Adhootto Coye Naadatto?
“Ninke Maganu shaqqillunni uyinonke coye anfeemmo gede kaaꞌlannonkeha Maganuwiinni dayino ayyaana adhinoommo.”—1 QOR. 2:12.
1. Batinyu manni noonsa coye ma garinni laꞌꞌanno?
‘ANGA noo coyi mullare lawanno’ yinanna macciishshoottoha ikkara dandaanno. Ati noohe coye hakko garinni laootto woti no? Mittu manchi anjesinni jammare afiꞌrino coye gari geeshsha naada hoogara dandaanno. Lawishshaho, dureette maate giddo lophino manchi noosiha duucha coye mulluri gede asse laꞌꞌara dandaanno. Wedellootuno hattonni, temokkiro noonsakki daafira heeshshote giddo lowo waaga afiꞌrinori maatiro huwata hooggara dandiitanno.
2, 3. (a) Wedellu Kiristaani maa qoropha hasiissannonsa? (b) Noonke coye naandeemmo gede kaaꞌlannonkeri maati?
2 Ati xa wedellichahoro, lowo geeshsha naadatto coyi maati? Alamete noohu batinyu wedelli maalaamittete coye lawishshaho dancha looso, kaajja mine, woy haarote fulinoha tekinoolojete uduunnicho roorsanno. Ikkollana, heeshshonke giddo diinaggete gede assine laꞌneemmo coyibba kuri calla ikkituro, mittu lowo geeshsha hasiisanno coyi xeinonke; hakkuno ayyaanaamitte jirooti. Lowo miliyoone ikkanno manni isinni tenne jiro hasiꞌra nafa dijammarino; tini dadillissannote. Wedella, Kiristaana ikkino anninna ama lossitinoꞌneha ikkiro, insawiinni adhitinoonniti ayyaanaame ragge afidhino waaga ajishshine laꞌinannikki gede qoropha hasiissannoꞌne. (Mat. 5:3) Tenne ragge naada hooga, heeshshoꞌne diro baala gawajjitannoꞌneta ikkitara dandiitanno.
3 Kayinni togoo gawajjo iillitannoꞌnekki gede assiꞌra dandiitinanni. Ayyaanaamitte raggeꞌne kaffi assitine laꞌinanni gede kaaꞌlannoꞌneri maati? Hanni tenne ragge kaffi asse laꞌꞌa hayyo ikkitinota huwatate kaaꞌlitannota Qullaawu Maxaafi lawishshuwa laꞌno. Laꞌneemmo lawishshuwa, wedelloota calla ikkikkinni woꞌmunku Kiristaani ayyaanaamittete jironsa naadanno gede kaaꞌlitannote.
INSA ADHITINORE DINAADDINO
4. Umi Saamueeli 8:1-5 Saamueeli oosore maa kultannonke?
4 Qullaawu Maxaafi ayyaanaamitte ragge adhe naadikki gatinoha mito manna kulanno. Anjesinni jammare Maganoho ammaname soqqaminohu masaalaanchu Saamueeli maate giddo togoori ikkino. (1 Sam. 12:1-5) Saamueeli oososira Iyyoeeliranna Abiyara dancha lawishsha ikkino. Ikkollana, insa tenne naada agurte bunshete widira higgino. Qullaawu Maxaafi insa anninsa gede ikka agurte “taashsho [wirtino]” yaanno.—1 Saamueeli 8:1, 3-5a nabbawi;a 1 Sam. 8:2.
5, 6. Iyyoosiyaasi oosonna oososi ooso hiittoo doogo hadhino?
5 Nugusu Iyyoosiyaasi oosono hatto ikkitino. Iyyoosiyaasi Yihowa magansiꞌrate lowo geeshsha dancha lawishsha ikkino. Isi Maganu Higge amadino maxaafa anfe nabbambisita Yihowa biddishsha harunsate lowore assino. Gobbatenni kaphu magannanna agaanintete ledo xaado afidhino coyibba hunino; hattono Isiraeelete daga Yihowara hajajantanno gede amaalino. (2 Neg. 22:8; 23:2, 3, 12-15, 24, 25) Ee, oososi kaajja ayyaanaamitte ragge afidhino! Yannate gedensaanni oososi giddo sasunna mittu beettisi beetti nugussa ikkitino; ikkirono, kuri giddo afiꞌrino ragge naadinohu mittuno dino.
6 Iyyoosiyaasinni aane nugusa ikkinohu Iyyoakisi yinanni beettosiiti; isi kayinni “Yihowa albaanni bushare assino.” Iyyoakisi sase agana calla moohi gedensaanni Gibitsete nugusi usuru minira eessino; gedenaanni Iyyoakisi qafadame haꞌrinowa reyino. (2 Neg. 23:31-34) Hakkiinni rodiisi Iyyoaaqeemi 11 diro moohino. Kunino annisiwiinni adhinore dinaadino. Iyyoaaqeemi bunshete doogo haꞌrino daafira Ermiyaasi isire togo yee masaalino: “Harricho madaarranni garinni madaaramanno.” (Erm. 22:17-19) Iyyoosiyaasi gedensaanni mookkinori wolootuno lawishshaho beettisi Sedeqiyaasinna beettisi beetti Yoaakiinino woyyitinori dino; insano Iyyoosiyaasiha dancha lawishsha diharunsitino.—2 Neg. 24:8, 9, 18, 19.
7, 8. (a) Salamooni ayyaanaamitte raggesi huꞌninohu hiittoonniiti? (b) Qullaawu Maxaafi giddo ayyaanaamitte raggensa mulluri gede assite agurtinota kulloonni mannooti xaggenni maa ronseemmo?
7 Salamooni annisi Daawitiwiinni lowore adhino nugusaati. Salamooni kaajja ayyaanaamitte jiro noosihanna umi qara danchare assinoha ikkirono, gedenaanni hige tenne jiro naada hoogino. “Salamooni geedhita, minaamuwisi wodanasi wole maganna widira qoltusi; annisi Daawiti wodani ikkino gede isi wodani Maganisi Yihowara woꞌma diꞌꞌikkino.” (1 Neg. 11:4) Konninni kainohunni, Salamooni Yihowa hagiirsiisa didandiino.
8 Kaajja ayyaanaamitte ragge adhitinorinna gara ikkinore assate dancha faro afidhinori kuri mannooti tenne ragge mulluri gede assite aguransa lowo geeshsha dadillissannote! Kayinni hundi warono ikko yannankera hattoo doogo hadhinori baalanka wedelloota diꞌꞌikkitino. Hanni tenne wedellu Kiristaanira dancha lawishsha ikkitannore laꞌno.
ADHITINORE NAADDINO
9. Nohi ooso dancha lawishsha ikkitannonkehu hiittoonniiti? (Umi misile lai.)
9 Nohi ooso dancha lawishsha ikkitannonke. Anninsa markaawe seekkanno gedenna maatesi haare hattee markaawe giddora eanno gede hajanjoonnisi. Nohi ooso Yihowa fajjo wonsha hasiissannota huwattinoti egennantinote. Insa anninsa ledo buusantinoti dihuluullissanno. Markaawe seekka kaaꞌlitinosi, hattono maahoyye yite markaawete giddora eꞌino. (Kal. 7:1, 7) Tini mayi guma abbitino? Insa saada markaawete giddora eessite “uulla woꞌmate aana sirchu saꞌꞌanno gede” assitinota Kalaqo 7:3 kultannonke. Manchu sirchino baotenni gatino. Nohi ooso ayyaanaamitte raggensa naaddino daafira, mannu ooso gattanno gedenna halaalu magansiꞌra uullate aana galagalte xintantanno gede kaaꞌlate qoosso afidhino.—Kal. 8:20; 9:18, 19.
10. Baabiloonete gobbara shoolu Ibiraawete wedellooti rossino halaale naaddannota leellishshinohu hiittoonniiti?
10 Lowo xibbi diri sai gedensaanni, shoolu Ibiraawete wedellooti lowonta hasiisannori maatiro huwattinota leellishshino. Hanaaniya, Misaeeli, Azaariyaasinna Daanieeli 617 K.A. Baabiloone haaꞌne haꞌnoonni. Insa xumuullenna busulla ikkitino daafira Baabiloonete gobbara qinaabbino heeshsho heeꞌra dandiitanno. Kayinni ayyaanaamitte raggensanna rosiinsoonninsa coye deꞌinokkita assootinsanni leellishshino. Shoolunku anje rossinoha ayyaanaamittete roso seekkite cuꞌmidhino daafira Yihowa lowo geeshsha maassiꞌrinonsa.—Daanieeli 1:8, 20 nabbawi;b Dan. 1:11-15.
11. Yesuusiti ayyaanaamitte ragge woloota kaaꞌlitinohu hiittoonniiti?
11 Dancha lawishsha ikkanno manni giddo kullikki saꞌnannikkihu Maganu Beetto Yesuusaati. Isi Annisiwiinni lowore adhino; qoleno adhino coye lowo geeshsha naadino. Isi togo yee coyiꞌrino qaali adhino coye naadannota leellishanno: “Coyiꞌreemmohu Anniꞌya rosiisinoe garinniiti.” (Yoh. 8:28) Isi adhino coyinni woloota kaaꞌla hasiꞌrino. Isi gamba yiino mannira togo yiino: “Wole katammarano konne Maganu Mangisteha dancha duduwo duduwa hasiissannoe; korkaatuno sonkoonniehu iseraati.” (Luq. 4:18, 43) Yesuusi macciishshannosi manni ‘alamete gaamo’ ikka hasiissannonsakkita huwatanno gede kaaꞌlino; tini alame qolte ayyaanaamo coye ajishshe laꞌannote.—Yoh. 15:19.
ADHOOTTO COYE KAFFI ASSITE LAI
12. (a) Layinki Ximootewosi 3:14-17 yitannore batinyu wedellira yaa dandiinannihu mayiraati? (b) Wedellu Kiristaani insaneeto hiittee xaꞌmuwa xaꞌma hasiissannonsa?
12 Aleenni laꞌnummo wedellootinte gede, ateno Magano Yihowa baxanno anninna ama lossinoheha ikkara dandaanno. Hatto ikkiro, Qullaawu Maxaafi Ximootewosi daafira yaannore aterano yaa dandiinanni. (2 Ximootewosi 3:14, 15 nabbawi;c 2 Xim. 3:16, 17) Halaalaanchu Maganirenna iso hagiirsiisa dandaatto gara ‘rosoottohu’ annikkinna amakkiwiinniiti. Insa muꞌru qaaqqi heedheenna rosiissinoheha ikkara dandaanno. Tini qolte “Kiristoosi Yesuusi ammante gato afiꞌratto gede kaaꞌlitannohe hayyo” heedhannohe gedenna Maganoho soqqamate “woꞌmunni woꞌma ikkado” ikkatto gede kaaꞌlitinoheha ikkara dandaanno. Ikkina, adhootto coye naadatto? Tenne afate ateneeto seekkite layiꞌra hasiissannohe. Konnira togo yite ateneeto xaꞌmi: ‘Hundinni jammarte noote batinye ammanantino farciꞌraasine wido kiiramaꞌyanni mayi macciishshamannoe? Xaa yannara uullate aana Maganu afinohu shiimu manni goowa ikkaꞌyanni mayi macciishshamannoe? Halaale afa baxxitinotanna kaajja qoosso ikkitinota huwatoommo?’
Hundinni jammarte noote ammanantino farciꞌraasine wido ikkakkinni mayi macciishshamannohe? (Gufo 9, 10, 12 lai)
13, 14. Mitu wedellu Kiristaanira fatana ikkannori maati? Konni fatanira qeelama kayinni hayyo ikkitinokkihu mayiraati? Lawishsha kuli.
13 Kiristaana ikkino anninna ama anga lophinohu mitu wedelli, xa noonkete ayyaanaamitte gannatenna Sheexaanunnite tunsichu alame mereero noo badooshshe huwata hoogara dandaanno. Mitu wedellooti isinni alamete noo heeshsho hiittootero laꞌꞌa hasiꞌrate geeshsha iillitino. Lawishshaho, makeenu ganiro mageeshsha xissannoro afate yite haꞌranni noo makeenira albaanni fulte dodattoni? Hatto assattokkiti egennantinote! Hatteente gede, alamennita bunshete doogo haꞌra mageeshsha gawajjitannoro afate yine “maaeela heeshsho” giddora ea dihasiissannonke.—1 Phe. 4:4.
14 Iisiyaho heeꞌrannohu Jeneeri lophinohu Kiristaanu maate giddooti. Isi 12 dirihu heeꞌre cuuamino. Wedellicha ikkita kayinni alamete manni heeshsho baxisa jammartusi. Isi togo yiino: “Alame uyitanno ‘wolapho’ afiꞌra hasiꞌrummo.” Jeneeri lamu gari heeshsho heeꞌra jammari. Tonaa onte diro ikkisita, busha jaallasi heedhanno heeshsho harunsi. Insa gede agannohanna xonamannoha ikki. Jeneeri jaallasi ledo finqille noota kompiyuterete godoꞌle godoꞌli gedensaanni minira hashshiishiꞌre daanno. Ikkollana, alamete coyi addu hagiirre abbannokkita gale hosanni huwata jammari. Heeshshosi mullicho ikkitinoti leeltusi. Songo higi gedensaanni togo yiino: “Xaano fatana ikkannoehu lowo coyi no; ikkirono, Yihowawiinni afiꞌroommo atooti rooranno.”
15. Halaale anfoommo gari baxihano ikkiro, ninke baalunku maa heda hasiissannonke?
15 Songote giddo noohu mitu wedelli lophinohu Kiristaanu maate giddo diꞌꞌikkino. Atino kuri wedellooti wido ikkittoro, Kalaqaancho afakkinninna isira soqqamattoha ikkakkinni afiꞌroottota kaajja qoosso hanni hedi! Alamete aana haammata biliyoone ikkanno manni no. Konni daafira, Yihowa isiwa qole goshooshinohunna Qullaawu Maxaafi halaale afanno gede assino manni widira kiirama lowo atooteeti. (Yoh. 6:44, 45) Xaa yannara alamete aana halaalunnita gara ikkitino egenno afiꞌrinohu, 1,000 manni giddo 1 mancho callaho; kuri giddo mittu ateeti. Tenne huwatanke halaale anfoommo gari baxihano ikkiro, hagiidhineemmo gede diassitannonke? (1 Qor. 2:12) Jeneeri togo yiino: “Konne coye hedeemmo wote lowo geeshsha dhagge ikkannoe. Kalqete alame Gashshaanchi afannoehu ani ayeti?” (Far. 8:4) Hakko qooxeessinkura heedhannoti mitte rodoo togo yitino: “Rosaano rosiisaanchinsa insa bade afinonsahuranna suꞌmansa egennino daafira calla baasa hagiidhitanno. Bayiru Rosiisaanchi Yihowa afino mancho ikka kayinni tennenni roore lowo qoossooti!”
MAA ASSATE HEDOOTTO?
16. Yannankera Kiristaanu wedelli hayyo noonsata leellishannohu maa doodhirooti?
16 Afiꞌroottota kaajja qoosso hedatto wote, heeshshonsa giddo gara ikkinore doodhinohu shiimu manni ledo quraanyante heeꞌrate albinni roore murcidhe kaꞌꞌatto gede diassitannohe? Konne assittoro, hundinni jammarte noote ammanantinori Maganu soqqamaano goowa ikka dandaatto. Garri-garimmo laꞌukki tenne alame harunsite baote widira higge hadhanni noori batinyu wedellooti faale haꞌrantenni tini hayyote.—2 Qor. 4:3, 4.
17-19. Alametewiinni baxxitino heeshsho heeꞌra busulle ikkitinohu mayiraati?
17 Hatto yaa kayinni, alametewiinni baxxitino heeshsho heeꞌra ayewoteno shotate yaa diꞌꞌikkino. Seekkine assaambummoro kayinni tini hayyo ikkitinota wodanchineemmo. Hanni olompikete qolchanshora maccaha ikkino mancho hendo. Hakko deerra iillate wolootuwiinni baxxitino heeshsho heeꞌra hasiissannositi egennantinote. Dancha gede rosiisiꞌrannokki gede yannasi gudannonna hedosi bebbeehanno coyiwiinni isonooto eemadha hasiissannosiha ikkara dandaanno. Ikkirono, umisi fajjonni darawosiwiinni baxxitino heeshsho heeꞌrasi, roore rosiisiꞌrannonna mixosi wonshiꞌranno gede assitannosi.
18 Alamete noohu rooru manni heeshshote daafira xeertise dihedanno. Ati kayinni xeertisse hedde alametewiinni baxxite heeꞌrattohanna amanyootenna ayyaanaamitte daaffanno coyibba qorophattoha ikkiro, “halaalaancho heeshsho seekkite cuꞌmira” dandaatto. (1 Xim. 6:19) Aleenni qummi assini rodoo togo yitino: “Ammanootto coyi garinni heeꞌrattoha ikkiro, marittowa marte hagiidhakki digattanno. Konne assakki Sheexaanu alame abbitanno fatana dandiite saꞌꞌate dhuku nooheta buuxissanno. Roorenka kayinni, Maganu Yihowa ate lae hagiirrunni muushshi yaannota heda dandaatto! Tini qolte, wolootuwiinni baxxoottoha ikkakki baxatto gede assitannohe!”
19 Mittu manchi gaꞌara yiikki xa afiꞌranno coye calla hedannoha ikkiro, heeshshosi mullare ikkitanno. (Mek. 9:2, 10) Ati wedellichahoro, kalaqamoottohu mayiraatironna hegerera heeꞌrattota hedatto wote, “daga heedhanno garinni” heeꞌra agurre addu alaama afidhino heeshsho heeꞌra busulle dilabbannohe?—Efe. 4:17; Mil. 3:18.
20, 21. Gara ikkinore wossaꞌnineemmoha ikkiro maa afiꞌneemmo? Kayinni Maganu ninke ma assinammora hasiꞌranno?
20 Gara ikkinore wossaꞌnineemmoha ikkiro, xa hagiirru noo heeshsho heeꞌneemmo; albillitte kayinni “uulla ragiꞌne” hegere heeshsho afiꞌneemmo. Yihowa albillitte hendoommohura aleenni ikkino atoote aannonke. (Mat. 5:5; 19:29; 25:34) Kayinni Maganu atoote aannohu kaihura baalaho diꞌꞌikkino. Isi hajajammammora hasiꞌranno. (1 Yohaannisi 5:3, 4 nabbawi.d) Ikkirono, Maganoho ammanamme soqqama kiissannote!
21 Yihowa xaa geeshsha uyinonkeri nafa kiirre ditunqanniho! Qaalisita gara ikkitino egenno afiꞌnoommo; hattono isonna alaamasi bande anfoommo. Suꞌmisinni woshshamatenna Farciꞌraasinesi ikkate qoosso afiꞌnoommo. Qoleno, Maganu kaaꞌleemmoꞌne yee qaale einonke. (Far. 118:7) Wedellano ikkino jajjabbu, ayyaanaamitte raggenke naandeemmotanna Yihowara “hegerera ayirrinye” aa hasiꞌneemmota leellishanno garinni heeꞌno.—Rom. 11:33-36; Far. 33:12.
a 1 Saamueeli 8:1, 3-5a: “Saamueeli geedhiti, oososi Isiraeelete daanyoota asse shoomi. Oososi kayinni isi faale dihadhino; insa gara ikkitinokki xiqime hasidhu, gubbo adhitu, hattono taashsho wirtu. Yannate gedensaanni Isiraeelete cimeeyye gudisante gamba yite Saamueeli noowa Armaateemi daggu. Insa iso togo yitu: ‘Kuneeti! Ati geedhootto; oosokki kayinni ate faale dihadhino.’”
b Daanieeli 1:8, 20: “Daanieeli nugusunnite coommado sagalenni woy isi aganno woyinenni isonooto batteessannokki gede wodanisinni murciꞌri. Konni daafira konni garinni isonooto batteessannokki gede qara murricha fajjo xaꞌmiꞌri. Nugusu xaꞌmannonsahura hayyonna wodancha hasiissanno coyi baalunkura, insa gashshootisi giddo noo kiilaanonna diginte loossanno mannooti baalunkunni tonne anga roortu.”
c 2 Ximootewosi 3:14, 15: “Ati kayinni rosiinsoonnihenna ammansiinseennahe adhootto coyinni kaajjite uurri; korkaatuno tenne coyibba ayewiinni rosoottoro afootto; qolteno, Kiristoosi Yesuusi ammante gato afiꞌratto gede assitannohe hayyo heedhannohe gede kaaꞌlitannoheta qullaawa borro muꞌru qaaqqi heedhenni afootto.”
d 1 Yohaannisi 5:3, 4: “Magano baxate yaa hajajosi agadhate; hajajosi qolte qarrissannota diꞌꞌikkitino. Korkaatuno Maganuwiinni ilaminohu baalunku alame qeelanno. Qoleno tenne qeellenni yaano ammanankenni alame qeelloommo.”