AANIIDI QOOLIHA COYI UMO | ALAME SUUDE SOORRINO OLA

Olahonna Qarraho Xaꞌmamannohu Waannu Ayeti?

Bocaasa 11, 1918⁠nni Umihu Alamete Oli uurri. Loosu base cufanteenna, mannu hagiidhe dooggate fule qeexaaꞌla jammari. Kuni hagiirrinsa kayinni digeedino. Umihu alamete olinni aane, tokkonsanni massaarinni roorinohu buutaamu coyi jammari.

Lawaawe manna gudannohu Ispeenete gansho (Ispaanish filuu) yinanni dhibbi Ella 1918⁠nni Faransayete wottaaddara amadi. Tini vayirese manna fiitannota ikkitinoti mulenni xabbe leeltu. Lawishshaho, boodu agani giddo Faransayete goofinohu Ameeriku wottaaddari diinu shiinohunni roorannoho. Qoleno olu uurreenna gobbansa higi wottaaddari konne gansho adhe higino daafira, tini vayirese shiima yanna giddo alame tuqqu.

Hakkiinni saeno, olu gedensaanni noo yannara hudenna xoonne eꞌu. Olu 1918⁠nni uurri yannara, roore Awuroppu gobbuwa hudidhe no. Jarmanete woxi 1923 geeshsha waagiweelo ikki. Lewu diri gedensaanni qole alame woꞌma miinju qarri amadi. Hakkiinnino 1939⁠nni layinkihu alamete oli jammari; mito widoonni laꞌniro, kuni oli umihu alamete oli ledo xaado afiꞌrinoho. Tenne hoode hoodete iillitino goofora kaimu maati?

GOOFIMARCHU BARRUWA MALAATE

Qullaawu Maxaafi masaalo alamete ikkitora, roorenkanni Umihu Alamete Olira kaimu maatiro huwanteemmo gede kaaꞌlitannonke. Yesuusi Kiristoosi, ‘daga dagate ledo gaarantannoti,’ sagalete anje heedhannotinna lawaawe gudanno dhibbi batiꞌranno yanna daggannota balaxe masaalino. (Maatewoosi 24:3, 7; Luqaasi 21:10, 11) Isi togoo adagi goofimarchu barruwa malaati widira gaamamannota rosaanosira kulino. Ajuujate maxaafi uullate aani bayisibao iima kaino oli ledo xaado afidhinota kule, tenne hajore roore xawisanno.—“Iimanna Uulla Kaino Ola” yitanno saaxine lai.

Qullaawu Maxaafihu kuni maxaafi shoole faradaasinere xawisanno. Tenne faradaasine giddo sasu Yesuusi masaalino qarra yaano ola, hudenna lawaawe gudanno dhibba riqibbannoreeti. (“Shoole Faradaasine Addinta Guluffe No?” yitanno saaxine lai.) Addaho umihu alamete oli, roore bushshanni hadhanno yanna jammartanno gede assino. Qullaawu Maxaafi, konni baalunku qarrira kaimu Sheexaane ikkinota xawisanno. (1 Yohaannisi 5:19) Isi silxaane ittisannohu heeꞌrakka?

Ajuujate maxaafi Sheexaaneho “shiima yanna” gattinota kule sheshifachishannonke. (Ajuuja 12:12) Isi lowonta aaraawe uullate aana bayisibao batisinohu iseraati. Ikkollana uulla woꞌmino qarri, Sheexaaneho yannasi gooffe dagginotano leellishanno.

DAAWULOOSI LOOSO DIIGA

Umihu Alamete Oli addinta alamete xagge soorrino olaati. Kuni oli olu batiꞌranno gede, mannu gashshoote karate sharramannonna gashshaano addaxxannokki diri jammaranno gede assino. Qoleno, Sheexaanu iiminni tugaminoti xabbe leeltanno gede assino. (Ajuuja 12:9) Kuni illete leellannokkihu alamete gashshaanchi, uwate shiimu barri gate noosita afinohu urungichu gashshaanchi gedeeti. Hatti gattinosi yanna gooffanno wote, Umihu Alamete Oli yannara jammarinohu qarru diri goofanno.

Qullaawu Maxaafi masaalo laꞌniro, iimi Nugusinke Yesuusi Kiristoosi muli yanna giddo “Daawuloosi looso diiganno” yine ammanneemmo gede assitannonke taje noonke. (1 Yohaannisi 3:8) Lowo miliyoone ikkanno manni Maganu Mangiste daggara huucciꞌranni no. Atino huuccidhanni nootto? Ammanamino manni, tini Mangiste Sheexaanu fajjo baꞌeenna Maganu fajjo uullate aana woꞌmitanno gede assitanna laꞌꞌanno. (Maatewoosi 6:9, 10) Maganu Mangiste gashshitanno wote, alamete ola calla ikkikkinni olaho yinanniri horo diheeꞌranno! (Faarso 46:9) Atino tenne Mangistere rosse, uullate aana keeru woꞌmanna laꞌꞌatto gede halchineemmo!—Isayyaasi 9:6, 7.

Iimanna Uulla Kaino Ola

Umihu Alamete Oli kaꞌꞌara mitu 19 sani albaanni, Sheexaanu Yesuusira “alamete mangistubba baalanta” eemmohe yiino. (Maatewoosi 4:8, 9) Yesuusi konne fatana qeele saino; isi gedensaanni Daawuloosi “alamete gashshaancho” ikkinota coyiꞌrino. (Yohaannisi 14:30) Hawaariya Yohaannisino, “Alame gudisidhe mittu bushu anga no” yee borreessino.—1 Yohaannisi 5:19.

Daawuloosira alamete aana kageeshshi silxaane noosiha ikkiro, umihu alamete oliranna hakku oli abbino qarrira isi anga no yiniro, tini gara dilabbannohe? Ajuujate maxaafi uullate aana 1914⁠nni jammare noohu buutote qarri Sheexaanu ledo xaado afiꞌrinota xawisasi garankolla. Hanni Ajuuja fooliishsho 12 noo ikkituwa haranchunni laꞌno:

Kiiro 7 Iima Mikaeeli (Yesuusi Kiristoosi) nna dhudhuufu (Sheexaanu) mereero olu kai.
Kiiro 9 “Uulla woꞌma soꞌrisiisanni noohu” Daawuloosi iiminni uullara tugami.
Kiiro 12 “Uullanna baara hunsha! Korkaatuno Daawuloosi shiima yanna gattinosita afe lowo hanqinni kiꞌnewa dirrino.”

Kuni iimi oli 1914⁠nni Maganu Mangiste kalaqantu wote kainota Qullaawu Maxaafi shallagonna alamete ikkito buuxissanno.a Konni daafira konne baxxino diro iimano uullano olu kaino.

a Yihowa Farciꞌraasine qixxeessitinoha Qullaawu Maxaafi Addinta Mayyee Rosiisanno? yaanno maxaafa fooliishsho 8 lai.

Shoole Faradaasine Addinta Guluffe No?

Iimi nugusi gulufinoha waajjo farashsho. (Ajuuja 6:2) Keeraanchimma abbate gulufe hadaraasanno Nugusi, Yesuusi Kiristoosi umosiiti. (Faarso 45:4) Isi umo, Sheexaanenna agaaninte iiminni shorre iima keereensino.—Ajuuja12:9.

“Uullate aaninni salaame haare hoolate” silxaane afiꞌrino faradaasinchi gulufinoha silo farashsho. (Ajuuja 6:4) Olu 1914⁠nni jammare, mannu ooso baasa gawajjanni keeshshino. Umihu alamete oli uurrihunni 21 diri gedensaanni, layinkihu alamete oli jammare roore manna raafo gani. Layinkihu alamete olinni goofino manni 60 miliyoone ikkanno yine hendoonni. Olu 1945⁠nni jammare alamete deerrinni kaꞌꞌa hoogirono, lowo manna gudasi kayinni digattino. Mite xaggete fullahaano heddino garinni, 20⁠^ki sanira olu galaaffatino manni mitte miliyoone saꞌꞌanno.

Hude riqiwannohu kiilo anga adhino faradaasinchi gulufinoha kolishsho farashsho. (Ajuuja 6:5, 6) Umihu alamete oli yannara, Jarmanete gobbara mannu eannonna fulanno doogo wottaaddaru cufino daafira hude 750,000 manna guddino. Ruusiyu gobbara 1921⁠nni lame miliyoone saꞌꞌanno manni hudetenni goofino; hakkuyinku duucha gobbara tini goofa goofantalla ikkitino. Xaphoomunni, 20⁠^ki sanira hudetenni reyino manni 70 miliyoone ikkanno yine hendoonni. Xaano ikkiro, taaltino sagale anjenni kainohunni ontu diri woro noori sase miliyoone saꞌꞌanno qaaqquulli diru dirunku goofanni no.

Lawaawe gudanno dhibbinni reyo abbanno faradaasinchi gulufinoha bulla farashsho. (Ajuuja 6:8) Lemiikki sanira lawaawe lowo manna gudinohu umi dhibbi, Ispeenete ganshooti. Konni dhibbinni goofino yine hendanni manni kiiro babbaxxitinota ikkiturono, mite 50 miliyoone ikkanno manni reyikki digatino. Maani endi Mayikiroobisi yaanno maxaafi yiinonte gede, “Mannu ooso xagge giddo iillinohu buutote adagi giddo mittu konne dhibbaati.” Hakkuyira albaanni fulinohu wolu lawaawe gudanno dhibbi nafa lowo manna togo huunfe digudino. Fanxaaxxu, shekkeerenna shombu dhibbino 20⁠^ki sanira lowo xibbe miliyoone ikkanno manna gudino.