E Atua Akakoromakianga Roa a Iehova

“Ko Iehova, e Atua akaaroa e te maru, kare e riri vave e te ki i te aroa takinga meitaki.”​—EXODO 34:6, NW.

1, 2. (a) Koai ma i te tuatau kua topa tei puapingaia i to Iehova akakoromakianga roa? (e) Eaa te aiteanga o te tuatua “akakoromakianga roa”?

TE AU tangata i te tuatau ia Noa ra, to Iseraela tei aaere na roto i te metepara ma Mose, te au ngati Iuda tei ora ra i to Iesu aaere anga i runga i te enua nei​—kua noo katoatoa i raro ake i te au turanga tuke tuke. Inara kua puapinga katoaia i te tu takinga meitaki aiteite o Iehova ra​—te akakoromakianga roa. No tetai papaki, kua riro ia ei ora no ratou. E ka rauka katoa kia riro te akakoromakianga roa o Iehova ei ora no tatou.

² Eaa te akakoromakianga roa? Aea a Iehova e akaari ei i te reira, e no teaa ra? Kua akatakaia mai te “akakoromakianga roa” e ko “te akakoromaki marieanga i te tarevake me kare te akariri anga, kapiti katoa ma te kore anga e akakore i te manakonako anga no te akameitaki anga mai i te pirianga pekapeka ra.” No reira, e akakoro anga, to teianei tu. Te akara tika atura ki te meitaki no tei akatupu ra i tetai turanga tau kore. Inara, kare te aiteanga o te akakoromakianga roa e ka tuku ua i te rave i te tarevake. Me tupu ake te akakoro anga no te akakoromakianga roa ra me kare e puapinga no te akakoromaki ua atuanga i taua turanga ra, ei reira ka akamutu te akakoromakianga roa ra.

3. Eaa te akakoro anga no to Iehova ra akakoromakianga roa, e eaa te kotinga o te reira?

³ E tika ka rauka i te au tangata kia rave i te akakoromakianga roa, ko Iehova ra te akatauanga teitei no teianei tu. I te au mataiti mai rai te akapekapeka anga te ara i te pirianga i rotopu ia Iehova e te au tangata tana i anga mai, kua akaari maira Tei Anga mai ia tatou i te akakoromaki marieanga e kua oronga mai i te ravenga e raukai i te au tangata tataraara kia akameitaki mai i to ratou piringa anga ma ia katoa ra. (2 Petero 3:9; 1 Ioane 4:10) Inara me ka oti i tona akakoromakianga roa tana akakoro anga, ka rave te Atua i reira i tana angaanga ki te aronga rave tarevake akakoroia ra, na te apaianga i teianei akatereanga kino ki tona openga.​—2 Petero 3:7.

Kia Rotai Marie ma to te Atua ra Au Tu Maata

4. (a) I akapeea te akataka anga mai i te akakoromakianga roa i roto i te au Tuatua Tapu Epera ra? (Akara katoa i te tataanga i raro ake.) (e) Akapeea ta te peroveta ko Nahuma akataka anga ia Iehova ra, e eaa ta teia i akakite no to Iehova akakoromakianga roa?

⁴ I roto i te au Tuatua Tapu Epera, ko te manako no te akakoromakianga roa te akakiteia maira i nga tuatua Epera e rua ko te aiteanga tikai “te roa o nga putaiu” e kua uriia e “kare e riri vave” i roto i te New World Translation.a I te tuatuaanga no to te Atua ra akakoromakianga roa, kua tuatua te peroveta ko Nahuma: “Kare a Iehova e rapurapu i te riri, te maata ra te mana, kare ravā Iehova e kore e tutaki i te aronga rave ara.” (Nahuma 1:3) No reira, ko to Iehova ra akakoromakianga roa kare i te akairo no te tu paruparu e kare oki i kotingaia. Ko te tika e ko te Atua mana katoatoa ra kare e riri vave e te maata ra te mana te akaari maira e ko tona akakoromakianga roa e tupuanga no te arai akakoroia. Tei iaia te mana kia akautunga, inara ka akakore tikai aia i te rave vave anga e raukai te tuatau no tei rave tarevake ra kia taui mai. (Ezekiela 18:​31, 32) No reira, ko to Iehova akakoromakianga roa, e akaaari anga ia i tona aroa, e te akakite anga i tona pakari i te taangaanga anga i tona mana.

5. I roto i teea tu i tau ei to Iehova ra akakoromakianga roa ki tona tu tika?

⁵ Te rotai katoa ra to Iehova akakoromakianga roa ma tona tu tau e te tuatua tika oki. Kua akakite aia iaia uaorai kia Mose ei “Atua akaaroa e te maru, kare e riri vave” [e “akakoromakianga roa,” i te King James Version] e te ki i te aroa takinga meitaki e te tuatua mou.” (Exodo 34:6, NW) I etai mataiti i muri iora, kua imene a Mose i te akapaapaa anga ia Iehova: “Ko tei tau katoa tona aerenga; e Atua tuatua-mou, e te kino kore ra, e tuatua-tika tana, e te tiratiratu.” (Deuteronomi 32:4) Ae, to Iehova aroa ua, te akakoromakianga roa, te tuatua tau, e te tiratiratu te angaanga kapiti katoa ra i te tu rotai.

To Iehova Akakoromakianga Roa i Mua Ake i te Vaipuke

6. Eaa te akakite anga meitaki no te akakoromakianga roa ta Iehova ra i akakite ki te au anaunga o Adamu raua ko Eva?

⁶ Kua tipu ke takiri to Adamu raua ko Eva ra meameaau anga i Edene ra i to raua pirianga okomaata ma Tei Anga aroa maira ia raua, ia Iehova. (Genese 3:​8-13, 23, 24) Kua akatupu kino teianei takake anga i to raua anaunga, tei akatuangaia ra i te ara, te tu apa ua, e te mate oki. (Roma 5:​17-19) Noatu rai e no taua nga tokorua mua ra kua rave akakoro i te ara, kua akatika a Iehova kia anau tamariki mai raua. I muri akera, kua oronga aroa maira aia i tetai tika anga e raukai kia akaongiia mai te au anaunga a Adamu raua ko Eva kiaia. (Ioane 3:​16, 36) Kua akataka maira te apotetoro ko Paulo: “Kua akamaata ua maira te Atua i tona aroa ia tatou nei, i te mea te vai tangata ara ua nei rai tatou, i mate ei te Mesia no tatou nei. E teianei kua akatikaia tatou i tona toto, e maata ua atu to tatou ora iaia i te riri otooto. I akaongiia oki tatou i te Atua, i to tatou vai enemi anga, i te mate o tana Tamaiti; e maata ua atu ïa to tatou ora i te au anga nei i tona ra ora anga.”​—Roma 5:​8-10.

7. Akapeea ta Iehova ra akaari anga i te akakoromakianga roa i mua ake i te Vaipuke ra, e eaa ra i tikai te akapou anga i te uki o mua ake i te Vaipuke ra?

⁷ Kua kiteaia to Iehova ra akakoromakianga roa i te tuatau ia Noa ra. E tere atu i te anere mataiti i mua ake i te vaipuke ra, “e kua akara iora te Atua i te enua nei, e i na, kua kino roa; kua kino roa te aerenga o te tangata ravarai i te enua nei.” (Genese 6:12) Inara, no tetai tuatau kotingaia, kua akaari maira Iehova i te akakoromakianga roa ki te tangata nei. Kua tuatua aia: “Kare rava toku Vaerua e tauta uaorai ki te tangata nei, e kopapa oki aia. E teianei, ko tona au rā e toe nei, okotai ïa anere, e rua ngauru te mataiti.” (Genese 6:3) Ko taua 120 mataiti ra kua akatika i te tuatau no Noa tiratiratu ra kia anau mai i tetai pamiri e​—i te akakite anga i te akauenga a te Atua ra​—kia patu i tetai araka e kia akamatakite i tona au tangata i te Vaipuke te aere maira. Kua tata te apotetoro ko Petero: “I te akakoromaki anga roa o te Atua, ka tatari ei aia i te tuatau ia Noa ra, i te tarai anga i te araka ra, i oraʼi e tokotai puke tangata i te vai, koia oki nga tangata toko varu ra.” (1 Petero 3:20) E tika, te aronga i vao ake i to Noa ra ngutuare tangata “kare rava i kite” i tana tutuanga. (Mataio 24:​38, 39) Inara na ta Noa ra patu anga i te araka e te rave anga penei no etai raungauru mataiti ei “tangata i ako i te tuatua-tika ra,” kua oronga atura Iehova ki te au tangata i te pae mai ia Noa ra kia rava te tuatau no ratou kia tataraara i to ratou au aerenga kino ra e kia ariu mai e tavini atu Iaia ra. (2 Petero 2:5; Ebera 11:7) Kua tau tikai te akapou anga i taua uki rave kino ra i te openga.

Akatauanga Akakoromakianga Roa i to Iseraela Ra

8. I akapeea oki te akakoromakianga roa o Iehova i te akakite angaia ki te iti tangata o Iseraela ra?

⁸ E roa rava atu to Iehova ra akakoromakianga roa i to Iseraela ra i te 120 mataiti. I roto katoa e tere atu i te 1,500 mataiti o to ratou tuatua enua ra ei au tangata ikiia no te Atua, e tokoiti ua ake te au tuatau i kore ei to Iseraela ra e timata ana i to te Atua ra akakoromakianga roa e tae rava ki te kotinga. E au epetoma ua i muri ake i to ratou akaora anga temeio ia mei Aiphiti ra, kua ariu atu ratou ki te akamori anga itoro, i te akaarianga i te akangateitei kore takiri no Tei Akaora ra ia ratou. (Exodo 32:4; Salamo 106:21) I te au raungauru mataiti i muri akera, kua akaapa to Iseraela ra i te kai ta Iehova i oronga temeio atura na ratou i te metepara, kua koumuumu akakino atura ia Mose raua ko Aarona, e kua tuatua akakino atura ia Iehova, e kua akaturi atura ki te au peikani, e kua o katoa atu ki te akamori anga ia Baala. (Numero 11:​4-6; 14:​2-4; 21:5; 25:​1-3; 1 Korinetia 10:​6-11) Kua tika ra ia Iehova kia akapou atu i tona iti tangata, kareka ra kua akono akakoromakianga roa atura aia.​—Numero 14:​11-21.

9. I akapeea ta Iehova ra akapapu anga e e Atua akakoromakianga roa aia i te tuatau o te au Akava ra e to te monaki?

⁹ I te tuatau o te au Akava ra, kua putuputu te topa anga o to Iseraela ra ki te akamori itoro. I to ratou rave anga i te reira, kua akaruke atura Iehova ia ratou ki to ratou au enemi. Inara me tataraara ratou e kua kapiki kiaia ra no te tauturu, kua akono aia i te akakoromakianga roa e kua akatu mai i te au akava kia akaora ia ratou. (Akava 2:​17, 18) I te tuatau roa no taua monaki ra, e tokoiti te au ariki tei akaari i te akono anga i te akamori anga kia Iehova. E noatu rai i raro ake i te au ariki tiratiratu ra, kua kairo putuputu te au tangata i te akamori mou ma te mea pikikaa ra. Me akatu mai a Iehova i te au peroveta kia akamatakite mai i te tu tiratiratu kore ra, e mea matauia ka iki te au tangata ra kia akarongo atu i te kau taunga viivii ra e te au peroveta pikikaa. (Ieremia 5:31; 25:​4-7) E tikai, kua takinga kino to Iseraela i te au peroveta tiratiratu o Iehova ra e kua tamate atu oki i etai o ratou. (2 Paraleipomeno 24:​20, 21; Angaanga 7:​51, 52) Inara, kua akaari ua atura Iehova i te akakoromakianga roa.​—2 Paraleipomeno 36:15.

Kare te Akakoromakianga Roa o Iehova i Ope

10. I naea i itae ei to Iehova akakoromakianga roa ki te kotinga?

¹⁰ Inara, te akaari maira te tuatua enua, e e kotinga to te akakoromakianga roa o te Atua ra. I te 740 M.T.N., kua akatika aia kia re to Asura ki rungao i te patireia tai ngauru kopu o Iseraela ra e kia taki atu i tona au tangata ki roto i te tuikaaanga. (2 Ariki 17:​5, 6) E i te openga o te anere mataiti i muri iora, kua tuku aia i to Babulonia kia tomo atu ki nga kopu patireia e rua o Iuda ra e kua akapou atura ia Ierusalema ma tona iero katoa.​—2 Paraleipomeno 36:​16-19.

11. I akapeea ta Iehova akakite anga i te akakoromakianga roa noatu rai e te akono ra aia i te akavaanga?

¹¹ Inara, noatu i te akatupuanga i tana au akavaanga kia Iseraela e kia Iuda, kare a Iehova i akangaropoina i te akakoromakianga roa. Na roto i tana peroveta ko Ieremia ra, kua totou atura Iehova i te akaora anga i tona au tangata iki ia ra. Kua tuatua aia: “Kia ope nga mataiti e itu ngauru i Babulonia ra, e atoro atu ei au ia kotou, e e akatupu au i taku tuatua meitaki ia kotou i reira, i te akaoki anga mai ia kotou ki teianei ngai. E kitea au e kotou . . . e e ruri ke au i taua tuikaa anga no kotou ra, e akaputuputu mai au ia kotou, mei te au enua katoa mai, e mei te au ngai katoa i tuaruia atu ei kotou e au ra.”​—Ieremia 29:​10, 14.

12. I akapeea te oki anga o te toenga ngati Iuda ra ki Iuda i te akapapu anga e i raro ake te reira i te arataki anga a te Atua no te aere maianga o te Mesia ra?

¹² E toenga no roto mai i te au ngati Iuda tuikaaia ra kua oki akaou mai ki Iuda e kua akaora i te akamori anga ia Iehova i te iero tei patu akaouia i Ierusalema. I te akatupuanga i te au akakore anga a Iehova, ka riro teianei toenga mei “te au no ko ia Iehova,” tei apai maira i te pumaana e te puapinga. Ka mataku kore katoa oki ratou e ka maroiroi mei “te liona i rotopu i te au puaka o te vaorakau ra.” (Mika 5:​7, 8) Penei kua akatupuia teia tuatua openga nei i te tuatau o te Maccabean i raro akera te au ngati Iuda i te pamiri o te Maccabee tei akaatea atura i to ratou au enemi mei te Enua Taputouia e kua akatapu akaou atura i te iero, tei akaviiviiia ra. Na reira te akaora anga i te enua e te iero e raukai i tetai atu toenga tiratiratu ra i te turou i te Tamaiti a te Atua i tona mama anga mai ki reira e ko te Mesia ra.​—Daniela 9:25; Luka 1:​13-17, 67-79; 3:​15, 21, 22.

13. Noatu rai i muri ake i te tamate angaia tana Tamaiti, e te au ngati Iuda, i akapeea ta Iehova akaari ua atuanga i te akakoromakianga roa kia ratou ra?

¹³ Noatu rai i muri ake i te ta anga te au ngati Iuda i tana Tamaiti ra, kua akaari ua atura Iehova i te akakoromakianga roa kia ratou no tetai toru e te apa mataiti, ma te orongaanga kia ratou i te tuatau akatakaia kia kapikiia kia riro ei tuanga no te uanga vaerua o Aberahama. (Daniela 9:27)b I mua ake e i muri oki i te mataiti 36 T.N., kua ariki etai ngati Iuda ra i teianei kapiki anga, e na reira, mei ta Paulo i tuatua i muri akera, “te vai ua nei tetai toenga no te iki anga a te aroa ua ra.”​—Roma 11:5.

14. (a) I te 36 T.N., kua akatotoaia atu kiaai ma te tika no te riroanga ei tuanga no te uanga vaerua o Aberahama? (e) I akapeea ta Paulo akakite anga i tona manako ngakau no te tu o ta Iehova ra iki anga i te au mema no te Iseraela vaerua?

¹⁴ I te 36 T.N., kua akatotoaia atu te tikaanga kia riro ei tuanga no te uanga vaerua o Aberahama ra no te taime mua ki te aronga kare ra i te au ngati Iuda kare katoa oki i te au poroteraita. Ko tetai ua atu tei akarongo ra kua riro kia rauka ia ratou to Iehova aroa ua e te akakoromakianga roa. (Galatia 3:​26-29; Ephesia 2:​4-7) I te akakite ariki oonu anga no te pakari e te akakoro anga i muri ake i to Iehova ra akakoromakianga roa aroa ua, i akatupu mai ei aia i te numero katoa o te aronga tei kapikiia kia akaki i te Iseraela vaerua ra, kua tuatua a Paulo: “Aue te oonu o te apinga nui o te pakari e te kite i te Atua e! e te kimi anga taea kore o tana akatauanga e, tona au aerenga i te kitea kore kia kimi e!”​—Roma 11:​25, 26, 33; Galatia 6:​15, 16.

Akakoromakianga Roa no Tona Ingoa

15. Eaa ra te tumu maata no te akakoromakianga roa tu-Atua ra, e eaa te maroanga tei umuumuia ra te tuatau no te akaotianga?

¹⁵ Eaa ra a Iehova i akono ei i te akakoromakianga roa? Te tumu maata kia akamaata i tona ingoa tapu e kia akatika oki i tona tu ngateitei. (1 Samuela 12:​20-22) Te maroanga tei akatuia maira e Satani no te tu o ta Iehova ra taangaanga anga i Tona tu ngateitei kua umuumuia te tuatau kia akaoti takiriia ki mua i te au mea i anga katoatoaia ra. (Iobu 1:​9-11; 42:​2, 5, 6) No reira, i te takinga kino angaia tona au tangata i Aiphiti, kua tuatua atura Iehova kia Pharao: “No reira tika rai oki au i vaoo ei ia koe, ei akakite anga atu ia koe i toku nei mana, e kia akakiteia toku ingoa e pini ua ake te ao katoa nei.”​—Exodo 9:16.

16. (a) Akapeea te akakoromakianga roa o Iehova i te teateamamao anga i te iti tangata no tona ingoa? (e) Akapeea te akatapu anga i te ingoa o Iehova e te akatika anga i tona tu ngateitei?

¹⁶ Kua taikuia ta Iehova ra au tuatua kia Pharao i ta te apotetoro ko Paulo ra akataka anga i te tuanga o to te Atua ra akakoromakianga roa i te akakaka anga i Tona ingoa tapu. E i reira kua tata a Paulo: “Eaa oki te Atua, kia anoano i te akakite i tona riri, e kia kitea tona mana, i te akakoromaki anga roa i te au āriki no te riri i akatauia no te mate ra; E kia anoano oki aia i te akakite i te maata anga o tona meitaki, i te au āriki o te aroa i akatau takereia e ia no te ao; Koia oki tatou nei, ko tei tuatuaia mai e ia, auraka ko to te ngati Iuda anake ra, ko te etene katoa nei ra? Ko tana katoa oki i karanga ia Hosea ra e, ‘Ko te aronga kare i te tangata noku ra, e karangaia ïa e au e, e tangata noku.’ ” (Roma 9:​17, 22-25) No to Iehova ra akono anga i te akakoromakianga roa, kua rauka iaia kia rave i ‘tetai papaki tangata no tona ingoa’ mei roto mai i te pa enua ra. (Angaanga 15:14) I raro ake i to ratou Upoko ia Iesu Karaiti, ko teianei “aronga tapu” kua akatuangaia no te Patireia ta Iehova ka taangaanga kia akatapu i Tona ingoa maata e kia akatika oki i Tona tu ngateitei.​—Daniela 2:44; 7:​13, 14, 27; Apokalupo 4:​9-11; 5:​9, 10.

Te Angaanga ra to Iehova Akakoromakianga Roa no te Ora

17, 18. (a) Na te raveanga i teaa e raukai ia tatou kia akaapa kite kore ua ia Iehova no tona akono anga i te akakoromakianga roa? (e) Akapeea te akamaroiroi anga mai ia tatou kia manako atu i te akakoromakianga roa o Iehova ra?

¹⁷ Mei te topa anga mua mai te au tangata ki te ara tae roa mai ki teianei kua akakite mai a Iehova iaia uaorai ei Atua akakoromakianga roa. No tona akakoromaki anga i mua ake i te Vaipuke ra kua oronga ia te tuatau no te akamatakiteanga kia patuiai tetai apinga e orai. Inara kua itae tona akakoromaki anga ki te kotinga, e kua tupu mai te Vaipuke. Mei tei reira katoa i teia tuatau, kua akaari mai a Iehova i te akakoromakianga maata roa, e kua roa atu teia i ta tetai papaki i manako ana. Inara, kare teia i te tumu no te unui ki muri. Kia akapera ka riro ei akaapaanga i te Atua no te akakoromakianga roa. Kua ui a Paulo: “E te akavaavaa nei ainei koe i tona takinga-meitaki maata e te akamouriri kore, e te akakoromaki roa, kare rai i kite e, e akatupu taua meitaki a te Atua ra i toou tataraara?”​—Roma 2:4.

¹⁸ Kare e rauka i tetai o tatou kia kite i te maata tikai to tatou umuumu anga no to te Atua ra akakoromaki anga kia akapapu e tei ia tatou tona marekaanga no te ora. Kua ako maira Paulo ia tatou “e rave akaoti ua i to [tatou] uaorai ora, ma te mataku e te rutetetete.” (Philipi 2:12) Kua tata te apotetoro ko Petero ki te au oa Kerititiano: “Kare ua te Atu i akaroaroa; i tana i tuatua maira, mei ta tetai e karanga e, e akaroaroa; e akakoromaki maata ra tona ia tatou, kare rava i anoano e kia mate atu tetai, kia rauka katoatoa ra te tataraara.”​—2 Petero 3:9.

19. Na teea tu e raukai ia tatou kia akono puapinga i te akakoromakianga roa o Iehova ra?

¹⁹ No reira, auraka tatou e akakoromaki kore i ta Iehova ra tu raveanga i te au mea nei. Mari ra, e aru tatou i ta Petero i ako katoa maira e “te akakoromaki maata o to tatou Atu ra, ko te ora ïa.” Toai ora? To tatou e, na te akatotoa atuanga, ki te aronga ke atu kare e rauka kia tatauia te vai ra te umuumu anga kia akarongo i “te evangelia o te basileia nei.” (2 Petero 3:15; Mataio 24:14) Na teianei e tauturu ia tatou kia ariki i te oronga anga i te apinganui o to Iehova ra akakoromakianga roa e ka akakeu oki ia tatou kia akakoromakianga roa i ta tatou au akonoanga ia etai ke ra.

[Au Tataanga Rikiriki i Raro]

Ka Rauka Ainei ia Koe te Akataka?

• Eaa te aiteanga i roto i te Pipiria no te tuatua “akakoromakianga roa”?

• I akapeea a Iehova i te akaari anga i tona akakoromakianga roa i mua ake i te Vaipuke ra, i muri ake i te tuikaa anga i Babulonia ra, e i te anere mataiti mua T.N.?

• No teea au tumu puapinga maata i akakite ei a Iehova ra i te akakoromakianga roa?

• Akapeea tatou i te manako tau anga i to Iehova ra akakoromakianga roa?

[Tutu i te kapi 9]

To Iehova akakoromakianga roa i mua ake te Vaipuke kua oronga ki te au tangata kia rava te tuatau no te tataraara

[Tutu i te kapi 10]

I muri ake i te inga anga a Babulonia, kua puapinga ia te au ngati Iuda mei te akakoromakianga roa o Iehova

[Tutu i te kapi 11]

I te anere mataiti mua ra, kua puapinga ia to te ngati Iuda e te aronga kare i te ngati Iuda i to Iehova ra akakoromakianga roa

[Au Tutu i te kapi 12]

Te taangaanga meitaki nei te au Kerititiano i te akakoromakianga roa o Iehova i teianei tuatau