Kia Kite e Kia Apii i te Tu Akono Tau Kerititiano
“Ko koe oki ko tei apii atu i tetai ke ra, kare koe e apii ia koe uaorai?”—ROMA 2:21.
1, 2. Eaa taau au tumu no te inangaroanga kia apii i te Pipiria?
E MANGANUI toou au tumu no te apiianga i te Tuatua a te Atua. Penei te anoano ra koe kia kite i te au tika i roto i te reira—no te au tangata, te au tupuanga, te au ngai, e etai atu mea ke. Te anoano ra koe kia kite i te tuatua mou o te apiianga tei tuke ra ki te au tarevake a te akonoanga, mei te Toru Tai ra me kare te ai i era ra. (Ioane 8:32) Ka tau katoa koe kia anoano kia kite meitaki atu ia Iehova kia raukai kia aite atu koe kiaia e kia aaere ki mua iaia i roto i tetai tu tika.—1 Ariki 15:4, 5.
2 Tetai atu tumu aiteite e te puapinga maata kia apii i te Tuatua a te Atua kia akapapa ia koe uaorai kia apiiia etai ke ra—i taau aronga akaperepere, taau aronga i matau, e noatu ko te aronga penei kare koe i kite ake. Ko te raveanga i teianei kare i te mea ikiia na te au Kerititiano mou. Kua tuatua a Iesu ki tana au pipi: “E teianei, ka aere kotou, e akariro i to te pa enua katoa ei pipi; . . . ma te apii atu ia ratou, kia akono i te au mea katoa taku i akaue atu kia kotou.”—Mataio 28:19, 20.
3, 4. Eaa ra i ngateitei ei noou kia apii mei ta Iesu i akaue maira?
3 Te apiianga i te Pipiria ma te inangaro kia apii ia etai ke atura e mea ngateitei ia e ka rauka kia riro ei merengoanga tinamou. Kua roa te riroanga o te apii anga ei angaanga ngateitei. Te tuatua ra te Encarta Encyclopedia e: “I roto i te au ngati Iuda, e manganui te aronga pakari kua akamanako i te au puapii ei au arataki ki te ora e kua raurau i te tamariki kia akangateitei i to ratou au puapii e kia maata atu i to ratou ai metua.” E mea ngateitei katoa oki no te au Kerititiano kia apii ia ratou uaorai na te apiianga i te Pipiria e i reira ka apii atu ei ia etai ke ra.
4 “E maata atu te au tangata te rave ra i te apiianga i to tetai atu angaanga teitei. E vaitata i te 48 mirioni au tangata e te au vaine i te ao katoa nei e au puapii.” (The World Book Encyclopedia) Kua orongaia te apainga ki tetai puapii kia apii i te aronga ou e kia rauka i te akakeu ia ratou no te au mataiti e aere maira. E mamao atu te itae anga me ka akarongo koe ki te akauenga a Iesu kia apii atu ia etai ke ra; ka rauka kia mana koe ki runga ia ratou ma te mutu kore ki roto i te manako. Kua akaketaketa mai te apotetoro ko Paulo i teia i tana raurau anga ia Timoteo: “Kia matakite ia koe, e taau e apii ra; e tamou tika rai i te reira: tei te akapera oki e oraʼi koe, e te aronga katoa e akarongo mai ia koe ra.” (1 Timoteo 4:16) Ae, te o atura ki taau apiianga te ora.
5. Eaa ra te apiianga Kerititiano i riro ei ei tu teitei?
5 Te apiianga ia koe uaorai e i etai ke i muri akera te akamanaia ra e te aratakiia ra e te Tumu teitei rava, koia tei Ngateitei i te ao katoa e pini ua ake. Na te reira e akariro i teianei tuanga o te apiianga kia teitei atu i tetai ua atu apiianga akatumuia, me ko te apiianga i te tumu tuatua ua nei, te au kite angaanga, pera katoa te au tu takake o te vairakau. Te apiianga Kerititiano te aiteanga e ko tei apiiia ra te aru ra i te Tamaiti a te Atua, ia Iesu Karaiti, e kia apii ia etai ke atu kia rave i te reira tikai.—Ioane 15:10.
Eaa i Apii ei ia Koe Uaorai?
6, 7. (a) Eaa ra tatou i tikai kia apii ia tatou uaorai na mua? (e) Na teea tu te au ngati Iuda o te anere mataiti mua ra i puapinga kore ei ei au orometua?
6 Eaa ra i tuatuaiai e ka tika tatou kia apii ia tatou uaorai na mua? No te mea, kare e rauka ia tatou kia apii tika atu ia etai ke ra me kare tatou i apii ia tatou uaorai na mua. Kua akaketaketa mai a Paulo i teianei tika na roto i tetai tuatua akakeuanga manako tei puapinga ra no te au ngati Iuda i te reira taime inara te apai ra i tetai tumu puapinga no te au Kerititiano i teia tuatau. Kua ui a Paulo: “Ko koe oki ko tei apii atu i tetai ke ra, kare koe e apii ia koe uaorai? ko koe oki tei ako ua e, auraka e keia, te keia na oki koe? Ko koe oki ko tei karanga e, auraka e akaturi, te akaturi na oki koe? ko koe oki ko tei akaviivii i te idolo ra, te keia na oki koe i ta te iero? Ko koe oki ko tei nengonengo i te ture ra, te akakino ra koe i te Atua i te akaapa anga i taua ture ra?”—Roma 2:21-23.
7 Na te taikuanga i nga uianga, kua taiku mai a Paulo e rua apinga tarevake ta te Ture Ngauru i akakite tika maira: Auraka e keia, e auraka e akaturi. (Exodo 20:14, 15) Kua akaparau tetai papaki o te au ngati Iuda ra i to Paulo tuatau e tei ia ratou te Ture a te Atua. Kua ‘apii tuatuaia mai ratou e te ture e kua akakeuia e e arataki ratou no te matapo, e turama no te aronga e noo i te poiri ra, e orometua na te tamariki.’ (Roma 2:17-20) Inara, e pikikaa etai o ratou no te mea kua rave muna ua ratou i te keia me kare te akaturi. Kua akangateitei kore ua te reira i te Ture e Tei oronga maira i te reira i te rangi ra. Ka kite koe e kare ratou i tau kia apii atu ia etai ke ra; kare tikai ratou i apii ia ratou uaorai.
8. I akapeea etai ngati Iuda i to Paulo tuatau ra i te ‘keia anga i ta te iero’?
8 Kua taiku a Paulo i te keiaanga i ta te au iero. I rave tikai ainei tetai papaki o te ngati Iuda i te reira? Eaa ta Paulo e manako ra? E tika tikai, i te mea kua kotingaia te akakiteanga i roto i teia tuatua, kare e papu ia tatou e i akapeea ta tetai papaki ngati Iuda ‘keia anga i ta te au iero.’ I mua akera kua akakite te tata akakite i Ephesia ra e kare te au oa o Paulo i ‘te au keia i ta te iero ra’ tei akakite ra e ko tetai papaki o te au ngati Iuda ra kua rave i taua akaapaanga ra. (Angaanga 19:29-37) Kua taangaanga ainei ratou uaorai me kare kua okooko ainei i te au apinganui no roto mai i te au iero peikani ra tei keiaia mai e te aronga tei re ra me kare te aronga akonoanga kikite ra? Kia tau ki te Ture a te Atua ra, te auro e te ario o te au itoro ra kia akapouia, kare e raveia na ratou uaorai. (Deuteronomi 7:25)a No reira penei te tuatua ra a Paulo no te au ngati Iuda tei manako kore ra i ta te Atua akauenga e kua rave me kare kua puapingaia mei te au apinga i te au iero peikani ra.
9. Eaa te au ravenga tarevake i te iero i Ierusalema ra penei i aite atu ki te keiaanga i te iero ra?
9 I tetai pae, kua tuatua a Josephus no tetai akakino anga i Roma tei akatupuia e nga ngati Iuda e a, te arataki e puapii no te Ture. Kua akairinaki taua aronga tokoa ra i tetai vaine Roma, e poroteraita ngati Iuda, kia oronga mai kia ratou i te auro e etai atu au apinga puapinga ei tauturu i te iero i Ierusalema ra. I te rauka anga mai ia ratou te reira mei iaia, kua taangaanga ratou i taua au apinganui ra na ratou uaorai—mei te mea rai e te keia ra mei te iero.b Ko etai ke atu mei te mea rai e te keia ra i te iero o te Atua na ta ratou orongaanga i te au atinga pirikoki e te akakeuanga i te okooko anga noinoi i runga i te ngai o te iero ra, i te akariroanga i te iero ei “ana no te aronga keia.”—Mataio 21:12, 13; Malaki 1:12-14; 3:8, 9.
E Apii i te Tu Akono Tau o te Kerititiano
10. Kare tatou e tau kia kore e kite i teea tumu o te au tuatua a Paulo i tataia ia Roma 2:21-23?
10 Noatu rai eaa te au ravenga i te anere mataiti mua ra tei o atura te keiaanga, te akaturi, e te keiaanga i te au iero ta Paulo i taiku ra, auraka tatou e akara ke atu i te tumu o tana au tuatua. Kua ui aia: “Ko koe oki ko tei apii atu i tetai ke ra, kare koe e apii ia koe uaorai?” E mea tau ra e ko te au akatauanga ta Paulo i ui atura no runga i te tu akono tau. Kare te apotetoro ra i akara i konei ki runga i te au apiianga Pipiria me kare te tuatua enua. Ko te apiianga i tetai uaorai e ia etai ke ra ta Paulo i taiku ra no runga i te tu akono tau o te Kerititiano.
11. Eaa koe i tau ei kia akamanako atu ki te tu akono tau o te Kerititiano ra ia koe e apii ra i te Tuatua a te Atua?
11 No tatou kia akono i te apiianga ia Roma 2:21-23 ko te aiteanga kia apii i te tu akono tau o te Kerititiano mei te Tuatua a te Atua, kia rave kia tau ki ta tatou i apii, e i reira ka apii atu ei ia etai ke kia rave i te reira. No reira, ia koe e apii ra i te Pipiria, kia matakite no te au akakite anga i ta Iehova ra au turanga, no reira mai te tu akono tau o te Kerititiano mou te ngai i rauka mai ei. E akamanako ki runga i te akoanga e te apiianga taau i kite i roto i te Pipiria. Ei reira ka akono maroiroi ei i taau i apii. E ko te akono anga i te reira ka anoanoia te tu mataku kore kapitiia atu te tamanako anga. E mea ngoie ua no te au tangata apa ua nei kia akatupu i te au kotoe anga, te au tumu e akatikai i tetai turanga me kore te umuumu ra kia akakore i te tu akono tau o te Kerititiano i tetai tu taka ke ra. Penei ko te au ngati Iuda ta Paulo i taiku maira kua matau i taua manakoanga kikite tei akapapaia kia akameangiti mai me kare kia arataki ke ia etai ra. Inara, kua akaari mai te au tuatua a Paulo, e ko te tu akono tau o te Kerititiano kare e tika kia akameangitiia mai me kare kia kore e manakoia kia tau i te ikianga a tetai tangata.
12. Akapeea te tu akono meitaki e te tu akono tau kore i te akaataanga ki runga i te Atua ko Iehova, e eaa i riro ei ei tauturu kia tuku i teia tika ki roto i te manako?
12 Kua akateitei mai te apotetoro i tetai tumu maata no te apiianga e te akono anga i te tu akono tau taau i kite i roto i te Pipiria. Kua akaata mai to te au ngati Iuda tu akono tau kore ki runga ia Iehova: “Ko koe oki ko tei nengonengo i te ture ra, te akakino ra koe i te Atua i te akaapa anga i taua ture ra? Kua akakinoia oki te ingoa o te Atua ki o te etene ia kotou.” (Roma 2:23, 24) Te tika katoa ra i teianei e me ka akakore tatou i te tu akono tau o te Kerititiano, te akangateitei kore ra tatou i tona Tumu. Ei tuke anga, me ka mou ngaueue kore tatou ki ta te Atua ra au turanga, ka akaata meitaki mai te reira ki runga iaia, i te akangateitei anga iaia. (Isaia 52:5; Ezekiela 36:20) Ko toou matakite anga i teia ka akamaroiroi i taau akatika anga me ka aro atu koe i te au timataanga me kare te au turanga tei riro ra ko te akakore anga i te au tu akono tau o te Kerititiano penei ka akaraanga ngoie ua me kare ei tu meitaki atu kia rave. Pera katoa oki, kua apii mai te au tuatua a Paulo ia tatou i tetai mea ke atu. I te pae atu i te kite anga e ko toou tu akono te akaata ra ki runga i te Atua, ia koe e apii atura ia etai ke, e tauturu atu ia ratou kia kite e ko te tu o ta ratou akono anga i te au turanga akono tau ta ratou e apii ra ka akaata atu ki runga ia Iehova. Kare e mei te mea ua e ka akatupu te akono tau o te Kerititiano i te marekaanga e ka paruru i te ora meitaki o tetai. Ka akaata katoa oki ki runga i Tei oronga mai e tei akamaroiroi atu i taua tu akono tau ra.—Salamo 74:10; Iakobo 3:17.
13. (a) Akapeea ta te Pipiria tauturu mai anga ia tatou i te tu akono tau? (e) E oronga mai i te tumu o te akoanga ia 1 Tesalonia 4:3-7 ra?
13 E akatupu anga ta te tu akono tau ki etai atu tangata katoa. Ka kite koe i te reira mei te au akatauanga i roto i te Tuatua a te Atua te akatutu maira i te puapinga no te akonoanga i te au turanga akono tau a te Atua ra e te au tupuanga no te manako koreanga ia ratou. (Genese 39:1-9, 21; Iosua 7:1-25) Ka rauka katoa ia koe kia kite i taua akoanga kite puia ra no runga i te tu akono tau mei: “Teia oki to te Atua inangaro, kia akatapuia kotou, e kia kore kotou e akaturi: Kia kite kotou ravarai e pini ua ake i te vaio i tona uaorai āriki ma te tapu e te ngateitei; Auraka i te inangaro tika kore, mei te etene tei kore i kite i te Atua ra: Kia kore rava tetai e rave i te ara, e te mea tika kore i tona taeake i taua mea nei; . . . Kare oki te Atua i kapiki ia tatou no te tuatua viivii, kia tapu ra.”—1 Tesalonia 4:3-7.
14. Penei eaa taau ka ui ia koe uaorai no te akoanga ia 1 Tesalonia 4:3-7 ra?
14 E vaitata e ka kite tetai ua atu mei teianei aerenga tuatua e ko te ainga tau kore ka aati i te ture no te tu akono tau o te Kerititiano. Inara, ka rauka ia koe kia mamao atu te aerenga i to te ka rauka ua ia koe kia kite. Te oronga maira etai atu tataanga i te au apiianga maata atu e te manako anga, ma te raukaanga te kite oonu. Ei akatauanga, penei ka akaata koe ki runga i te aiteanga o ta Paulo tuatuaanga e ko te raveanga i te akaturi ka rauka kia apai mai i tetai kia “rave i te ara, e te mea tika kore i tona taeake i taua mea nei.” Eaa te au tika te kapitiia maira, e akapeea tetai kite meitaki atu i teianei i te oronga anga mai kia koe i te inangaro kia tamou i te tu akono tau o te Kerititiano? Akapeea e raukai i te au tupu anga o taua kimikimi anga ra i te akapapa atu anga ia koe kia apii atu ia etai ke ra e kia tauturu atu ia ratou kia akangateitei i te Atua?
E Apii kia Raukai te Apii Atu
15. Eaa te au apinga te ka rauka ia koe i te taangaanga i te apii anga ia koe uaorai i roto i taau apii anga?
15 E au apinga ta te Au Kite o Iehova ta ratou e taangaanga ana ei kimikimi i te au uianga me kare i te au tumu te ka tu mai ia ratou e apii ra kia kite ia ratou uaorai me kare ia etai ke atu. Tetai apinga te vai maira i te au reo e manganui ko te Watch Tower Publications Index. Me ka rauka mai ia koe te reira, ka rauka ia koe i te taangaanga i te reira ei kimi akakite anga i roto i te au puka a te Au Kite o Iehova tei akatumuia ki runga i te Pipiria. Ka rauka ia koe i te kimi na roto i te au tumu tuatua me kare i raro ake i te papaanga o te au irava. Tetai atu apinga te vai maira ki te Au Kite o Iehova i roto i te reo maata e manganui ko te Watchtower Library. Ko teianei porokaramu komopiuta i runga i te CD-ROM te mou ra i tetai akaputuanga maata i te au puka i roto i te tu electronic. Te rauka ra i tana porokaramu te tauturu i te kimianga i te au tumu tuatua e te au uriuri anga i te au tuatua tapu. Me te vaira ia koe tetai me kare nga mea e rua o teianei nga apinga, e akono putuputu ia raua ia koe e apii ra i te Tuatua a te Atua kia raukai te apii ia etai ke ra.
16, 17. (a) Ka kitea e koe i ea te au tuatua akakite anga i te au tika tei taikuia ra ia 1 Tesalonia 4:6? (e) Na roto i teea au tu e raukai i te akaturi kia akaapiapi ki runga i te au tika o etai ke?
16 E akamanako tatou i te akatauanga i taikuia i runga akenei, 1 Tesalonia 4:3-7. Kua akatuia mai te uianga no te au tika. Toai au tika? E penei akapeea taua au tika ra e tamanamanataiai? Ma te au apinga apii i taikuia maira, penei ka kitea e koe e manganui te au akakite akamaramaanga no teia au irava, pera katoa no runga i te au tika ta Paulo i taiku ra. Ka rauka ia koe i te tatau i taua au akamarama anga ra i roto i te Insight on the Scriptures, Voriumu 1, nga kapi 863-4; Te Au Tikai e te Tina-Mou—No Ea Mai Tona Tumu?, kapi 147; The Watchtower, Noema 15, 1989, kapi 31.
17 Na te aruaruanga i te apii, ka kite koe e ko taua au puka ra te akaari maira e akapeea te tika o ta Paulo au tuatua. Ko tei akaturi kua ara ki te Atua e kua akatuera atu iaia uaorai ki te au maki mate. (1 Korinetia 6:18, 19; Ebera 13:4) Ko te tangata e rave ra i te akaturi te takai atura ki runga i te au tika ke ke o te vaine tana i ara ra. Kua akakore aia i te tu akono ma o taua vaine ra e te akava ngakau meitaki. Me e takaua taua vaine ra, kua takai aia ki runga i tona tika kia tomo atu ki te akaipoipo anga ei paretenia e to te tane tika kia manako atu iaia ei taua tu ra. Ka akamamae atu aia i nga metua o taua vaine ra e tana tane katoa oki me kua akaipoipo aia. Ka akakore taua tangata rave i te ainga tau kore ra i te tika o tona uaorai pamiri ki tetai tataanga tu ma. Me e mema aia no te putuputuanga Kerititiano, ka apai mai aia i te kino ki runga i te reira, ma te akakinoanga i tona tu ma.—1 Korinetia 5:1.
18. Akapeea koe e puapingaiai mei te apii Pipiria no runga i te tu akono tau o te Kerititiano ra?
18 Kare ainei taua au tuatua no te au tika ra e tauturu i taua irava ra kia tuera mai ki mua ia koe? Ko te apii mei te reira tu e puapinga maata tikai ia. Ia koe e aruaru ra i te reira, te apii ra koe ia koe uaorai. Ko taau mou anga i te tika o te reira e te tupu anga maroiroi o te tuatua a te Atua ra ka tupu ia. Ka akamaroiroi koe i taau tamanako anga kia mou i te tu akono tau o te Kerititiano noatu eaa te timataanga te ka tupu mai. E akamanako ana e akapeea te maata atu o te meitaki o toou riro anga ei puapii! Ei akatauanga, i te apiianga ia etai ke ra i te tuatua mou Pipiria, ka rauka ia koe i te oronga i te kite oonu ki roto ia 1 Tesalonia 4:3-7, i te akatereanga i to ratou kiteanga e te ariki anga i te tu akono tau o te Kerititiano. I reira, ka tauturu taau apii ia koe e etai atu e manganui kia akangateitei i te Atua. E kua taiku tatou i konei e okotai ua akatauanga, mei te reta mai a Paulo ki to Tesalonia ra. E manganui atu te au tu no te tu akono tau o te Kerititiano, e mei te reira e manganui katoa te au akatauanga Pipiria e te au tumu no te akoanga, te ka rauka ia koe kia apii, kia akono, e kia apii atu.
19. Eaa ra i tau ei kia mou tamou koe ki te tu akono tau o te Kerititiano?
19 Kare e ekoko anga o te pakari no te raveanga i te reira. Te tuatua ra a Iakobo 3:17 e “te pakari no runga maira,” mei ko mai i te Atua ko Iehova uaorai, “e mea iro koreia ïa.” Te akakite taka meitaki maira te reira i te aruanga i ta te Atua au turanga akono tau. Ko te tika, te umuumu maira a Iehova e ko te aronga te akatutu maira iaia i te apiianga i te Pipiria e au akatauanga meitaki ratou uaorai “i te mea iro koreia.” (1 Timoteo 4:12) Ko te akaraanga o te oraanga o taua au pipi mua mei ia Paulo raua ko Timoteo ra te akakite maira i te reira tu; kua akakore raua i te ainga tau kore, kua tata a Paulo: “Kareka te akaturi, e te au tuatua viivii ravarai, e te noinoi apinga, auraka rava e akaikiia ki o kotou na, ko tei tau ïa i te aronga tapu; Auraka oki te tuatua kanga ra, e te tuatua rikiriki neneva ra, e te takatakata kino ra, kare ïa e tau.”—Ephesia 5:3, 4.
20, 21. Eaa koe i akatikai ki ta te apotetoro ko Ioane i tata ra ia 1 Ioane 5:3?
20 I te mea te au turanga akono tau tei orongaia maira i te Tuatua a te Atua te marama ra e te taka meitaki ra, kare ratou i te apainga teiaa takinga kino. Kua kitea teia e Ioane, te apotetoro roa rava atu te oraanga. Akatumuia ki runga i tana i akara i te au rau ngauru mataiti o tona oraanga, kua kite aia e ko te tu akono tau o te Kerititiano kare e kino. Ei tuke anga, kua papu e meitaki ia, e puapinga, e te akameitakianga. Kua akaketaketa mai a Ioane i teia, i te tataanga: “Ko teia oki te inangaro i te Atua: e kia akono tatou i tana au akauenga. E kare tana au akauenga e akateiaa ia tatou ki raro.”—1 Ioane 5:3, New English Translation.
21 Inara, e akara, kare a Ioane i oronga i te akarongoanga i te Atua na te tu akono tau o te Kerititiano ei aerenga meitaki roa no te mea ua ka akaora te reira ia tatou mei te au manamanata, mei te au tupuanga kikino no te raveanga tuke. Kua tuku aia i te au mea ki roto i te turanga tika na te akakiteanga mua e ko te akakite anga ia i to tatou inangaro no te Atua ko Iehova, e tuatau meitaki kia akakite i to tatou inangaro nona. E tika tikai, ko te apii anga ia tatou uaorai me kare ia etai ke ra kia inangaro i te Atua te umuumuia ra e kia ariki tatou e kia akono i tana au turanga teitei. Ae, ko tona aiteanga ko te apiianga ia tatou uaorai e ia etai atu i te tu akono tau o te Kerititiano.
[Au Tataanga Rikiriki i Raro]
a I te penianga i te au ngati Iuda e kare i akangateitei kore i te au mea tapu, kua tuatua akaou a Josephus i te ture a te Atua na teia tu: “Auraka tetai e akakino i te au atua ta etai atu oire e akatapu ra, auraka katoa e keia i te au iero ke, auraka katoa e rave ke atu i te apinganui tei akatapuia i te ingoa o tetai ua atu atua.”(Na matou te tuatua arara.)—Jewish Antiquities, Puka 4, pene 8, parakarapa 10.
b Jewish Antiquities, Puka 18, pene 3, parakarapa 5.
Maara Ainei ia Koe?
• Eaa i tikai kia apii tatou kia kite tatou uaorai i mua ake ka apii atu ei ia etai ke ra?
• Akapeea e raukai kia akaata to tatou tu akono ki runga ia Iehova?
• Penei te akaapiapi ra tei rave i te akaturi ki runga i te au tika oai ma?
• Eaa taau tamanako anga no runga i te tu akono tau o te Kerititiano ra?
[Tutu i te kapi 22]
“Kare tana au akauenga e akateiaa ia tatou ki raro”