Lubbo Maati?
Qullaawu Maxaafi mayyaanno?
Qullaawu Maxaafi giddo “lubbo” yine tirroonni qaali Ibiraawootu afiinni nefesh ikkanna Giriikete qaalinni qole pisihi yaannoho. Ibiraawootu qaali noo gedeenni tirriro, “foolanno kalaqama” yaate; Giriikete qaali kay “heeshshote kalaqama” yaate.a Konni daafira, lubbo heeshshote kalaqama umosiiti ikkinnina giddonke noorenna reyineemmo woyte giddonni fule heeꞌrannore diꞌꞌikkino. Mannu lubbo mancho umosiiti yineemmo gede assitannonketa Qullaawu Maxaafi hedo hanni laꞌno:
Addaamira lubbo diuyinoonnisi; isi umisi “heeshshote lubbo ikkino”
Qullaawu Maxaafi, Maganu Yihowa umi mancho Addaami kalaqi woyte, “manchuno heeshshote lubbo ikki” yaanno. (Kalaqama 2:7, King Jeems Verzhin) Qullaawu Maxaafi kulanno garinni Addaamira lubbo uyinoonnisiha ikkikkinni isi umisi heeshshote lubbo ikkino; wole yaattonni heeshshote noo mancho ikkino.
Qullaawu Maxaafi giddo lubbo assitanno yine kulloonnihu duuchu coyi no; lawishshaho: loosa, itate halcha, ita, seera ayirrisanna reeshsha kisa. (Leewaawoota 5:2, NW; 7:20; 23:30, NW; Marro 12:20, NW; Rooma 13:1) Kuri coyibba assa dandaannohu mancho umosiiti.
Lubbo reyitanno?
Ee, lubbo reyitanno. Lubbo reyitannota kulannohu batinyu qummeeshshi no. Hanni mito lawishsha laꞌno:
“Cubbo loossanno lubbo ise reyitanno.”—Hiziqeeli 18:4, 20, King Jeems Verzhin.
Biꞌre Israeelete waro, jawa cubbo loosino manchira uyinanni qorichi “lubbosi murante baꞌanno” gede assate. (Fulo 12:15, 19; Leewaawoota 7:20, 21, 27; 19:8, King Jeems Verzhin) Togoo mancho “shinona” yine hajanjoonni.—Fulo 31:14.
Mite Qullaawu Maxaafi qummeeshshuwara, reyino mancho kulate “reyitino lubbo” yine noo gedeenni tirroonni. (Leewaawoota 21:11, NW; Kiiro 6:6, NW lekkaalliidi qaagiishsha) Batinye Qullaawu Maxaafi tiro kuri qummeeshshuwara “reeshsha” woy “reyino mancho” yitinoha ikkirono, umihu Ibiraawootu qaalinni nefesh woy “lubbo” yaanno qaale borreessinoonni.
“Lubbo” yaa “heeshsho” ikkitara dandiitanno
Qullaawu Maxaafi “heeshsho” kulateno “lubbo” yaanno qaale horoonsiꞌranno woyiti no. Lawishshaho, Iyyoobi 33:22 aana heeshsho riqiwate “lubbo” yaannoha Ibiraawootu qaale (nefesh) horoonsiꞌnoonni. Hatteente gede, Qullaawu Maxaafi mannu lubbo woy heeshsho danote reqecci yitara woy baꞌara dandiitannota kulanno.—Fulo 4:19; Ejjeetto 9:17; Filiphisiyusi 2:30.
“Lubbo” yaanno qaali heeshsho riqiwannota afanke, “lubbo fultu” woy “baxxitu” yitanno qummeeshshuwa tiro huwanteemmo gede kaaꞌlitannonke. (Kalaqama 35:18) Tini lawishshu yaatto, manchu heeshsho gumulantinota woy reyitinota leellishshannote. Mite tiro Kalaqama 35:18 noota tenne yaatto “jeefote foole fooltu” woy “foolise qocci yii” yite tirtino.—Good News Translation; New Jerusalem Bible.
Lubbo direyitanno yaanno rosi mamiinni daynoho?
Lubbo direyitanno yite ammantanno beetekiristaanna, tenne ammanansa afidhinohu Qullaawu Maxaafinni ikkikkinni biꞌreeri Giriikete egennaammiwiinniiti. Insaykilopiidiya Biritaanika togo yaanno: “Qullaawu Maxaafi giddo lubbo foolu ledo xaadinse kulloonni; qoleno Qullaawu Maxaafi baattote aana gatanno maalinna gordo hadhanno lubbo no yee babbade kulannori dino. Maalunna lubbo lame babbaxxino coyeti yaannohu Kiristaanu rosi dayinohu biꞌree Girikootiwiinniiti.”
Maganu isi rosiisanno roso mannu egenno ledo karsiinsannita dibaxanno; kuri giddo mittu, lubbo direyitanno yaanno rosooti. Hatteentenni, Qullaawu Maxaafi togo yee qorophisiisanno: “Alamennihu shiimmaaddu coyinna mannu woga aana xintantino hayyonni, hattono haafu awaawurshinni ayino qafadannoꞌnekki gede qorophe.”—Qolaasiyaasi 2:8.
a The New Brown, Driver, and Briggs Hebrew and English Lexicon of the Old Testament, qoola 659, hattono Lexicon in Veteris Testamenti Libros, qoola 627 lai. Batinye Qullaawu Maxaafi tiro nefesh nna pisihi yitanno qaalla dargu dargu garinni “lubbo,” “heeshsho,” “mancho,” “kalaqama,” woy “biso” yite tirtino.