Nabbawaano Xaꞌmitanno Xaꞌmo

Ermiyaasi, “Raaheeli oososera wiꞌlitu” yaasi mayyaate?

Ermiyaasi 31:15 togo yitanno: “Yihowa togo yaanno: ‘Qurtannonna hururame wiꞌlanno manni huuro Raama macciishshantu; Raaheeli oososera wiꞌlitu. Ise oosose nookki daafira sheshifata hooggino.’”

Lamenti Raaheeli ooso reyitinohu ise balaxxe diꞌꞌikkino. Hakko daafira, Ermiyaasi Raaheeli reyituhunni 1,000 diri gedensaanni borreessinoti aliidi assaawe soꞌro labbara dandiitanno.

Raaheeli umo iltinohu Yooseefiiti. (Kal. 30:22-24) Gedensaanni qolte Biiniyaami yinanniha layinki qaaqqo iltino. Raaheeli reyitinohu konne layinki qaaqqose iltu woteeti. Konni daafira, Ermiyaasi 31:15 Raaheeli “oosose nookki daafira” wiꞌlitino yitannohu mayiraati? yine xaꞌma dandiinanni.

Bayiru beettise Yooseefi yannate gedensaanni Minaasenna Eefireemi yinanni ooso ilino. (Kal. 41:50-52; 48:13-20) Gedensaanni Eefireemi gaꞌre Isiraeelennite aliyye mangiste giddo egennantinotanna ayirrado ikkitino; qolteno tonnenta gaꞌre riqibbannota ikkitino. Raaheelihu layinki beetti Biiniyaami gaꞌre kayinni Yihudu gaꞌre ledo mitteenni wodiidi mangiste ikkitino. Hakko daafira, Raaheeli aliyyete ikko wodiidite Isiraeelete mangiste giddo noo amuuwa baalanka riqibbanno yaa dandiinanni.

Ermiyaasi maxaafi borreessami yannara, Asooru daga tonne gaꞌre amaddinota aliyye mangiste horrite amadde no, hattono batinyu tenne mangiste manni qafadame no. Ikkollana, Eefireemi gaꞌre wido ikkinohu mitu manni Yihudu qooxeessa xooqinoha ikkara dandaanno. Baabiloonete daga 607 K.A., lame gaꞌre amaddinota Yihudunnita wodiidi mangiste horrite amaddino. Konninni kainohunni, qafadaminohu lowo manni Yerusaalametenni mite 8 kiilomeetire fafe aliyyeenni noohu Raama yinanni bayicho gamba yiinoha lawanno. (Erm. 40:1) Miteekke kuri giddo mito manna hakko Biiniyaami qooxeessira shinoonniha ikkara dandaanno; Raaheeli madaarroonnihu qole hakkooti. (1 Sam. 10:2) Konni daafira, Raaheeli oososera wiꞌlitu yinoonnihu, woꞌmante Biiniyaami gaꞌrera woy roorenkanni Raama shinoonni mannira xissiisiꞌnoonni xisso kulate ikkara dandaanno. Woy tini yaatto, Isiraeelete daga amuuwi baalunku, Maganu manni reyora woy qafadora wiꞌlino wiꞌla kultannota ikkitara dandiitanno.

Ikkihano ikkiro, Ermiyaasi Raaheeli oososera wiꞌlitu yee coyiꞌrino qaali, lowo xibbi diri gedensaanni Yesuusi qaaqqu heeꞌreenna ikkinore kultanno masaalooti. Hatte yannara Nugusu Heroodiisi, Yerusaalamete wodiidoonni Beeteleemete lamu diri woro noore labballo qaaqquulle shine gundanni gede hajajino. Konni daafira hakko qaaqquulli dino; wole yaattonni reyino. Hanni qaaqquullensa gundoonni amuuwi mageeshsha hururame wiꞌlinoro hedi! Insa raare Yerusaalamete aliyyeenni Raama geeshsha macciishshantinohu gedeeti.—Mat. 2:16-18.

Konni daafira Raaheeli oososera wiꞌlitino yaa, Ermiyaasi dirono ikko Yesuusi waro Isiraeelete daga amuuwi shinoonni oosonsara xissiisiꞌrino xisso kulate maltinote. Kayinni “diinu gobba” yiniwa haꞌrinohu yaano reyino manni kaꞌꞌanno wote hakko diini anganni fule higara dandaanno.—Erm. 31:16; 1 Qor. 15:26.