Watchtower INTANƐT SO NWOMAA AKORAEƐ
Ɛwɛnenɛ Waen
INTANƐT SO NWOMAA AKORAEƐ
Sehwi
@
  • á
  • ã
  • ɔ́
  • é
  • ɛ̃
  • ɛ́
  • ɛ
  • ɔ
  • BIBLE
  • NWOMAA NE VIDIO AHOROƐ
  • ASAFO NHYIAMU AHOROƐ
  • w23 May krb. 20-25
  • Ɔdɔ Bɔ Ɔwɔ Agyaa Nu Ne, Ɔte Kyɛ Sẽe. Nnɛmaa Onua

Vidio biala nne bɔ ɛyele nanu.

Yɛsrɛ wɔ, vidio ne wangora bukye.

  • Ɔdɔ Bɔ Ɔwɔ Agyaa Nu Ne, Ɔte Kyɛ Sẽe. Nnɛmaa Onua
  • Ɛwɛnelɛ Waen - Ɔkã Yehowa Ahennie Nanwo Dwirɛ (Bɔ Yesũa Ɔ)—2023
  • Edwirɛti Mmaamaa
  • Nningyein Bɔ Ɔne Ye Te Pɛ Ɔ
  • ƐMƆYERE ƐMƆNWO KYƐ ƐMƆKOPINGYÉ YEHOWA
  • ƐMƆBƆ NU BƐYƐ NNINGYEIN
  • ƐMƆNYA OBUO BƐMA ƐMƆNWO
  • Ɛkɔyɛ Sɛɛ Na W’abusua Anya Anigye?—Bue 1
    Nya Asetena Nu Anigye Daa!​—Nwomaa Bɔ Bɛfa Besua Bible
Ɛwɛnelɛ Waen - Ɔkã Yehowa Ahennie Nanwo Dwirɛ (Bɔ Yesũa Ɔ)—2023
w23 May krb. 20-25

ADESŨA BƆ ƆTƆ SO 23

Ɔdɔ Bɔ Ɔwɔ Agyaa Nu Ne, Ɔte Kyɛ Sẽe. Nnɛmaa Onua

“Ehurolɛ nzramaa te sẽe nzramaa bɔ ɔsɔ wuronyiwuronyi ɔ.”—EDW NU. 8:6.

DWEIN 131 “Nea Onyankopɔn Aka Abɔ Mu”

BƆ YƐBAASŨA Ɔa

1. Sɛɛ yeɛ Bible ne kã ehurolɛ nwo dwirɛ ɔ?

KYƐBƆ bible ne kã ehurolɛ nwo dwirɛ ne, ɔkã ahõne paa. Ɔkã kyɛ: “Ehurolɛ nzramaa te sẽe nzramaa bɔ ɔsɔ wuronyiwuronyi ɔ. Nzue pẽe ngɔhora ngonua ehurolɛ, yeɛ asue pẽe ngɔhora ngɔma ɔngɔmono.”b (Edw Nu. 8:6, 7) Sɔ dwirɛ he kɔ ma bɛbɔ bagya ne paa, ofikyɛ ɔmaa benwu kyɛ, bɛkɔhora bekonya ɔdɔ bɛkɔma bɛnwo daa.

2. Sɛ bɛbɔ bagya ne kɔhɔso konya ɔdɔ bɛkɔma bɛnwo a, nzu yeɛ odikyɛ bɛyɛ ɔ?

2 Odikyɛ bɛbɔ bagya ne yere bɛnwo kora ná bahɔso banya ɔdɔ bama bɛnwo. Agyaa te kyɛ sẽe bɔ ebie asɔ ɔ, odikyɛ sona ne kɔso fa eyein wura sẽe nanu, kyɛbɔ ɔkɔyɛ a, ongonua ɔ. Sɔ ala yeɛ bɛbɔ bagya ne koso, odikyɛ bɛyere bɛnwo kyɛ bɛkɔhɔso bekonya ɔdɔ bɛkɔma bɛnwo ɔ. Sɛ bannyɛ sɔ a, ɔdɔ bɔ bele bɛma bɛnwo ne, ɔkɔhɔ ase. Bɔ ɔmaa ɔba sɔ ne bie yeɛ ole kyɛ, ebia né besikanzɛm ayɛ basaa, anwonyerɛ abɔ benu kõ, anaa ebia né bɛtete bɛmaamɔ. Yede sɛ agya a, ɔkɔyɛ sɛɛ né ahɔso anya ɔdɔ ama ɛye, anaa ehũ? Wɔ adesũa he anu ne, yɛkɔnea nningyein nzã bie bɔ ɔkɔhora kɔboka wɔ maa ɛkɔyɛ sɔ ɔ.c

ƐMƆYERE ƐMƆNWO KYƐ ƐMƆKOPINGYÉ YEHOWA

Brienzua bie ne ɔye bɛbɔ mbaeɛ, na wasɔ ɔye ne sa. Foto bɔ ɔboka so ne te Yosef ne ɔye Mary bɔ bɛbɔ mbaeɛ ɔ, na Yosef asɔ Mary sa.

Yosef ne Mary bɔle nu sõne Yehowa. Sɔ ala yeɛ ɛmɔ bɔ ɛmɔ agya ne, ɛmɔkɔhora bekosuesũa bɛ ɔ (Nea ngyekyɛmuɛ 3)

3. Sɛ bɛbɔ bagya ne yere bɛnwo suesũa Yehowa a, sɛɛ yeɛ ɔkɔboka bɛ maa bɛkɔhɔso bekonya ɔdɔ bɛkɔma bɛnwo ɔ? (Nworɛ Dwirɛhanɛniɛ 4:12) (Nea foto ne koso.)

3 Sɛ bɛbɔ bagya ne kɔhɔso konya ɔdɔ kɔma bɛnwo a, sana bɛyere bɛnwo kyɛ bɛkɔhɔso bekopingyé Yehowa. Sɛ bɛyɛ sɔ a, sɛɛ yeɛ ɔkɔboka bɛ wɔ bɛ agyaa nanu ɔ? Yehowa yeɛ ɔhyehyɛle agyaa ɔ, yeti sɛ bɛbɔ bagya ne kɔso fa ye afutuo bɛyɛ adwuma a, ɔkɔboka bɛ maa bekogyina ɔhaw biala bɔ beyia ye wɔ bɛ agyaa nanu ne noa. Ɛhe kɔmaa bɛkɔhɔso bekonya ɔdɔ bɛkɔma bɛnwo. (Kenga Nworɛ Dwirɛhanɛniɛ 4:12.) Sɛ ebie yere yenwo suesũa Yehowa a, ɔmaa onya subaen bie te kyɛ, anwuvoinnwunɛ, aboterɛ, ɔne bɔne fakyɛ. (Ɛfe. 4:32–5:1) Yeti, sɛ bɛbɔ bagya ne nya sɔ subaen he bie a, ɔkɔmaa bɛkɔhɔ so bekonya ɔdɔ bɛkɔma bɛnwo. Aliemaa brasua bie bɔ bɛfrɛ ye Lena bɔ wagya kɔbo afoɛ 25 ɛhe ne, ɔhãne kyɛ: “Sɛ ebie le subaen pá a, ɔmaa ekuro ye dwirɛ, na ebu ye paa.”

4. Nzuati yeɛ Yehowa fawurale Yosef ne Mary sa kyɛ, bɛtete Yesu bɔ né ɔkɔɔyɛ Mɛsaya ne ɔ?

4 Ɛmɔma yɛnea ɛhe anwo nneasoɛ kãa wɔ Bible nanu. Bɛbɔ né bɛte David bosofoɛ mukoraati ne, Yosef ne Mary yeɛ Yehowa fawurale bɛsa kyɛ bɛtete Yesu bɔ né ɔkɔɔyɛ Mɛsaya ne ɔ. Nzuati ɔ? Né Yosef ne Mary dɔ Yehowa, yeti né Yehowa se kyɛ sɛ ɔfa sɔ adwuma ne wura bɛ sa a, bɛkɔhora bɛkɔyɛ ye kama. Yede ɛmɔ bɔ ɛmɔ agya ne, nzu yeɛ ɛmɔkɔhora bekosũa bekofi Yosef ne Mary dwirɛ nanu ɔ?

5. Sɛ egya braa a, nzu yeɛ ɛkɔhora kosũa kofi bɔ Yosef yɛle nanu ɔ?

5 Né Yosef te ebie bɔ otie Yehowa mmerɛ biala, yeti sɛ Yehowa kã kyɛ ɔyɛ nikyeebie a, né ɔyɛ ye ndɛ. Yenwo nneasoɛ yeɛ ole kyɛ, Yehowa nate ye abɔfo so mane Yosef akwangyerɛ pɛen nzã. Yemukoraati nu ne, otiele ɔmva yenwo kyɛ né ɔyɛ se ma ye ne. (Mat. 1:20, 24; 2:13-15, 19-21) Afei koso, Yosef bɔle Mary nwo waen, na ɔbokale ye maa onyane nningyein bɔ ohia wɔ asetena nu. Ɛhe mukoraati bɔ Yosef yɛle ne kyire kyɛ né otie Yehowa, na ɛhẽne maa ɔye Mary hurole ye paa. Yeti sɛ egya braa a, yɛsrɛ wɔ, kɔso fa Bible nu afutuo yɛ adwuma mmerɛ bɔ esi gyinayɛɛ bie ne.d Sɛ ɛyɛ sɔ a, okyire kyɛ esuesũa bɔ Yosef yɛle ne. Sɛ ɔyɛ se ma wɔ pó na sɛ emia wɔnye yɛ sɔ a, ɔkɔmaa ɛmɔnye kɔgye wɔ agyaa nanu. Aliemaa brasua bie bɔ ɔwɔ maen bie bɔ bɛfrɛ ye Vanuatu nu bɔ wagya kɔbo afoɛ 20 ne, ɔhãne kyɛ: “Sɛ mehũ si gyinayɛɛ bie wɔ abusua nanu, ná sɛ ɔfa Bible nu afutuo yɛ adwuma a, ɔmaa mebu ye paa, ofikyɛ mese kyɛ okosi gyinayɛɛ pá bɔ ɔkɔboka yɛ abusũa ne ɔ.”

6. Sɛ egya bĩaa a, nzu yeɛ ɛkɔhora kosũa kofi bɔ Mary yɛle nanu ɔ?

6 Né Mary te ebie bɔ ole gyidie paa. Bɔ ɔmaa onyane sɔ gyidie ne yeɛ ole kyɛ, né yebɔbɔ wayɛ nhyehyɛɛ bɔ ɔfa sũa Yehowa nwo nikye ɔ. Ɛhẽne ati, né ɔse Twerɛnzɛm nanu paa. (Luka 1:46) Afei koso, Yehowa nwo nikyee bɔ osũa ne, né ɔdwenedwene yenwo. (Luka 2:19, 51) Ɔnate ɛhe bɔ Mary yɛle nati, ɔmaa ɔɔyɛle brasua pá, yeti ohũ nye gyele yenwo paa. Ɛnnɛ, mmrasua pẽe bɔ mmɔden kyɛ bekosuesũa bɔ Mary yɛle ne wɔ bɛ agyaa nu. Benu kõ yeɛ ole aliemaa brasua bie bɔ bɛfrɛ ye Emiko. Ɔhãne kyɛ: “Nde sigyaniɛ ne, né mayɛ nhyehyɛɛ bɔ mefa mesũa nikyee ɔ. Nakoso ngyale ne, ɔnate kyɛ né mehũ yeɛ odi anyunu maa yɛyɛ abusũa soen nati, né nyɛlle nhyehyɛɛ biala bɔ me bɔbɔ mefa mesũa nikyee ɔ. Ɔwale sɔ ne, nwuni kyɛ gyidie bɔ nne ye wɔ Yehowa nu ne, wahɔ ase. Yeti nwuni kyɛ odikyɛ meyere menwo mepingyé Yehowa. Kesaalae, mayɛ nhyehyɛɛ bɔ mebɔbɔ mefa mekenga Bible ne, ná medwenedwene yenwo ɔ, na mebɔ mbaeɛ koso.” (Gal. 6:5) Yeti, sɛ ɛte brasua bɔ agya a, yɛsrɛ wɔ, yere wɔnwo kyɛ ekopingyé Yehowa. Sɛ ɛyɛ sɔ a, ehũ nye kɔgye wɔnwo paa, na ɔkɔye wayɛ.—Any. 31:30.

7. Sɛ bɛbɔ bagya ne suesũa bɔ Yosef ne Mary yɛle ne a, sɛɛ yeɛ ɔkɔboka bɛ maa bɛkɔbɔ nu bɛkɔsõ Yehowa ɔ?

7 Né Yosef ne ɔye Mary suro Yehowa paa, yeti nningyein bɔ ɔfa Yehowa sõen nwo ne, né bɛbɔ nu bɛyɛ. Ebie yeɛ ole kyɛ, né bɛkɔ asɔre awuro berɛ bɛkɔsõ Yehowa. (Luka 2:22-24, 41; 4:16) Nakoso sɛ né Yosef ne Mary kɔhora kɔbɔ nu kɔsõ Yehowa a, né odikyɛ bemia bɛnye, ofikyɛ né bɛmmaamɔ sone. Sɔ ala yeɛ ɛnnɛ koso ɔkɔhora kɔyɛ se kɔma ɛmɔ bɔ ɛmɔ agya, na ɛmɔtete mmaa ne kyɛ ɛmɔkɔbɔ nu bɛkɔsõ Yehowa ɔ. Bɔ yeti yeɛ ɔte sɔ yeɛ ole kyɛ, odikyɛ ɛmɔyere bɛnwo bɛboka ɛmɔ mmaamɔ kora ná ɛmɔ ahora bahɔ asafo nhyiamu, anaa ɛmɔ ayɛ abusũa sõen. Sɛ ɛhẽne la ahãmeɛ a, odikyɛ ɛmɔyere bɛnwo bɛyɛ adwuma serɛ kora, ná ɛmɔmmaa nemɔ anya bɔ bekoli, ɔne nekaa bɔ bɛkɔfa beti bɛkɔto ɔ. Ɛhe mukoraati kɔhora kɔmaa ɔkɔyɛ se kɔma ɛmɔ kyɛ, ɛmɔkonya mmerɛ bɛkɔbɔ nu bɛkɔbɔ mbaeɛ ná ɛmɔ ahora basũa nikye ɔ. Nakoso, sɛ ɛmɔsuesũa bɔ Yosef ne Mary yɛle ne a, ɛmɔkɔhora bɛkɔyɛ. Yeti, ɛmɔkae kyɛ sɛ ɛmɔfa Yehowa sõen bedimoa wɔ ɛmɔ asetena nu a, ɔkɔboka ɛmɔ maa ɛmɔkopingyé ye, na ɛmɔkɔhɔso bekonya ɔdɔ bɛkɔma ɛmɔ nwo.

8. Sɛ ɔdɔ bɔ ɔwɔ ɛmɔ agyaa nanu ne ahɔ ase a, nzu yeɛ ɔkɔboka ɛmɔ maa ɛmɔkɔyɛ abusũa sõen ɔ?

8 Ebia ɔdɔ bɔ né ahyɛaseɛ ne ɔwɔ ɛmɔ agyaa nanu ne, wahɔ ase, yeti ɔmaa ɛmɔngora bɛnyɛ nningyein bɛmmɔ nu tekyɛ dáa ne, na ɛhẽne ati, wamaa ɔyɛ se kyɛ ɛmɔ kɔbɔ nu bɛkɔyɛ abusũa sõen ɔ. Sɛ sɔ yeɛ ɔte wɔ w’agyaa nu a, yede ɛmɔpena edwirɛ bie bɔ ɛmɔnye kɔgye yenwo, ná ɛmɔsusu yenwo wɔ abusũa sõen nabo, nakoso ɛmɔma abusũa sõen ne ɔyɛ tikaapẽ. Sɛ ɛmɔyɛ sɔ a, ɛmɔkosa bekonya ɔdɔ bɛkɔma ɛmɔ nwo, na ɛmɔ kopingyé Yehowa paa.

ƐMƆBƆ NU BƐYƐ NNINGYEIN

9. Bɛbɔ bagya ne, nzuati yeɛ odikyɛ benya mmerɛ bɛbɔ ngɔmmɔ ɔ?

9 Sɛ agya a, nikyee kõ bɔ ɔkɔboka wɔ maa ekonya mmerɛ kɔma ɛye anaa ehũ yeɛ ole kyɛ, ɛmɔkonya mmerɛ bɛkɔbɔ ngɔmmɔ. Sɛ ɛmɔyɛ sɔ a, ɔkɔmaa ɛmɔkonwu bɔ ebiala kuro ɔ. (Gye. 2:24) Lilia ne Ruslan gyale ne, kɔbo afoɛ 15 ɛhe. Ɛmɔma yetie bɔ Lilia hãfale bɛ agyaa nanwo ɔ. Ɔhãne kyɛ: “Ɔnate adwuma bɔ né yɛyɛ yɛfa yɛnea yɛnwo, awuro adwuma, ɔne mmaa bɔ yɛwole bɛ nati, mmerɛ bɔ yɛkɔfa yɛkɔbɔ ngɔmmɔ pó, né ɔyɛ se ma yɛ. Yenwuni sɔ ne, yɛbɔle mmɔden kyɛ yekonya mmerɛ yɛkɔbɔ ngɔmmɔ, kyɛbɔ ɔkɔyɛ a, ɔdɔ bɔ yele yɛma yɛnwo ne ngɔhɔ ase ɔ.”

10. Afutuo bɔ ɔwɔ Ɛfesofoɛ 5:15, 16 ne, sɛɛ yeɛ ɔkɔhora kɔboka bɛbɔ bagya ne ɔ?

10 Yede, ɔkɔyɛ sɛɛ né ɛmɔ ahora banya mmerɛ bafa babɔ ngɔmmɔ? Bɔ ɔkɔboka ɛmɔ yeɛ ole kyɛ, ɛmɔnya mmerɛ pɔtẽe bɔ ɛmɔkɔfa bɛkɔbɔ ngɔmmɔ kyẽa biala. (Kenga Ɛfesofoɛ 5:15, 16.) Aliemaa bie bɔ ɔwɔ Nigeria bɔ bɛfrɛ ye Uzondu hãne kyɛ: “Mefa mmerɛ bɔ mene meye kɔfa kɔbɔ ngɔmmɔ ne meboka nningyein bɔ meyɛ ye wɔ kyẽa nanu naso, na meyere menwo kyɛ ngoli sɔ nhyehyɛɛ bɔ mayɛ naso.” (Flp. 1:10) Anastasia wɔ Moldova, na ohũ te manzin soneafoɛ. Ɔhãne bɔ ɔboka ye maa ɔne ohũ nya mmerɛ bɛfa bɛbɔ ngɔmmɔ nanwo dwirɛ. Ɔhãne kyɛ: “Mmerɛ bɔ mehũ yɛ adwuma bɔ owura yesa wɔ asafo nanu ne, mefa sɔ mmerɛ ne meyɛ adwuma ahoroɛ bɔ odikyɛ meyɛ ye wɔ awuro ne. Yeti sɛ mehũ badwu awuro a, yɛkora yenya mmerɛ yɛbɔ ngɔmmɔ.” Nakoso bɔ yasusu yenwo mukoraati sĩ ne, sɛ ɔyɛ se ma ɛmɔ kyɛ ɛmɔkonya mmerɛ bɛkɔbɔ ngɔmmɔ a, nzu yeɛ ɛmɔkɔhora bɛkɔyɛ ɔ?

Baba bie ne ɔye abonu bɔ betutu ndire ɔ. Foto bɔ ɔboka so ne te Akwila ne Prisilla bɔ babonu bɛyɛ adwuma ɔ.

Ɛnea a, nningyein benimɔ yeɛ ɛmɔ bɔ ɛmɔ agya ne, ɛmɔkɔhora bɛkɔyɛ bɛkɔbɔ nu ɔ? (Nea ngyekyɛmuɛ 11-12)

11. Nningyein benimɔ yeɛ Akwila ne Prisilla bɔle nu yɛle ɔ?

11 Bɛbɔ bagya ne kɔhora kosuesũa Akwila ne Prisilla. Né bɛbɔ bɛnwo mmɔden paa wɔ asafo nanu wɔ asomafoɛ nemɔ aberɛ so. (Rom. 16:3, 4) Bible ne ngã Akwila ne Prisilla agyaa nanwo dwirɛ pẽe, nakoso ɔkã bɛnwo dwirɛ kyɛ bɛyɛle adwuma kõ, bɛbɔle nu bɛyɛle asɛnga adwuma ne, na bɛbokale beliemamɔ Kristofoɛ koso. (Aso. 18:2, 3, 24-26) Mmerɛ biala bɔ Bible ne kɔbɔ Akwila dumaa ne, né ɔye Prisilla koso boka ye so. Ɛhe maa yenwu kyɛ, né kõ ngɔ nyakyi kõ.

12. Nningyein benimɔ yeɛ bɛbɔ bagya ne kɔhora kɔbɔ nu kɔyɛ ɔ? (Nea foto ne koso.)

12 Sɛ agya a, nzu yeɛ ɛkɔhora kosũa kofi bɔ Akwila ne Prisilla yɛle nanu ɔ? Ɛmɔyere bɛnwo kyɛ ɛmɔkɔbɔ nu bɛkɔyɛ nningyein. Sɛ ɛmɔyɛ sɔ a, ɔkɔmaa ɛmɔnye kɔgye. Né Akwila ne Prisilla bɔ nu yɛ asɛnga adwuma ne, na ɛmɔkɔhora bekosuesũa bɛ. Afei koso, né Akwila ne Prisilla yɛ adwuma kõ. Ebia wɔ de, ɛne ehũ anaa ɛye nyɛ adwuma kõ, nakoso ɛmɔkɔhora bɛkɔbɔ nu bɛkɔyɛ adwuma wɔ awuro. (Nwo. 4:9) Sɛ ɛmɔbɔ nu bɛyɛ adwuma bie a, ɔkɔmaa ɛmɔ konya mmerɛ bɛkɔbɔ ngɔmmɔ. Robert ne Linda gyale ne, kɔbo afoɛ 50 ɛhe. Robert hãne kyɛ: “Ɔwɔ nu, yellé mmerɛ pẽe bɔ yɛfa yɛgye yɛnye ɔ, nakoso sɛ menwunzi nningyein, ná meye kyikyi yenwo, anaa metutu ndire wɔ awuro ná meye boka me a, ɔmaa menye gye paa. Ɔnate sɔ nningyein bɔ yebɔ nu yɛyɛ nati, ɔmaa yenya mmerɛ yɛbɔ ngɔmmɔ, na ɛhẽne amaa yahɔ so yanya ɔdɔ yama yɛnwo.”

13. Sɛ bɛbɔ bagya ne konya mmerɛ kɔbɔ ngɔmmɔ a, nzu yeɛ odikyɛ bɛyɛ ɔ?

13 Sɛ bɛbɔ bagya ne aanea yé a, nhyehyɛɛ bɔ bayɛ kyɛ bɛkɔbɔ nu bɛkɔyɛ nningyein ná babɔ ngɔmmɔ ne, bɛkɔfa bɛkɔyɛ nikyee foforɛ. Maame bie bɔ ɔwɔ Brazil hãne kyɛ: “Bɔ mahyɛ ye nzorɛ yeɛ ole kyɛ, ɔnate nningyein bɔ ɔwɔ ewiase he anu ɛnnɛ nati, nhyehyɛɛ bɔ bɛbɔ bagya ne ayɛ kyɛ bɛkɔfa bɛkɔbɔ ngɔmmɔ ne, nningyein biemɔ tekyɛ fon anaa TV kɔhora kole kɔbɔ so. Yeti sɛ banyere bɛnwo a, ɔwɔ nu kyɛ bɛte sua kõ anu de, nakoso bengonya mmerɛ pó, né bafa babɔ ngɔmmɔ. Ɛhẽne ati, sɛ odwu mmerɛ bɔ odikyɛ mene mehũ bɔ ngɔmmɔ a, mebɔ mmɔden kyɛ mengɔma sɔ nningyein ne ngosi me atẽe.” Sɔ ala yeɛ Bruno ne ɔye Tays koso yɛ ɔ. Bruno hãne kyɛ: “Sɛ odwu mmerɛ bɔ odikyɛ yɛbɔ ngɔmmɔ a, yemmiemia yɛ fon so, anaa yɛnyɛ nikyee foforɛ biala.”

14. Sɛ ɔyɛ se kyɛ ɛne ehũ anaa ɛye kɔbɔ ngɔmmɔ a, nzu yeɛ ɔkɔhora kɔboka ɛmɔ ɔ?

14 Yede, yɛfa ye kyɛ ebia ɛne ehũ anaa ɛye, ɛmɔngora bɛndena ase bɛmmɔ ngɔmmɔ, na kyẽa bɔ ɛmɔ kɔbɔ ngɔmmɔ ne koso, né wakakyi ɛyaafɛlɛ. Sɛ ɔba sɔ a, nzu yeɛ ɔkɔhora kɔboka ɛmɔ ɔ? Ɛmɔma yɛnea sẽe bɔ yɛhãne yenwo dwirɛ wɔ adesũa he ahyɛaseɛ ne biekũ. Sɛ sẽe ne kɔhɔso kɔsɔ bɔ ongonua a, odikyɛ ɛkɔso fa eyein wura nu. Ɛmɔ koso, ɛmɔkɔhora bɛkɔfa mmerɛ kãa bie kɔbɔ nningyein bɔ ɛmɔnye gye yenwo nanwo ngɔmmɔ kyẽa biala. Afei nningyein bɔ ɔkɔfa ɛyaafɛlɛ kɔwa ne, ɛmɔbɔ mmɔden kyɛ, ɛmɔ ngɔhã ɛhẽne anwo dwirɛ. (Yak. 3:18) Sɛ ɛmɔ yɛ sɔ a, ɛmɔkosa bekonya ɔdɔ bɛkɔma ɛmɔ nwo, na ɛmɔ agyaa ne kosó.

ƐMƆNYA OBUO BƐMA ƐMƆNWO

15. Bɛbɔ bagya ne, nzuati yeɛ odikyɛ benya obuo bɛma bɛnwo ɔ?

15 Nikyee kõ bɔ yenwo hia paa wɔ agyaa nu yeɛ ole obuo. Sɛ ebie sɔ sẽe a, odikyɛ ofita nu maa mvrama fa nu kora né sẽe ne ahora asɔ. Sɛ wanyɛ sɔ a, sẽe ne konua. Sɔ ala yeɛ odikyɛ bɛbɔ bagya ne, benya obuo bɛma bɛnwo ɔ. Sɛ baanyɛ sɔ a, ɔdɔ bɔ bele bɛma bɛnwo ne, ɔkɔhɔ ase. Yeti odikyɛ enya obuo ma ehũ anaa ɛye, na ɛhẽne kɔmaa ɛmɔ agyaa ne kosó. Bɔ ɔkɔboka wɔ maa ɛkɔyɛ sɔ yeɛ ole kyɛ, nnɛfa wɔnoa mbaen kã kyɛ ekuro ehũ anaa ɛye, na mmom, yɛ nningyein pɔtẽe bie bɔ ɔkɔmaa ehũ anaa ɛye konwu kyɛ ebu ye ɔ. Penny ne Aret gyale ne, kɔbo afoɛ 25 ɛhe. Penny hãne kyɛ: “Ɔnate obuo bɔ yele yɛma yɛnwo nati, sɛ yɛbɔ ngɔmmɔ a, yenu biala kora fi ye ahõne nu dwudwo, na ɛhe maa yɛnye gye paa.” Yede, nzu yeɛ ɛyɛ a, ɔkɔmaa ehũ anaa ɛye konwu kyɛ ebu ye ɔ? Ɛmɔma yɛnea bɔ Abraham ne ɔye Sara yɛle ɔ, na ɛhe kɔboka ɛmɔ.

Brienzua bie ne ɔye bɛbɔ ngɔmmɔ, na wayɛ dinn bɔ otie ɔye ne ɔ. Foto bɔ ɔboka so ne te Abraham ne ɔye Sara bɔ bɛbɔ ngɔmmɔ, na Abraham ayɛ dinn otie Sara.

Sɛ ɛye kyire ye adwene wɔ edwirɛ bie nwo a, bɔ mmɔden tie ye, na sɛ ɛyɛ sɔ a, okyire kyɛ ebu ye (Nea ngyekyɛmuɛ 16)

16. Sɛ egya braa a, nzu yeɛ ɛkɔhora kosũa kofi bɔ Abraham yɛle nanu ɔ? (1 Petro 3:7) (Nea foto ne koso.)

16 Né Abraham bu ɔye Sara paa, yeti sɛ né osi gyinayɛɛ bie a, né ɔmaa Sara koso kyire ye adwene. Ɛlɛhõ bie, atẽe bɔ Sara fale so dwudwo hyirele Abraham ne, waanyɛ Abraham fɛ́, nakoso Abraham aamvɛ Sara so yaa. Nzuati ɔ? Ofikyɛ né Abraham se kyɛ, ɔye Sara bu nikye, na ɔbrɛ yenwo ase koso. Yeti Abraham tiele ye, na ɛhe maa asomdwee wale awuro. (Gye. 16:5, 6) Sɛ egya braa a, nzu yeɛ ɛkɔhora kosũa kofi sɔ dwirɛ he anu ɔ? Mmrenzua yeɛ Yehowa afa awura bɛsa kyɛ besi gyinayɛɛ wɔ abusũa nanu ɔ. (1 Kor. 11:3) Nakoso sɛ ekuro ɛye paa a, ɛkɔmaa ye koso okohyire ye adwene mmerɛ bɔ esi gyinayɛɛ bie wɔ abusũa nanu ne. (1 Kor. 13:4, 5) Ebia ɔnate ɔhaw bie bɔ ɛye fa nu nati, ɔkɔhora kɔhã edwirɛ bie maa ɔkɔyɛ wɔ yá. Sɛ ɔba sɔ a, nya yenwo aboterɛ na ɛhene kohyire kyɛ ebu ye. (Kenga 1 Petro 3:7.) Angela ne Dmitry gyale ne, kɔyɛ afoɛ 30 ɛhe. Angela hãne kyɛ: “Sɛ mefɛ yaa a, mekora mekã edwirɛ bie maa ɔyɛ mehũ yá, nakoso onya menwo aboterɛ. Sɔ nikyee ne bɔ ɔyɛ ne, ɔmaa menwu kyɛ obu me paa.”

17. Sɛ egya bĩaa a, nzu yeɛ ɛkɔhora kosũa kofi bɔ Sara yɛle nanu ɔ? (1 Petro 3:5, 6)

17 Sɛ Abraham si gyinayɛɛ bie a, né Sara dé to nu. (Gye. 12:5) Ɛhe kyire kyɛ né obu ohũ paa. Ɛhe anwo nneasoɛ yeɛ ole kyɛ, ɛlɛhõ bie, Abraham nyane ɛwɔfoɛ na ɔhãhyirele ɔye Sara kyɛ, ɔyakyi bɔ ɔyɛ biala ná ɔyɛ aleɛ ma ɛwɔfoɛ nemɔ. (Gye. 18:6) Sara tiele bɔ ohũ hãne ne, na ɔɔyɛle aleɛ ne. Yeti sɛ egya bĩaa a, bɔ mmɔden suesũa bɔ Sara yɛle ne. Sɛ ehũ si gyinayɛɛ bie a, dé to nu. Sɛ ɛyɛ sɔ a, okohyire kyɛ ebu ye, na ɛhe kɔmaa ɛmɔ agyaa ne kosó. (Kenga 1 Petro 3:5, 6.) Dmitry, bɔ yalimoa yahã yenwo dwirɛ ne hãne kyɛ: “Sɛ mesi gyinayɛɛ bie ná meye Angela ne me nyɛ adwene pó a, ɔbrɛ yenwo ase dé to nu. Sɛ gyinayɛɛ bɔ nzili ne angɔ yé pó a, ɔmvɛ meso yaa, na mmom onya menwo aboterɛ. Sɔ nikyee ne bɔ ɔyɛ ne, ɔmaa menwu ye kyɛ obu me paa.” Ɛhe maa yenwu kyɛ sɛ ebu ehũ anaa ɛye a, ɔkɔmaa ɛmɔkɔhɔso bekonya ɔdɔ bɛkɔma ɛmɔnwo, na ɔkɔmaa ɛmɔnye kɔgye.

18. Sɛ bɛbɔ bagya ne kɔso nya ɔdɔ ma bɛnwo a, ɔkɔboka bɛ sɛ́?

18 Kesaalae, bɔ Satan yɛ yeɛ ole kyɛ, ɔkɔmaa ɔdɔ bɔ Kristofoɛ le ma bɛnwo wɔ bɛ agyaa nu ne, ɔkɔhɔ ase. Satan se kyɛ, sɛ ɔdɔ bɔ bele bɛma bɛnwo ne kɔ ase a, ɔkɔmaa bɛkɔhwẽ bɛnwo bekofi Yehowa nwo. Nakoso ɛmɔma yɛkae kyɛ ɔdɔ tekyɛ sẽe bɔ ɔsɔ ɔ, sɛ ɛkɔso so fa eyein wura nu a, ongonua llé. Yeti sɛ bɛbɔ bagya ne kɔso maa edwirɛ bɔ ɔwɔ Edwein Nu Dwein ne tena bɛ adwene nu a, ɔkɔmaa bɛkɔhɔso bekonya ɔdɔ bɛkɔma bɛnwo, na ɔkɔmaa bɛ agyaa ne kosó. Yede ɛmɔ bɔ ɛmɔ agya ne, ɛmɔyere ɛmɔnwo kyɛ ɛmɔkɔbɔ nu bɛkɔsõ Yehowa. Afei, ɛmɔnya mmerɛ bɛbɔ ngɔmmɔ, ná ɛmɔnya obuo bɛma bɛnwo. Sɛ ɛmɔ yɛ sɔ a, ɛmɔ agyaa ne kɔyɛ kãma, na ɔkɔhyɛ Yehowa bɔ ɔhyehyɛle agyaa ne animnyam. Afei koso, ɔkɔmaa ɛmɔkɔhɔso bekonya ɔdɔ bɛkɔma ɛmɔnwo, na ɛmɔnye kɔgye daa.

SƐƐ YEƐ ƐKƆYE EDWIRƐ HEMƆ NOA Ɔ?

  • Sɛ bɛbɔ bagya ne bɔ nu sõ Yehowa a, sɛɛ yeɛ ɔkɔboka bɛ maa bɛnye kɔgye ɔ?

  • Nzu yeɛ ɔkɔboka bɛbɔ bagya ne maa bekonya mmerɛ bɛkɔbɔ ngɔmmɔ ɔ?

  • Nzu yeɛ bɛbɔ bagya ne yɛ a, okohyire kyɛ bele obuo bɛma bɛnwo ɔ?

DWEIN 132 Yɛayɛ Baako

a Agyaa te akyɛdeɛ bɔ Yehowa afa ama sona ɔ, ofikyɛ ɔboka mmenia nyɔ bɔ bagya ne maa benya ɔdɔ bɛma bɛnwo paa. Nakoso odwu mmerɛ bie a, sɔ ɔdɔ ne kora kɔ ase. Yeti, adesũa he kɔboka bɛbɔ bagya ne maa bɛkɔhɔ so bekonya ɔdɔ bɛkɔma bɛnwo wɔ bɛ agyaa nanu.

b Ɔdɔ, anaa “ehurolɛ” bɔ Bible ne kã yenwo dwirɛ wɔ wa ne, Yehowa berɛ yeɛ ofi ɔ.

c Sɛ ebia ehũ anaa ɛye tte Yehowa Danzeniɛ pó a, edwirɛ bɔ yɛbaasusu yenwo wɔ adesũa he anu ne, ɔkɔhora kɔboka wɔ paa.—1 Kor. 7:12-14; 1 Pet. 3:1, 2.

d Sɛ ɛpena Bible nu afutuo bɔ ɔkɔboka wɔ wɔ́ w’agyaa nu a, yɛsrɛ wɔ, nea vidio ahoroɛ bɔ ɔfa abusũa nwo bɔ ɔwɔ jw.org/sfw, ɔne JW Library® so ne bie.

    Sehwi Nningyein Ahoroɛ (2015-2026)
    Fité
    Kɔ Nu
    • Sehwi
    • Fa Kɔma Ebie
    • Hyehyɛ Ye Kyɛbɔ Ekuro Ɔ
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Yenwo Mmraa
    • Wɔnwo Dwirɛ Nwo Mmraa
    • Kyɛbɔ Ɛpenakyɛ Yɛfa Wɔnwo Dwirɛ Yɛdi Dwumaa Ɔ
    • JW.ORG
    • Kɔ Nu
    Fa Kɔma Ebie