Au Uianga a te Aronga Tatau

Ia 1 Petero 2:9, kua kapiki te “King James Version” i te au Kerititiano akatainuia “e uki ikiia.” E tau ainei teia kia akakino i to tatou manako i te taangaanga anga a Iesu i te tuatua “uki” tei rekotiia ia Mataio 24:34?

Ka kiteaia te tuatua “uki” i roto i te tukuanga o nga irava i etai au uri anga. I tau ki te King James Ver­sion, kua tata te apotetoro ko Petero e: “Inara e uki ikiia ra kotou, e kau taunga ariki, e iti tangata tapu, e iti tangata takake; e kia akakite ua kotou i te akapaapaa iaia tei kapikiia kotou mei roto mai i te poiri ki roto i tona marama umere.” E kua totou a Iesu: “Koia mou taku e karanga atu kia kotou, Kare teianei uki e ope, tae ua atu e kia akatupuia teia au mea ravarai.”​—1 Petero 2:9; Mataio 24:34.

I roto i te irava mua, kua taangaanga te apotetoro ko Petero i te tuatua Ereni geʹnos, inara i roto i te irava o ta Iesu akakite anga, ka kite tatou i te tuatua ge·ne·aʹ. Penei ka akara anga aiteite teia nga tuatua Ereni, e kua piri raua ki te tumu noa ra; inara, e nga tuatua tuke raua, e tuke rai to raua aiteanga. Kua tuatua te New World Translation of the Holy Scriptures​—With References i roto i te tataanga i raro ake kia 1 Petero 2:9: “E ‘iti tangata.’ Te tuatua Ere., geʹnos; tei tuke mei ia ge·ne·aʹ, e ‘uki,’ i roto ia Mataio 24:34.” Ka kiteia te tataanga i raro ake tei aite atu kia Mataio 24:34.

Mei ta te au tataanga i raro ake e akakite maira, kua tau kia uriia a geʹnos e te tuatua Engarani e “iti tangata,” tei kite matauia i roto i te au urianga Engarani. Ia 1 Petero 2:9, kua taangaanga a Petero i te totou tei kitea i roto ia Isaia 61:6 ki te au Kerititiano akatainuia ma te manakonako anga no te rangi. Kua raveia mai teia aronga mei te au pa enua e te au kopu e manganui, inara ko te ngai i aere mai ei ratou kare te reira i te mea puapinga akaou i te riro anga mai ratou ei tuanga o te pa enua Iseraela vaerua. (Roma 10:12; Galatia 3:28, 29; 6:16; Apokalupo 5:9, 10) Kua akataka a Petero ia ratou i te riro mai anga, i te pae vaerua, ei pupu tuke ra​—‘e uki ikiia ra, e kau taunga ariki, e iti tangata tapu, e iti tangata takake.’

Inara i roto i te irava Ereni o ta Iesu au tuatua tei kitea i roto ia Mataio 24:34, ka kite tatou i te tuatua ge·ne·aʹ. Kua kite ateaia e te taiku ra a Iesu, kare ki etai “iti tangata” ua, mari ra ki te au tangata e noo ra i roto i tetai tuatau.

Vaitata rai e tai anere mataiti i topa, ko Charles T. Russell, te peretiteni mua o te Totaiete Punanga Tiaki, kua akataka marama i teia, na te tataanga: “Noatu e penei ka karangaia e ko te au tuatua ‘uki’ e te ‘iti tangata’ te aere maira mei tetai tumu noa ra me kore ngai akamataanga, inara kare raua e aiteite ana; e i te taangaangaia anga i roto i te Tuatua Tapu e tuke tikai nga tuatua e rua. . . . I roto i nga rekoti tuke e toru o teia totou kua akameitakiia to tatou Atu no te taangaangaanga i tetai tuatua Ereni tuke ra (genea) kare te aiteanga e e iti tangata, inara te aiteite ra te aiteanga ki ta tatou tuatua uki i te reo Engarani. Te akapapu maira tetai atu taangaanga anga o teia tuatua Ereni (genea) e kare te reira i taangaangaia ma te aiteanga ki te iti tangata, mari ra te taikuia ra ki te au tangata e noo ra i te reira taime.”​—The Day of Vengeance, kapi 602-3.

I ou ua ake nei, kua tuatua A Handbook on the Gospel of Matthew (1988), tei akapapaia no te aronga uri Puka Tapu, e: “Kua uri tika [te New International Version] i teia uki inara kua aru mai ma te tataanga i raro ake, ‘Me kore e iti tangata.’ E kua irinaki tetai tangata apii Koreromotu Ou e te ‘manako ra a Mataio kare i te uki mua anake ua i muri ake ia Iesu mari ra pouroa te au uki o te akonoanga ngati Iuda tei kopae iaia.’ Inara, kare e au tika akapapu anga reo no te akapapu i tetai o teia tupuanga, e kia akakoreia atu ratou ei au tauta anga kia kopae i te aiteanga taka marama ua ra. I roto i tona akanoo anga mua kua taikuia ki te au tangata o to Iesu tuatau ra.”

Tei uriuriia i te kapi 10 ki te 15, kua akaapa a Iesu i te uki ngati Iuda o tona tuatau, tona au tangata tei kopae iaia. (Luka 9:41; 11:32; 17:25) Kua taangaanga aia i te maata anga o te taime i te au tuatua akataka mei te ‘tangata kikino e te akaturi,’ “maro e te akarongo kore,” e te “akaturi e te rave ara” i te akatakaanga i te reira uki. (Mataio 12:39; 17:17; Mareko 8:38) I te taangaanga anga a Iesu i te tuatua “uki” no te taime openga, tei runga aia i te Maunga Oliveta ma tana au apotetoro e a. (Mareko 13:3) Papu rai kare taua au tangata, kare i akatainuia ake ma te vaerua e kare katoa ei tuanga no te putuputuanga Kerititiano, i akatupu tikai i tetai “uki” me kore tetai iti tangata. Inara, kua matau ratou i ta Iesu taangaanga anga i te tuatua “uki” i te taikuanga ki tona au tangata i taua tuatau. No reira kua marama ua ratou e eaa tana i manako ra i tona taiku anga i “teianei uki” no te taime openga.a Kua raurau te apotetoro ko Petero, tei reira, i muri maira i te au ngati Iuda: “Kia ora kotou i teianei uki māro.”​—Angaanga 2:40.

Kua nenei ana matou i te maata anga o te taime i te tika akapapu i te au mea e manganui ta Iesu i taputou i roto i teia tuatua anga (mei te au tamaki, au ngaruerue enua, e te au onge) kua akatupuia i te tuatau i tuatuaʼi aia i te totou e te akapou anga o Ierusalema i te 70 T.N. E manganui tei tupu, inara kare i te katoatoa anga. Ei akaraanga, kare e akapapu anga e i muri ake i to Roma tamaki anga ia Ierusalema i te (66-70 T.N.) kua mama mai “te akairo o te Tamaiti a te tangata,” i te akakeuanga i “te au kopu-tangata ravarai o te ao nei” kia papa ia ratou uaorai. (Mataio 24:30) E no reira, penei ko te mea mua te reira tupu anga i rotopu ia 33 T.N. e te 70 T.N., kare i te akatupu anga pu ua me kore me maata ta Iesu i tou katoa ra.

I roto i te tuatua akamata anga o tana urianga i te angaanga a Josephus The Jewish War, kua tata a G. A. Williamson e: “Te akakite maira a Mataio kia tatou, e kua ui te au pipi e rua uianga kia [Iesu]​—no runga i te akapou anga o te Iero e no Tona aere openga anga mai—​e kua oronga Aia e rua pauanga kia ratou, te tuanga mua tei totou oraora maata ra i te au tupu anga te ka tupu e kua akataka meitakiia e Josephus.”

Ae, i roto i te tupuanga mua, te aiteite ra te aite anga tikai o “teianei uki” ki tetai atu taime​—te uki ngati Iuda irinaki kore o taua tuatau. Kare te reira “uki” e ngaro ke ma te kore e kite i ta Iesu i totou ra. Mei ta Williamson i tuatua, kua tika tikai teia i te tuatau tae ua atu ki te akapou anga o Ierusalema, e ei tangata tuatua enua kite mata, mei ta te tata tuatua enua i kite ko Josephus i akataka maira.

I roto i te tupu anga rua me kore te mea maata, ka tau rai “teianei uki” ko te au tangata katoa o teia tuatau. Mei ta te atikara i te kapi 16 i akatumu, kare tatou e tau kia taopenga e te taiku ra a Iesu ki tetai au mataiti akanooia te akatupu anga i tetai “uki.”

I tetai tua, e rua nga tumu maata ka tuatuaia no runga i etai taime te ka tuatuaia e “uki.” (1) Kare e tau kia manakoia tetai uki tangata e ei tuatau ma te au mataiti akatumuia, mei tera rai me manako tatou i te akanoo anga o te taime e e au mataiti (rau ngauru me kore anere mataiti) akatumuia. (2) Ka noo te au tangata o tetai uki no tetai tuatau kotingaia, kare e no tetai tuatau roa.

No reira, i te akarongo anga te au apotetoro ia Iesu i te taiku anga i “teianei uki,” eaa ta ratou ka manako? I te mea kua kite tatou, ma te puapinga o te marama anga, e kua tupu to Ierusalema akapou anga i roto i te “mate maata” e 37 mataiti i muri mai, kare te au apotetoro i kite i te reira i te akarongoanga kia Iesu. Mari ra, i tona taiku anga i te tuatua “uki” kua akakite atu kia ratou, kare i te manako o tetai tuatau roa, mari ra ki te au tangata e noo ra no tetai tuatau kotinga uaia. Te tika ra te reira i to tatou tuatau. Mei teaa ra te tau, i reira, i ta Iesu au tuatua i aru mai: “Kareka te reira rā e te reira ora, kare rava tetai e kite, kare oki te au angela o te rangi, ko toku Metua anake ra. . . . E teianei kia vai teateamamao rai kotou, no te mea, ei te ora manako koreia e kotou, e tae mai ei te Tamaiti a te tangata.”​—Mataio 24:36, 44.

[Au Tataanga Rikiriki i Raro]