatou marama kia kaka.​—Mataio 5:16.

11. Akapeea te au taui anga i te kite anga me kare te ako anga no te tu akono e riro ei ei tetai timataanga?

¹¹ Ko tetai atu timataanga penei ka aro atu tatou te piri atura ki te maata to tatou ariki anga no te tupu anga maata o te marama te akaitiia nei ki runga i te tuatua mou o te Pipiria e no te ako anga te orongaia mai nei e te tavini akono meitaki. (Mataio 24:45) I etai taime te umuumuia ra te akatikatika anga no to tatou tu akono, mei to te tuatau i marama maira e ko te aronga e kai avaava ra ka tika kia akamutu me te inangaro ra ratou kia vai mai ki roto i te putuputuanga.a (2 Korinetia 7:1) Me kare penei ko te timataanga me ka ariki tatou i tei anoanoia kia akatikatika i to tatou akarongo anga akatangi imene me kare etai atu au tu no te tamataora anga.b Ka ekoko ainei tatou i te pakari o te ako anga tei orongaia mai? Me kare ka tuku ainei tatou na te vaerua o te Atua e akatikatika i to tatou manakoanga e e tauturu oki ia tatou kia kakau i te tu tangata Kerititiano?​—Ephesia 4:20-24; 5:3-5.

12. Eaa te umuumuia ra ei akamaroiroi i te akarongo i muri ake i te papetito anga o tetai ra?

¹² No te au raungauru mataiti ua atu, te tupu maira te numero o te urupu maata, e i muri ake i to ratou papetito anga kua tamou ua atu ratou i te akamaroiroi anga i to ratou pirianga ma Iehova. Te kapiti ra teia kia maata atu i te aereanga ki tetai akaputuputuanga Kerititiano, te aereanga ki etai uipaanga i te Are Uipaanga Patireia, me kare te raveanga te tutu aere i etai atianga. Ei akatutu anga: Penei tei vao tetai tangata i te pae kopapa ia Babulonia Maata, te patireia akonoanga pikikaa o teianei ao, inara kua akaruke tika tikai ainei aia i te reira ki muri? Te mou ra ainei aia ki taua au apinga te akaata ra i te vaerua o Babulonia Maata​—tetai vaerua te aviri ra i te au turanga tuatua tika a te Atua? Te akono manako kore ua ra ainei aia i te akono tau e te tiratiratu i te akaipoipo anga? Te akaketaketa ra ainei aia i tona uaorai e te au apinga kopapa ra kia maata atu i te au apinga vaerua? Ae, kua vai ainei iaia uaorai auraka ei viivii i teianei ao?​—Iakobo 1:27.

Puapingaia mei te Akarongo Timataia

13, 14. Eaa ta tetai papaki i rave i muri ake i te akamataanga ki runga i te mataara no te akamori tika?

¹³ Me kua rere tikai tatou mei ia Babulonia Maata e kua aere katoa mai oki ki vao o teianei ao, auraka tatou e akara ki te au apinga i muri ra. Kia tau ki te kaveinga te kitea ra ia Luka 9:62, no tetai o tatou kia akara ki muri penei ka ngere i te riroanga ei tangata no te Patireia o te Atua ra. Kua tuatua a Iesu: “Kare rava e tangata i tuku i tona rima ki te arote, ka akaraʼi ki muri, e tau i te basileia o te Atua.”

¹⁴ Inara ko tetai papaki tei riro ra ei au Kerititiano i te tuatau kua topa kua tuku ia ratou uaorai kia riro mei teianei akatereanga o te au mea nei. Kare ratou i kopae atu i te vaerua o teianei ao. (2 Petero 2:20-22) Kua peke to ratou manako e te tuatau i te au apinga navenave o teianei ao, no reira kua tapupu i to ratou aerenga ki mua. Kare i tamou marie i to ratou manako e te ngakau ki runga i te Patireia o te Atua e te tuatua tika nana ra, ma te tukuanga i te reira ei mea mua i te oraanga, kua tapae ke ratou kia aruaru i te au akakoro anga apinga kopapa. Me ka kore ratou e akakeuia kia kite i to ratou akarongo paruparu e te tu maanaana ua e kia taui i to ratou aerenga na te kimianga i te ako anga tu-Atua, tei roto ratou i te tu kino no te ngereanga i to ratou pirianga okomaata ma Iehova e tana akaaerenga oki.​—Apokalupo 3:15-19.

15. Eaa te umuumuia ra kia vai tamou ei te arikiia mai e te Atua?

¹⁵ To tatou kitea angaia ei marekaia e te tau ra oki no te ora atuanga i te mate maata te vaitata viviki maira tei runga i to tatou vai tamou marieanga te tu ma, ma te ‘orei anga i to tatou kakau i te toto o te Punua-mamoe.’ (Apokalupo 7:9-14; 1 Korinetia 6:11) Me ka kore tatou e tamou marie i tetai tu ma, e te tuatua tika ki mua i te Atua, kare ta tatou tavini anga tapu e arikiia mai. E mea tika tikaʼi, ka tau tatou taki tai kia kite e ka tauturu to tatou tu timataia te akarongo ia tatou kia akakoromaki e kia kopae ke oki i to te Atua ra mareka kore anga.

16. Na roto i teea tu penei ka riro te au pikikaa ei timataanga i to tatou akarongo?

¹⁶ I etai tuatau, kua tuku te aronga akakitekite nuti e te aronga mana taoonga i te au tuatua pikikaa ki runga i te au tangata o te Atua, ma te akatarevake anga i to tatou au irinaki anga Kerititiano i te tu oraanga. Kare teia e tau kia akapoitirere ia tatou, no te mea te akataka marama maira Iesu e ka ‘riri to te ao nei ia tatou, no te mea kare tatou no teianei ao.’ (Ioane 17:14) Ka tuku ainei tatou i te aronga tamatapoia e Satani kia tamataku e kia akangakau kore ia tatou e kia taakama ia tatou i te tuatua meitaki? Ka akatika ainei tatou i te au pikikaa anga i te tuatua mou kia akakore i ta tatou akaputuanga putuputu no te uipaanga e ta tatou angaanga tutu aere? Me kare ka tu mou ainei tatou e te mataku kore e te maroiroi atu te manako i to mua ana kia rave ua atu i te akakitekite anga i te tuatua mou a Iehova e tona Patireia?

17. Eaa te akapapu anga ka akamatutu ia tatou kia rave ua atu i te akaarianga akarongo?

¹⁷ Kia tau ki ta te akatupu anga totou Pipiria, te noo nei tatou i teianei i te oonu anga o te tuatau o te openga. To tatou tapapa anga akatumuia i te Pipiria no tetai ao ou no te tuatua tika te papu ra te riro anga ei tetai mareka anga tika tikai. Kia tae roa mai taua ra ra, kia akono tatou katoatoa i te akarongo ngaueue kore i te Tuatua a te Atua e kia akapapu i to tatou akarongo na te kore e tuku ua i te tutuanga i te tuatua meitaki no te Patireia i te ao katoa nei. E tamanako i te au tauatini ua atu au pipi ou te papetitoia ra i te au epetoma ravarai. Kare ainei te reira i te tumu rava no tatou kia ariki e te tapu ra to Iehova akakoromaki anga i te rave anga i tana akavaanga e ka riro ei akatupu i te ora ki te au tangata e manganui ra? Kare ainei tatou e rekareka ana e kua akatika te Atua i te angaanga tutuanga Patireia ei akaora anga kia rave tamou marieia? E kare ainei tatou e mareka e e au mirioni ua atu kua ariki mai i te tuatua mou e te akakite maira i to ratou akarongo?

18. Eaa toou manakoanga papu no te tavini anga ia Iehova?

¹⁸ Eaa te roa no te timataanga i to tatou akarongo i teia nei kare tatou i kite. Inara ko teia te mea papu tikai: e ra akatakaia ta Iehova no te akavaanga i te au rangi kino e te enua o teia tuatau nei. Inara i teianei, e akamanako papu tatou kia aru i te tu meitaki o te akarongo timataia tei akakiteia mai e te Akaoti i to tatou akarongo, koia Iesu. E kia aru oki tatou i te akatauanga a te toenga ko tei akatainu ruaineia ra e to etai ke atu te tavini mataku kore ra i roto ia tatou nei.

19. Eaa taau ka papu te ka autu i teianei ao?

¹⁹ Ka tau tatou kia manako papu kia akakite i te tuatua meitaki mutu kore ki to te pa enua ravarai, e te au kopu, te au reo, e te au tangata oki ma te kore e tuku ua, i te taokotai anga ma te angera te rere ra na rotopu i te mareva nei. E akariro ia ratou kia akarongo atu i te akakitekite anga a te angera ra: “Ka mataku i te Atua, e akakakā iaia; kua tae oki ki te ora akautunga anga nana.” (Apokalupo 14:6, 7) Me ka orongaia taua akavaanga tu-Atua ra, eaa te tupu anga no runga i te tu timataia o to tatou akarongo? Kare ainei ia e riro ei autu anga kaka​—ei akaora anga mei teianei akatereanga o te au mea nei ki roto i te ao ou a te Atua ra no te tuatua tika? Na te akakoromakianga i te au timataanga no to tatou akarongo, ka rauka ia tatou kia tuatua, mei ta te apotetoro ko Ioane ra: “Teia te mea i vi ei teianei ao, ko to tatou akarongo.”​—1 Ioane 5:4.

[Au Tataanga Rikiriki i Raro]

Maara Ainei ia Koe?

◻ Akapeea e riro ei te au timataanga i to tatou akarongo ei tetai tumu no te rekareka anga?

◻ Eaa etai au timataanga no to tatou akarongo penei kare e ngoie ua kia akatakaia?

◻ Akapeea ka puapinga mutu kore ei tatou na te autu akakoromaki anga i te au timataanga o to tatou akarongo?

[Au Tutu i te kapi 17]

Ko A. H. Macmillan (i mua i te pae kaui) vaitata i te tuatau i tapeka tika koreiaʼi aia e etai atu oki o te aronga opita o te Taiate Punanga Tiaki

E tereketi aia ki te uruoaanga i Detroit, Michigan, 1928

I tona au mataiti openga, te vaira te akakiteanga akarongo

[Tutu i te kapi 18]

Mei teia pamiri nei, e manganui te au Kerititiano i Aperika kua akakite i tetai tu timataia no te akarongo