LAHATSORATSY FIANARA 20
Hanao Akory ty Fahavalo-Ndranahary Hoasani-Bokini-Apokalypsy?
“Navorini-fanambarà zay ho amy pilasy kaihy amy safà hebreo hoe Aramagedona mpanjaka rey.”—APOK. 16:16.
Hira 150 Mitadiava An’i Jehovah mba ho Voavonjy
HO HITANAO ATOa
1. Ino ty raha ataoni-Satana amy ty vahoaki-Ndranahary laha hentea ty bokini-Apokalypsy?
MIVOLA ty bokini-Apokalypsy fa fa niory ty Fanjakà-Ndranahary, le niroasy baka an-danitsy any Satana. (Apok. 12:1-9) Lasa milamy ty an-danitsy any lafa niroasy Satana, fe niteraky raha manahira ho antsika raha zay. Ino ty antony? Satria meloky Satana ka manafiky ani-ze olo manompo ani-Jehovah an-tany etoy.—Apok. 12:12, 15, 17.
2. Ino ty hanampy antsika tsy hivaliky amy Jehovah mihintsy?
2 Ino ty hanampy antsika tsy hivaliky amy Jehovah mihintsy ndre manafiky antsika aza Satana? (Apok. 13:10) Anisani-raha raiky hanampy antsika ty fahaizantsika ty raha hiseho amy hoavy. Resahini-apostoly Jaona amy Apokalypsy ao, ohatsy, ty sisany amy raha tamanintsika tsy ho ela. Anatini-zay zao ty fandripaha ty fahavalo-Ndranahary. Fe ndao tse hohenteantsika hoe manao akory ty firesahani-Apokalypsy ani-fahavalo reo, le ino ty raha hahazo an-drozy.
“FAMANTARA” MAMPISEHO ANI-FAHAVALO-NDRANAHARY REY
3. Ino ty sary an’ohatsy sisany ampiasani-bokini-Apokalypsy?
3 Laha vo manomboky avao ty bokini-Apokalypsy le miresaky hoe “famantara” na sary an’ohatsy ty raha volaniny ao. (Apok. 1:1) Bakeo ie miresaky biby vitsivitsy mampiseho ty fahavalo-Ndranahary. “Nahita bibinala niakatsy baka anaty riaky ao” hoasany Jaona. “Nana tsifa folo noho loha fito” biby io. (Apok. 13:1) Nisy ‘bibinala raiky hafa koa niakatsy baka anaty tany ao.’ Manahaky dragona ty fivolanani-biby io sady “nandatsaky afo baka an-danitsy any” ie. (Apok. 13:11-13) Bakeo nisy biby hafa koa nihitany. Mena malangy bibinala raiky toy, le nisy makorely nitikitsy tan-dambosini-biby io teo. Mampiseho ino moa biby telo reo? Ty fahavaloni-Jehovah Ndranahary noho ty Fanjakàny liany fa ela. Tena tokony ho haintsika zany hoe ia rozy reo.—Apok. 17:1, 3.
BIBY EFATSY BEVATA BIBY
Niboaky “baka anaty riaky ao” rozy. (Dan. 7:1-8, 15-17) Manondro ty fanjakà nanday noho nampijaly ty vahoaki-Ndranahary, nanomboky tamy androni-Daniela (fehintsoratsy 4, 7)
4-5. Manino ty raha volanini-Daniela 7:15-17 ro manampy antsika hahay ty dikani-sary an’ohatsy rey?
4 Alohani-handinihantsika ty mikasiky ani-fahavalo reo, le tokony ho haintsika tse hoe manondro an’ia bibinala reo noho makorely io. Aleo ty Baiboly avao ro engantsika hanazava ani-zay. Presky fa nihazavanini-boky hafa amy Baiboly ao avao ty ankamaroani-sary an’ohatsy amy Apokalypsy ao reo. Fa nisy fotoa, ohatsy, Daniela mpaminany nanonofy “biby efatsy bevata biby niboaky baka anaty riaky ao.” (Dan. 7:1-3) Fa niresahini-Daniela hoe manondro “mpanjaka” na fanjakà efatsy, biby be reo. (Vakio Daniela 7:15-17.) Mazava soa raha nivolanini-Daniela io. Hitantsika baka amin’io hoe tsy maintsy manondro fanjakà avao koa biby resahini-Apokalypsy reo.
5 Ndao amy zay hodinihintsika ty sisany amy sary an’ohatsy niresahini-Apokalypsy reo. Ty Baiboly ro hampiasantsika satria io ro tena hanampy antsika hahay ty dikani-raha reo. Ndao hatombokintsika amy biby rey tse. Voalohany, hohenteantsika hoe manondro ino raha reo. Bakeo, hohenteantsika hoe ino ty raha hahazo an-drozy. Le farany, hodinihintsika hoe ino ty ifandrambesani-raha zay amintsika.
HAY HOE IA FAHAVALO-NDRANAHARY REY
BIBINALA MANA LOHA FITO
Niakatsy “baka an-driaky ao” ie sady nana loha fito, tsifa folo, le nisy diadema folo. (Apok. 13:1-4) Manondro ty fanjakà iaby nanday ty olombelo zisiky henanizao. Loha fito rey manondro ty fanjakà fito matanjaky nampijaly ty vahoaki-Ndranahary (fehintsoratsy 6-8)
6. Ino biby mana loha fito volanini-Apokalypsy 13:1-4 io?
6 Ino biby mana loha fito io? (Vakio Apokalypsy 13:1-4.) Ambintsika vasa hoe manahaky leopara biby io fe manahaky ty ahini-orsa ty tombony, le manahaky liona ty vavany, sady mana tsifa folo ie. Manahaky ani-zay mihintsy biby efatsy nivolanini-Daniela toko faha-7 rey. Fe amy Apokalypsy toy ie naharony amy biby raiky raha iaby reo fa tsy hoe biby samby hafa. Tsy manondro fanjakà matanjaky raiky avao zany bibinala io. Nivola Jaona hoe manjaka amy “foko noho vahoaky noho olo samby hafa fivolana noho amy firenena samby hafa” ie. Dikani-zay, tafilitsy anatini-raha io iaby ty fanjakà iaby. (Apok. 13:7) Manondro ani-ze fanjakà iaby fa nanday ty olombelo zisiky henanizao zany bibinala io.b—Mpito. 8:9.
7. Manondro an’ia ty kiraidraiky amy loha fitoni-bibinala iny?
7 Manondro ino iaby loha fito rey? Manampy antsika hahay ani-zay ty Apokalypsy toko faha-17. Resahiny ao ty sarini-biby nivolanini-Apokalypsy toko faha-13 iny. Hoy ty Apokalypsy 17:10: “Misy mpanjaka fito: Fa lavo ty limy, fa ty raiky mbo eo, le ty raiky mbo tsy avy. Fe lafa avy ie, le hijano eo kelikely.” Amy fanjakà iaby nampiasani-Satana rey, le nampitovizy amy “loha” ty fito aminy satria nana fahefà be. Reo fanjakà nampijaly ty vahoaki-Ndranahary rey. Zisiky tamy androni-apostoly Jaona, le fa nifandimby nanjaka teo ty limy amy fanjakà reo. Tsy ia zay fa Ejipta, Asyria, Babylona, Media-Persa, noho Gresy. Tamy Jaona nahazo fahità iny amy zay, le mbo anatini-nanjaka Roma. Io ty faha-6 amy fanjakà matanjaky reo. Ka ia ty fahafito sady farany amy fanjakà matanjaky reo?
8. Manondro an’ia loha fahafitoni-bibinala iny?
8 Handiniky ani-faminania amy bokini-Daniela ao rey tsika henanizao. Manampy antsika hahay ani-loha fahafito sady farany amy bibinala iny raha zay. Ia ty fanjakà matanjaky manday amy “androni-Tompo”, na amy andro farany zao? (Apok. 1:10) Firenena roe matanjaky miaraky miasa raha io. Tsy ia zay fa Royaume-Uni noho Etazinỳ, na ty Firenena Matanjaky Anglè-Amerikein. Afaky mivola zany tsika fa io ty loha fahafitoni-bibinala amy Apokalypsy 13:1-4 ao iny.
BIBINALA MANA TSIFA ROE MANAHAKY TY ANI-ANAK’AONDRY
Niakatsy “baka amy tany ao” ie le nivola “manahaky dragona io.” “Nandatsaky afo baka an-danitsy any” ie sady nanao famantara manahaky “mpaminany sandoky” io. (Apok. 13:11-15; 16:13; 19:20) Manondro ty firenena matanjaky Anglè-Amerikein bibinala mana tsifa roe io. Kaihy hoe mpaminany sandoky koa ie satria mamitaky ty olo an-tany etoy sady mampirisiky an-drozy “hamboatsy ty sarini-bibinala” mana loha fito noho tsifa folo iny (fehintsoratsy 9)
9. Manondro an’ia bibinala “nana tsifa roe manahaky ahini-anak’aondry” iny?
9 Mivola ty Apokalypsy toko faha-13 hoe nanao manahaky ty fataoni-bibinala loha fahafito io, zany hoe ty Firenena Matanjaky Anglè-Amerikein. Fe bibinala io “nana tsifa roe manahaky ahini-anak’aondry”, sady “nivola manahaky dragona.” “Nanao famantara bevata tamason’olo teo koa” biby io “ka nandatsaky afo baka an-danitsy any ho an-tany etoy mihintsy aza.” (Apok. 13:11-15) Kaihy hoe “mpaminany sandoky” bibinala io amy Apokalypsy toko faha-16 noho 19 ao. (Apok. 16:13; 19:20) Mbo niresaky raha mitovitovy amin’io avao koa Daniela ka nivola fa “tena handriparipaky” ty Firenena Matanjaky Anglè-Amerikein. (Dan. 8:19, 23, 24, f.a.p) Zay mihintsy ty raha niseho tamy Aly Bevata II. Nisy bomba mahery roe nampiasà ta Pasifiky any mba hanampera ani-aly io. Manam-pahaiza britaniky noho amerikein ro namboatsy ani-bomba reo. Hita baka amy zay fa “nandatsaky afo baka an-danitsy any ho an-tany etoy mihintsy” ty Firenena Matanjaky Anglè-Amerikein.
BIBINALA MENA MALANGY
Mitikitsy an-dambosiny ao makorely iny, zany hoe Babylona Bevata. Kaihy hoe mpanjaka fahavalo biby io. (Apok. 17:3-6, 8, 11) Mifehy ani-bibinala io tse makorely io amy voalohany, fe naripakini-biby io ie tafara atoy. Manondro ty fivavahan-diso amy tany toy iaby makorely io. Manondro ty Firenena Mikambana biby io henanizao, satria manao ze hahazoani-zao tontolo zao tombony amy resaky politiky ie (fehintsoratsy 10, 14-17)
10. Manondro an’ia “sarini-bibinala iny”? (Apokalypsy 13:14, 15; 17:3, 8, 11)
10 Mbo misy bibinala hafa koa. Manahaky bibinala mana loha fito iny avao ie fe mena malangy. “Sarini-bibinala iny” ty nikaiha azy, le ie ty “mpanjaka fahavalo.”c (Vakio Apokalypsy 13:14, 15; 17:3, 8, 11.) Fa teo “mpanjaka” io hoasani-Jaona, fe bakeo ie tsy teo, le tafara atoy ie niseho ndraiky. Tena mifanandrify amy Firenena Mikambana raha io, satria manoha ty politiky amy zao tontolo zao ie. Fikambanam-pirenena tse ty nikaiha azy tamy voalohany. Bakeo ie nirava tamy Aly Bevata II. Niseho ndraiky ie tafara atoy, le nanjary Firenena Mikambana.
11. Ino ty raha ataoni-bibinala rey, le manino tsika ro tsy tokony hatahotsy an-drozy?
11 Mampirisiky ty olo hanohitsy ani-Jehovah noho ty vahoakiny bibinala rey, zany hoe fanjakà reo. Sahala hoe avorin-drozy ho amy aly Aramagedona “ty mpanjaka amy tany toy iaby.” Io ty “andro bevata-Ndranahary, azy Farani-Ze Mahery iny.” (Apok. 16:13, 14, 16) Fe tsy misy tokony hatahorantsika. Avy le hanao raha Jehovah, azy Ndranaharintsika mahery iny, mba hanavota ani-ze olo iaby manoha ty fandaisany.—Ezek. 38:21-23.
12. Hatao akory iaby bibinala rey?
12 Hanao akory bibinala rey? Mivola ty Apokalypsy 19:20 hoe: “Nisambory bibinala iny miaraky amy mpaminany sandoky nanao famantara tanatrehani-bibinala iny teo iny, zany hoe famantara namitahany ani-ze nandramby ty marikini-bibinala iny noho ze nivavaky tamy ty sariny. Samby natoraky velo tamy ranovory afo arehitsini-solifara any rozy bakeo.” Mbo manjaka zany fahavalo-Ndranahary reo le fa haripaky, ka tsy hisy sasy.
13. Ino ty raha ataoni-fanjakà sisany amy ty Kristiana?
13 Midika ino ho antsika raha zay? Kristiana tsika ka tsy tokony hivaliky amy Ndranahary noho ty Fanjakàny. (Jaona 18:36) Manao ani-zay tsika laha tsy militsy amy resaky politiky mihintsy. Fe mety ho sarotsy ty hoe tsy hivaliky satria teani-fanjakà amy tontolo toy eto hanoha an-drozy avao tsika, ndre amy ty raha volanintsika ndre amy ty raha ataontsika. Lasa misy marikini-bibinala iny ze maneky hanoha an-drozy. (Apok. 13:16, 17) Fe ndre ia ndre ia misy ani-mariky iny, le tsy hahazo hatò amy Jehovah sady tsy afaky ho velo zisiky farany. (Apok. 14:9, 10; 20:4) Tena tsy tokony hivaliky mihintsy zany tsika ndre ino ino ty fanerea ataoni-fanjakà antsika!
MAHAMENATSY TY HIAFARANI-MAKORELY BE INY
14. Ino koa ty raha mahatseriky nihitani-apostoly Jaona resahini-Apokalypsy 17:3-5?
14 Mbo nisy raha hafa koa nihitani-apostoly Jaona ka tena nahatseriky azy. Ino zay? Ampela nitikitsy an-dambosini-raiky amy biby masiaky reo. (Apok. 17:1, 2, 6) “Makorely be” ampela io, le nikaihy koa hoe “Babylona Bevata.” ‘Mijangajanga’ amy “mpanjakani-tany” ie.—Vakio Apokalypsy 17:3-5.
15-16. Ia “Babylona Bevata” io, le akory ty ahaizantsika ani-zay?
15 Ia “Babylona Bevata” io? Tsy manondro ty fikambana ara-politiky aloha ampela io, satria mivola ty bokini-Apokalypsy hoe mijangajanga amy mpanjakani-tany ie. (Apok. 18:9) Mitikitsy an-dambosini-bibinala iny ao ie, zany hoe miezaky mifehy ani-mpanjaka reo. Tsy manondro ty tontoloni-varotsy mpanararaotsy amy tontoloni-Satana toy eto koa ie. Niresahini-Apokalypsy manoka tontoloni-varotsy io le nikaihiny hoe “mpamarotsy an-tany eto.”—Apok. 18:11, 15, 16.
16 Amy Soratsy Masy ao, ty safà hoe “makorely” le manondro ani-ze olo mivola hoe manompo a Ndranahary kanefa manompo sampy na manao raha hafa mba hinamà amy zao tontolo zao. (Ezek. 16:2, 35, 36; Jak. 4:4) Mifanohitsy amy zay fa volanini-Baiboly hoe “malio” ze olo tsy mivaliky amy Ndranahary, ka kaihiny hoe “virjiny.” (2 Kor. 11:2; Apok. 14:4) Ta Babylona any ty foibeni-fivavahan-diso taloha. Ka ty hoe Babylona Bevata zany le manondro ty karaza fivavahan-diso iaby. Laha zay ie, le ampela iny ro foibeni-fivavahan-diso amy tany toy.—Apok. 17:5, 18; henteo ty lahatsoratsy hoe “Iza moa i Babylona Lehibe?” amy jw.org ao.
17. Hatao akory Babylona Bevata?
17 Hatao akory Babylona Bevata? Mivola ty Apokalypsy 17:16, 17 hoe: “Ty tsifa folo nihitanao noho bibinala iny, le halay ani-makorely iny ka handrava ze raha iaby ananany noho hampihalo azy. Le hohanin-drozy ty nofotsiny, sady horoan-drozy tanteraky amy afo ie. Satria fa natao-Ndranahary tam-pon-drozy ao ty hanatanteraky ty hevitsiny.” Hataoni-Jehovah vatany ze hahavy ty firenena iaby hampiasa ani-bibinala mena malangy iny, zany hoe ty Firenena Mikambana, mba hanafiky noho handrava ty fivavahan-diso iaby amy tany toy.—Apok. 18:21-24.
18. Akory ty hahazoantsika antoky hoe tsy manoha ani-Babylona Bevata tsika?
18 Midika ino ho antsika raha zay? Mila manaraky ani-“fivavaha malio sady tsy misy loto amaso-Ndranahary Babantsika iny” avao tsika. (Jak. 1:27) Tsy tokony hengantsika hisy vokany amintsika mihintsy ty fampianaran-diso, ty fanompoa sampy, ty fandaisam-bata raty, noho ty fisà aoly ataoni-Babylona Bevata! Mampitandrina ty olo hafa avao koa tsika mba ‘hiboaky baka aminy ao’ rozy, amy zay mba tsy hatao-Ndranahary hoe miharo ota aminy rozy.—Apok. 18:4.
TY RAHA HAHAZO ANI-FAHAVALO BEVATA INY
DRAGONA MENA ATAHO AFO
Satana manome fahefà ani-bibinala mana loha fito iny. (Apok. 12:3, 9, 13; 13:4; 20:2, 10) Satana ro fahavaloni-Jehovah farani-ze bevata, le hatoraky anaty lavaky mangoakoaky any ie anatini-1 000 tao. Hatoraky marè amy “ranovory afo noho solifara ao” Satana afarani-zay (fehintsoratsy 19-20)
19. Ia “dragona bevata mena ataho afo io”?
19 Miresaky mikasiky “dragona bevata mena ataho afo io” koa ty bokini-Apokalypsy. (Apok. 12:3) Mialy amy Jesosy noho ty anjeliny dragona io. (Apok. 12:7-9) Manafiky ty vahoaki-Ndranahary ie, sady manome fahefà ani-bibinala rey zany hoe ty fanjakàn’olombelo. (Apok. 12:17; 13:4) Ia dragona io? Tsy ia io fa “azy bibilava tam-boalohany tany iny, azy kaihy hoe Devoly noho Satana iny.” (Apok. 12:9; 20:2) Ie ro mifehy ty fahavaloni-Jehovah hafa iaby.
20. Hatao akory dragona iny?
20 Hanao akory dragona iny? Mivola ty Apokalypsy 20:1-3 fa misy anjely raiky hanoraky ani-Satana anatini-lavaky mangoakoaky any. Sahala hoe io zany ty prizon anagadrà azy. “Tsy hamitaky ty firenena sasy” Satana lafa any “zisiky hitamperani-1 000 tao.” Hatoraky marè amy “ranovory afo noho solifara” any Satana noho ty demoniany afarani-zay, zany hoe haripaky tanteraky le fa tsy hisy sasy. (Apok. 20:10) Mba alao sary an’eritseritsy moa hoe fa tsy eo sasy Satana noho ty demoniany. Tena ho soasoa ty fiaina amy zay!
21. Manino ro mampahery antsika ty raha nivakintsika tamy bokini-Apokalypsy ao?
21 Tena mampahery ty mahay ty dikani-sary an’ohatsy amy bokini-Apokalypsy ao rey! Lasa nihaintsika hoe ia iaby ty fahavaloni-Jehovah, le nihaintsika koa hoe ino ty raha hahazo an-drozy. “Sambatsy” vatany “ze mamaky marè noho mijanjy ty safà amy faminania toy ato”! (Apok. 1:3) Fe lafa ripaky ty fahavalo-Ndranahary, ino ty raha soa ho azoni-ze olo tsy mivaliky? Handiniky ani-zay tsika amy lahatsoratsy manaraky ao. Io ty farany amy lahatsoratsy mifampitohy toy.
HIRA 23 Manomboka Manjaka i Jehovah
a Miresaky sary vitsivitsy amantara ty fahavalo-Ndranahary ty bokini-Apokalypsy. Fa nihazavanini-bokini-Daniela hoe manondro ino iaby raha reo. Amy lahatsoratsy toy ato tsika hanenty faminania vitsivitsy itovizani-Daniela noho Apokalypsy. Ho haintsika amy zay hoe ia fahavalo-Ndranahary reo. Bakeo hohenteantsika hoe hanao akory rozy.
b Mbo misy porofo hafa koa ahaizantsika hoe ty hery ara-politiky iaby ro teany hovolany amy hoe biby mana loha fito, satria mana “tsifa folo” ie. Matetiky ro manondro raha feno ty isaky folo amy Baiboly ao.
c Tsy misy satroboninahitsy na “diadema” manahaky bibinala voalohany iny ty amy tsifani-sarini-bibinala io. (Apok. 13:1) Ino ty antony? Satria baka amy mpanjaka “fito rey avao” ty niboahany, le rozy ro manome fahefà azy.—Henteo ty lahatsoratsy hoe “Inona Ilay Bibidia Mena Midorehitra Voalaza ao Amin’ny Apokalypsy Toko Faha-17?” amy jw.org ao.