AANIIDI QOOLIHA COYI UMO | AMMANAMA HASIISSANNOHU MAYIRAATI?
Ammanama Hooga Gawajjitanno Gara
“Duucha wote, shiima geeshsha kaphine tirrannihu lowo geeshsha mitiinsanno coyi heeꞌranno.”—Samanta, Wodiidi Afirika.
Tini hedo gara labbannohe? Samanta gede, ninke baalunkura mitiinsanno coyi tuncu yiinonke woti heeꞌranno. Ammanama hunannore assineemmo gede xixxiiwanno coyi tuncu yaannonke wote assineemmori, heeshshonke giddo kaffi assine laꞌneemmori maatiro leellishanno. Lawishshaho, mannuwiinni afiꞌnanni ayirrinye lowo geeshsha hasiꞌneemmoha ikkiro, kapho uyinoonninke looso loosate hasiisannori gede assine laꞌnammora dandiineemmo. Ikkollana halaalu fulanno wote, ammanama hooga roore wote lowo coye daaffanno. Hanni tini abbitannoha mito qarra laꞌno.
KAPHU MANNU AMMANANNONKEKKI GEDE ASSANNO
Jaalooma kalaqiꞌnannihu ammannanni manni ledooti. Lamu manni mimmito ammanannoha ikkiro, yaadikkinna huluullamikki heeꞌra dandaanno. Ikkollana togoo ammanama harancho yanna giddo kalaqantannota diꞌꞌikkitino. Mimmito ammanate mitteenni yanna jeejishiꞌra, halaale ikkinore hasaawanna meessi horo agura hasiissanno. Ikkollana, shiimu kaphi nafa ammanama hunara dandaanno. Qoleno ammanama baꞌuro hattenne galagalle qoꞌla qarra ikkitanno.
Dancha jaalaati yootto manchi doge egenninohe? Hakkawote mayi macciishshamihe? Lowo geeshsha dadilloottoha woy xagarinohehu gede assite hedoottoha ikkara dandaanno. Hatto yite hedakki nooreentilla. Ee, ammanama hooga muxxe jaalooma huntara dandiitanno.
AMMANAMA HOOGA TARAAWANNO COYEETI
Kaalfoorniyu Yuniversitera miinju xiinxallo fullahaancho ikkinohu Rooberti Inesi assino xiinxallo, “ammanama hooga taraawanno coye” ikkinota huwachishshino. Konni daafira, ammanama hooga vayiresete gedeeti yaa dandiinanni; hanaaqanno manchi ledo hositto kiiro, atino hakko manchi hanaaqinni “daafante” ammanamattokkiha ikkattora dandaatto.
Ikkina, hanaaqu woshshaado giddora eattokki gede qoropha dandaattohu hiittoonniiti? Tennera Qullaawu Maxaafi kaaꞌlahera dandaanno. Hanni mito Qullaawu Maxaafiha xintu seera laꞌno.