BIBLIOTEK Udia pa Kapend
BIBLIOTEK
UDIA PA KAPEND
Uruund
  • BIBIL
  • MIKAND
  • YIKUMANGAN
  • “A Kujimb Kwa . . . Manangu ma Nzamb!”
    Sejany Piswimp Kudi Yehova
    • Instinctive wisdom in God’s animal creatures: geese migrating together

      SHAPITRE 17

      “A Kujimb Kwa . . . Manangu ma Nzamb!”

      1, 2. Ov, risu radinga rutong ra Yehova piur pa dichuku dia sambwad ni mutapu ik manangu ma Nzamb mapakiwa pa nsambishil ya dichuku dined?

      WAYIP KAL! Muntu, chitangil cha katumb chatangay Nzamb pa dichuku diamusamban, chawa kal nayimp win kamu. Pakwez, Yehova walonda anch: “Yom yawonsu yatangay,” pamwing ni muntu yading “yiwamp kamu.” (Disambishil 1:31) Pansambishil ya dichuku dia sambwad, Adam nenday Ev atonda kumulondul Satan ni amubwambwila Nzamb. Kusutil ku chisal chinech, awiy awila mu chitil, kuburen kuwanyin ni rufu.

      2 Chakimbanga kumekan mudi akangesha rusot ra Nzamb chakwel dichuku dia sambwad diwanyin. Mulong dichuku din diang, mudi machuku makwau masambelaku, diafanyidina kwikal dichuku dia tunan ni tunan twa mivu. Yehova wadiyukisha, ni pa dichuku din diang pawiy pafanyidina divu diakabuj kwikal paradis wizwila too ni dijuku dia antu awanyidina. (Disambishil 1:28; 2:3) Ov, mutapu ik wela kuwanyin rusot riner kupwa kwa kubwambul kwinoku kwikalaku? Ov, chom ik chelay Nzamb kusal? Mulong winou wakimba kutek manangu ma Nzamb mu kupakiu—pamwing ap kupandakena kupakiu kwin kwawonsu.

      3, 4. (a) Ov, mulong wak chisal chasalay Yehova piur pa kubwambul kwabwambulau mu Eden chidi chilakej chimwing cha manangu mend? (b) Ov, kwikepish kufanyidin kutubachik ku kwijik chom ik pitwilejininga manangu ma Yehova?

      3 Yehova wakimba cha kusal kapamp kamwing pa mulong winou. Ndiy wayikatwila antomboj yibau mu chir cha Eden, ni pa chisu chin chang, ndiy walonda chom chimwing chisangareshina piur pa rusot rend ra kupwish mar masambisha kumekan. (Disambishil 3:15) Rutong riner rikusal tunan ni tunan twa mivu kudiok mu Eden, kusutil ku mivu yawonsu yasadina kal antu panap pa divu djat ni mu machuku madia kurutu. Rutong riner riswapel kwau, pakwez, rikwet kand yom yiwamp yikurukina yikutwisha kumubachik mwin kutang Bibil kuyilej ni kutongijokin pa machuku mend ma mwom pakad kuziy. Twijikany anch, rutong ra Yehova rikez kuwanyin kamu. Ridi rutong rikeza kupwish yom yawonsu yiyimp, chitil ni rufu. Rikez kuyishikij antu ashinshamena ku kuwanyin. Yom yawonsu ey yikez kusadik kurutu kwa dichuku dia sambwad kupwa, chawiy kulond anch, Yehova ukez kuwanyish rusot rend radingay nich piur pa divu ni antu ching pa dichuku ni pa chisu chirijekinay kamu, chikalap nchik kubwambul kwinoku kwasadika!

      4 Manangu mudi minam mapepilau matubachikin kumukat Nzamb nakash, ov, kimwawiyap? Kambuy Paul washikena ku kufund anch: “A, kujimb kwa . . . Manangu ma Nzamb!” (Rom 11:33, NW) Pitwilejininga yom kushalijan piur pa ngikadil ya Nzamb yiney, tufanyidin kwikepish chakwel twijika anch chikalap nchik usu wetu tukusala, chitukutambula chidi kwau manangu makemp kusu piur pa manangu majim ma Yehova. (Jobu 26:14) Tushinshikinany chakusambish chirumburikina manangu ma Nzamb.

      Manangu ma Nzamb Marumburikin Ik?

      5, 6. Ov, kukwatijan ik kudia pakach pa ronganyin ni manangu ni mutapu ik ronganyin ra Yehova ridinga rijim?

      5 Manangu mashalijadin nich ronganyin. Akutwish kwandjik yom yivud ya ronganyin mu maordinater, pakwez chikasikening kudiay muntu kulond anch mashiny minam mading nich manangu. Chikalap nchik mwamu, ronganyin ni manangu yiyiling pamwing. (Jinswir 10:14) Chilakej, anch uswiridin chiyul cha manangu piur pa mutapu wa kwiyokish mayej makash, ov, ukuya kudiay muntu wija mudimu wa chimwingang nawamp bil anch ukuya kudiay muntu wakad kwikal nich ronganyin ra umwingang? Ap pakemp! Chawiy, ronganyin rakin riding ra usey chakwel wikala nich manangu makin.

      6 Ronganyin rikwetay Yehova ridi rakad mipak. Chidiay “Mwant wa chikupu,” ndiy kusu ukweta mwom wakad nsambishil ni nsudiel. (Kujingunik 15:3) Ndiy wij yom yawonsu yasadikina kal pasutin kal tunan ni tunan twa mivu twakad kuchind. Bibil ulondin anch: “Kwikil chom chikutwisha kujingam kudi Nzamb. Yitang yawonsu yimeken patok, ndiy ukat kuman yom yawonsu zwang, kudi ndiy kwawiy kutukeza karumburil yisalijok yetu yawonsu.” (Hebereu 4:13; Jinswir 15:3) Chidiay Sakatang, Yehova wij nawamp yom yatangay, ni ndiy umening midimu yawonsu ya antu kudiok kwinsambishil. Ndiy ukat kushinshikin muchim wa muntu ni muntu, kavuramediningap chom ap chimwing. (1 Jinsangu 28:9) Chatutangay nich want ipau, usangering nakash patumeningay tukat kukwat mipak ya manangu mu mwom. Chidiay kand ‘Mwin Kutesh kulembil,’ ndiy uteshining yom yivud yimulejiningau pa kapamp kamwing! (Kuseng 65:2) Chawiy chirumbutikina anch chidiap cha usey kulond anch Yehova kavuramediningap yom.

      7, 8. Ov, mu mutapu ik Yehova usadingay yom nich kudimuk, kujingunin ni manangu?

      7 Yehova kakwetingap ching ronganyin kusu. Ndiy umening nawamp kukwatijan kudinga pakach pa yom kushalijan ni ujingunyining chom chikutwisha kulangwish yom yikemp yikemp yivud anch yawonsu yawanyin. Ndiy wijing chom ni chom chin chawonsu ni ukwatining mupak, utekining kushalijan pakach pa yom yiyimp ni yiwamp, yom ya usey ni yakadi usey. Chikwau, ndiy kayishinshikidiningap antu piur bwat, pakwez ukimbijodining yom yiwamp yidia mu muchim. (1 Samwel 16:7) Chawiy lel, Yehova ukweting manangu ni kujingunin, ngikadil yidia ya piur kusutamu ronganyin. Pakwez, manangu madi ni usey nakash kupandakan.

      8 Manangu mitining kusal pamwing nich ronganyin, kujingunin ni kudimuk mulong wa kusal chom chimwing. Pakwez, yikarumun yimwing ya Bibil yikarumwining dizu “manangu” mudi “mudimu ukweta chibudikin kanang” ap “ukaliweny uwanyidina wa kusadil.” Chawiy, manangu ma Yehova madingap ma mazu kusu. Pakwez, makwashining mu midimu ni makweting yibudikin. Chidiay Yehova nich ronganyin rivud ni manangu mapandakena, yisu yivud, ndiy ukwatining mipak yipandakeninga kuwap ni uyiwanyishining mu mutapu uwamp nakash. Minam mawiy manangu makin kamu! Yehova uwanyishin mazu makin ma Yesu malondina ach: “Manangu ma Nzamb makat kumekan anch madi makin ku yisalijok yau.” (Mateu 11:19) Yom yatangay Yehova yimekeshin nich usu wawonsu manangu makwetay.

      Uman Umekeshina Manangu ma Nzamb

      9, 10. (a) Ov, manangu ma mutapu ik mamekeshiningay Yehova ni mutapu ik usadiningay mwamu? (b) Ov, mutapu ik selil umekeshiningay patok manangu ma Yehova?

      9 Ov, kand kal ushimwokap piumeninga mutapu mwin kuchil utongijokiningay ni manangu chakwel asala yom yiwamp yisadiningau nich mudimu nawamp? Winou udi mutapu umwing wa manangu ushimwokishina. (Kubudik 31:1-3) Yehova amwinend ndiy musul wa manangu minam ni ndiy amwinend umading nich mawonsu. Chawiy, mwant David walonda piur pa Yehova anch: “Nakujikitish, [Yehova] mulong wantanga nawamp. Midimu yey yawonsu yikwamushen. Nij mwamu nich muchim wam wawonsu.” (Kuseng 139:14) Chakin kamu, pitwilejininga nakash mujimbu wa muntu, manangu ma Yehova makutubachik kand nakash ku kumulimish.

      10 Chilakej: Mujimbu wey usambishining mudi selil umwing—diy dia selil winou diadiokila kudi maku, adikudisha nich mem ma chivadik ma tatuku. Pasutap chisu chilemp, selil winou wasambisha kwiyauril mu maselii makwau. Nlel unou, mujimbu wey ukwet maselil miliyar 100. Maselil minam mading makemp makemp nakash. Maselil piswimp ni tunan 10 makutwish kwandam mu dipan dia ndong. Chikalap nchik mwamu, maselil minam masadikining umwing ni mukwau mu mutapu ushimwokishina. Selil uding ni yom yivud nakash mukach mwend kupandakanamu mashiny ap izine mwin mwawonsu wasalau kudi antu. In siyans alondining anch selil uding mudi musumb utunginau nich jimbumbu—ukweta jinjil ja kwandamin ni ja kubudikin jishinshikidiningau nawamp, udi mudi ditenchik dia miotak ya kusendin yom, dia kwambambin ku telefon, dia chapu cha kasu ka nzembu, dia chapu cha kuchapin yom, dia chapu cha kwisukin yishoshot chakwel yibudisha yom yisu, dia chisak cha amasalay ni uding mudi guvernema mujim mukach mwend. Chikwau, selil ukutwish kubudish selil mukwau mudi ndiy kamu mu yisu yikemp!

      11, 12. (a) Ov, chom ik chisadininga chakwel tuyikunku tukemp tukemp twa maselil uyila ni kukul twikala yikunku ya mujimbu kushalijan ni mutapu ik yambatena nich Kuseng 139:16? (b) Ov, mutapu ik wong umekeshininga anch ‘atutanga mu mutapu ushimwokishina’?

      11 Maselil mawonsu madingap chilik chimwing. Mwawiy mudinga maselil ma mwan udiokila ku kuvadik, maselil ni maselil madandamedining kuvalijan mulong wa kuwanyish yisend kushalijan. Maselil mamwing misadining mulong wong, makwau ma mafup, ma misuny, ma mash ap ma mes. Kushalijan kwinoku kwawonsu akufundin kal mwindond yidia mudi ya kulamin mikand mudia ngikadil jimekeshininga mutapu ukezay kwikal mwan jamburishiningau kudi anvaj (ADN). Chawiy, spiritu wamubachika David chakwel amuleja Yehova anch: “Mes mey masambishil kal kuman yom yam piwakad kal kuwanyish mujimbu wam, machuku mam amafundil kal mu mukand wey.”—Kuseng 139:16, TMK.

      12 Yikunku yimwing ya mujimbu yidining ni yikunku yikwau yivud nakash. Chilakej, tushinshikinany wong wa muntu. Antu amwing alondining anch ku yom yawonsu yilejinau kal panap pa divu, wong udi chom chimwing chikweta yikunku yivud nakash. Ukweting tuyikunku tukemp tusadininga tumijir tukemp tukemp twijikishininga mujimbu yom—tumijir twinetu tuding uvud wa miliyar 100, mudi mudinga uvud wa atutumbu adia mu galaksi wetu. Kachikunku ni kachikunku ka maselil minam kakwet nikawiy tunan ni tunan twa tuyikunku yitwambateshina nich maselil makwau. In siyans alondining anch wong ukutwish kulam yom yawonsu yidinga mu mikand yidia pa mangand mawonsu, ni alondining kand anch uvud wa yom yikutwishau kulam udi wakad nsudiel. Ap anch in siyans ilejin piur pa wong winou ‘watangau mu mutapu ushimwokishina’ mu kusut kwa mivu yivud, alonding anch kajinguniningap mutapu wautangau.

      13, 14. (a) Ov, mutapu ik atupwopu ni atungunyanguny umekeshiningau “manangu” mau ma winam ni chom ik chitufundishinau piur pa Sakatang wau? (b) Ov, mulong wak chitwishikina kulond anch chitang chinech cha ntandawaj achitanga nich “manangu”?

      13 Pakwez, antu ading kusu chilakej chimwing cha mutapu udiay Yehova Sakatang wa manangu. Kuseng 104:24 ulondin anch: “A! [Yehova], midimu yey yivudil! Ey wayisala yawonsu nich manangu. [Divu] dizwil nich yitang yey.” Manangu ma Yehova mamekening patok mu yitang yin yawonsu yatangay. Twisambinany bil chilakej chakusambish cha kangunyanguny ukweta “manangu nakash.” (Jinswir 30:24) Chakin kamu, yisak yatu yilongining mu mulong mu mutapu ushimwokishina. Atupwop amwing alamining atupwopu akwau, ayikudishining nawamp mudi annam au alaminingau, ni kupwa ayidiling. Atupwop indjing asadining mudi andim, chawiy kulond anch akunining ubu mudi mbut jau, ni aupamishining. Yitang yimwing yivud ayitanga nich ukaliweny wa kusal yom yishimwokishina nich manangu mau ma winam. Rujij ra mu ul rinyingumukininga mu rupang risengening mu rinkind, rikarimokining nawamp win kamu, chom chakadiau kupakish kusal ap pakemp kudi mavio masadiningau antu. Atujil amwing atwikininga maweny malemp ijing njil ya kulondul mu rinkind ku ukwash wa atutumbu, ap kwambatan nich mutapu uyitakedilau ku usu wa divu upwitininga yom mu chamu cha kasu ka nzembu, ap kudi usu udinga mukach mwau mudi kart ka divu. In kwilej milong ya yom yatangau yidia ni mwom asutishining mivu yivud mu kwilej kusu ngikadil ja manangu jishimwokishininga jatekau mu yitang yiney. Manangu mud ik matekay Nzamb mu yitang yiney yishimwokishina!

      14 In siyans ilejin kal nakash piur pa manangu madinga mu yom yatangay Yehova. Kuding kand ni mutapu wa kwilej piur pa kubomb yitang ya Nzamb chakwel yisala yom yifanyikena nay. Chilakej, pamwing ap washimwokap kal piur pa wand wa ntandawaj chisu waumana. Pakwez, kudiay mwin manangu mu milong ya tekinik, chidi chom chatongijokinau kal nakash kurutu kwa kuchibudish. Ku wand winou, kuding tuwand tukwau tumekeninga mudi tukutwish kukatwok swa, pakwez tuding tukasikena kusut ni wand wa chamu cha kujimb kwatu; tukasikening kusut ni wand udinga mukach mwa yom yidjitingau mulong wa kukangesh yidiangu kwandam mu mujimbu. Ov, kukasikana kwa wand winou kuding kwa mutau ik? Tong bil, anch ajimbish wand winou wa ntandawaj wikal mudi wand ukwatiningau nich ansh, wand winou ukutwish kwimik avion usutina ni mau mavud! Chakin kamu, Yehova watanga yom yiney yawonsu “nich manangu.”

      Design and instinct in God’s animal creatures: a spider web, orderly ants carrying cut leaves, geese migrating together

      Ov, nany watenchika yitang ya pa divu chakwel yikala nich “manangu ma winnam”?

      Manangu Madia mu Yom ya Mwiur

      15, 16. (a) Ov, atutumbu a mwiur amekeshining patok uman ik piur pa manangu ma Yehova? (b) Chidiay Yehova Kalal Mujim wa angel apandakena kuvul, ov, mutapu ik umekeshinay anch udi Ntakel wa manangu?

      15 Manangu ma Yehova mamekening patok mu yom yend yatangay mu mangand mawonsu. Atutumbu a mwiur twisambidina mu Shapitre 5, kilonginingap mu mutapu wa kanvundangesh. Kusutil ku ukwash wa manangu ma Yehova madinga mu “yijil ya mwiur,” atutumbu inay ayilongil mu mutapu uwanyidina kamu mu yisak ya atutumbu atenchikinau kand mu galaksi; yisak yiney yisadin ni yawiy chisak chijim cha atutumbu. (Job 38:33) Chidiap chom cha kukashimuk Yehova patazukiningay yitang yiney ya mwiur mudi ‘chisak!’ (Isay 40:26) Kuding kand chisak chikwau chimekeshininga patok manangu ma Yehova.

      16 Mudi mutwayimena mu Shapitre 4, Nzamb wijiken nich chijiken cha “Yehova wa yisak ya amasalay” mulong ndond yend yikwetay yidi ya piur ni udi Kalal Mujim wa yisak ya tunan ni tunan twa mamiliyon ma yitang ya muspiritu. Chom chinech chimekeshin patok usu wa Yehova. Ov, mutapu ik manangu mend makweta chisend pa mulong winou? Tushinshikinany bil: Yehova ni Yesu kand kal imikap kusal mudimu. (Yohan 5:17) Chidi kand cha manangu kulond anch angel a Kalal Mujim niyawiy akwatikening chisu chawonsu nich mudimu. Vurikany anch, angel atusutinamu etu antu, akwet manangu ni usu upandakena. (Hebereu 1:7; 2:7) Chikwau, Yehova uyinkishin awonsu midimu yiwamp yisadiningau nich musangar kwasutin kal mivu mamiliyar ni mamiliyar—akat “kuwanyish dizu diend” ni—akat “kusal rusot rend.” (Kuseng 103:20, 21, TMK) Musangar mud ik wa kuman mutapu manangu ma Yehova mamushena!

      Yehova Udi ‘Amwinend Mwin Manangu’

      17, 18. Ov, mulong wak Bibil ulondinay anch Yehova udi “amwinend mwin manangu,” ni mulong wak manangu mend mafanyidina kutushimwokish nakash?

      17 Kusutil ku uman winou, ov, chidi chom cha kushimwok pisambidinay Bibil piur pa manangu ma Yehova anch madi ma piur nakash? Chilakej, Bibil ulodin anch Yehova udi ‘amwinend mwin manangu.’ (Rom 16:27) Ching Yehova amwinend kusu ndiy ukweta kamu manangu mapandakena. Ndiy musul wa manangu makin min mawonsu. (Jinswir 2:6) Chawiy lel, ap Yesu, chidiay chitang cha kusambish chiyisutinamu yitang yikwau yawonsu ya Yehova ku manangu, kachingejiningap mu manangu mend amwinend; pakwez, ndiy walondanga mutapu wamutumau kudiay Tatukwend.—Yohan 12:48-50.

      18 Kambuy Paul wamekesha mutapu manangu ma Yehova masutinamu kulemp manangu min mawonsu palonday anch: “A, kujimb kwa rupit ni [manangu] ni ronganyin ra Nzamb! Dirumburish diend diakad kwijikan ni jinjil jend jakad kurumburik kudi antu!” (Rom 11:33) Pasambishinay Paul kulond mazu mend anch: “A,” ndiy wamekesha mutapu washimwokangay—nich kalimish kapandakena. Dizu dia Grek diajimbulay mu verse winou dikarumwinau anch “kujimb” diambaten nich dizu “dibuku dikurikina.” Chawiy, mazu mend minam makwet chitongijok chimwing chikash mu manangu. Pitushinshikidininga manangu ma Yehova, tudi mudi antu adjibwidilau mu dibuku dikurikina diakad nsudiel; manangu minam madi majim ni makurukina, tukutwishap kwijik kuvul kwamu, ap kupakish kurumburil kujimb kwamu ap chimadia. (Kuseng 92:5) Ov, mulong winou utubachikinap ku kwikepish?

      19, 20. (a) Ov, mulong wak mbur uwanyidin kwikal chilakej cha manangu ma Nzamb? (b) Ov, mutapu ik Yehova umekeshiningay ukaliweny wend wa kuman yom ya mu machuku ma kurutu?

      19 Yehova udi “amwinend mwin manangu” mu mutapu ukwau: Ndiy kusu ukweta ukash wa kuman yom ya mu machuku ma kurutu. Twijikany anch Yehova usadidining chilakej cha mbur mulong wa kumekesh manangu ma winzamb. Mbur ukutwish kwikal nich kulim kwa makilo matan, pakwez mes mend mapandaken kujimb kusutamu mes ma muntu wapamina kal. Mbur ukweting mutapu wend wa kuman yom upandakena nakash umukwashininga kuman tuyom tukemp-tukemp tukutwisha kwikal mu makilometre tunan mwiur, ap kusu pa ndond yidia makilometre mavud! Yehova amwinend wisambidin kapamp ka kusambish piur pa mbur anch: “Mes mend makat kumen yakudia yend kulemp.” (Job 39:29) Chilik chimwing kand, Yehova ukutwish kuman “kulemp” yom ya—machuku ma kurutu!

      20 Bibil wizwil too nich uman ulejena uyakin winou. Ukwet tunan twa mauprofet, ap jinsangu jasambelau kufund kurutu. Wisambidin piur pa njit, disambishin ni kuwa kwa winyikel wa dikand dia mangand, ni walejana kand kachom ni kachom piur pa milad ya njit ja yisak ya amasalay—mu mitapu yikwau kurutu kwa tunan twa mivu.—Isay 44:25–45:4; Daniel 8:2-8, 20-22.

      21, 22. (a) Ov, mulogn wak chidiap cha usey kulond anch Yehova utakedining yom yawonsu ukeza kusal mu mashakamin mey ma mwom? Let chilakej. (b) Ov, mutapu ik twija anch manangu ma Yehova kimadiap ma yovil ap kimadiap ma ranaken?

      21 Ov, chinech chirumburikin anch Nzamb wijing yom yawonsu ukeza kusal mu mashakamin mey ma mwom? Antu amwing alejeninga yishankur ya yom yikusadika mu machuku makurutu akasikeshining anch mwawiy mudia chakul ku chipul chinech. Pakwez, malejan minam ma katat mambateningap kamu nich manangu ma Yehova, mulong manangu minam makasikeshiningap kushinshikin ukaliweny wend wa kuman yom ya mu machuk ma kurutu. Chilakej: Anch ukwet dizu diwamp dia kuwang nich muminy, ov, chirumburikin anch muminy winou ukupwap piuwangina? Chitongijok chinech chidiap chakin! Chilik chimwing kand, Yehova ukwet ukaliweny wa kujingunin yom yikusadika mu machuku makurutu, pakwez kausadidiningap yisu yawonsu. Anch usadining mwamu, tukutwish kukangany kwikal nich want ipau wetu wa kusal chitukatina kusal mulong chidi chipan cha usey ukash chakadiay nich rusot ra kututambul ap pakemp.—Kuvurik Yijil 30:19, 20.

      22 Chipandakena kuyip chidi mutapu ukimbina dilejan dined kumekesh anch manangu ma Yehova madi manangu makad kwikal ma urund, makad kwikal ma rukat, makad kwikal ma kovilan riy ap makad ranaken. Pakwez, chidingap mwamu ap pakemp! Bibil umekeshin patok anch: Yehova udi “mwin manangu.” (Job 9:4) Chirumburikinap anch Yehova niyend ukweting muchim wa chifanikesh, pakwez Bibil usadidining yisu yivud dizu dined kwambatan nich untu wa mukach wend, kuwejinaku yovil ni yibachikin yend mudi rukat. Chawiy lel, mudi mudinga kamu ngikadil jikwau ja Yehova, manangu mend amatakedining kudi rukat.—1 Yohan 4:8.

      23. Ov, kujimb kwa manangu ma Yehova kufanyidin kutubachik kusal ik?

      23 Chawiy lel, chifanyidin kamu kuchingejin manangu ma Yehova. Chimapandakena manangu metwetu kulemp, Dizu dia Nzamb ditubabeshin nich rukat anch: “Mukungamena [Yehova] nich muchim wey wawonsu. Kangal wachingej ronganyin rey amwiney. Mu jinjil jey jawonsu itiyij kudi ndiy, ni ndiy ukutenchik jinjil jey.” (Jinswir 3:5, 6) El amboku twengamidinany pa manangu ma Yehova chawiy lel tukutwish kusej piswimp kudiay Nzamb wetu, mwin manangu mawonsu.

      Yipul ya Kutongijokin

      • Job 28:11-28 Ov, manangu ma Nzamb makwet usey ni chibudikin ik chiwamp chikutwisha kudiokil ku kushinshikin pa yitang yend?

      • Kuseng 104:1-25 Ov, mutapu ik manangu ma Yehova mamekeninga mu yitang ni yibachikin ik makweta padi ey?

      • Jinswir 3:19-26 Anch twashinshikidin pa manangu ma Yehova ni kumasadil, ov, chibachikin ik makutwisha kwikal nich padi etu mu mashakamin metu ma pichuku-pichuku?

      • Daniel 2:19-28 Ov, mulong wak umutazukiningau Yehova anch Ukata Kumekesh Yom yijingamina, ni mutapu ik tufanyidina kwakul ku uprofet wa manangu udia mu Dizu diend?

  • Manangu Madia mu “Dizu dia Nzamb”
    Sejany Piswimp Kudi Yehova
    • Mwin kufund umwing amutakedin nich spiritu utumbula pafundinay Bibil nich chom chimwing chakund nich

      SHAPITRE 18

      Manangu Madia mu “Dizu dia Nzamb”

      1, 2. Ov, “mukand” ik watufundinay Yehova ni mulong wak?

      OV, UVURIKIN kapamp ka nsudiel watambula mukand udiokidila kudiay murund ney mukatish ushicha kulemp? Mukand udiokidilinga kudi muntu tukatininga chidi chimwing cha ku yom yikemp yituletidininga musangar nakash. Chitwinkishining musangar wa kwijik nawamp mutapu udiay, musutina milong yend yitanijadinay nich, ni kwijik yikimbinay kusal. Kwijikishan jinsangu mu mutapu winou kusangareshining urund nakash, ap wa antu adinga kulemp.

      2 Ov, chitwinkishiningap musangar nakash kusutil ku kutambul uruu wafunday Nzamb tukatininga? Yehova usadin mudi watufundina “mukand”—Dizu diend, Bibil. Mwawiy mutulejinay chidiay, yom yasalay, rusot rend rikusalay ni yom yikwau yivud. Yehova watwinkisha Dizu diend mulong ndiy usotin tumushejina piswimp. Nzamb wetu mwin manangu mawonsu watonda mutapu umwing upandakena kuwap wa kwisamb netu. Manangu makad kwisikej nich makwau mameken mu mutapu wafundau Bibil ni yom yidiamu.

      Ov, Mulong Wak Wafundau Dizu?

      3. Ov, mu mutapu ik Yehova wapanay Chijil kudiay Moses?

      3 Antu amwing akutwish kwiyipul anch: ‘Ov, mulong wak Yehova kasadinap mulad umwing ufanyidina kupwit jinkeu—ja kulond dizu kudiok mwiur—chakwel isamba ni antu?’ Chakin kamu, yisu yimwing Yehova wisamba kudiok mwiur, chawiy kulond anch wisamba kusutil kudi angel end mudi antimesh. Chilakej, ndiy wasala mwamu chisu chapanay Chijil kudi Isarel. (Galatia 3:19) Dizu diapepilau diadiokala mwiur—chawiy diayovisha in Isarel wom palondau anch Yehova kakutwishap kwisamb nau mu mutapu winou, pakwez, ndiy wisamba nau kusutil kudiay Moses. (Kubudik 20:18-20) Chijil, chadinga nich mbil 600, jamwinkishau Moses kukan, dizu ku dizu.

      4. Rumburil mulong wak kulejan yijil ya Nzamb kukan kikwafanyidinap kwikal mulad wakin wa kulejan rusangu.

      4 Ov, chela kwikal nchik anch kafundap Chijil cha kufund? Ov, Moses wela kutwish kuvurik nawamp mazu kachom ni kachom piur pa mbil yiney ni kumalejan kudi michid yikwau mudi mwamulejau? Ov, mutapu ik chela kwikal kudi an akuvadika? Ov, ela kutesh kusu ku kan yom yayilejangau pakad kufund? Kusal mwamu kikwadingap mutapu uwanyidina kulejan yijil ya Nzamb. Tong bil chikutwisha kushiken anch ukimbin kulejan rusangu rulemp kudi antu akwau; chisu ukumuleja muntu wa kusambish, ukumulej kand chakwel amulejamu muntu ukumwambatenap, ni rikupalangan mwamu kudi antu awonsu djat ni kudiay muntu wa nsudiel. Muntu wa nsudiel ukutesha rusangu riner kakuriteshap mudi muradinga kwinsambishil. Pakwez, mazu ma Chijil cha Nzamb kimadingap mu mutapu winou uyimp.

      5, 6. Ov, chom ik Yehova chamulejay Moses kusal nich mazu Mend, ni mulong wak chidi chiyukish kudi etu cha kwikal nich Dizu dia Yehova diafundau?

      5 Nich manangu, Yehova watonda chakwel afunda mazu mend. Ndiy wamuleja Moses anch: “Fund mazu minam, chidi mulong wa mazu minam minasuka manswik pamwing ni yeyey ni in Isarel.” (Kubudik 34:27) Chawiy lel, asambisha kufund Bibil mu muvu wa 1513 K.C.C. Pasuta mivu 1610, Yehova “walonda . . . tupamp tuvud mu mitapu yivud” kudi antu piswimp ni 40 afunda Bibil. (Hebereu 1:1) Pa muvu win wang, in kufund a mushiku asala usu chakwel afunda makopi mu mutapu usalela mudi mwalamau Mifund.—Ezra 7:6; Kuseng 45:1.

      6 Yehova watuyukisha chakin kamu kusutil ku kwambamb netu mu mifund. Ov, kand kal utambulap mukand wakusangaresha—pamwing ap mulong wakongoja—waulama ni uutangining kand chisu ni chisu? Chilik chimwing kand ni “mukand” watufundinay Yehova. Mulong mazu mend Yehova, tufanyidin kumatang chisu chawonsu pamwing ni kutongijokin pa yom malondina. (Kuseng 1:2) Tukutwish kutambul “[rongoj] rezila mu Mukand wa Nzamb” pa chisu turiswiridina.—Rom 15:4.

      Mulong Wak Antu Awiy Amufunda?

      7. Ov, mutapu ik kuyisadil antu chakwel afunda Bibil kumekeshina manangu ma Yehova?

      7 Kusutil ku manangu mend, Yehova wayisadila antu chakwel afunda Dizu diend. Tushinshikinany bil mulong winou: Anch Yehova wasadila angel chakwel afunda Bibil, ov, Bibil wela kutusangaresh mutapu utusangareshinany nlel unou? Chakin kamu, angel afanyidina kumekesh untu wa Yehova mu yitongijok yau yamushena, mu mutapu wau wa kwipan kudiay ndiy, ni afanyidina kwisambin piur pa atushalapol ashinshamena a Nzamb. Ov, chakin kamu twafanyidina kujingunin mutapu wa kutongijok wa yitang yiney yiwanyidina ya muspiritu yitupandakena ku ronganyin, manangu ni usu?—Hebereu 2:6, 7.

      “Mufund wawonsu aupepila kudi Nzamb”

      8. Ov, mu mutapu ik in kufund Bibil ayilikidila kusadil ukaliweny wau ayinau? (Tal kand note udia kwishin.)

      8 Kusutil ku mutapu Yehova wasadilay antu chakwel afunda dizu diend, ndiy utwinkishin chom tudia nich kuswir kamu—dizu ‘diapepilau kudi Nzamb’ ni dikweta milong yiyitadina antu. (2 Timote 3:16) Ov, mutapu ik wasalay mwamu? Mu mitapu yivud, ndiy wayilikidila in kufund chakwel asadila ukaliweny wau mu kutond ‘mazu ma kwongoj nich, ni mazu mafundau mading makin.’ (Mulej 12:10, 11) Chawiy chimekeshina mitapu kushalijan yafundau Bibil; mifund yimekeshin mashakamin ni yaku ya kwindond yadingay yishichay mwin kufund mwin mwawonsu.a Chikwau kand, antu inay “alondanga mazu madiokalanga kudi Nzamb payitakelangau kudi [m]wiku [u]tumbila.” (2 Pita 1:21) Chawiy, chibudikin cha mudimu wau wakin chidi “dizu dia Nzamb.”—1 Tesalonik 2:13.

      9, 10. Ov, mulong wak kusadil antu chakwel afunda Bibil kuletin musangar ni maswir ma kumutang?

      9 Bibil chamufundau kudi antu, usangareshining ni uletining maswir ma kumutang. Antu amufunda ading nich yovil mudi yetwetu. Chadingau antu akad kuwanyin, arishanga nich yoziu ni yipwichik ya chilik chimwing ni yetwetu. Mu mitapu yikwau, spiritu wa Yehova wayipepila chakwel afunda piur pa yovil yau ni milong yarishangau nich. (2 Korint 12:7-10) Chawiy, antu inay afunda mazu mamekeshanga anch madinga mayitadin, ni kikwadingap mwangel ap umwing wela kusadil mazu minam.

      10 Tushinshikinany chilakej cha David, Mwant wa Isarel. Kupwa kwa kusal chitil chijim, David wafunda kuseng umwing mulong wa kumekesh runeng rend ni kumwit Nzamb dilikishin. Ndiy wafunda anch: “[N]tokisha to ku yitil yam. Mulong nij kal kubwambul kwam, ni yitil yam yidi kurutu kwam. Tal, navadikina mu jinshid, makwam wangimishila mu yitil. Kangal wandjibul kulemp ku mes mey, kangal wandioshil [s]piritu [u]tumbila. Kudi yakupesh yikumusangarsiship Nzamb kwawiy muchim ubukukina. A Nzamb, Ey kiukudiulip muchim ubukukina ni runeng.” (Kuseng 51:2, 3, 5, 11, 17) Ov, niyey ukutwishap kwov rineng mudi ra mwin kufund winou? Ov, anch ndiy kadingap muntu uburedina kuwanyin, nany mukwau wela kumekesh yovil ya mu muchim wend mu mutapu winou?

      Ov, Mulong Wak Buku Winou Wisambidin Milong ya Antu?

      11. Ov, jinsangu ik ja mashakamin ma mwom wa antu jifundinau mu Bibil “mulong wa kutulej etu”?

      11 Kuding kand chom kanang chisadininga chakwel Bibil ikala usangareshina. Mu mitapu yivud, uding buku wisambidininga milong ya antu—antu akin—amusadidininga Nzamb ni akad kumusadil. Tutangining piur pa mashakamin mau, yikokujol yau ni musangar wau. Tumening yibudikin ya kutond kuyimp kwa mwom yau. Jinsangu jinej ajiwejinaku “mulong wa kutulej etu.” (Rom 15:4) Kusutil ku mwom wakin wamekeshau antu inay, Yehova utufundishin mu jinjil jimwing jitupukwininga ku michim yetu. Tushinshikinany yilakej yimwing.

      12. Ov, mutapu ik utukwashininga yilakej ya mu Bibil ya antu akad kushinshaman?

      12 Bibil wisambidin piur pa antu akad kushinshaman, ap antu ayimp ni yom yayishikena. Mu jinsangu jinej tumeningamu mudi mikadil yiyimp kusutil ku yisal yasalangau ni jitukwashining kwov swa kurumburik kwaj. Chilakej, chany ik chijidikina kuburen kushinshaman chela kutufundish nawamp kusut chilakej cha Yuda chisambidina mutapu wamulandishay Yesu? (Mateu 26:14-16, 46-50; 27:3-10) Yilakej ya mutapu winou yipukwining muchim wetu nakash, ni yitukwashining kwijik mikadil yiyimp ni kwijik kand mutapu wa kuyipuk.

      13. Ov, mu mutapu ik utukwashina Bibil chakwel twikala nich mikadil yiwamp?

      13 Bibil wisambidin kand piur pa atushalapol avud ashinshamena a Nzamb. Tutaniningamu yilakej ya kwipan kwau ni kushinshaman kwau. Tutaniningamu kand yilakej ya antu akin adinga ni ngikadil yitufanyidina kwikal nich chakwel tuseja piswimp ni Nzamb. Tushinshikinany chilakej cha ritiy. Bibil urumburil chidia ritiy ni utulejin usey wach anch tusotin kumusangaresh Nzamb. (Hebereu 11:1, 6) Bibil ukwet kand yilakej ya antu amekesha ritiy mu yisal, mudi ritiy ramekeshay Aburaham chisu chamupakau kudi Nzamb chakwel amulambula Isak. (Disambishil, shapitre 22; Hebereu 11:17-19) Kusutil ku ukwash wa yilakej yiney, yawiy yitukwashina kutesh nawamp kurumburik kwa dizu “ritiy.” Yehova udi nich manangu nakash, mulong katwitiningap kwikal ching ni mikadil yiwamp kusu, pakwez, utukwashining nich yilakej ya antu adinga nich mikadil yin yang!

      14, 15. Ov, chom ik chitulejina Bibil piur pa mband kanang weza ku tempel, ni dilejan ik twilejidina ku rusangu riner piur pa Yehova?

      14 Yilakej ya antu akin yidia mu Bibil yitufundishining kand nakash chidia Yehova. Tushinshikinany chilakej cha mband wamanay Yesu mu tempel. Yesu wadinga ushich piswimp ni tumishet mwatekangau nfalang, ni wamananga mutapu antu atekangau milambu yau. Ampich avud ezanga ni alambulanga “nfalang jivud.” Pakwez Yesu wasina jinkeu jend pa mband umwing mwadia mufu wadinga kazwendj. Mulambu walambulay mband win wang wadinga wa “nfalang jaad ja utad usuz.”b Jawiy nfalang jawonsu jadingay nich. Yesu wamekesha kamu chitongijok cha manangu ma Yehova pa mulong winou; chawiy lel, ndiy walonda anch: “Mwadiamufu winou walambul kal mu chipau chinech yom yivud kupandakanamu antu akwau awonsu.” Kwambatan nich mazu minam, mband winou walambula yivud nakash kuyisutamu antu akwau alambula nend pamwing.—Marko 12:41-44; Luka 21:1-4; Yohan 8:28.

      15 Ov, chisangareshinap pa kwijik anch antu awonsu eza mu tempel pa dichuku din diang ching kusu mwadiamufu ndiy ujimbwilau mu Bibil? Kusutil ku chilakej chinech, Yehova utufundinshin mutapu udiay Nzamb ukata kusanger yom yitukata kusal. Ndiy usangaredining chisu tupanininga milambu yetu nich muchim umwing, ap anch amwing apanin yivud kutusutamu. Musangar mud ik wa kuman mulad utenchikinay Yehova chakwel atufundisha uyakin winou wongojina ku michim!

      Yom Yakadiau Kulond mu Bibil

      16, 17. Ov, mutapu ik umekeninga manangu ma Yehova djat ni mu yom yakadiay kufundish mu Dizu diend?

      16 Piumufundidininga muntu ukatininga mukand, kuding kamu yom yivud yakumufundil. Pakwez, utondining ya kumufundil. Chilik chimwing kand, Yehova watonda kwisambin kusu piur pa antu kanang ni piur pa jinsangu kanang mu Dizu diend. Pakwez, Bibil karumburilingap kachom ni kachom ka chilakej chin chawonsu bwat. (Yohan 21:25) Chilakej, palondininga Bibil mutapu Nzamb wayirumburishay antu kanang, yom yirumburilay yikutwishap kwakul ku yipul yetu yawonsu. Pakwez, Yehova utulejining kand manangu mend kusutil ku kukutufundin yom kanang yidia mu Dizu diend. Ov, mu mutapu ik?

      17 Mutapu wafundau Bibil ukwashining kwijik chidia mu michim yetu. Hebereu 4:12 ulondin anch: “Dizu dialonday Nzamb dikwet mwom, dikwet kand ukash. Ditwil kupandakanamu jimpak jawonsu jikweta jimwemu jaad. Dikat kubuz djat ni pasankedina mwom ni mwiku . . . Dikat kujingunin yitongijok ni rusot ra mu muchim wa muntu.” Rusangu ra mu Bibil ripukwining ku muchim ni rilejening yitongijok yetu ni yibachikin yakin. Antu avud aritangininga chakwel amanamu yilim ashikining ku kupumbok patanginingau jinsangu jimwing jakad kwikal nich yom yiwanyidina nich yikimbiningau. Antu a mutapu winou akutwish kushik djat ni ku kwiyipul anch Yehova udi Nzamb wa rukat, wa manangu ni utentamina.

      18, 19. (a) Ov, mulong wak tufanyidinap kwiyakamish anch rusangu tutangina mu Bibil ralangwish yipul yitwakadia nich mutapu wa kutan yakul kapamp kamwing? (b) Ov, chom ik tufanyidina kusal chakwel tutesha Dizu dia Nzamb ni mutapu ik kusal mwamu kumekeshininga manangu majim ma Yehova?

      18 Anch twilej Bibil nich muchim umwing, tukez kushiken ku kumwijik Yehova mudi muyimekeshina kamu Bibil, ni tukwiyakamishap chisu chikulangwisha rusangu kanang tutanginamu yipul yimwing yitwakadia ni mutapu wa kutan yakul kapamp kamwing. Chawiy, tukushik ku kujingunin anch, pitutangininga Bibil tuyiling ni kumwijik Yehova Nzamb pakemp-pakemp. Chilakej, ap anch pamwing ap tuteshinap kapamp kamwing rusangu kanang ap anch tumenap mutapu rambatena nich untu wa Nzamb, dilejan dietu dia Bibil diatufundishin kal jinsangu jivud piur pa Yehova jikeza kutukwash kuman mutapu udiay Nzamb wa rukat, mwin kutentam ni wakad kasolikany.

      19 Chakwel tutesha kurumburik kwa Dizu dia Nzamb, tufanyidin kuditang ni kudilej nich muchim umwing, pamwing nich manangu mawamp. Ov, kusal mwamu kumekeshinap manangu majim ma Yehova? Antu akweta manangu mavud akutwish kufund mikand yivud yikutwishau kutang ching kudi “in manangu ni antu ilejina.” Pakwez, chakwel afunda mukand welau kutesh kurumburik kwau kudi antu a michim yiwamp, chafanyidina kamu ching manangu ma Nzamb!—Mateu 11:25.

      Buku wa “Manangu Makin”

      20. Ov, mulong wak Yehova amwinend ndiy kamu uwanyidina kutulej mutapu tufanyidina kwikal nich mashakamin mawamp ni yom ik yidia mu Bibil yikutwisha kutukwash?

      20 Yehova utulejin mu Dizu diend mutapu wa kwikal nich mashakamin mapandakena kuwap. Chidiay Sakatang wetu, ndiy wij maswir metu kutusutamu ayinetu. Maswir majim ma muntu—mudi maswir ma kwikal ukatinau, kwikal nich musangar, ni maswir ma kwikal mu urund usangareshina nau antu akwau—kandikal maswimpa. Mu Bibil mudi “manangu makin” makutwisha kutukwash chakwel twikala nich mashakamin makin. (Jinswir 2:7) Chikunku chin chawonsu cha buku winou chikwet shapitre umekeshina mutapu tukutwisha kusadil yiyul ya manangu yidia mu Bibil. Tushinshikinany chilakej chimwing cha ku yiyul yiney.

      21-23. Ov, chiyul ik cha manangu chikutwisha kutukwash chakwel twipuka ujim ni kuulam mu muchim?

      21 Ov, wij kal anch antu alamininga ujim ashikining yisu yivud ku kwisadil ayinau nayimp? Kulam ujim mu muchim kudi mudi kusend chom chimwing chilimina. Pitulamininga ujim, uyipishining manangu metu, chisambu chetu, ni ujim utukangeshining kwikal nich musangar. In kwilej milong ya siyans amekeshining anch chiswapel kutan mayej ma ku michim ni mayej makwau mavud makad kuyerikang kusutil ku kulam ujim. Pasak, kurutu in siyans isambina pa mulong winou, Bibil wapana chiyul cha manangu chilondina anch: “Ikuchika ku kuswej, ulika ujim.” (Kuseng 37:8) Ov, mutapu ik tukutwisha kusal mwamu?

      22 Dizu dia Nzamb diletin chiyul cha manangu chilondina anch: “Manangu makat kukepish ujim wa muntu, uyaj wend udi wa kudiwol kuyip kukat kumusalau.” (Jinswir 19:11) Manangu ap kujingunin udi usu wa kuman chom chijingamina, kulik kwimanyin ching pa yom yimekeninga ni mes. Kujingunin kukudishining yovil yetu, ukaliweny ukutwisha kutukwash kwijik chisal kanang chasalay kal muntu ap chibachikin chamubachika kal muntu winou kulond yom mu mutapu ukwau. Anch twasal usu wa kwijik chibachik chamubachika kal kusal mwamu, kushinshikin chitongijok chadingay nich ni mwikadil wadingay nich, chikutukwash kudiosh yitongijok yiyimp yitwadia ni kumutongijokin mu muchim wetu.

      23 Bibil utuyudin kand anch: “Dandamenany kukasikeshijanany umwing ni mukwau ni chifanyidin kulikishijadin umwing ni mukwau.” (Kolosay 3:13, NW) Dizu “Dandamenany kukasikeshijanany umwing ni mukwau” dirumburikin kwikal ashimpishina michim kudi akwau, kudiul yom yisadiningau yikutwisha kutwovish ujim. Kushimpish muchim kwa mutapu winou kukutwish kutukwash kulik kulam ujim piur pa yisal ya chamwamu. Chikwau kand, “kulikishijadin” kurumburikin kulik kumulamin muntu rukuny ku muchim. Nzamb wetu wa manangu wij anch chidi chiwamp kuyilikishin antu akwau pa chisu chiswirikedina kusal mwamu. Tusadiningap mwamu mulong wa kutaninamu kwau ayinau, pakwez, tusadining mwamu chakwel twikala niyetu nich chisambu cha mu manangu ni cha mu muchim. (Luka 17:3, 4) Manangu mud ik madinga mu Dizu dia Nzamb!

      24. Ov, chibudikin ik chibudikininga chisu tutakedininga mashakamin metu kwambatan nich manangu ma Nzamb?

      24 Yehova usotining kwisamb netu mulong utukatining nakash. Ndiy watonda mulad upandakena kuwap wa kutulejin jinsangu kusutil ku—ukwash wa “mukand” wend watufundishinay kudi antu ku ukash wa spiritu utumbila. Chawiy tutanininga manangu ma Yehova mu mukand winou. Manangu minam madi kamu ma “kashinsh.” (Kuseng 93:5) Chisu tumarijekininga nich mashakamin metu, ni chisu tumalejeninga kudi antu akwau, tusejining kudiay Nzamb wetu wa manangu mawonsu mu mutapu uswapela. Mu shapitre wambatenap ou, tukez kwisambin mulong ukwau ushimwokishina piur pa mutapu umeningay Yehova yom ya mu machuku ma kurutu, chawiy kulond anch ukash udiay nich wa kusambel kubwak jinsangu pamwing ni kuwanyish rusot rend.

      a Chilakej, David wadinga kafung wasadila yilakej ya piswimp ya mwom wa ukafung. (Kuseng 23) Mateu mwin kulambwish yitad, wisambina tupamp tuvud milong ya tupamp ni ya usey wa nfalang. (Mateu 17:27; 26:15; 27:3) Luka, wadinga dokiter, wasadidina mazu mamekeshina mudimu wend wa umwingang.—Luka 4:38; 14:2; 16:20.

      b Utad ni utad wadinga leptôn umwing, rufalang ra utad radinga ripandakena kukep ra in Yuda radingau nich pa chirung chin chang. Leptôn aad adinga mudi chimwing cha ku yikunku 64 ya difut dia pa dichuku dimwing. Tuutad twinetu twaad kitwadingap ni mutapu wa kuland ap ka muswesu kamwing kadinga ka usey ukemp ni kadiangau kudi atuzwendj.

      Yipul ya Kutongijokin

      • Jinswir 2:1-6 Ov, usu ik uswirikedina kusal chakwel tutambula manangu madinga mu Dizu dia Nzamb?

      • Jinswir 2:10-22 Mu jinjil ik tukutaninamu anch twashakam kukwatijan nich chiyul cha manangu cha mu Bibil?

      • Rom 7:15-25 Ov, mutapu ik mufund winou umekeshina manangu masadidininga antu mutapu mambateninga nich Dizu dia Nzamb?

      • 1 Korint 10:6-12 Ov, chom ik tukutwisha kwilejin ku yilakej yikash ya mu Bibil piur pa mashakamin ma Isarel?

  • “Manangu ma Ujindj wa Nzamb”
    Sejany Piswimp Kudi Yehova
    • Aburaham ushimokin piur pa uvud wa atutumb udia mwiur

      SHAPITRE 19

      “Manangu ma Ujindj wa Nzamb”

      1, 2. Ov, “yom ya ujindj” yifanyidina kupwit jinkeu jetu yidi yom ik ni mulong wak?

      CHIKASIKENING kudi antu kulam yom yijingamena mulong yipwitining jinkeu ni yisangareshining. Pakwez, Bibil ulondin anch: “Kujindjik chom wawiy uyaj wa [Yehova].” (Jinswir 25:2) Chakin kamu, chidiay Yehova Mukaleng wa Piur, Ntakel ni Sakatang, ndiy ukwet mbil ya kuyijindjikin antu jinsangu jimwing djat ni pakeza kuwanyin chisu cha kumalejan patok.

      2 Pakwez, kudi yom kanang yijingamena yamushena piur pa musangar yipwitininga jinkeu yijindjikinay Yehova mu Dizu diend. Yom yiney ayitazukining anch: “yom ya ujindj yatenchikay [Nzamb] ku rusot rend.” (Efes 1:9) Anch twayijik, yom yiney yikezap kutusangaresh kusu. Kwijik kand yom yiney kukutwish kwatushikij ku dipandish ni ku kukutwinkish manangu makemp ma mutapu udia manangu ma Yehova makad nsudiel.

      Kujinguning Pakemp-pakemp Kwa Ujindj wa Nzamb

      3, 4. Ov, mutapu ik uprofet ufundinau mu Disambishil 3:15 wapana ruchingej ni ‘ujindj wa Nzamb’ ik wadinga nich uprofet winou?

      3 Chisu Adam nenday Ev chasalau chitil, chakimba kumekan mudi anch rutong ra Yehova ra kusal divu dikala paradis dikushakamau kudi antu awanyidina rela kukangany. Pakwez, Nzamb washinshikin kapamp kamwing mulong winou. Ndiy walonda anch: “Nikez kutek rukuny pakach pey [nnak] ni mband, ni pakach pa mbut yey ni mbut ya mband. Ndiy ukez kukuchany ku mutu wey, niyey ukez kumusum ku kapolantundu kend.”—Disambishil 3:15.

      4 Chadinga chikasikena kwijik kurumburik kwa mazu minam. Ov, mband winou wadinga nany? Ni nnak winou wadinga nany? Ov, “mbut” yiney yela kuchany ku mutu wa nnak yadinga mbut ik? Adam nenday Ev afanyidina kupakish kwijik kurumburik kwa mazu minam. Pakwez, mazu ma Nzamb minam mamwinkishanga mwan mwawonsu ushinshamena wa ku muchid wenday Adam ni Ev ruchingej. Kutentam kwafanyidina kupandakan. Rutong ra Yehova rafanyidina kuwanyin. Ov, mu mutapu ik? Yiney yadinga yom yijingamena mud ik! Bibil uyitazukin yom yiney anch “manangu ma ujindj wa Nzamb.”—1 Korint 2:7.

      5. Let chilakej chimekeshina mutapu Yehova wamekeshay yom yend ya ujindj pakemp-pakemp.

      5 Chidiay mwin “Kumekesh yom yijingamina,” Yehova wela kujingunin yom piur pa kuwanyin kwa ujindj wend winou ujingamina. (Daniel 2:28) Pakwez, ndiy wela kusal mwamu pakemp-pakemp. Chilakej, tushinshikinany mudinga tatuku wa rukat mutapu ukutwishay kumwakul mwanend pamwipwilay anch: “Ov, tatuku, am unou kwisu nadiokala?” Tatuku wa manangu ukumulej mwanend ching yom yifanyidinay kutesh kurumburik kway. Chisu chiyilay mwan ni kupam, tatuku uyil ni kumulej yom yikwau. Chilik chimwing kand, Yehova wij chisu chikwikala antu end awanyidina chakwel ayibwakila yom yidia mu rusot ni mu rutong rend.—Jinswir 4:18; Daniel 12:4.

      6. (a) Ov, manswik makwashining ku ik? (b) Ov, mulong wak chidi chom chisangareshina mutapu Yehova wasambishay kuswik manswik ni antu?

      6 Ov, mutapu ik Yehova wamekeshay yom yiney? Ndiy wasadila manswik kushalijan mulong wa kujingunin yom yiney yivud. Pamwing ap waswikap kal manswik ni muntu kanang—mudi manswik ma kuland chikumbu, kukwongal nfalang ap kusondjik. Manswik min mang madinga chom chamekeshanga anch mazu waswikanya mafanyidina kamu kuwanyin. Chad mulong wak Yehova wafanyidina kuswik manswik mawanyidina ni antu? Chakin kamu, dizu diend didi chom chimwing chiwanyidina chitulejina nich kashinsh mutapu ukeza kuwanyin kushilamu kwend. Mwawiy kamu chidia, pakwez, tupamp tuvud, manswik ma Nzamb mawiy mamekeshangay nich mutapu ukeza kuwanyin dizu diend. Manswik minam mawanyidina matukasikeshining nakash etu antu akad kuwanyin chakwel twikala nich ruchingej rikash mu ya kushilamu ya Yehova.—Hebereu 6:16-18.

      Manswik Nend Aburaham

      7, 8. (a) Ov, manswik ik mamwing maswikay Yehova nenday Aburahamu ni mamekesha chitokish ik pa yom yitumbila ya ujindj? (b) Ov, mutapu ik Yehova wamekeshay pakemp-pakemp muchid wa angakiril wela kubudikin Mbut yashilayimu?

      7 Kupwa kwa tunan twaad twa mivu payopatau antu mu Paradis, Yehova wamuleja Aburaham kashalapol wend ushinshamena anch: “Nikez kakwizwish nich yiyukish, nikez kavudish a majuku mey mudi atutumbu a mwiur . . . ku a majuku mey kwawiy kukez kayukil michid yawonsu ya pansh mulong ey waziyil kal dizu diam.” (Disambishil 22:17, 18) Kwinoku kwadingap kushilamu kwa chamwamu; pakwez Yehova washilamu mwamu mudi manswik mawanyidina ni wamakasikesha nich machip machipay makadiau kuvundangesh kudi muntu. (Disambishil 17:1, 2; Hebereu 6:13-15) Chom chishimwokishina mud ik pa kuman mutapu uswikinau manswik ma kuyiyukish antu kudiay Mukaleng Mwant!

      “Nikez . . . kuvudish majuku mey mudi atutumbu a mwiur”

      8 Manswik ma Aburaham mamekesha anch Mbut yashilaumu yafanyidina kuvadik mudi muntu, mulong yafanyidina kwikal ya ku muchid wa Aburaham. Ov, nany wela kwikal mbut yiney? Yehova wabwaka anch Isak, mwan wenday Aburahamu, ndiy wela kwikal ngak wa Mbut yin yiney. Chawiy, atonda Jakobu ku an aad enday Isak. (Disambishil 21:12; 28:13, 14) Kupwa, Jakobu wayileja an end 12 anch: “Diland kidikez kudiokalap kudi Yuda, ap mukombu wa want kiukudiokalap pakach pa a majuku mend, ching ni pakwezilay mwin mukombu S[ilo] [Ndiy Ukweta Mbil] ndiy ukez kaziyilau kudi antu.” (Disambishil 49:10, NW) Pa chisu chin chang, ijika kamu patok anch Mbut yela kwikal mwant yafanyidina kwikal muntu umwing wadiokala ku muchid wa Yuda!

      Manswik ni Isarel

      9, 10. (a) Ov, manswik ik maswikay Yehova ni Isarel, ni manswik minam mayichidija ku yom ik? (b) Ov, mutapu ik Chijil chamekesha anch antu adinga ni kuswir kwa chakupesh?

      9 Mu muvu wa 1513 K.C.C., Yehova watenchika ditenchik diafanyidina kukwash chakwel abwaka yom yikwau ya ku yom ya ujindj yitumbila. Ndiy waswika manswik nau in Isarel adinga an a Aburaham. Ap anch manswik ma Chijil cha Moses makwetap kand usey nlel unou, makwasha nakash rusot ra Yehova ra kubudish Mbut yashilayimu. Ov, mu mutapu ik? Tushinshikinany mitapu yisatu. Chakusambish, Chijil chadinga mudi rubumbu ra diking. (Efes 2:14) Mbil ni yany yitentamina yadinga mu chijil yadinga mudi rubumbu pakach pa in Yuda ni Antu a Michid Yikwau. Chawiy, Chijil chayikwasha kulam muchid wa angakaril afanyidina kubudish Mbut yashilaumu. Diking dined diawiy diakwasha muchid wa Isarel chakwel wikalaku djat ni pawanyina chirung chatenchikau kudi Nzamb chakwel Mesia avadika mu muchid wa in Yuda.

      10 Chakaad, Chijil chamekeshanga patok mutapu wadinga antu nich kuswir kwa chakupesh. Chijil chinech chiwanyidina, chamekeshanga mutapu antu akayitil mwakadiau kwikal awanyidina chakwel ayizidila piswimp kamu. Wawiy mutapu yakwashanga “kujingunin mutapu wa yitil. Chad yifanyidin kushakam djat ni pakushikinay mwan wa kushilamu.” (Galatia 3:19) Kusutil ku milambu ya annam alambulangau, Chijil chapana ka chisu kakemp ka kuyilikishin antu yitil. Pakwez, mudi mwayifundau kudi Paul, “chikasiken chakwel mash ma amisamb a ngomb ni ampemb madiosha yitil.” milambu yiney yafanikesha kusu chakupesh cha difut cha Kristu. (Hebereu 10:1-4) Kupwa, manswik min mang mikala kudi in Yuda ashinshamena ‘kalam wau djat ni pashikinay Kristu.’—Galatia 3:24.

      11. Manswik ma Chijil mayinkisha in Isarel ruchingej ruwamp ramushena, ov, mulong wak muchid winou washadisha ruchingej riner?

      11 Chakasatu, manswik min mang mayinkishanga in Isarel ruchingej ruwamp ramushena. Chawiy lel, Yehova wayileja anch, anch ashal ashinshamena ku manswik min mang ing ela kwikal “want wa in kupesh ni muchid utumbila.” (Kubudik 19:5, 6) Chakin kamu, Isarel wa kumujimbu wabudisha antu a kusambish a mu want wa in kupesh wa mwiur. Pakwez, muchid wa Isarel wabwambwila manswik ma Chijil, wamulika Mesia wadinga Mbut yashilaumu, ni waburena ruchingej riner. Chad in muchid ik ela kuwanyish uvud wa in mu want wa in kupesh? Ni mutapu ik muchid winou wayukishau wela kwinung kwi Mbut yashilaumu? Yom yiney ya ujindj wa Nzamb akez kuyimekesh kudi Nzamb mu machuku ma kurutu.

      Manswik ma David ma Want

      12. Ov, manswik ik maswikay Yehova nenday David, ni chitokish ik maletina piur pa ujindj wa Nzamb?

      12 Mu chitot cha 11 cha mivu K.C.C., Yehova wamekesha patok piur pa ujindj winou chisu chaswikay manswik makwau. Ndiy washilamu kudi Mwant David anch: “Am nikez kamwimik mwaney ikundj ukeza kadiokal mwivumu mwey. Nikez kalangwish want wend. . . . Nikez kimik ditand dia want wend chikupu.” (2 Samwel 7:12, 13; Kuseng 89:3) Katat dijuku dia Mbut ya kushilamu diadiokala kusu mu chikumbu cha David. Ov, muntu wa chamwamu wela kuyikel “chikupu”? (Kuseng 89:20, 29, 34-36) Ov, wela kutwish kuyikol antu ku chitil ni ku rufu?

      13, 14. (a) Kukwatijan nich Kuseng 110, ov, kushilamu ik kwasalay Yehova kudi Mwant wend wazizidilau many? (b) Ov, chom ik chalejanay kand Yehova kusutil kudi aprofet end piur pa Mbut yafanyina kwez?

      13 Mwiku utumbila wamubachika David ku kufund anch: “[Yehova] walonda kudi Nsalejam anch: “Shakam kwey ku chikas cham cha katatuku, kushik ni pinikuyiteka akankuny ney mwinshin mwa yidjatil yey.’ Yehova wachipa machip (ni kakezap kukarumuk bwat): ‘Ey udi mwin kupesh wa machuku chikupu, kwilakan mutapu wa Melikisedek’” (Kuseng 110:1, 4) Mazu ma David minam misambina kapamp kamwing Mbut ya kushilamu, ap Mesia (Midimu 2:35, 36) Mwant winou kakezap kuyikel mu Yerusalem, pakwez ukez kuyikel mwiur ku “chikas cha katatuku” cha Yehova. Ukez kumwinkish uyaj pa divu diawonsu kangal pa ngand ya Isarel kusu. (Kuseng 2:6-8) Alejana kand chom chikwau. Kusutil ku kuchim kwachipilay patok, Yehova walonda anch Mesia ukez kwikal “mwin kupesh . . . mudi mwading chilik cha Melikizedek.” Mudi Melikizedek, wasala mudi mwant ni mwin kupesh pa chirung cha Aburaham, Mbut winou afanyidina kumutek mudi Mwant ni Mwin Kupesh kudi Nzamb!—Disambishil 14:17-20.

      14 Mu mivu yasuta, Yehova wasadina aprofet end mulong wa kulejan yom yikwau piur pa ujindj wend utumbila. Chilakej, Isay walejana anch Mbut ukez kufa rufu ra kwipan. (Isay 53:3-12) Mike watakela kulejan kwi ndond kwafanyinay kuvadikin. (Mike 5:2) Pakwez Daniel watakela kulejan chisu chelay kumekan Mbut winou ni kufa.—Daniel 9:24-27.

      Ujindj Utumbila Wamekeshau!

      15, 16. (a) Ov, mutapu ik wavadikay Mwan a Yehova kudi “mband”? (b) Ov, chom ik chaswanay Yesu kudi anvajend a ukauntu, ni chisu ik chikalay mudi Mbut ya kushilamu?

      15 Mutapu ufanyidina mauprofet minam kusadik washala chom chimwing chijingamena djat ni pashikena ku kumekan Mbut yinou. Galate 4:4 ulejen anch: “Pakwez pichashika chisu chiwanyidina chatenchikay Nzamb, ndiy wamutuma mwanend ikundj. Ndiy wavadika kudi mband.” Mu muvu wa 2 K.C.C, mwangel wamuleja changadim mujik mwin Yuda Mariy anch: “Ey ukez kwimish divumu, chad ukumuval mwan ikundj, ukez kumupil anch, Yesu. Ndiy ukez kwikal muntu mujim, chad Nzamb Upandakena Piur pa yawonsu ukez kumupil anch: ‘Mwanam.’ [Yehova] Nzamb ukez kumuswanish pa ditand dia want diading dia ngakiril wend David. . . . Mwiku Utumbila ukez kukushirikin ey, mwamu ukash wa Nzamb ukez kwikal ni yeyey. Mulong wa chom chinech, mwan winou utumbila akez kumupil anch, Mwan a Nzamb.”—Luka 1:31, 32, 35.

      16 Kupwa, Yehova wateka mwom wa Mwanend mwivumu mwa Mariy, chakwel avadika kudi mband. Mariy wading mband wakad kuwanyin. Pakwez, Yesu kaswanap kuburen kuwanyin kwa Mariy, mulong ndiy wading “Mwan a Nzamb.” Chad chaswanay Yesu kudi anvaj a ukauntu, chading mbil ja chivadik ni jiwanyidina ja kwikal nswan wa mu dijuku dia David. (Midimu 13:22, 23) Patambulay Yesu dibatish mu muvu wa 29 C.C., Yehova wamuzizila many ma muspiritu ni walonda anch: “Mwinou ndiy Mwanam ukatishena.” (Mateu 3:16, 17) Pa chisu chinech Mbut jamekana kamu! (Galatia 3:16) Chisu chashika cha kumekesh patok ujindj wa Nzamb.—2 Timote 1:10.

      17. Ov, mutapu ik warumburilau patok Disambishil 3:15?

      17 Mu mudimu wend wa kulejan, Yesu wamujingunina nnak wisambinau mu Disambishil 3:15 anch udi Satan ni mbut ya nnak anch adi antu in kumulondul Satan. (Mateu 23:33; Yohan 8:44) Kupwa, alejana kand anch inay awonsu akez kuyishesh chikupu. (Kujingunik 20:1-3, 10, 15) Ni mband amurumburila anch udi “Yerusalem wa mwiur,” dirijek dia mwiur dia Yehova dikweta yitangil ya muspiritu ni difanikeshinau nich mband.a—Galatia 4:26; Kujingunik 12:1-6.

      Manswik Masu

      18. Ov, “manswik masu” makwet rutong ik?

      18 Yesu wayijungunina in kwilejend chom chimwing chikash piur pa “manswik masu” pamwing ap urel wend wa nsudiel kurutu kwa kufa. (Luka 22:20) Mudi manswik ma Yijil ya Moses matakelaku, manswik minam masu mafanyina kubudish “want wa in kupesh.” (Kubudik 19:6; 1 Pita 2:9) Pakez, manswik minam makezap kwikal pakach pa Nzamb ni antu a kumujimbu bwat, pakwez makez kwikal pakach pa Nzamb ni muchid wa muspiritu, “in Isarel a Nzamb,” adia ching kusu in Kristu azizidilau many ashinshamena. (Galatia 6:16) Yidi yiney ya manswik masu yikez kumukwash Yesu chakwel ayiyukisha antu!

      19. (a) Ov, mulong wak manswik masu matwisha kusal “want wa in kupesh”? (b) Ov, mulong wak ayitazukin in Kristu azizidilau many anch “muchid usu,” ni mutapu ukezau antu avud kusal mwiur pamwing ni Kristu?

      19 Pakwez, ov, mulong wak manswik masu matwisha kusal “want wa in kupesh” mulong wa kuyiyukish antu? Pa ndond pa kuyifish nich in kwilej a Kristu mudi akayitil, manswik minam makat kulet dilikishin dia yitil yau kusutil ku chakupesh cha Yesu. (Jeremiy 31:31-34) Mulong Yehova uyimen mudi antu ishitwila, uyiswanin chakwel ikala in dijuku diend dia mwiur ni kuyizizil many ma muspiritu. (Rom 8:15-17; 2 Korint 1:21) Kwinoku kudi ‘kuvadik kand asu ku ruchingej ridia rom . . . Rayitekilau mwiur.’ (1 Pita 1:3, 4) Mulong mwikadil winou wa puir chidi chom chimwing chisu nakash kudi antu, in Kristu azizidilau manay avadika nich spiritu ayitazukin anch “chitang chisu.” (2 Korint 5:17) Bibil ulejen anch antu 144 000 awiy akeza kuyikel mwiur padi antu akolau.—Kujingunik 5:9, 10; 14:1-4.

      20. (a) Ov, kujingunik ik piur pa ujindj wa Nzamb kwajinguninau mu muvu wa 36 C.C.? (b) Ov, anany akeza kutambul yiyukisha yamushilaumu Aburaham?

      20 Pamwing ni Yesu, antu inay azizidilau many akez kwikal “a majuku ma Aburaham.”b (Galatia 3:29) Antu a kusambish atondau ading in Yuda a kumujimbu. Pakwez mu muvu wa 36 C.C., ajingunina mulad ukwau wa ujindj: Akamichid, ap akad kwikal in Yuda, afanyina kwikal niyawiy nich ruchingej ra kuyikel mwiur. (Rom 9:6-8; 11:25, 26; Efes 3:5, 6) Ov, in Kristu azizidilau many awiy akeza kusu kutambul yiyukish yamushilaumu Aburaham? Bwat, mulong chakupesh cha Yesu chading chiyukish mulong wa antu awonsu. (1 Yohan 2:2) Kupwa, Yehova walejana anch “chisak chipandakena kujimb” chikez kupand kwinsudiel kwa ditenchik dia yom dia Satan. (Kujingunik 7:9, 14) Antu avud nakash akez kuvumbuk nich ruchingej ra kushakam chikupu mu Paradis!—Luka 23:43; Yohan 5:28, 29; Kujingunik 20:11-15; 21:3, 4.

      Manangu ma Nzamb ni Ujindj Wend

      21, 22. Ov, mutapu ik umekeshina ujindj wa Yehova manangu mend?

      21 Ujindj wa Nzamb udi mutapu umwing ushimokishena wa kumekesh “manangu mapandakena kujimb ma Nzamb.” (Efes 3:8-10) Madi manangu mud ik mamekeshay Yehova mu ujindj winou, ni kupwa mu kuujingunin pakemp-pakemp! Ndiy washinshikina nich manangu yilim ya antu, ni kuyinkish mutapu wa kumekesh mwikadil wa muchim wau.—Kuseng 103:14.

      22 Yehova wamekesha kand manangu mapandikena pamutonday Yesu mudi Mwant. Kwikil chitangil ap chimwing mwiur ap pansh chafanyinay Yehova kuchingejin kupandakenamu Mwanend. Mulong wikala muntu wa mujimbu ni mash, Yesu wamana mar mavud. Chawiy lel, ukutwish kutesh kurumburik kwa mar ma antu. (Hebereu 5:7-9) Ov, chidi nchik piur pa antu akuyikela nenday Yesu? Mu yitot ya mivu, Yehova wayizizila many amakundj ni amband—atondau pakach pa michid, jindim, ni ngand yawonsu. Muntu ni muntu pakach pau wamana mar kanang ni wamapandakana. (Efes 4:22-24) Chikwikal chom chisangareshina mud ik pa kwikal mwishin mwa ant-in kupesh inay akweta riy!

      23. Ov, chisend ik chikwetau in Kristu pantaliken ni ujindj wa Yehova?

      23 Kambuy Paul wafunda anch: “Rawiy rusangu rajindjikay kudi antu awonsu a mivu yawonsu ya pakur, pakwez katat warumekesh kal patok kudi antwend.” (Kolosay 1:26) Mwaning, antu azizidilau many a Yehova ashikena ku kutesh nawamp kurumburik kwa ujindj wa Nzamb, ni ayikwasha mamiliyon ma antu chakwel ikala ni ronganyin riner. Chidi chisend mudi ik tukweta! Yehova “watujingunina patok yom ya ujindj yatenchikay ku rusot rend.” (Efes 1:9) Tuyilejany amboku antu akwau ujindj winou ushimokishena, chakwel atesha niyawiy manangu mapandakena ma Yehova Nzamb!

      a ‘Ujindj wa Nzamb’ wamekana kand patok kusutil kudi Yesu. (1 Timote 3:16) Kudiosh pasak wading ujindj, ap chom chakad antu kutesh kurumburik, anch muntu ukutwish kulam kushinshaman kukash kudi Yehova. Yesu wapana chakul. Ndiy walama kushinshaman kwend mu yoziu yawonsu yamozau kudi Satan.—Mateu 4:1-11; 27:26-50.

      b Yesu wasala kand nich antu inay ‘manswik mulong wa want.’ (Luka 22:29, 30) Chawiy lel, Yesu waswika manswik minam nich “chisak chikemp” chakwel ayikela nend mwiur mudi chikunku chikwau cha mbut ya Aburaham.—Luka 12:32.

      Yipul ya Kutongijokin

      • Yohan 16:7-12 Ov, mutapu ik wimburijay Yesu mutapu wajinguninay Tatukwend pakemp-pakemp uyakin?

      • 1 Korint 2:6-16 Ov, mulong wak antu avud katwishinap kutesh kurumburik kwa ujindj wa Yehova, ni mutapu ik tukutwisha kutesh kurumburik kwa ujindj winou?

      • Efes 3:10 Ov, chisend ik chikwetau in Kristu nlel unou pantaliken ni ujindj wa Nzamb?

      • Hebereu 11:8-10 Ov, mutapu ik wakasikesha ujindj wa Nzamb ritiy ra antu a pasak, ap anch kateshap kachom pa kachom?

  • “Mwin Manangu”—Ni Wikepishina
    Sejany Piswimp Kudi Yehova
    • A father is down at his son’s level, speaking mildly with him

      SHAPITRE 20

      “Mwin Manangu”—Ni Wikepishina

      1-3. Ov, mulong wak tukutwish kwikal nich kashinsh anch Yehova udi mwin kwikepish?

      TONG bil anch tatuku usotin kumulej mwanend chom chimwing cha usey nakash. Pakwez usotin anch chimushika kamu ku muchim. Mutapu ik ukutwishay kumulej? Ov, ukutwish kusambish kumulej wimanang kal piur nich mazu makash ma ujim? Ov, ukuzengam kurutu kwa mwanend ni kumulej nich kwikepish mu mutapu umwing uwamp? Tatuku wa manangu ni wikepishina ukumulej nich kwitudish.

      2 Ov, Yehova udi Tatuku wa mutapu ik—ov, udi tatuku wa kwibaz bil anch kwikepish, mukash ap wa kwitudish? Yehova wij yom yawonsu, manangu mend makwetap nsudiel. Mudi muwamena, ronganyin ni manangu yikutwishap kusal muntu ikala mwin kwikepish. Mudi mulondinay Bibil anch: “ronganyin riner rikat kumuletil muntu kwibaz.” (1 Korint 3:19; 8:1) Pakwez “mwin manangu,” udi kand mwin kwitudish. (Job 9:4) Chinech chirumburikinap anch udi mwishin ap uburedin kujimb, pakwez Yehova kadiap mwin kwibaz. Ov, mulong wak?

      3 Yehova utumbil. Chawiy lel ndiy kakutwishap kwikal nich ngikadil yikutwisha kumujondish mudi kwibaz. (Marko 7:20-22) Chikwau kand, tal yamulejau Yehova kudi muprofet Jeremiy: ‘Ey [Yehova amwinend] ukez kwinvurik ni kuzengam padi am.’a (Madil ma Jeremiy 3:20) Tong bil! Yehova Mwant Mujim wa mangand mawonsu, wasota ‘kuzengam,’ ap kwikal piswimp ni Jeremiy muntu wakad kuwanyin chakwel amushinshikina nawamp. (Kuseng 113:7) Mwaning, Yehova wikepishin. Pakwez chom ik chirumburikina kwikepish kwa Nzamb? Ov, mutapu ik kwambatena nich manangu? Ni mulong wak kudi kwa usey kudi etu?

      Mutapu umekeshinay Yehova Kwikepish Kwend

      4, 5. (a) Ov, kwikepish chom ik, kukat kumekanang mutapu ik, ni mulong wak kudiap kwa kufanikesh nich kuziy ap kwikal wakad kulondang nakash? (b) Ov, mutapu ik wamekeshay Yehova kwikepish pantaliken ni David, ni kwikepish kwa Yehova kudi kwa usey mutapu ik kudi etu?

      4 Kwikepish kudi kuburen kwibaz ni chibud. Mutapu udia mwikadil udiokila mu muchim, kwikepish kumekening kusutik ku kwitudish, ku kushimpish muchim ni kwisikan. (Galatia 5:22, 23) Mikadil yiney yirumburikinap kuziy ap kwikal muntu wakad kulondang. Yiney yisadinap anch Yehova aburena ujim wend utentamina ap kusadil usu wend wa kusheshan. Pakwez, kusutil ku kwikepish ni ku kwitudish kwend, Yehova ukat kumekeshang usu wend ukash, ni usu wend wa kushimpish muchim mu mutapu umwing uwanyidina. (Isay 42:14) Ov, mutapu ik ukwatijadina kwikepish nich manangu? Buku umwing wimedina pa Bibil ulejen anch: “Mu mutapu ukwau, kwikepish kurumburilau . . . Mudi kwikal wakad choy ni udi muj wa manangu mawonsu.” Chawiy lel, kwikiling manangu makad kwikepish. Ov, yiyukish ik tukata kutaninamu mu kwikepish?

      Tatuku wa manangu ukat kushakamang nich kwikepish ni kwitudish ni anend

      5 Mwant David wamuwangina Yehova anch: “Ey wanginkisha kand rikibu rey ra dipandish, chikas chey cha katatuku chinlamina; ronganyin rey rangikadisha muntu mujim.” (Kuseng 18:35) Chawiy lel, Yehova wikepisha amwinend mulong wa kumushinshikin muntu wakad kuwanyin, kumulam ni kumukwash dichuku ni dichuku. David wamana anch ang wapanda—ni kwikal mwant mujim—chidi mulong Yehova amwinend wasota kwikepish. Ov, nany pakach petu wela kuchingejin kupand anch Yehova kadingap mwin kwikepish, wikepishina chakwel ikala Tatuku muwamp ni witudishina kudi etu?

      6, 7. (a) Ov, mulong wak Bibil kakatap kulondang anch Yehova udi mwin kwitudish? (b) Ov, urund ik udia pakach pa kwitudish ni manangu, ni nany wapana chilakej chijim nakash pa chinech?

      6 Chimeken anch kudi kushalijan pakach pa kwikepish ni kwitudish. Kwitudish udi mwikadil umwing wa ufun nakash ufanyidinau kumekesh kudi antu ashinshamena. Mudi kwikepish, kwitudish kukwatijadin nich manangu. Chilakej, Jinswir 11:2 jilondin anch: “in kwitudish akwet manangu.” Pakwez Bibil kandikal alejanap anch Yehova udi mwin kwitudish. Mulong wak? Kwitudish mudi mukusadidilau mu Bibil, kumekeshin kwitiyij mipak ya muntu amwinend. Mwant wa Dikand Diawonsu kitekidip mipak, ching kusu yikatay kwitekin amwinend mulong wa kulimish yany yend yitentamina. (Marko 10:27; Titus 1:2) Chikwau kand, padiay Piur Nakash, ndiy kakutwishap kumuziyil muntu ap umwing. Chawiy lel, ngikadil ya kwitudish kusu kakatap kuyisadil pantaliken ni Yehova.

      7 Pakwez, Yehova udi mwin kwikepish. Uyilejining atushalapol end anch kwikepish kudi kwa usey mulong wa kwikal nich manangu makin. Dizu Diend disambidin piur pa “yidiokila ku kwitudish ni manangu.”b (Jakobu 3:13) Shinshikin chilakej cha Yehova pa chinech.

      Yehova Nich Kwikepish Ukat Kutesh ni Kupan Yisend

      8-10. (a) Ov, mulong wak chimekena patok anch Yehova usotining kutesh ni kupan yisend? (b) Ov, mutapu ik wamekeshay Mwin Dikand Diawonsu kwikepish pantaliken ni angel end?

      8 Kwikepish kwa Yehova kumekening mu rusot rend ra kutesh ni kupan yisend. Chidi chom chishimokishena kudi ndiy; mulong kaswiridinap ukwash ap chiyul. (Isay 40:13, 14; Rom 11:34, 35) Pakwez, mudi mulejenay Bibil, Yehova wikepisha tupamp tuvud.

      9 Shinshikinany bil pa yom yishimokishena yashikena mu mwom wa Aburaham. Antu asatu amwendila Aburaham, muntu umwing pakach pau wading ulondin pa ndond ya “Yehova.” Angez inay ading angel, pakwez eza mu dijin dia Yehova ni asala yom mu dijin diend. Padingay mwangel winou ni kulond ap kusal, Yehova ndiy wadinga ni kulond ni kusal. Chawiy lel, Yehova wamuleja Aburaham anch ndiy wateshin “mumudidilau Sodom ni Gomora.” Yehova walonda anch: “Niyil nikatala bil, anch chakin asadil mudi mudia madil miniteshila madiokila pansh ni kushik kudi am, anch kand kimwawiyap nikijik kwam.” (Disambishil 18:3, 20, 21) Pakwez, uruu wa Nzamb umekeshinap anch Mwin Dikand Diawonsu wela ‘kwez’ amwinend. Mulong wayituma angel end chakwel eza mulong wa kulond pa ndond yend. (Disambishil 19:1) Ov, mulong wak? Ov, ndiy kelap kutwish ‘kwijik’ mwikadil wakin wadingaku ku jindond jinej? Mwaning wading wij kamu. Chad Yehova wapana nich kwikepish kudi angel inay mudimu wa kuya kushinshikin piur pa mwikadil winou ni kumwendil Lot ni dijuku diend mu Sodom.

      10 Yehova uteshining kand. Ndiy wayipula angel end chakwel amuleja mutapu wa kumuwish Mwant muyimp Akab. Yehova kadingap nich kuswir kwa ukwash winiwa. Chikwau kand, witiya chiyul cha mwangel umwing ni wamuleja mwangel winou anch asala mwamu. (1 Ant 22:19-22) Ov, kwinoku kudiap kwikepish?

      11, 12. Ov, mutapu ik wamanay Aburaham kwikepish kwa Yehova?

      11 Yehova uyiteshining ap antu akad kuwanyin pakatau kumekesh yovil yau. Chilakej, pamulejay Aburaham rusot rend ra kushesh Sodom ni Gomore, muntu winou ushinshamena wova kuyip. Aburaham walonda anch: “Chakapul chaya mwa! Ov, nkalansambu wa mangand mawonsu kakusalap chitentamina?” Ndiy wita anch Yehova ukez kulik kushesh misumb yiney anch mudi antu 50 atentamina. Yehova wamuleja anch ndiy ukutwish kusal mwamu. Pakwez Aburaham wamwipula kand kapamp kakwau, chikwikal nchik anch mudi antu 45, 40, ni wadandamen. Ap anch Yehova wadandamena kumukasikesh, Aburaham wadandamena djat ni pashikay ku dikum. Aburaham kadingap wija pamwing ap mutapu ukwetay Yehova riy. Chikalap nchik, Yehova walikidila nich kushimpish muchim ni kwikepish chakwel murund nend ni kashalapol wend Aburaham amuleja patok yovil yend.—Disambishil 18:23-33.

      12 Ov, antu inch a usey ni ileja nakash akutwisha kumutesh nich kushimpish muchim muntu wakad manangu?c Kwikepish kwa mutapu winou kudi kwa Nzamb wetu. Mambamb minam mamuleja Aburaham anch Yehova udi “wakad kwovang ujim swa.” (Kubudik 34:6) Pamwing ap wamana anch ndiy kadingap ni mbil ya kutadikij yom yisadilay Udia Piur Nakash, Aburaham wamwilembila tupamp twaad anch: “A! Mwant wam, kangal wajiman amboku.” (Disambishil 18:30, 32) Chakin kamu Yehova kajimanap kwend. Ndiy wading chakin kamu nich ‘kwikepish kudiokila ku manangu.’

      Yehova Udi Wisikena

      13. Ov, chom ik chirumburikina dizu ‘kubangin’ mudi mudisadidinau mu Bibil, ni mulong wak dizu dined disambidin piur pa Yehova?

      13 Kwikepish kwa Yehova kumekening kand mu mwikadil ukwau kand wa ufun—mu kuyibangin antu. Cha ushon antu akad kuwanyin aburedining ngikadil yiney. Kakatap kuyiteshang kusu yitang yend ya manangu pakwez uding kand tayad kuyilik asala yisotinau anch kwikil kujiril yany yitentamina. Mudi mulejenau mu Bibil, dizu ‘kubangin’ dirumburikin “kulikidil.” Ngikadil yiney yidi chijingidij cha manangu ma Nzamb. Jakobu 3:17 ulondin anch: “Manangu madiokila mwiur madi . . . [kubangin].” Ov, mu mutapu ik udiay Yehova manangu mawonsu mwi kubangin? Chom chimwing chidi anch, uswapel kuswimp. Vurik anch dijin diend ditulejin anch Yehova usadin amwinend chakwel yom yikala mudi musotinay mulong wa kuwanyish ntong jend. (Kubudik 3:14) Ov, chinech chimekeshinap anch uswapel kuswimp ni mwin kubangin?

      14, 15. Ov, chom ik twilejina kusutik ku chishimushimu cha Ezekiel cha dintemb dia mwiur dia Yehova piur pa dirijek dia mwiur dia Yehova, ni mutapu ik padia kushalijan nich yirijek ya mangand?

      14 Kudi verse umwing muwamp udia mu Bibil utukwashina chakwel tutesha kurumburik piur pa mutapu udiay Yehova mwin kuswapal kuswimp. Muprofet Ezekiel wamana mu chishimushimu chimwing piur pa dirijek dia Yehova dia mwiur dia yitang ya muspiritu. Ndiy wamana ditemb dimwing dijim nakash, “motak” wa Yehova utakedilau kudi amwinend. Chom chishimokishena nakash chidi mutapu wadingay ni kwend. Jinfumbu jijim jading ku mitambu yawonsu yinying ni jading jizwila nich mes chakwel jimana ndond yawonsu ni jiswimpa kapamp kamwing kujikutwisha kuya pakad kwiman ap kukarumuk. Chawiy lel, ditemb dined diadingap diyila mudi motak yisadiningau kudi antu yakad mau. Diading diyil swa mudi milayilay ya nzaj, ap kukarumuk kapamp kamwing pakad kunyingumok! (Ezekiel 1:1, 14-28) Mwaning, dirijek dia Yehova, diswapeling kuswimp yom mudi Sakatang wa dikand diawonsu uditakedila, dilondwiling kukarumuk kwawonsu ni maswir ma katat.

      15 Antu akutwish kupakish kwimburij kuswapal kuswimp kwinoku kuwanyidina. Pakwez, yisu yivud antu awonsu ni yirijek yau ading akash nakash pa ndond ya kwikal aswapela kuswimp, akad kuyibangin akwau nakash pa ndond pa kwikal in kulikidil. Chilakej: Kujimb ni usu wa bato wa kusendin petrol ap mashuw ma kusendil yom kukutwish kuyishimokishin antu. Pakwez chiding nchik anch kwashiken yom yakad kuchingejin? Anch mashuw minam matan chom kanang mwinjil kurutu, chikukasikan kwiyep ap kwiman kapamp kamwing. Mashuw majim nakash masadining akilometre aad chakwel mashikena ku kwiman! Chawiy lel Mabato ma kusendin petrol masadining akilometre chinan chakwel mimana ap anch moter usadinap kand. Ap anch moter usadinap kand, mabato minam makutwish kudandamen kwend ap mu akilometre asatu! Chilik chimwing, yirijek ya antu yidia yikash ni yakad kubangin. Mulong wa kwibaz, antu avud akat kulik kuswimp anch mikadil yakarumuk. Kuburen kwikal tayad ni kuswimp kwinoku kwasala anch in kwisak ankanganya kuya kurutu mu midimu yau ya nfalang ni winyikel wa chipolitik wakanganya kuyikel. (Jinswir 16:18) Chidi chisangareshina mud ik pa kwijik anch Yehova ni dirijek diend kadingap mwamu!

      Mutapu ik Ukatay Yehova Kumekesh Kubangin

      16. Ov, mutapu ik wamekeshay Yehova kubangin kwend pantaliken ni Lot kurutu kwa kushesh Sodom ni Gomora?

      16 Chirikinany kand pa kusheshik kwa Sodom ni Gomora. Mwangel wa Yehova wamuleja Lot ni dijuku diend patok anch: “Chinyinany ku mukandu.” Pakwez, Lot kasotap mwamu, walonda anch: “A! bwat mwan, nakwilembilany amboku, ansalejam!” Watonga anch ukez kufa pamwing ap anch wachinin mu mikandu, chawiy chitay Lot anch ndiy ni dijuku diend aya mu musumb umwing wading piswimp watazukau anch Zowar. Pakwez, Yehova wading usotin kushesh musumb winou. Chikwau kand, Lot kanfanyidinap kwakam mulong Yehova wela chakin kamu kumulam ap mu mikandu! Chawiy lel, Yehova witiya yamwitau kudi Lot ni kasheshap kand Zowar. Mwangel wamuleja Lot anch: “Tal bil, nakutapish kal kand dilau dikwau.” (Disambishil 19:17-22) Ov, Yehova kadingap chakin kamu mwin kubangin?

      17, 18. Ov, mutapu ik wamekeshay Yehova kubangin kwend pantaliken ni in Ninive?

      17 Yehova ukat kwitiyang kand kukarumuk kudiokila mu muchim, usadining yisu yawonsu yom nich ranaken ni kutentam. Shinshikin yom yashikena pamutumau muprofet Yona kudi antu ayimp adinga mu musumb wa chisum wa Ninive. Pasutay Yona mu jinjil ja Ninive, uruu wa Nzamb wapanay walejana patok anch: Musumbu ujim wa Ninive ukez kusheshik mu machuku 40. Pakwez yom yakarumuka kapamp kamwing. In Ninive akarumuka kwau!—Yona, shapitre 3.

      18 Chidi cha usey kwilikej chasalay Yehova ni chasalay Yona pakarumuka yom. Pinipa, Yehova waswimp, ni wikala mwin kulikishin yitil pa ndond pa kwikal ching kusu “mwin njit.”d (Kubudik 15:3) Pakwez Yona ndiy kadingap uswapela kuswimp ni mwin riy bwat. Pa ndond pa kwimburij kwisikan kwa Yehova, ndiy wasala yom mudi mashuw ap bato utwisambinanga kwinsambishil. Mulong walejana anch uyimp ukez kushiken, afanyina kuyishesh kamu! Pakwez, nich kushimpish muchim, Yehova wapana malejan mamwing makash ma kubangin ni kwikal nich riy kudi muprofet wakad kushimpish muchim.—Yona, shapitre 4.

      Tatuku uzengamin chakwel ikal mu chilik chimwing ni mwanend ikundj ni ulondin nend nich kwikepish

      Yehova udi mwin kubangin ni uteshining swa kuziy kwetu

      19. (a) Ov, mulong wak tukutwish kwikal nich kashinsh anch Yehova udi mwin kubangin mu yom yikatay kutuchingejin? (b) Ov, mutapu ik umekeshinay Jinswir 19:17 anch Yehova udi Mwant ‘muwamp ni wisikena’ ni wikepishina nakash?

      19 Kupwa, Yehova wisiken mu yom yichingejinay kudi etu. Mwant David walonda anch: “Ndiy wij mwatutangilay, ukata kuvurik anch tudi kwetu rufunfut.” (Kuseng 103:14) Yehova wij mipak ni kuburen kuwanyin kwetu kutupandikanamu ayinetu. Ndiy kakatap kutwitang yom yivud nakash kupandakenamu yitukutwisha kusal. Bibil umekeshin kushalijan pakach pa ant a ukauntu “adimukina ni adia awamp” nich “isumina.” (1 Pita 2:18) Ov, Yehova udi Mwant wa mutapu ik? Tal yilejenau mu Jinswir 19:17: “Mwin kumwovil kazwendj riy ukat kumusondjik [Yehova].” Chimeken patok anch, ching kusu mwant muwamp ni mwin kuyibangin akwau ndiya ukutwisha kuman yisal yawonsu yiwamp yikutwishau kuyisadin antu adia mwishin. Pakwez verse winou ulondin kand yom yivud anch Sakatang wa mangand, wimen amwinend mudi ukweta chikal pantaliken ni antu akad kuwanyin asadina yisal mudi yiney ya ranaken! Ov, tukutwish kwikal ikepishina nakash.

      20. Ov, kashinsh ik kadiaku anch Yehova uteshining malembil metu ni ukat kwakul?

      20 Nlel unou, Yehova udandamedin kwikal witudishina ni wisikena kudi atushalapol end. Ndiy uteshin pitukata kulembil ni ritiy. Ap anch kayituminap kand aruu end angel chinech chirumburikinap anch kakatap kwakulang ku malembil metu. Vurik anch pitay kambuy Paul kudi ambay nend akaritiy anch ‘adandamena kulembil mulong wendendiy’ chakwel amubudisha mu rukan, ndiy walonda kand anch: “Chakwel Nzamb anchirish kudi en swa.” (Hebereu 13:18, 19) Chinech chimekeshin anch malembil metu makutwish kumubachik Yehova chakwel asala chom chelay pamwing ap kulik kusal!—Jakobu 5:16.

      21. Ov, chom ik tufanyidinap kulong piur pa kwikepish kwa Yehova, pakwez chom ik tufanyidina kusanger piur pend?

      21 Chawiy lel, yom yiney yawonsu yimekeshina kwikepish kwa Yehova mudi—kwitudish kwend, kutesh, kushimpish muchim ni kwisikan kwend—kurumburikinap anch Yehova kakatap kulondulang yany yend yitentamina. Amakurump a Kristendom akutwish kutong anch adi in kubangin pakatau kuyilej antu ching kusu yom yikatilau ni kukangany kuyilej patok yijil ya Yehova. (2 Timote 4:3) Pakwez anch antu kakatap kulondul yany ya Nzamb chinech chirumburikinap anch Nzamb kadiap mwin kubangin. Yehova utumbil; kakezap kuyipish ap dichuku dimwing yany yend yitentamina. (In Levi 11:44) Tukatishany amboku kubangin kwa Yehova mulong wa mutapu mukudia—uman wa kwikepish kwend. Ov, usangerap pa kuman anch Yehova Nzamb ukweta manangu nakash pa mangand mawonsu udi kand mwin kubangin nakash? Chidi chom chisangareshina mud ik pa kusej piswimp ni Nzamb ushimokishena, udia mwin kwitudish, kushimpish muchim ni kubangin!

      a In kufund apasak, ap a Soferim, akarumuna verse winou ni kulond anch Jeremiy ndiy wazengama kadiap Yehova. Awiy atonga anch chadingap chiwanyidina kulond anch Nzamb wasadin chisal chinech cha kwikepish. Mudi chibudikin, ma bibil mavud makarumunau maburedin chikunku chinech chiwamp nakash cha verse winou. Pakwez, Bibil mukwau walejena patok anch Jeremiy wamuleja Nzamb anch: ‘Vurik, O vurik ni nzengamina am.’

      b Ma Bibil makwau malejen anch ‘kwikepish kudiokil ku manangu’ ni ‘uwamp udi chijingidij cha manangu.’

      c Bibil umekeshin kushalijan kudia pakach pa kushimpish muchim ni kwibaz. (Mulej 7:8) Kushimpish muchim kwa Yehova kumekeshin kand patok anch udi mwin kwikepish.—2 Pita 3:9.

      d Kuseng 86:5, ulejen anch Yehova udi “muwamp, witenchikin mu kulikishilan.” Pakarumunau Kuseng winou mu Grek, dizu “witenchikin mu kulikishilan” adikarumuna anch e·pi·ei·kesʹ , ap “ubangidina.”

      Yipul ya Kutongijokin

      • Kubudik 32:9-14 Ov, mutapu ik wamekeshay Yehova kwikepish kwend padingay Moses kumwilemb mulong wa in Isarel?

      • Ankalansambu 6:36-40 Ov, mutapu ik wamekeshay Yehova kushimpish muchim ni kubangin pakulay ku yipul ya Gedeyon?

      • Kuseng 113:1-9 Ov, mutapu ik wamekeshay Yehova kwikepish pantaliken ni antu?

      • Luka 1:46-55 Kudi Marie, ov, mutapu ik wayimanay Yehova antu ikepishina? Ov, mwikadil winou wa Yehova ukutwish kwikal ni usu ik padi etu?

  • Yesu Umekeshin “Manangu Madiokila Kudi Nzamb”
    Sejany Piswimp Kudi Yehova
    • Yesu ufundishin nich manangu mawonsu mu Malejan ma Usey ma pa Mukandu

      SHAPITRE 21

      Yesu Umekeshin “Manangu Madiokila Kudi Nzamb”

      1-3. Ov, mutapu ik wakulau amutej a Yesu pantaliken ni malejan mend, ni chom ik chakanganyau kujingunin piur pend?

      ANTU adinga mu sinagog ashimoka. Mwan ikundj mukemp ukat kulejan. Kadingap ngedj kudiau—wapamina mu musumb wau, ni mu mivu kanang wasala mudimu wa kusong mabay. Pamwing ap amwing ashakama mu chikumbu chakwashay Yesu kutung, ap chitwishikin adima nich yom kushalijan ya kudim nich ni mitond ya kuswik angomb padiminau yasalay ni makas mend.a Pakwez, ov, mutapu ik welau kwakul ku malejan ma muntu winou wadinga nsongamabay pasak?

      2 Antu avud ading ni kumutesh ashimoka, ni ipula anch: “Ov, manangu minam wamatanyin kwisu?” Pakwez alonda kand anch: “Winou nsongamabay, mwan a Mariy.” (Mateu 13:54-58; Marko 6:1-3) Mu kulond kukwau, nsongamabay winou udi kwend mutej netu utwija, ‘Nsongamabay winou udi kusu muntu wa pol petu mudi etu.’ Mikalap nchik manangu mamekana mu mazu mend, awiy amulika. Kajinguninap anch managu madingay ni kulejan madingap mendend amwinend.

      3 Kwisu kwadioshay Yesu manangu mend? Walonda anch: “Malejan minilejena kimadiap mamam amwinam, pakwez madiokil kudi Nzamb wantuma.” (Yohan 7:16) Kambuy Paul warumburila anch Yesu “wikala kudi etu manangu madiokila kudi Nzamb.” (1 Korint 1:30) Yehova wamekesha Manangu mend kusutil kudi Mwanend, Yesu. Mu chilik cha kushiken ku kulond anch: “Am ni tatuku tudi kwetu umwing.” (Yohan 10:30, TMK) Tushishikinany bil mu mitambu yisatu mwamekeshay Yesu “manangu madiokila kudi Nzamb.”

      Yalejanay

      4. (a) Wisu wadinga mutu wa mulong wa uruu wa Yesu, ni mulong wak wadinga wa usey nakash? (b) Mulong wak chiyul cha Yesu chadinga chisu chawonsu chiwamp ni mulong wa ukwash wa in kumutesh?

      4 Tushinshikinany bil chakusambish piur pa yom yalejanay Yesu. Mutu wa mulong wa uruu wend wadinga “rusangu ruwamp ra want.” (Luka 4:43) Rusangu ra usey nakash mulong wa mudimu wa Want mu kuchidij ukaleng wa Yehova ni kulet yiyukish ya chikupu kudi antu. Mu malejan mend, Yesu wapana kand yiyul ya manangu piur pa mashakamin ma dichuku ni dichuku. Wimekesha amwinend kwikal ‘Mwin Kuyul Upandakena Kuwap.’ (Isay 9:6) Chakin, ov, mutapu ik ukutwisha chiyul chend kulik kuwap nakash? Ukwet ronganyin rijim nakash ra Dizu dia Nzamb ni rusot rend, uyij nawamp nakash antu, ni ukwet rukat rijim nakash mulong wa antu. Chawiy lel, chiyul chend chading chisu chawonsu chiwamp ni mulong wa ukwash wa in kumutesh. Yesu walonda anch ukwet “mazu makata kulet mwom wa chikupu.” Chakin, anch twalondul, chiyul chend chitwadil ku dipandish.—Yohan 6:68.

      5. Yisu yimwing ya mitu ya milong yisambinay Yesu mu Diskur dia pa Mukandu?

      5 Diskur dia pa Mukandu chidi chilakej chimekena patok cha manangu mapandakena madia mu malejan ma Yesu. Diskur dined, mudi kamu mudifundinau mu Mateu 5:3–7:27, ditwishikin pamwing ap kusadik mu minit 20 kusu. Pakwez, yiyul yadi yidi yipandakena kuwap—mudi muyimekena nlel mudi muyadinga pakusambish payipanau. Yesu wisambina piur pa mitu ya milong kushalijan, kuwejinaku nich mutapu wa kuwapish urund ni antu akwau (5:23-26, 38-42; 7:1-5, 12), mutapu wa kushal ishitwila mu yisal (5:27-32), ni mutapu wa kwikal nich mwom urumburikina (6:19-24; 7:24-27). Pakwez Yesu wasala yom yivu kupandakanamu kuyilej in kumutesh end chidia manangu; wayileja kusutil ku kuyirumburil, ku kutongijokin, ni kupan uman.

      6-8. (a) Ov, mayingish ik mawamp ma kwipuk kwiyakamish mapanay Yesu? (b) Chom ik chimekeshina anch chiyul cha Yesu chimekeshin manangu madiokila mwiur?

      6 Chilakej, talany bil, mu Mateu shapitre 6 chiyul cha manangu chapanay mulong wa kurish nich yakamish piur pa yom ya ku mujimbu, Yesus watuyula anch: “kangal wiyakamishany mulong wa yakudia ap yakuna ya mujimbu, ap mulong wa yidjal. Mwom ukwet usey nakash kupandakanamu yidjal,” (Verse wa 25). Yakudia ni masun madi maswir ma usey, ni choviken kusu kwikal akamina piur pa kwikal nich yom yiney. Pakwez Yesu utulejin anch: “Kangal wiyakamishany” piur pa yom mudi yiney.b Ov, mulong wak?

      7 Teshany palondinay Yesu nich kwitiyish. Mulong Yehova watwinkisha mwom ni mujimbu, ov, kakutwishap kutwinkish yakudia chakwel kudandamen kulam mwom winou ni masun ma kudjik mujimbu winou? (Verse wa 25) Anch Nzamb ukat kuyidish atujil ni kuyidjik yisalamb nich ufun, ukuyilam mutapu ujim mudi ik antu adia atushalapol end! (Verse wa 26, 28-30) Chawiy lel, mulong wak kwiyakamish? Kichawiyap chikutwisha kuwejaku kulep ku mwom wetu ap pakemp.c (Verse 27) Mutapu ik tukutwisha kwipuk kwiyakamish? Yesu watwinkisha chiyul anch: Dandamenany kutek pa ndond ya kusambish mu mwom difukwil dia Nzamb. Antu awonsu asadila mwamu akutwish kwikal nich kashinsh anch maswir mau mawonsu ma pichuku pichuku ‘akuyiwejinaku’ kudi Tatukwau wa mwiur. (Verse 33) Kupwa, Yesu wapana chiyul chimwing chijim cha kusadil—kushakam ku dichuku ni dichuku. Mulong wak yakamish ya nlel, yiwejidinaku ku yakamish ya diamashik? (Verse 34) Chawiy lel, mulong wak kwiyakamish chamwamu piur pa yom yakad kutwish pamwinga kulik kuwanyin dichuku ap dimwing? Anch twasadil chiyul chinech cha manangu tukwiyep yikokujol yivud mu mangand minam mizwila nich yakamish.

      8 Chakin kamu, chiyul chapanay Yesu chidi cha kusadil ni nlel mudi kamu mwachisadilau pa chipanau pasutin kal piswimp mivu 2000. Ov, winou udiap uman wa manangu madiokila mwiur? Ap yiyul yipandakena kuwap yipaninau kudi antu yikat kushikenang ku kupwa usey ni kupwa akat kuchirikin ku kuyitenchik kand ap kuyiswimp. Pakwez, ap anch masala kal mivu yivu malejan ma Yesu madandamedin kwikal ma usey ni ma ukwash. Pakwez chinech chifanyidinap kutukashimwish, mulong Mwin Kupan Chiyul Upandakena Kuwap ulondin anch: “ukat kulond mazu ma Nzamb.”—Yohan 3:34, TMK.

      Mutapu Wend wa Kulejan

      9. Ov, yom ik yalondau amasalay amwing piur pa malejan ma Yesu, ni mulong wak kwadingap kusu kupandakesh kulond kwa mwamu?

      9 Mutambu wakaad wamekeshinay Yesu manangu ma Nzamb wading mutapu wend wa kulejan. Chisu chimwing, amasalay amwing atumau kumukas anchirika pakad kumukas, ni kulond anch: “Kwikil muntu walondap kal mudi muntu mwinou!” (Yohan 7:45, 46) Kwadingap kusu kupandakesh mu kulond. Pakach pa antu awonsu ashakamap kal pa mangand, Yesu, ‘wadiokala mwiur,’ wading nich ronganyin ripandakena kujimb ni kwijik yom yivud. (Yohan 8:23) Chakin kamu walejana kuyipadakanamu antu awonsu. Shinshikin kusu milad yaad ya Mulej winou mwin manangu.

      “Chisak chijim cha antu ashimwoka nakash mulong wa malejan mend”

      10, 11. (a) Mulong wak tukutwish kushimok piur pa mutapu wadingay Yesu ni kusadil yishimu? (b) Chishimu chidi chom ik, ni chilakej ik chimekeshina usu wa yishimu yasadinay Yesu mu maleja?

      10 Kusadil kuwamp kwa yishimu. Atuleja anch: “Yesu wayileja yisak ya antu yom yiney yawonsu mu yishimu. Kayilejap chom wakad kuyitil chishimu.” (Mateu 13:34) Tukutwishap kushimok piur pa ukaliweny wend wa kusadil mikadil ya pichuku pichuku mulong wa kulejan uyakin ukash. Andim akata kukun mbut, amband asadina mabot, an asengena mu chiku, in kuta ansh apwitina mand mau, atufung akimbina mwan a mukoku ushadikina—yiney yading yom yemenau kudi in kumutesh end yisu yivud. Pakatau kunung uyakin wa usey ku mikadil yijikena, ukat kwandam swa mu manangu ni mu muchim.—Mateu 11:16-19; 13:3-8, 33, 47-50; 18:12-14.

      11 Yisu yivud Yesu wasadila, yishimu, wasadila jinsangu jiswimp mulong wa kupan mafundish ma muspiritu ap piur pa yisal. Mulong jinsangu jiswapeling kutesh ni kuvurik kupandakanamu yitongijok ya yom yakad kwijikan, jakwashanga kulam malejan ma Yesu. Mu yishimu yivud, Yesu warumburila piur pa Tatukwend nich yilakej yakad kutwish kuvuramen swa. Chilakej, nany ukutwisha kulik kutesh chitongijok cha chishimu cha mwan washadika—Yehova ukat kumwanaken muntu ushadikina ukarumuna chakin, ni ukat kumwak nich rukat—Luka 15:11-32.

      12. (a) Mutapu ik wasadilay Yesu yipul mu malejan mend? (b) Mutapu ik wayininetishay Yesu antu adinga ni kutadik piur pa ulabu wend?

      12 Ukaliweny wa kusadil yipul. Yesu wasadila yipul chakwel kuyishikish in kutesh ku kwitiyij, kushinshikin yibachikin yau, ap kukwat yiyul. (Mateu 12:24-30; 17:24-27; 22:41-46) Patadikau amakurump a relijon anch ulabu wend udiokilap kudi Nzamb, Yesu wayipula anch: “Ov, nany wamutuma Yohan kubatishan, Nzamb anch antu?” Chipul chinech chayikashimwisha ni akangany kulond, asambisha kununganijan ayinau anch: “Anch twamwakul anch: Nzamb ndiy wamutuma, ndiy ukutwel anch: ‘Ing, mulong wak walikanya kumwitiy Yohan?’ Pakwez anch twamwakul anch, ‘Antu awiy amutuma,’ Awiy ading ovil wom wa antu, mulong awonsu ading atongin anch, Yohan wading chakin muruu wa Nzamb.” Kupwa, akula anch: “Kitwijap kwetu.” (Marko 11:27-33; Mateu 21:23-27) Nich chipul kusu chimwing chiswapela, Yesu wayininetisha ni kujingunin rubabek ridia mu michim yau.

      13-15. Ov, chishimu cha mukwetu mwin Samaria chamekesha nchik manangu ma Yesu?

      13 Yisu yimwing Yesu wasadila pamwing milad kushalijan kusutil ku kuwejinaku yilakej ni yipul yilangwishina manangu. Chisu chamwipulau Yesu kudi mulej wa yijil umwing piur pa chom chifanyidinay kusal chakwel ikala ni mwom wa chikupu, Yesu wamuleja Chijil cha Moses, chadinga chitina kumukat Nzamb ni kumukat mukwetu. Mu kusot kwimekesh anch utentamin, ikundj winou wipula anch: “Mukwetu mwin nany?” Yesu wakula kusutil ku kwisambin piur pa rusangu rimwing. Muntu umwing wadiokala ku Yerusalem uyil ku Yeriko. Ij amukwata, amwamuka yom yend yawonsu, amubul, amusha ukat kulengumwok. Pa chisu chinicha, mwin kupesh umwing wasuta mwi njil yiniya. Pakwez pamumanay muntu mwinou ulel, ndiy wasengurila kuns. Kweza kand mwin Levi umwing mwi njil yiniya, ndiy waseja piswimp, wamutal muntu, chad niyend wamusenguril. Pakwez mwin Samaria niyend wasuta mwi njil yiniya, chad chamumanay muntu mwinou, wamwovila riy nakash. Wamuseja piswimp, wamupan many pa yitat, chad wamwichilap maar ma nviny, wamukasap. Wamusendila pa nnam wend, wamutwal ku chikumbu cha kulal aeny, kwinikwa kwawiy kwamulaminay. Kwinsudiel kwa rusangu, Yesu wamwipula mulej wa Yijil anch: “Pakach pa antu inay asatu, ov, ey utongil nany wading mukwau wakin wa muntu mwinou wabulau kudi aij?” Mulej wa Yijil wamwakula anch: “Mukwau, ndiy kamu wamwovila riy wa.”—Luka 10:25-37.

      14 Chishimu chinech chimekeshin mutapu ik manangu ma Yesu? Pa chirung cha Yesu, in Yuda adinga ni kusadil dizu “Mukwetu” ching kusu pantaliken ni alondwila yishankur yau—pikil chakin kamu pantaliken ni in Samari. (Yohan 4:9) Anch Yesu walejana piur pa rusangu ra mwin Yuda umukwashina mwin Samaria, ov, chinech chela kukarumun chitongijok cha kasolikany? Chawiy lel, ni manangu Yesu wasadila rusangu riner chakwel mwin Samaria umubangina nich rukat mwin Yuda. Shinshikin kand, pa chipul chipwilay Yesu kwinsudiel kwa rusangu riner. Nich kukarumun chitongijok cha dizu “mukwetu.” Chawiy lel, mulej wa yijil wipula anch: ‘Nany nifanyidina kumekeshin rukat mudi mukwetu?’ Pakwez Yesu wipula anch: “Pakach pa antu inay asatu, ov, ey utongil nany wading mukwau wakin?” Yesu wapwitina yitongijok, kangal padiay muntu umekeshidinau rukat, muntu wabulau, pakwez padiay muntu umekeshina rukat, mwin Samaria. Mukwetu wakin ndiya ukata kutakelang kuyikat antu akwau chikalap nchik muchid wau. Yesu kelap kutwish kumurumburil chitongijok chend nawamp nakash.

      15 Pa chinech, ov, chidi chom cha kushimokish pakuman anch antu ashimoka “mulong wa malejan mend” ni kwiyov apwitinau kudiay ndiy? (Mateu 7:28, 29) Dichuku dimwing “chisak chijim cha antu” chashala machuku masatu piswimp nend, pakad ap kwikal nich yakudia!—Marko. 8:1, 2.

      Mashakamin Mend

      16. Mu mulad ik wapanay Yesu ‘uman wa kashinsh’ anch ading amutakedil kudi manangu ma Nzamb?

      16 Mulad wa kasatu wamekeshay Yesu manangu ma Yehova, wadinga mashakamin mend. Manangu madia ma kusadil, makat kubudish yibudikin yiwamp. Mwin kwilej Jakobu wipula anch: “Mukach mwen mudi muntu ukweta manangu?” Kupwa wakula ku chipul chend, ni kulond anch: “Chifanyidin amekesh yom yiney ku mwom wend uwamp.” (Jakobu 3:13) Mutapu washakamay Yesu amwinend wapana ‘uman wa kashinsh’ anch ading amutakedil kudi manangu ma Nzamb. Tushinshikinany bil pa mutapu wamekeshay Yesu chitongijok chiwamp mu mashakamin mend ni mu yisal yend pantaliken ni antu akwau.

      17. Yom ik yimekeshina anch Yesu wadinga wisikena nawamp nakash mu mwom wend?

      17 Ov, wamen kal anch kuburen chitongijok chiwamp kukat kuyishikishang antu ku yisal yakad kufanyin? Mwaning kwisikan kwitining manangu. Mu kumekesh manangu, Yesu wading wisiken nawamp nakash. Wateka pa ndond ya kusambish yom ya muspiritu mu mwom wend. Wading ukwatikena nakash nich mudimu wa kulejan rusangu ruwamp. Walonda anch: “Wawiy mulong unezila.” (Marko 1:38) Yom ya kumujimbu yadingap ni usey ujim kudi ndiy, chimeken anch kadingap nich yom yivud ya ku mujimbu. (Mateu 8:20) Pakwez, kadingap muntu wikishina yom yawonsu mulong wa yitiyij yend. Mudi Tatukwend, udia “Nzamb wa musangar,” Yesu wading muntu wa musangar, ni wawejina ku musangar wa antu akwau. (1 Timote 1:11; 6:15) Pakumanganay ku musambu wa uruw—mu musambu mwadinga mizik, miminy, ni misangar—kadingap pinipa mulong wa kuyipish musambu. Pa chisu chapwa nviny, wakarumuna mem mikal nviny muwamp, wa “kusangarish michim ya antu.” (Kuseng 104:15; Yohan 2:1-11) Yesu witiya kuya kudi antu avud amutazukinanga yakudia, ni yisu yivud wasadila yisu mudi yiney mulong wa kulejan.—Luka 10:38-42; 14:1-6.

      18. Mutapu ik wamekeshay Yesu chitongijok chiwamp mu kuyisadil in kwilej end?

      18 Yesu wamekesha chitongijok chiwamp mu mutapu wend wa kuyisadil antu akwau. Ronganyin rend ra patok ra mwikadil wa antu ramukwasha kwikal ni chintongijok kanang pantaliken ni in kwilej end. Wading wij anch kadingap awanyidina. Chawiy lel, wajingunina ngikadil yau yiwamp. Wamana ukaliweny kanang mudiau amakundj inay apwitau kudi Yehova. (Yohan 6:44) Chikalap nchik kurumbuk kwau, Yesu wayichingejina. Mulong wa kumekesh anch wayichingejina chakin kamu, ndiy wayinkisha in kwilej end yisend yijim. Wayinkisha mudimu wa kulejan rusangu ruwamp, mulong wading ni ruchingej anch ading ni ukaliweny wa kuwanyish mudimu winou. (Mateu 28:19, 20) Mukand wa Midimu ulejen patok anch ashinshama mu kusal mudimu wayinkishau. (Midimu 2:41, 42; 4:33; 5:27-32) Chakin, Yesu wading nich manangu payichigejinay.

      19. Ov, mutapu ik wamekeshay Yesu anch ‘witudishila ni kwikepish mu muchim’?

      19 Mudi mutwamena mu Shapitre wa 20, Bibil utekining pamwing kwikepish, kwitudish ni manangu. Chakin kamu, Yehova udi chilikej chipandakenamu kuwap nakash pa chinech. Pakwez chidi nchik piur pa Yesu? Chikasikeshin mudi ik pa kuman kwikepish kwamekeshay Yesu mu kusal pamwing ni in kwilej end. Mulong wading muntu uwanyidina, wading uyipandakenamu. Pakwez, kayimanap in kwilej end mudi antu akad usey. Kakimbap kusal chakwel iyova kwikal a usey wa pansh ap akad kutwish kusal chom. Chinyim ni chinech, wading wij mipak yau ni kushimpish muchim pantaliken ni kurumbuk kwau. (Marko 14:34-38; Yohan 16:12) Ov, chidiap chovikena anch ap an akemp ading ni kwov nawamp kwikal pamwing ni Yesu? Chakin, amusangera mulong amumana mudi muntu ‘witudishila ni kwikepishil mu muchim.’—Mateu 11:29; Marko 10:13-16.

      20. Ov, mutapu ik wamekeshay Yesu kubangin mu kusal pantaliken ni mband umwing Mukamuchid wadinga ni mwan ukweta ayilembil?

      20 Yesu wamekesha kwikepish kwa Nzamb mu mutapu ukwau wa usey. Wadinga muntu muwamp, ap ukweta muchim uwamp anch chitwishikim mulong wa ranaken. Vurikany, chilakej, pa chisu chamwilembilay mband umwing Mukamichid chakwel amwoka mwanend mband wadinga nich ayilembil. Mu milad yisatu yishalijadina, Yesu wamekesha bil anch kakezap kumukwash—chakusambish, kamwakulap; chakaad, wamuleja kapamp kamwing anch kamutumap kuya kudi Akamichid, pakwez mulong wa kuya kudi in Yuda; ni chakasatu, kusutil ku kumwinkish chilakej chimekeshina chitongijok cha mutapu umwing. Pakwez, mband winou wadandamena, ni kumekesh uman wa ritiy rishimokishina. Ov, mutapu ik wakulay Yesu pa mulong winou wa pakampwil? Wasala chakin kamu yom yalonday anch kakusalap. Wamwoka mwan mband wa maku winou. (Mateu 15:21-28) Kwikepish kushimokishina, ov, kimwawiyap? Ni kangal wavuramenany anch kwikepish udi mufulandal wa manangu makin.

      21. Mulong wak tufanyidin kukasikesh kwimburij untu, mutapu wa kulond, ni mutapu wa kusal yom wa Yesu?

      21 Tukwet musangar mudi ik pa kwijik kusutil ku Rusangu Ruwamp, yom yalonday ni yasalay muntu winou ukweta manangu nakash kupandakanamu antu a yisu yawonsu! Vurikany anch Yesu wading umumekeshin Tatukwend mu mutapu uwanyidina. Anch twimburij untu, mutapu wa kulond ni mutapu wa kusal yom wa Yesu, tukukudish manangu madiokila mwiur. Mu shapitre udia kurutu, tukuman mutapu tukutwisha kusadil manangu ma Nzamb mu mwom wetu.

      a Pa chirung cha Bibil, ansongamabay ayisadila mulong wa kutung misong ya yikumbu, kusal yitwam ni yom ya kudim nich. Piur pa Yesu, Justin Martyr, wafunda mu chitot cha kaad cha mivu C.C., anch: “Padingay pakach pa antu, wasala yom ya kutung nich misong ya yikumbu: yom kushalijan ya kudim nich ni mutond yikatau kuyiswik angomb padiminau.”

      b Dizu dia Grek dikarumwinau anch “kwiyakamish” dirumburikin “kuzuwol mu yitongijok.” Mudi mudisadidilau mu Mateu 6:25, disambidin wom wibombina ni kwakam kukata kuzuwol ap kwauril yitongijok, ni kudiosh chisambu mu mwom.

      c Chawiy lel, kukimbijol kwa in siyans kwalejana anch yakamish yipandakena ni kupwitijan kukash yikutwish kututek mu ubaj wa mayej ma rudung ni mayej makwau makutwisha kwiswipish mwom wa muntu.

      Yipul ya Kutongijokin

      • Jinswir 8:22-31 Ov, mutapu ik wambatena yom yilondinau piur pa manangu mamekeshinau mudi muntu ni yilondinay Bibil piur pa Mwan kapokal wa Yehova?

      • Mateu 13:10-15 Ov, mutapu ik uwamp wamekesha yishimu ya Yesu mwikadil wa michim ya in kumutesh?

      • Yohan 1:9-18 Ov, mulong wak watwishay Yesu kumekesh manangu ma Nzamb?

      • Yohan 13:2-5, 12-17 Ov, yom ik yamekeshay Yesu, ni dilejan ik diayinkishay atwimbuy end?

  • Ov, Umekeshining mu Mwom Wey “Manangu Madiokila Mwiur”?
    Sejany Piswimp Kudi Yehova
    • Mband umwing wilejin Bibil ni mikand yikwau yimedina pa Bibil mulong ikal ni manangu ma nzamb

      SHAPITRE 22

      Ov, Umekeshining mu Mwom Wey “Manangu Madiokila Mwiur”?

      1-3. (a) Ov, mutapu ik wasadinay Salomon manangu mamwing mashimokishena mulong wa kupwish kupwitijan kwa amband aad? (b) Ov, chom ik chashilayimu Yehova kutwinkish, ni yipul ik tukutwisha kwiyipul?

      KWADING mulong umwing ukash—amband aad ading akat kupwitijan mulong wa mwan. Amband inay ading mu chikumbu chimwing, ni awonsu aad avala mu machuku minima an amakundj. Mwan umwing wafa, ni katat muntu ni muntu wasambisha kulond anch mwan udia mwom ndiya mwanend kamu.a Kwadingap muntu ap umwing wamana mutapu yom yiney yashikena. Aya pamwing ap ku dirumburish dikemp diakanganya kupwish mulong winou. Kupwa atwala mulong winou kudi Salomon, mwant wa in Isarel. Ov, ndiy wela kutwish kujingunin uyakin?

      2 Kupwa kwa kutesh mutapu wadingau amband inay ni kutadikijan, Salomon wita chakwel amuletina mpak ya musamun. Wayileja anch amukatula mwan udia mwom pakach chakwel apana kudi muntu ni muntu chikunku chend. Kapamp kamwing makwend a mwan wamuleja mwant anch apana mwan winou—mwanend mukatish—kudi mband mukwau. Pakwez mband mukwau wadandamena kulond anch amukatula mwan winou pakach. Salomon washikena ku kwijik uyakin. Wading wij mutapu ukwetingay maku riy pantaliken ni mwan udiokila mu divumu diend, ni wasadila ronganyin riner mulong wa kupwish kupwitijan kwinoku. Tong bil pa mutapu wovay mband winou pamuchirishinau mwanend kudi mwant Salomon ni kulond anch: “Mband ou ndiy kamu makwend.”—1 Ant 3:16-27.

      3 Ov, chadingap chisal cha manangu? Pateshau antu mutapu wapwishay Salomon mulong winou, awonsu asambisha kumulimish nakash, “mulong amana anch, manangu ma Nzamb mading mwi ndiy.” Mwaning, manangu ma Salomon mading chakin kamu chipan cha Nzamb. Yehova wamwinkisha “manangu ni ronganyin.” (1 Ant 3:12, 28) Pakwez, chidi nchik kud etu? Ov, tukutwish niyetu kutambul manangu ma Nzamb? Mwaning, ku umutakel wa Nzamb, Salomon wafunda anch: “[Yehova] ndiy ukata kupan manangu.” (Jinswir 2:6) Yehova washilamu anch ukupan manangu—ukaliweny wa kusadil ronganyin nawamp—kudi antu ayikimbina nich kashinsh. Ov, mutapu ik tukutwisha kutambul manangu ma mwiur? Ni mutapu ik tukutwisha kumasadil mu mwom wetu?

      “Tambul Manangu”—Ov, Mutapu ik?

      4-7. Ov, yom ik yinying yikutwisha kutukwash chakwel tutambula manangu?

      4 Ov, chifanyidin kwikal nich manangu ap kwilej nakash mulong wa kutambul manangu ma Nzamb? Bwat. Yehova usotining kutwinkish manangu mend chikalap nchik mashakamin ap kwilej kwetu. (1 Korint 1:26-29) Pakwez tufanyidin kwikasikesh, mulong Bibil ulondin anch “tambul manangu.” (Jinswir 4:7) Ov, mutapu ik tukutwisha kusal mwamu?

      5 Chakusambish, tufanyidin kumwov Nzamb wom. Jinswir 9:10 jilejen anch: “Kumwov [Yehova] wom diawiy disambishil dia manangu! Wom wa Nzamb wawiy mufulandal wa manangu makin. Mulong wak? Vurikany anch manangu kudi kusadil kuwamp kwa ronganyin. Chawiy lel kumwov Nzamb wom kudiap kuzal kurutu kwend, pakwez kudi kumulimish ni kumuchingejin. Wom winou udi uwamp ni ubachikina ku yisal. Utubachikin ku kusal yom yikwatijadina nich ronganyin retu ra rusot ra Nzamb ni mitapu yend ya kusal yom. Yawiy njil ya manangu, mulong kuziyil ku yany ya Nzamb kuletining ching yiyukish kudi antu akata kuyilondul.

      6 Cha kaad, tufanyidin kwikepish. Chitwishikinap kwikal nich manangu ma Nzamb pakad kwikepish. (Jinswir 11:2) Ov, mulong wak? Anch tudi in kwikepish, tukwikal kwitiy anch tukwetap yakul ku yipul yawonsu, yitongijok yetu yidiap chisu chawonsu yakin, ni tuswiridin kwijik yisotinay Yehova pa milong kampand. Yehova “ukat kuyipompat in kwibaz,” pakwez usotining kupan manangu mend kudi in kwikepish.—Jakobu 4:6.

      Chakwel tutambula manangu ma Nzamb, tufanyidin kusal usu wa kumakimbijol

      7 Chom cha kasatu cha usey chidi kwilej Dizu dia Nzamb diafundau. Manangu ma Yehova amamekesha mu Dizu diend. Chakwel twikala ni manangu minam, tufanyidin kusal usu wa kumakimbijol. (Jinswir 2:1-5) Chom chikwau cha kanying chidi malembil. Anch twadandamen kwit manangu ma Nzamb mu malembil nich muchim umwing, ukez kutwinkish chakin kamu. (Jakobu 1:5) Ukez kwakul kand ku malembil metu pitukata kumwit spiritu wend. Ni spiritu wend ukez kusal anch tutwisha kutan yitongijok ya usey mu Dizu diend chakwel tupwisha milong, twipuka ubaj, ni tukwata mipak ya manangu.—Luka 11:13.

      8. Ov, mutapu ik chikutwisha kumekan patok anch twatambwil chakin kamu manangu ma Nzamb?

      8 Mudi mutwamena mu Shapitre wa 17, manangu ma Yehova mudi ma kusadil. Anch twamatambula chakin kamu, mafanyidin kumekan mu yisal yetu. Kambuy Jakobu wisambina piur pa mabuj ma mekeshina manangu ma Nzamb pafunday anch: “Manangu madiokila mwiur madi zwang, makwet chisambu, ni kwitudish, ni kwovijan, mizwil nich riy ni yisalijok yiwamp, wakad kasolikany ap rubabek.” (Jakobu 3:17) Pitukeza kwisambin pa milad yiney ya manangu ma Nzamb, tukutwish kwiyipul ayinetu anch, ‘Ov, manangu ma mwiur mamekening mu mwom wam?’

      “Madi zwang, makwet chisambu”

      9. Ov, chom ik chirumburikina kwikal zwang, ni mulong wak kwikal zwang kufanyidin kwikal mwikadil wa kusambish pakach pa mikadil ya manangu?

      9 “Madi zwang.” Kwikal zwang kurumburikin kwikal wakad kwijond mukach ap pol. Ap anch Bibil ujimbwiling manangu pamwing ni muchim, pakwez manangu ma mwiur makutwishap kwandam mu muchim ukweta yitongijok, maku, ni yibachikin yijondila. (Jinswir 2:10; Mateu 15:19, 20) Pakwez, anch muchim wetu udi zwang—ap anch tudi antu akad kuwanyin—tukutwish ‘kudiokal ku kuyip, ni kusal uwamp.’ (Kuseng 37:27; Jinswir 3:7) Chawiy chasala anch Jakobu ateka kwikal zwang pa ndond ya kusambish mudi mwikadil wa manangu. Chawiy lel, anch tudiap zwang mu manangu ni muspiritu, ov, mutapu ik tukutwisha kumekesh chakin kamu mikadil yikwau ya manangu ma mwiur?

      10, 11. (a) Ov, mulong wak chidi cha usey kwikal in chisambu? (b) Anch waman anch wamurumbukinang mbay ney mukaritiy, ov, mutapu ik ukutwisha kumekesh anch udi mwin chisambu? (Tal kand mazu ma kwishin.)

      10 “Makwet chisambu.” Manangu ma mwiur makat kutubachik ku kwikal ni chisambu, chidia dibuj dia Nzamb dia mu spiritu. (Galatia 5:22) Tukwikasikesh chakwel twipuka kuyipish ‘chisambu chitukasina’ chiyitekina antu a Yehova pamwing. (Efes 4:3) Tusadining kand usu wetu wawonsu mulong wa kuchirish chisambu chinech anch chakangany kwikalaku. Mulong wak chidi cha usey? Mulong Bibil ulejen anch: “Shakamany mu chisambu. Chad Nzamb wa rukat ukata kupan chisambu chend ukwikal ni yenen.” (2 Korint 13:11) Anch twadandamen kushakam mu chisambu, Nzamb wa chisambu ukez kwikal niyetwetu. Mutapu tushakamina ni ambay netu in kwifukwil ukwet usu nakash piur pa urund wetu ni Yehova. Ov, mutapu ik tukutwisha kumekesh anch tukatin chisambu? Shinshikin chilakej chinech.

      11 Ov, chom ik ufanyidina kusal anch umen anch wamurumbukinang mbay ney mukaritiy? Yesu walonda anch: “Anch usotil kupan yakupesh yey kudi Nzamb pa chintamb, kwinikwa anch wavurik anch: ‘Mwanamakwam mu ritiy ukwet mulong ni yamam,’ shang yakupesh yey pa chintamb. Yang swa, ukachakulany nend mwanamakwey wa mu ritiy, chad uchirik lel ni kupan yakupesh yey kudi Nzamb.” (Mateu 5:23, 24) Ukutwish kusadin chiyul chinech mu kuya bil kumutal mukadivar ney. Mulong wak? Mulong wa ‘kuchakul’ nend.b Chawiy lel, ufanyidin kwitiyij anch wamurumbukinang kangal watadik. Anch wamusejin mulong wa kutek chisambu pakach pen ni walam mwikadil winou, ukutwish pamwing ap kupwish milong, kwit dilikishin, ni kumulikishin. Mu kukimb chisambu ukumekesh anch akutakedil kudi manangu ma Nzamb.

      ‘Kubangin, ni [Kuziyil]’

      12, 13. (a) Ov, chom ik chirumburikina dizu “kwitudish” diasadinau mu Jakobu 3:17? (b) Ov, mutapu ik tukutwisha kumekesh anch tudi in kuyibangin antu akwau?

      12 “Kubangin.” Ov, chirumburikin ik kubangin? Kukwatijan ni in kwilej Bibil amwing, dizu dia Grek diakarumunau anch ‘kubangin’ mu Jakobu 3:17 dikasiken kudikarumun. In kukarumun amwing asadina mazu mudi “uwamp,” “ushimpishina muchim,” ni “mwin kuyibangin akwau.” Mazu mamwing ma kwishin ma Traduction du monde nouveau mamekeshin anch dizu dined dirumburikin anch “kubangin.” Ov, mutapu ik tukutwisha kumekesh anch mulad winou wa manangu ma mwiur usadil mu mwom wetu?

      13 Filip 4:5 ulejen anch: “Mekeshany muchim wa kwitudish [kubangin] kudi antu awonsu.” Bibil mukwau ulejen anch: ‘Ikalany in kubangin.’ Chirumburikinap anch tufanyidin kuman yom mudi mutuyimena ayinetu; chidi mutapu utumenau kudi antu akwau, mutapu utwijau. Muntu uyibangidina antu akwau kadiap muntu ukata kulondul chisu chawonsu kachijil ni kachijil ap kusot ching anch akwau asala yom mu mutapu usotinay. Pakwez, uding tayad mulong wa kuyitesh akwau ni anch chitwishikin, kusal yom yisotinau. Udi kand muwamp, ushicha nawamp ni antu akwau. Anch mwikadil winou udi wa usey kudi in Kristu awonsu, udi kand wa usey pakampwil kudi amakurump. Kuyibangin antu akwau kusadining anch chiswapala kuyisejin amakurump. (1 Tesalonik 2:7, 8) Tufanyidin kwiyipul ayinetu anch: ‘Ov, nijikening mudi muntu mwin kuyimbangin antu akwau, ni muwamp?’

      14. Ov, mutapu ik tukutwisha kumekesh anch tukat ‘kuziyil’?

      14 ‘Kuziyil.’ Dizu dia Grek diakarumunau anch ‘kuziyil’ didiap ndond yikwau mu Mikand ya Grek ya win Kristu. Kukwatijan nich mwin kwilej Bibil umwing, dizu dined “akat kudisadilang mulong wa kukand kwa amasalay.” Dikwet chitongijok cha “kwikal uswapela kutesh’ ni “kwikal muntu uziyidila.” Muntu utakedilau kudi manangu ma mwiur udi tayad ku kuziyil ku yom yilejenay Bibil. Kadiap muntu wijikena mudi muntu wimedina kusu pa mipak yend ni ulikina kutesh yiyul yakad kukwatijan ni yitongijok yend. Pakwez, ukat kukarumuk anch amulej kusutil ku Mukand wa Nzamb anch warumbukang ap widimbang. Ov, mwawiy mukwijau kudi antu akwau?

      “Mizwil Nich Riy ni Yisalijok Yiwamp”

      15. Ov, riy chom ik, ni mulong wak ajimbwil pamwing “riy” ni “yisalijok yiwamp” mu Jakobu 3:17?

      15 “Mizwil nich riy ni yisalijok yiwamp.”c Riy chidi chom chimwing cha usey nakash cha manangu ma mwiur, mulong alondin anch manangu minam “mizwil nich riy.” Mu verse winou ajimbwil “riy” ni “yisalijok yiwamp” pamwing. Chidi chom chiwamp, mulong mu Bibil, riy rimekeshining yisu yivud kuyibangin antu akwau, rusot ra kumekesh yisalijok yiwamp nakash. Buku umwing urumburil riy anch “ridi rineng rikatay muntu kwov mulong wa mar ma muntu mukwau ni usu usadinay mulong wa kumukwash.” Chinech chimekeshin anch, manangu ma mwiur madiap matalela ap ma kutongin kusu mu manangu. Pakwez, madi ma chirungul, ma kashinsh ni madiokila mu muchim. Ov, mutapu ik tukutwisha kumekesh anch tukwet riy?

      16, 17. (a) Kuwejaku ku rukat tukweta kudi Nzamb, ov, chom ik chitubachikina kwipan mu mudimu wa kulejan ni mulong wak? (b) Ov, mu mitapu ik tukutwisha kumekesh anch tukwet chakin kamu riy?

      16 Mutapu wa usey nakash udi kusutil ku kulejan rusangu ruwamp ra Want wa Nzamb kudi antu akwau. Ov, chom ik chitubachikina kusal mudimu winou? Cha kusambish chidi rukat ritukweta kudi Nzamb. Pakwez riy ni ranaken ra kuyikwash antu akwau yitubachikin kusal mwamu. (Mateu 22:37-39) Antu avud nlel “aziyil ni ajilijil mudi amikoku akad kafung.” (Mateu 9:36) Akat kuyidiul ni kuyikadish amputames kudi atufung a marelijon ma makasu. Mudi chibudikin, kijap umutakel wa manangu udia mu Dizu dia Nzamb ap yiyukish yikezau kulet piswimp ap kudi Want pa divu. Chawiy lel, anch twashinshikin pa maswir ma muspiritu ma antu atunyingumokina, muchim wetu wa riy utubachikin kusal usu wetu wawonsu mulong wa kuyilej rutong ra rukat ra Yehova.

      Ambay a uruw amukwashin nambaz umwing ipal mu kumuridekin yom yimwing ni amwinkishin yakudia

      Anch twayovil antu akwau riy, ap ranaken tukumekesh anch tukwet “manangu ma mwiur”

      17 Ov, mu mitapu ik yikwau tukutwisha kumekesh anch tukwet riy? Vurikany chishimu cha Yesu cha mwin Samaria watana muntu umwing walalang kal ku mutambu wa njil, wiyau ni kumubul. Pamumanay, mwin Samaria “wamwovila riy,” wamukasa pa yitat ni wamwoka. (Luka 10:29-37) Ov, chilakej chinech chimekeshinap anch kwikal ni riy kudi kuyikwash antu adia mu mar? Bibil utulejin anch tufanyidin “kusal nawamp kudi antu awonsu, pakwez kupandakan kudi anamakwetu in ritiy.” (Galatia 6:10) Chilakej, mbay netu ipal mukaritiy ukutwish kuiswir kwikal nich mutapu wa kuya ku yikumangan ya win Kristu. Mwadiamufu ukutwish kwikal nich kuswir kwa kumukwash kurijek chikumbu chend. (Jakobu 1:27) Mukadivar uziyina ukutwish kuswir kutesh “dizu diwamp” chakwel dimukasikesha. (Jinswir 12:25) Mu kumekesh riy mu milad yiney, tukat kupan uman anch manangu ma mwiur masadil chakin kamu mu mwom wetu.

      “Wakad Kasolikany ap Rubabek”

      18. Anch atutakedil kudi manangu ma mwiur, ov, chom ik tufanyidina kudiosh mu michim yetu, ni mulong wak?

      18 “Wakad kasolikany ap rubabek.” Manangu ma Nzamb makwetingap katond ka chikit ap chibud cha wan a ngand. Muntu utakedilau nich manangu minam ukat kwikasikesh kwipuk yibachikin yawonsu ya kumekesh katond. (Jakobu 2:9) Tukutwishap kumusadin muntu umwing uwamp kuyipandakamu akwau mulong wa shikol jend ja piur, mulong ukwet nfalang jivud ap mulong wa chisend chikwetay mu chikumangen; tukutwishap kuyisend pakad usey ambay netu akaritiy, ap anch kadiap ampich. Anch Yehova washiken ku kuyimekeshin rukat rend, chinech chimekeshin anch tufanyidin niyetu kuyimekeshin rukat retu.

      19, 20. (a) Ov, dizu dia Grek diakarumunau anch “rubabek” diadinga dirumburikin ik? (b) Ov, mutapu ik tukutwisha kumekesh ‘kukatijan nau anamakwetu in Kristu,’ ni mulong wak chinech chidi cha usey?

      19 “[Wakad] rubabek.” Dizu dia Grek diakarumunau anch “rubabek” dikutwish kwisambin piur pa “muntu usengena disengan kampand.” Pasak, in kusengan in Grek ni in Rom adjala mikish yijim padingau ni kusengan. Chawiy lel, dizu dia Grek diasadinau anch “rubabek” disambidina piur pa muntu wading usadidila mukish mu masengan mulong wa kudimban. Mwikadil winou wa manangu ma Nzamb ufanyidin kwikal ni chibachikin pa mutapu tushicha ni ambay netu akaritiy ni mutapu twiyovila piur pau.

      20 Kambuy Pita walejana anch ‘kuziyil kwetu ku uyakin’ kufanyindin kwikal kwa ‘kukatijan nich rukat rakin.’ (1 Pita 1:22) Mwaning rukat retu pantaliken ni akadivar netu rifanyidinap kwikal ching kusu ra ku mes bwat. Tufanyidinap kudjal mikish ap kusengan mulong wa kuyidimb antu akwau. Rukat retu rifanyidin kwikal rakin, ni ridiokila mu muchim. Anch twasal mwamu, ambay netu akaritiy akez kutuchingejin, mulong akez kuman anch tudi mutapu tumekeninga ku mes mau. Ukashinsh winou ukat kukasikesh urund wakin pakach pa in Kristu ni ukwashin kutek mwikadil wa kuyichingejin akwau mu chikumangen.

      “Lam Manangu Makin”

      21, 22. (a) Ov, mutapu ik wakanganyay Salomom kulam manangu? (b) Ov, mutapu ik tukutwisha kulam manangu, ni mutapu ik tukeza kutaninamu anch twasal mwamu?

      21 Manangu ma Nzamb chidi chipan chidiokila kudi Yehova, chitufanyidina kulam. Salomon walonda anch: “Mwanam ikundj, lam manangu makin ni kashinsh.” (Jinswir 3:21) Cha ushon, mulong Salomon amwinend wakanganya kusal mwamu. Washala nich manangu palamay muchim wa kuziyil. Pakwez kwinsudiel amband end avud angendj ashikena ku kudiosh muchim wend ku difukwil dishitwila dia Yehova. (1 Ant 11:1-8) Chamushikena Salomon kwinsudiel chamekesha anch kuburen kusadin nawamp manangu kudiap kwa usey.

      22 Ov, mutapu ik tukutwisha kulam manangu? Kusutil ku kutang Bibil pakad kujing ni mikand yimedina pa Bibil yiletinau kudi “kashalapol ushishamena ni kubabal” ni kwikasikesh kusadil yitukata kwilej. (Mateu 24:45) Tukwet mayingish mavud matubachikina kusadin manangu ma Nzamb. Tukwikal nich mwom uwamp nlel unou. Ni tukutwish “kutambul mwom udia wakin”—mu mangand masu ma Nzamb. (1 Timote 6:19) Cha usey nakash, kukudish manangu ma mwiur kukat kutusejish nakash piswimp ni musul wa manangu mawonsu, Yehova Nzamb.

      a Kukwatijan nich 1 Ant 3:16, amband inay aad ading a kusochik. Etude perspicace des Ecritures (Wapalangeshau kudi Atuman a Yehova) ulondin anch: “Amband inay ading pamwing ap a kusochik, kasalap mwamu mulong wa kukimb nfalang bwat, pakwez amband inay asala yitil ya usund, ading in Yuda ap Angendj.”

      b Dizu dia Grek diakarumunau anch “ukachakulany” didiokil ku dizu dirumburikin anch “‘kutenchik yom, kukarumuk,’ dirumburikin kand anch, ‘kutek chisambu.’” Chawiy lel rutong rey ridi ra kukarumuk, kudiosh anch chitwishikin rukuny ridia mu muchim wa muntu uwarumbukina.—Rom 12:18.

      c Bibil mukwau ukarumwin mazu minam anch ‘mizwil sens ni riy ni mabuj mawamp.’—Testament Musu ni Kuseng.

      Yipul ya Kutongijokin

      • Kuvurik Yijil 4:4-6 Ov, mutapu ik tukutwisha kumekesh anch tukwet manangu?

      • Kuseng 119:97-105 Ov, mutapu ik tukutwisha kutaninamu anch twilej ni kusadil Dizu dia Nzamb?

      • Jinswir 4:10-13, 20-27 Ov, mulong wak tuswiridining kutambul manangu ma Yehova?

      • Jakobu 3:1-16 Ov, mutapu ik ukutwishau in Kristu atekinau mudi akurump mu chikumanen kumekesh anch akwet manangu?

Mikand ya Uruund (1999-2026)
Budik
Andam
  • Uruund
  • Kwangan
  • Yom ukatina
  • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
  • Mbil ja Kusadin
  • Mbil ja Ujindj
  • Paramètres de confidentialité
  • JW.ORG
  • Andam
Kwangan