Au Manako Poto
1. Akatakaia a Babulonia Maata
Akapeea tatou e kite ei e te akatutu ra a “Babulonia Maata” i te au akonoanga pikikaa? (Apokalupo 17:5) Akamanako i teia:
Tei te ao katoa aia. Te noo ra a Babulonia Maata ki rungao i ‘te au urupu tangata maata, e te au enua.’ Te “tutara [ra aia] ki rungao i te au ariki o te ao nei.”—Apokalupo 17:15, 18.
Kare ona mana poritiki e te angaanga pitiniti. Ka ora “te au ariki o te ao nei” e “te aronga oko” me takoreia aia.—Apokalupo 18:9, 15.
Pikikaa aia i te Atua. Kapikiia aia ko te vaine akaturi no te mea kua piri aia ki te au kavamani no te moni e te vai atura. (Apokalupo 17:1, 2) Te akavare ra aia i te tangata i te pa enua ravarai. E maata tana au tangata i tamate.—Apokalupo 18:23, 24.
2. Aea te Mesia e Tae Mai Ei?
Totou te Pipiria e 69 epetoma, kua tae mai te Mesia.—E tatau ia Daniela 9:25.
I naea te 69 epetoma i akamata ai? I te mataiti 455 M.T.N. I te reira taime, kua tae te Kavana ko Nehemia ki Ierusalema no “te rave akaou e te patu” i te oire.—Daniela 9:25; Nehemia 2:1, 5-8.
Eaa te roa o te 69 epetoma? I tetai au totou Pipiria, okotai rā okotai ïa mataiti. (Numero 14:34; Ezekiela 4:6) No reira, okotai epetoma, e itu ïa mataiti. I teia totou, e 69 epetoma e 483 mataiti ïa (69 epetoma x 7 rā).
Aea te 69 epetoma e ope ei? Me tareia te 483 mataiti mei te 455 M.T.N. ka tae tatou ki te mataiti 29 T.N.a Ko te mataiti teia i papetitoia ai a Iesu e kua riro mai ei Mesia!—Luka 3:1, 2, 21, 22.
3. Rapakauanga ka o Mai te Toto
Te vaira te au rapakauanga ka o mai te toto o te tangata maki. Me oronga tetai tangata i tona toto e me ka akaputuia te reira, i mua ake i te vaʼi—kare te au Kerititiano e āriki i te reira.—Deuteronomi 15:23.
Te vaira tetai au rapakauanga ke, penei ka ārikiia te reira. Te kiriti toto, te hemodialysis, te hemodilution, te cell-salvage, e te heart-lung bypass machine. Ka iki tetai Kerititiano eaa te ka tupu ki tona uaorai toto me raveia tetai procedure, medical test, e te current therapy. Penei tukeke ta tetai taote taangaanga anga i teia au ravenga. No reira, i mua ake ka āriki ei i tetai surgical procedure, medical test, e te therapy, ka anoanoia tetai Kerititiano kia kite eaa ta te taote ka rave ki tona uaorai toto. Akamanako ana i teia au uianga:
Akapeea me ka akataeʼia toku toto ki vao ake i toku kopapa e ka tāpuia te reira no tetai manga taime? Ka akatika ainei toku akava ngakau e noku rai teia toto, e kare au e anoanoia kia riringi i te reira “ki raro i te one”?—Deuteronomi 12:23, 24.
Akapeea i te tuatau o te vaʼi, e ka akonoia tetai pae o toku toto, ka tamāia, e oti ka akataʼeia ki roto (me kore ki runga) i toku kopapa? Ka manata ainei toku akava ngakau-tei-tereniia-e-te-Pipiria, e me ka āriki au i te reira?
4. Akatakake te Akaipoipo
Mareka kore te Tuatua a te Atua me akatakake, e te akataka maira kare o tetai tokorua tika anga kia akatakake e kia akaipoipo akaou. (1 Korinetia 7:10, 11) Inara, te vaira te au turanga kua manako te au Kerititiano kia akatakake.
Kare takiri e tauturu: Kopae takiri te tane i te akono i tona ngutuare tangata, e kua ngere ratou i te moni e te kai.—1 Timoteo 5:8.
Pakari te takinga kino: Mataku tetai tokorua e ka rokoia tona oraanga e te tumatetenga.—Galatia 5:19-21.
Takinga kinoia te pirianga o tetai kia Iehova: Patoi pakari tetai tokorua i tana vaine me kore tana tane kia kore e tavini ia Iehova.—Angaanga 5:29.
5. Orote e te Tamataora
Kare te au Kerititiano e piri ki te au orote te akamareka kore ra ia Iehova. Inara ka taangaanga tetai Kerititiano i tona akava ngakau-tei-tereniia-e-te-Pipiria, kia iki eaa tana ka rave no teia au orote. Akamanako i teia au akaraanga.
Me aroa mai te tangata kia manuia i te rā orote. Penei ka pau koe, “Meitaki maata.” Me ka inangaro te tangata i te kite maata atu, e akamārama kiaia i te tumu kare koe e piri ana ki te au orote.
Me pati mai toou tokorua akaipoipo kare i te Kite no Iehova, kia aere korua ki tetai kaikai anga a te kopu tangata i te rā orote. Me ka akatika toou akava ngakau kia aere koe, penei e akamārama ki toou tokorua, me ka ō mai te au peu tupuna, kare koe e piri atu ki te reira.
Me oronga mai toou pu angaanga i tetai moni maata naau i te tuatau orote. Ka patoi ainei koe i te reira? Kare e anoanoia. Kua oronga mai ainei aia i teia ei tuanga akaepaepa i te orote, me kua oronga mai aia ei āriki i taau angaanga meitaki?
Me oronga mai tetai tangata i tetai apinga aroa no te tuatau orote. Penei ka karanga mai aia: “Kua kite au kare koe e akaepaepa ana i te orote, inara ka inangaro rai au i te oake atu i teia apinga aroa naau.” Penei e akakoroanga meitaki ua tona. I tetai tua, e tumuanga ainei tetai penei te timata maira aia i toou akarongo e te akaō atura ia koe ki roto i te orote? Me akamanako meitaki koe i teia, tei runga ia koe te iki me ka āriki koe i te apinga aroa e me kare. Pouroa ta tatou ikianga, ka inangaro tatou i te akava ngakau meitaki e kia vai tiratiratu kia Iehova.—Angaanga 23:1.
6. Maki Kino
Akaperepere tatou i te tangata, no reira kare tatou e inangaro kia tuia ratou e te maki kino. Ae, me kua rokoia tatou e te maki kino e kua irinaki tatou e e maki kino to tatou. Ka pera tatou no te mea kua akaue te Pipiria: “E aroa atu koe i to tangata tupu mei te aroa ia koe uaorai.”—Roma 13:8-10.
Eaa te aiteanga o teia akaue anga? Kare tetai tangata tei tuia e te maki kino e ongi e te takave atu i tetai. Eiaa aia e riri me rave te katoatoa i teia no te paruru i to ratou pamiri, e kare katoa ratou e pati iaia ki to ratou kainga. I mua ake ka papetito ei, ka akakite aia ki te taeake tauturu no te pupu aronga pakari kia akapapaia te katoatoa te ka papetitoia. I mua ake ka akaoaoa ei i tetai taau ka inangaro i te akaipoipo, me kua tarotokakaia e e maki kino tona, ka anoanoia aia kia kiriti toto. Me rave koe i teia, te akaari ra koe e te manako atura koe i tetai ke “auraka te tangata e akono i tona anake uaorai au mea, e akono katoa ra i to etai ke ra au mea.”—Philipi 2:4.
7. Angaanga Pitiniti e te Pae o te Ture
Ka meangiti mai te manamanata, me tata tatou i te au koreromotu pitiniti—pera te koreromotu i rotopu i nga Kerititiano. (Ieremia 32:9-12) Ae, ka tupu rai te manamanata i rotopu i te au Kerititiano, no te moni e te vai atura. Ka rauka te au manamanata i te akatikatika vivikiia ma te ‘au, i rotopu ia ratou anake.
Akapeea me akatikatika i te manamanata no te angaanga pikikaa e te akakino? (E tatau ia Mataio 18:15-17.) Kua oronga mai a Iesu e toru takainga:
Kia tauta i te akatikatika i te manamanata i rotopu ia korua.—Akara i te irava 15.
Me kare te reira e angaanga, e pati e tai me kore e rua nga taeake tiratiratu o te putuputuanga kia tuatua kapiti kotou.—Akara i te irava 16.
Me kare te manamanata i akatikatikaia, e aravei atu i te aronga pakari.—Akara i te irava 17.
I te maata anga o te taime, eiaa tatou e apai i te au taeake ki te akavaanga, no te mea ka taakama te reira ia Iehova e te putuputuanga. (1 Korinetia 6:1-8) Inara, te vaira tetai au turanga penei kia akatikatikaia i roto i te akavaanga o te ture: te tatara, te akono i te tamariki, te moni na te tokorua tei tataraia, te moni insurance, te bankruptcy, e te au reta koreromotu. Me taangaanga tetai Kerititiano i te ture no te akatikatika i teia au manamanata ma te ‘au, te aru ra aia i te ako anga a te Pipiria.
Me tupu tetai angaanga kino—mei te tauati, te takinokino i te tamariki, te tā ua, te keikeia kino, e te tā tangata—me ripoti tetai Kerititiano i te reira ki te au akava, te aru ra aia i te ako anga a te Pipiria.
a Mei te 455 M.T.N. ki te 1 M.T.N. e 454 ïa mataiti. Mei te 1 M.T.N. ki te 1 T.N. okotai ïa mataiti (kare e zero mataiti). E mei te 1 T.N. ki te 29 T.N. e 28 ïa mataiti. Te katoa anga, e 483 mataiti.