Шај ли о мануша те чхивен крајо е војненге хем е насилна конфликтенге?
О мануша боринена пе таро разна причине. Несаве боринена пе баши политичко, економско или општествено промена. Јавера боринена пе те шај те овел лен контрола упри несави територија или палем боринена пе те шај те лен несаве вредна буќа тари јавер пхув сар сој минералија, кашта или нафта. Бут пути авела џи ко војне адалеске со бершенцар иси етничка или религиозна разлике. Со керена о мануша те шај те чхивен крајо е војненге хем те овел мир? Дали шај те успејнен те чхинавен о војне?
Drazen_/E+ via Getty Images
О ВЛАСТИЈА ПРОБИНЕНА ТЕ КЕРЕН ПОШУКАР И ЕКОНОМИЈА
Која тани и цел? Те керен о мануша те живинен пошукар. Акава шај те поможинел те на овел или те намалинел пе и економско разлика која со шај те овел и главно причина башо конфликтија.
Соске тано пхаро адава? Адава родела таро владе те менинен о начин сар трошинена о паре. Проценинела пе кај ко 2022 берш ко цело свето сине трошиме 34,1 милијарде американска доларија ко буќа со ка поможинен е манушенге ко повише тхана те овел лен пошукар живото. Ама, адава тано само 0,4 посто таро паре кола со адава берш сине трошиме баши војска.
„Трошинаја бут повише паре хем јавера вредна буќа те шај те решина о конфликтија него те шај те чхинава лен хем те кера мир“ (Антонио Гутереш, генерално секретари ко Обединета нацие).
Со вакерела и Библија: О светска владе хем о институцие шај те поможинен е чороленге, ама никогаш нане те успејнен целосно те чхинавен о чоролипе (5. Мојсеева 15:11; Матеј 26:11).
О ВЛАСТИЈА ПРОБИНЕНА ТЕ КЕРЕН МИР ПРЕКУ ДОГОВОРИЈА
Која тани и цел? Ко мирно начин те чхинавен или те решинен о проблемија аѓаар со ка керен лафи баши ситуација хем ка сложинен пе те керен буќа со ка користинен е солдује страненге.
Соске тано пхаро адава? Јекх или повише стране шај те на манген те керен лафи башо адава, те керен компромис или те прифатинен договор. А о договор башо мир локхесте шај те пхагел пе.
„О политичко договор на успејнела секогаш. О договор со анела пе ко крајо тари несави војна шај ма те овел фер, а адава покасно шај те керел панда побаро конфликти“ (Рејмонд Смит, American Diplomacy).
Со вакерела и Библија: О мануша ваљани те роден мир (Псалм 34:14). Ама бут џене авдиве „нане верна... нане спремна башо било саво договор... предавникија“ (2. Тимотеј 3:1-4). Асавке особине чхинавена е искрена политичка водачен те решинен о конфликтија.
О ВЛАСТИЈА ПРОБИНЕНА ТЕ НА ПРОИЗВЕДИНЕН ОРУЖЈЕ
Која тани и цел? Те намалинел пе или те цидел пе о оружје, посебно нуклеарно, хемиско хем биолошко оружје.
Соске тано пхаро адава? О државе бут пути на мангена те чхинавен те произвединен оружје соске дарана кај ка нашавен моќ или бут локхесте шај те нападинен лен о јавера. Чак те циден да са о оружје нане те решинен о причине соске о мануша боринена пе.
„Бут таро договорија хем ветувања те на произвединел пе оружје со сине керде ко крајо тари Студена војна на исполнинѓе пе. Ки ленде сине вклучиме практична чекорија те шај те намалинен пе о опаснотија, те решинен пе о тензие машкар ко народија кола со ко крајо би анена сине џи ко побезбедно хем посигурно свето“ (Securing Our Common Future: An Agenda for Disarmament).
Со вакерела и Библија: О мануша ваљани те мукхен о оружје хем те „ковинен пумаре мачија ко плугија“ (Исаија 2:4). Ама нане доволно само адава, соске о насилство почминела таро е манушескоро вило (Матеј 15:19).
О ВЛАДЕ ПРОБИНЕНА ТЕ КЕРЕН ОРГАНИЗАЦИЕ БАШИ БЕЗБЕДНОСТ
Која тани и цел? О владе сложинена пе те поможинен пе јекх јекхеа те шај те бранинен пе таро противникија. Уствари, јекх противнико нане те почминел војна ако адава значинела кај ка боринел пе повише државенцар кола сој заедно.
Соске тано пхаро адава? Адава со о владе керена договорија те шај те бранинен пе таро несаво противнико нане гаранција башо мир. О државе на икерена пе секогаш ко пле обврске, а ни палем сложинена пе башо адава сар хем кеда те керен нешто против окола со нападинена лен.
„Иако и лига е народонгири хем о Обединета нацие бут трудинѓе пе те поможинен е државенге те керен организацие машкар песте, акала организацие на успејнѓе те чхинавен и војна“ (Encyclopedia Britannica).
Со вакерела и Библија: Бут пути тано пошукар кеда повише мануша соработинена заедно (Проповедник 4:12). Ама нашти те очекујна о манушикане институцие те анен трајно мир хем сигурност. „Ма те овел тумен доверба ко моќна мануша или ко било саво јавер мануш, кова со нашти те спасинел тумен! Кеда мерела, ов иранела пе ки пхув; ко адава диве чхинавѓовена са лескере мисле“ (Псалм 146:3, 4).
Иако бут државе керена бут те шај те анен мир, панда иси страшна војне.