Yihowara Hoogamannosiri Dino

BAATTO SOODDUHUNNI KAYISE LEESHSHOTE GEESHSHA LOOSA

Ilamoommohu Kirigistaanira Tokimooki yinanni katami mule noohu kalkihoosi (gutu irsha) yinanni qooxeessira 1937nniiti. Mininke manni Kirigiizi mannaati; ninke Kirigiizi Afoo coyiꞌneemmoreeti. Anniꞌyanna amaꞌya gawarete; insa kolkihoosi yinanni irshira, baatto soodduhunni kayise leeshshote geeshsha loosanno. Hakko loossannorira sagale uyinanninsaha ikkirono, damooza baantanninsahu kayinni dirunni mitte hinge callaati. Amaꞌya anenna maaꞌne rodooꞌya lossate lowo qarra laꞌino. Rosu mine eꞌꞌe onte diro rosummo gedensaanni, kolkihoosi irshira barra woꞌma loosa hanafummo.

Heeꞌneemmo qooxeessira buxima batidhino daafira, hasiisannonkere afiꞌrate helli buuffi yinanni honseemmo. Wedellichu heeꞌre, hagiirru noo heeshsho heeꞌrate daafira woy albillittete daafira hede diegennoommo. Yihowanna isi mannu oosora hedino hedo daafira kulanno halaali heeshshoꞌya togo soorrannoha dilawinoe. Halaalu Kirigistaani gobba iillinonna hakko halaꞌlino gari dhaggete. Konninni aanche ani ilamoommowa Kirigistaanira aliyyeenni ikkinore kuleemmoꞌne.

QAFADAME DAYINO MANNI HALAALU KIRIGISTAANI GOBBA IILLANNO GEDE ASSINO

Maganu Yihowa daafira kulanno halaali Kirigistaani gobba iillinohu 1956nniiti. Hatte gobbara halaalu halaꞌlate, Koministete roso qeela hasiissannosi. Mayira? Kirigistaani hakkawaro Sooviyeti Yuniyenete [USSR] hunda no. Sooviyeti Yuniyenete heedhannori Yihowa Farciꞌraasine baalu poletiku coyiꞌra anga wodha gibbino. (Yoh. 18:36) Konni daafira, Koministete gashshooti insa diinnate gede asse hede darte iillishinonsa. Ikkollana Maganu Qaali halaale hasiꞌranno manniwa iillannokki gede assanno gashshooti dino. Heeshshoꞌya giddo, rosoommo coyi giddo mittu, Yihowa ‘baalankare dandaannotaati.’—Maq. 10:27.

Yihowa Farciꞌraasinera iillinonsa darti Kirigistaani gobbara halaalu halaꞌlanno gede assino. Hiittoonni? Hatte yannara Sooviyeti Yuniyenete diinnaati yine yoo yinoonni manna Sayibeeriya haaꞌne haꞌnanni; Sayibeeriyu qole Sooviyeti Yuniyenete qoqqowooti. Kuni manni tirrinsata mitu Kirigistaani dayino; insa giddo mitu Qullaawu Maxaafi halaale rossinoreeti. Hakko manni giddo mittu 1919nni Kirigistaanira ilaminoho Emili Yantseni yinanniho. Emili wolqate looso loosiinsanni kaampe massinoonnisiwa Yihowa Farciꞌraasinenni xaadino. Isi halaale macciishshe adhi gedensaanni 1956nni qaera higino. Emili ani heeꞌreemmo qooxeessira Zokuluki yinanniwa heeꞌranno. Kirigistaani gobbara 1958nni umo songo xintantinohu Zokuluki yinanniwaati.

Mittu diri gedensaanni, Vikitoori Vinteri yinanni rodii Zokuluki dayino. Konni ammanamino rodiira duuchu fonqoli iillinosi. Isi poletiku coyiꞌra anga wodha giwino daafira, lee diro usuramino, usuru mininni fuli gedensaanni xaano tonne diro usuramanno gede yoo yinoonnisi; hakkunni gedensaanni qafande haaꞌne haꞌneennasi wole onte diro heeꞌrino. Ikkirono dartu halaalu magansiꞌra halaꞌlitannokki gede diassino.

HALAALU ANI ILAMOOMMO QOOXEESSA IILLI

Kirigistaani gobbara 1963nni Yihowa Farciꞌraasine kiiro 160 saꞌe diyitanno; insa giddo rooru Jarmanete, Yukireenetenna, Ruusiyunni dagginoreeti. Insa giddo mittu 1924nni Jarmanete cuuaminoho Iduwardi Varteri yinanniho. Naazi gashshooti 1940 balla iso usuranyu kaampe eessinosi; yannate gedensaanni qole Sooviyetete Yuniyeene qafadde haadhe hadhinosi. Kuni ammanamino rodii 1961 ani heeꞌreemmo qooxeessira noohu Kenti yinanni katama dayino.

Kenti katamira Elzaabeeti Foti yinanniti Yihowara ammanante soqqantanno rodoo no. Ise uduunne gobbannote. Ise loosisenni worba ikkitino daafira, akimootunna rosiisaano uduunne isewa gowisiisadhanno. Isewa uduunne gowisiisidhannori giddo mitte Okisama Sultonooliyowa yinanni manchooti; ise mittu higgete egennaami galteeti. Okisama duucha wote Elzaabeetiwa daggannohu uduunne gowisiisirate ikkirono, heeshshote alaami daafiranna reyino manni noo gara xaꞌmitannose. Elzaabeeti xaꞌmitino xaꞌmora Qullaawu Maxaafinni dawaro qoltinose. Yannate gedensaanni Okisama Yihowa Farciꞌraasincho ikkite dancha duduwo diinaggaabbe duduwa hanaffino.

Hatte yannara Moldoova yinanniwiinni dayinohu Nikolayi Tsimpayishi woradu aliidi laꞌꞌaancho ikke 35 meddi yaanno diro soqqamino. Nikolayi songuwa towaatannoha calla ikkikkinni, borruwanke halashshate looso qineessino. Silxaane noonsari isi assannore affino. Konni daafira, Iduwardi Varteri, Nikolayi togo yee amaalinosi: “Silxaane noonsari xaꞌmitannohe wote, borruwa afiꞌneemmohu Birukiliini noote qara biironkenni ikkinota xawisse kulinsa. Waajjittokkinni hasaawisannoheha KGB (Sooviyeti Yuniyenete gashshooti giddo silxaane noonsare woshshinanni suꞌmaati) miila ille qasse laꞌanni hasaawisi.”—Mat. 10:19.

Shiima yanna gedensaanni, Nikolayi Kenti yinanniwa noote KGBte qara biiro woshshinoonnisi. Isi hakkiinni aanche ikkinore kulanni togo yiino: “Mittu silxaane noosi manchi borro daggannonkehu mamiinniitiro xaꞌminoe. Anino borro daggannonkehu Birukiliininni ikkinota kuloommosi. Tenne kulummosita yaannori bainosi. Hakkiinni haꞌreemmo gede fajjinoe, qoleno layinkimeeshsho diwoshshinoe.” Kuni worbu rodii, ani heeꞌreemmo qooxeessira yaano Kirigistaanira aliyyeenni dancha duduwo hayyotenni duduwa diagurino. Mininke giddo Yihowa daafira kulannoha muxxe halaale 1980 balla umo macciishshitinoti minaamaꞌya Maayirambubuuti.

MINAAMAꞌYA MACCIISHSHITINORI HALAALE IKKINOTA BAYICHONKO HUWATTINO

Maayirambubu ilantinohu Kirigistaani giddo Naariini yinanni qooxeessiraati. Ise ledo umo xaandoommohu Woxawaajje 1974nni rodooꞌya minira dagginowaati. Maayirambubu laꞌꞌanni heeꞌreenna baxissinoe. Hakko barranni ise ledo adhammummo.

Arfaasa 1981nni Maayirambubu otobisetenni dikko hadhanni heedhe mitte mancho konni birxichi hanafora kulummoꞌnere coyidhanna macciishshitino. Minaamaꞌya ledde afa hasidhino daafira, hatte mancho suꞌmanna teessose xaꞌmitino. Hatti mancho suꞌmise Apuni ikkinota kultinose; ikkirono 1980 ballano Yihowa Farciꞌraasine looso hoolle heeꞌnoonni daafira teessose dikultinose. Apuni minaamaꞌyara teessose kula gibbe ninke teesso xaꞌmite adhitino. Hakko barra minaamaꞌya minira hagiidhitanni daggino.

Maayirambubu togo yitinoe: “Techo dhagge ikkannore macciishshoomma. Mitte mancho, muli yannara reyo baꞌannota kultinoe. ‘Moyichu nafa mannu ledo heeꞌranno yanna dagganno’ yitino.” Hakka wotira coyidhanni noori maatto lawinoe. Hakkiinni “Hanni ise umise dagge kultannanke macciishshineemmona” yuummose.

Apuni sasu agani gedensaanni ninketa daggino. Hakkunni gedensaanni babbaxxino roduuwi daye hasaawisinonke daafira, Kirigistaani gobbara umo Yihowa Farciꞌraasine ikkitinori ledo egennama dandiinoommo. Kuri roduuwi Yihowa daafiranna isi mannu oosora hedinore kulinonke. Insa Baꞌino Gannate Higganno Wotea (Ingilizete Afoo) yaanno maxaafa horoonsiꞌre Qullaawa Maxaafa xiinxallisinonke. Tokimooki qooxeessira togoohu mittu maxaafi calla noo daafira, uminkera angatenni galchiꞌnummo.

Umo ronsoommo rosi giddo mittu Kalaqama 3:15 te noo masaalooti. Tini masaalo woꞌmitannohu Maganu buurinohu Moote Yesuusi Kiristoosi widoonniiti. Tini baalunku manni macciishsha hasiissannonsa sokkaati! Konni daafira tenne sokka duduwate kaꞌnummo. (Mat. 24:14) Qullaawu Maxaafi halaali bayichonko heeshshonke woyyeessa hanafino.

LOOSONKE AGAMBOONI YANNARA GAMBA YAANNA CUUAMA

Tokimookira heeꞌrannohu mittu rodii sarge woshshinonke. Aninna minaamaꞌya Yihowa Farciꞌraasinera noonsa amanyooti wolootuwiinni baxxinoha ikkinota hakkawotenni wodanchinoommo. Sargenniwa agatto dino, qoleno sirbuno hakkeeshsha dibatiꞌrino. Insa sarge konni albaanni haꞌnoommo sargewiinni baxxitinote; duucha sargewa dayino manni age dimbanno, hattono macca ceeꞌmitannore coyiꞌranno.

Hatte yannara Tokimooki noo songora assinanniha Kiristaanu gambooshshe haꞌneemmo. Ayyare injiitanno wote gambooshshe assiꞌneemmohu dubbu giddooti. Roduuwu polise hassanni noonketa affino daafira, qooxeessaho ikkanni noore lae kulannonsaha wortanno. Hawado gambooshshe assiꞌneemmohu mineeti. Duucha higge polise gamba yinoommowa dagge maa assinanni heeꞌnoommoro xaꞌmitinonke. Maayirambubunna ani Maaja 1982nni Tsuyi yinanni lagira cuuammummo wote qoropha hasiissinonke. (Mat. 10:16) Shiimu shiimu roduuwi dubbo dagganno. Hakkiinni Maganu Mangiste faarso faarsinummo gedensaanni cuuamaanote qixxaabbino lallawo macciishshinoommo.

ALBINNI ROORE SOQQAMMEEMMO FARO AFIꞌNUMMO

Mittu rodii 1987nni Bolikitsi katamira heeꞌrannoha mitto hasatto noosi mancho mare hasaawiseemmo gede xaꞌmie. Mininkenni kayise Bolikitsi katama iillate baaburunni shoole saate haꞌnanni. Bolikitsi katamira duucha hinge sabbankummo gedensaanni hakkiicho hasatto noonsahu lowo manni noota wodanchinummo. Tini albinni roore soqqammeemmo faro fantinonke.

Maayirambubunna ani hakkira duucha hinge haꞌnoommo. Qidaamenna Sambata hakko gallanni soqqammeemmo hattono Kiristaanu gambooshshe assiꞌneemmo. Borronke nabbawa hasiꞌranno manni kiiro lexxitino. Tokimookinni borro haaꞌne haꞌneemmohu mishooki yinannihu diinnicha wodhinanni jooniyyinniiti. Borro hasiꞌranno manni lowoha ikkino daafira, aganu kiiro lame jooniyya ikkitanno borro haaꞌne haꞌnummoro nafa diꞌꞌikkitanno. Bolikitsi haꞌneemmonna hingeemmo wote nafa baabura gidde noo mannira sabbankeemmo.

Sette diro woꞌma Bolikitsi haꞌne sabbankummo gedensaanni 1995nni konni katamira songo xintantu. Hakko diri giddo Bolikitsi haꞌre higate lowo woxe fushshinoommo. Gari woxi dinonke; ikkina hasiisannonkere wonshiꞌrate woxe mamii afiꞌnummoyya? Mittu rodii hasiisannonkere wonshiꞌra dandiineemmo gede duucha wote woxe aannonke. Yihowa albinni roore soqqama hasiꞌnoommota afino daafira, ‘atootesi batise uyinonke.’ (Mil. 3:10) Ee, Yihowara hoogamannosiri dino!

MAATENKE TOWAANTANNANNA YIHOWARA SOQQAMMANNA LOOSU BATIꞌRINKE

Hakkunni gedensaanni 1992nni cimeessa ikke shoomamummo; Kirigistaani widinni umo cimeessa ikkoommohu aneeti. Tokimookira noo songonkera, haaru soqqanshote tunceenyi faꞌnaminonke. Addi addi rosi mine rosannohu Kirigistaani wido ikkinohu batinyu Qullaawa Maxaafa xiinxallinseemmo wedelli no. Qullaawa Maxaafa xiinxallinsoommonsa wedelli giddo mittu xa Sinu Biiro Komite miila ikke soqqamanni no; insa giddo lamu qolte baxxitino suwisaanooti. Qoleno gambooshshunniwa woloota kaaꞌlate sharrammoommo. Hatte yannara 1990 balla, horoonsiꞌneemmo borrono ikko gambooshshe assiꞌneemmohu Ruusiyu Afiinniiti. Ikkollana songote noori giddo rooru afoo dadhitinohu Kirigiizi qaalinniiti. Konnira halaalu roore leellannonsa gede Kirigiizi afiira qole tireemmonsa.

Mininke manni kiiro lexxitanni hadhino; konnira Maayirambubunna ani insa towaata hasiissinonke. Sabbankeemmo wotenna gambooshshe haꞌneemmo wote qaaqquullenke adhine haꞌneemmo. Qaaqqonke Gulsayero 12 dirisenni kayisse doogote xaaddanno mannira Qullaawu Maxaafi halaale kula baxxanno. Qoleno oosonke qummeeshshuwa qaalinsanni amada baxxanno. Konni garinni oosonke, yannate gedensaanni qole oosonke ooso songote giddo loosu batirinonsare ikkitino. Xa 9 oosonkenna 11 oosonke ooso giddo 16 Yihowara soqqantanno woy anninsanna amansa ledo gambooshshe hadhanno.

DHAGGE IKKITANNO LOPHO

Qooxeessinkera 1950 balla, Yihowa looso loosa hanaffino roduuwi ninke laꞌnoommo lopho laꞌoommero lowonta hagiidhitanno. Umihunni, 1990 ballinni kayise, dancha duduwo dudumbeemmonna mitteenni gamba yineemmo gede fajjinoonninke.

Aninna minaamaꞌya 1991nni Kaazakistaanete Almaati (alba Alma-Ati yinanni) yinanniwa assinoonniha jawa gambooshshe haꞌnoommo. Kirigistaani heedhanno roduuwi 1993nni Bishikeekira Ispaartaaki yinanni istaadiyeemera mite yite jawa gambooshshe assidhino. Roduuwu gambooshshe assinara albaanni istaadiyeeme mitte lamala woꞌma fiitino. Istaadiyeemete sooreessi dhagge assiꞌrino daafira, woxe baantummokkinni gamba yineemmo gede fajjinonke.

Hakkiinni 1994nni borronke Kirigiizi Afiinni qixxeessa hananfi. Xa Bishikeekite sinu biirora nooti tirote gaamo borro Kirigiizi Afiira qolte tirtanno. Qoleno 1998nni Kirigistaani gobbara Yihowa Farciꞌraasine loosi higge affinoha ikkino. Dirijjitenke lophitanni no, qoleno xa tenne gobbara 5,000 saꞌanno halashshaano no. Xa Kirigistaanira 83 songonna Chayinu, Ingilizete, Kirigiizi, Ruusiyu, Ruusiyunnihu Danqootu Afii, Turkete, Viguurinna, Uzibeeki yinanni Afiinni massanganniti 25 gaamo no. Addi addi qooxeessinni dagginori kuri roduuwi Yihowara mitteenni soqqantanni no. Tini dhagge ikkitanno lopho heedhanno gede assinohu Yihowaati.

Yihowa ane heeshshono soorrino. Maateꞌya gari woxe diafidhino, qoleno rosu mine onte diro calla rosoommo. Ikkirono Yihowa songote cimeessa ikke soqqameemmonna rosunni ane roortannorira muxxe ikkinoha Qullaawu Maxaafi halaale rosiiseemmo gede assinoe. Ee, Yihowa dhagge ikkanno coye assanno. Heeshshoꞌyanni laoommo coyi, “Maganu . . . baalankare dandaanno” yee coyiꞌreemmo gede assannoe; tenne afaꞌya ammaname Yihoware farciꞌreemmo gede assitinoe.—Mat. 19:26.