Lomiga Faale-Tusi Paia I LE INITANETI
Lomiga Faale-Tusi Paia
I LE INITANETI
Faa-Samoa
ā
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • ʻ
  • TUSI PAIA
  • LOMIGA
  • SAUNIGA
  • nwt Failauga 1:1-12:14
  • Failauga

Leai se vitiō o maua i lenei vaega.

Faamalie atu na iai se faalētonu i le kopiina o le vitiō.

  • Failauga
  • O le Tusi Paia—O le Faaliliuga a le Lalolagi Fou
O le Tusi Paia—O le Faaliliuga a le Lalolagi Fou
Failauga

FAILAUGA

1 O upu a le failauga,*+ o le atalii o Tavita, le tupu i Ierusalema.+

 2 Ua faapea mai le failauga, “E matuā i‘uvale!”*

“E matuā i‘uvale! E i‘uvale mea uma lava!”+

 3 O ā aogā e maua e se tagata mai i ana galuega mamafa uma

Lea e galue malosi ai i lalo o le lā?+

 4 E mavae atu le tasi tupulaga ae e sau le isi tupulaga,

A o le lalolagi e tumau lea e faavavau.+

 5 Ua oso aʻe* le lā ma toe goto ifo;

Ona toe faavavevave atu lea i le mea e toe oso aʻe ai.+

 6 Ua alu atu le matagi i saute ma toe taamilo mai i le itu i mātū;

Ua faataamilo ma faataamilo pea; ua faaauau ona toe foʻi le matagi i lona faataamilosaga.

 7 E tatafe vaitafe uma* agaʻi i le sami, ae e lē tumu ai le sami.+

O le mea e tafe atu ai vaitafe, e toe foʻi mai i ai ina ia toe tafe atu ai.+

 8 Ua fai mea uma ma avega mamafa;

E leai se tasi e mafai ona faamatalaina.

Ua lē faamalieina mata e vaai;

E lē faamalieina foʻi taliga i le faalogo.

 9 O le mea ua uma ona tupu, o le mea foʻi lea e toe tupu,

O le mea ua uma ona faia, o le mea foʻi lea e toe faia;

E leai se mea fou i lalo o le lā.+

10 Pe e iai ea se mea e mafai ai ona faapea ane se tasi, “Vaai i lenei mea, o se mea fou”?

Ua leva ona iai mai i aso anamua;

Ua leva ona iai a o le‘i iai i tatou.

11 E leai se tasi e manatuaina tagata na soifua i taimi ua mavae;

E leai fo‘i se tasi e manatuaina o ē o le a mulimuli mai;

E lē manatuaina fo‘i i latou e ē o le a feola i se taimi i le lumanaʻi.+

12 O aʻu, o le failauga, ua fai aʻu ma tupu o Isaraelu i Ierusalema.+ 13 Ua faasaga loʻu loto e suʻesuʻe ma sa‘ili ma le atamai+ o mea uma lava ua faia i lalo o le lagi,+ o galuega tigā ua tuuina mai e le Atua i le fanau a tagata ina ia tele ai a latou mea e fai.

14 Ua ou vaai i galuega uma ua faia i lalo o le lā,

Faauta foʻi! e i‘uvale mea uma ma o le ʻai a le matagi.+

15 O le mea ua faapiʻoina e lē mafai ona faasaʻoina,

Ma e lē mafai ona faitauina mea e lē o iai.

16 Ona ou faapea ifo lea i loʻu loto: “Faauta! ua ou maua le tele o le atamai, ua sili atu i so o se tasi na muamua iā te aʻu i Ierusalema,+ ua maua foʻi e loʻu loto le tele o le atamai atoa ma le poto.”+ 17 Ua ou tuuina atu foʻi loʻu loto ina ia iloa le atamai ma iloa le valea, ma iloa amioga faavalevalea,+ o ia mea foʻi o le ʻai a le matagi.

18 Auā o le tele o le atamai e i‘u ai i le tele o le lototigā,

O lea, o sē e na te faateleina lona poto, e na te faateleina foʻi le tigā.+

2 Ona ou faapea ifo lea i loʻu loto: “Inā sau ia, seʻi oʻu tofo i mea e faafiafia ai* ma vaai po o ā mea lelei e maua mai ai.” Ae faauta! e i‘uvale foʻi lea mea.

 2 Ua ou fai atu e faatatau i le ʻata, “Ua valea lea!”

Ma mea e faafiafia ai,* “O le ā le aogā o ia mea?”

3 Na ou manatunatu ifo i loʻu loto e ala i le faamalieina o aʻu i le uaina,+ a o taʻitaʻiina pea aʻu i lo‘u lava atamai; na ou tuliloaina fo‘i le valea ina ia iloa ai po o ā mea e sili ona lelei e faia e tagata, i nai aso e latou te ola ai i lalo o le lagi. 4 Sa ou faia galuega tetele.+ Sa ou fausia fale mo aʻu;+ sa ou totōina togāvine mo aʻu.+ 5 Sa ou faia mo aʻu togālaau ma fanua e totō ai laau, sa ou totō ai foʻi laau ʻaina eseese uma. 6 Sa ou faia mo aʻu faatanoa vai, ina ia faasūsūina ai le vaomatua e faatupuina ai laau. 7 Sa iā te aʻu auauna tane ma auauna teine,+ sa iā te a‘u fo‘i auauna na fananau i loʻu aiga.* Sa iā te aʻu foʻi le anoanoaʻi o lafumanu, o povi ma mamoe,+ e sili atu i so o se tasi na muamua iā te aʻu i Ierusalema. 8 Sa ou faaputuina siliva ma auro mo aʻu,+ o oloa a tupu ma itumalo.+ Sa ou faapotopotoina tama pepese ma teine pepese mo a‘u, atoa fo‘i ma mea e matuā faafiafiaina ai atalii o tagata, o se fafine lea, ioe, o fafine e to‘atele.* 9 O lea, ua sili aʻu ma ua atili ona faateleina aʻu mea i lo o se tasi na muamua atu iā te aʻu i Ierusalema.+ Ua tumau fo‘i loʻu atamai iā te aʻu.

10 Ou te le‘i teena so o se mea na ou manaʻo i ai.*+ Ou te leʻi taofia loʻu loto mai i so o se mea e faafiafiaina ai,* auā na olioli loʻu loto ona o aʻu galuega mamafa uma, ma o loʻu taui* lea mo aʻu galuega mamafa uma.+ 11 Ae ina ua ou manatunatu i galuega uma na faia e oʻu lima, ma galuega mamafa uma na ou tigāina e faatino,+ na ou iloa ai e i‘uvale mea uma, ma o le ʻai a le matagi;+ e leai se mea e aogā moni i lalo o le lā.+

12 Ona ou liliu atu lea i le atamai ma le valea ma amioga faavalevalea.+ (Auā o le ā le mea e mafai ona fai e se tagata e mulimuli mai i le tupu? E na o mea ua uma ona faia.) 13 Ua ou iloa ai e sili ona aogā le atamai nai lo o amioga faavalevalea,+ e pei ona sili ona aogā o le malamalama i le pogisa.

14 O lē e atamai e na te iloa lelei lona ala;*+ a o lē e valea e savali i le pogisa.+ Ua oo fo‘i ina ou iloa e tasi le iʻuga e oo iā i laʻua uma.+ 15 Ona ou faapea ifo lea i loʻu loto: “O le mea e oo i le tagata valea e oo foʻi iā te aʻu.”+ O le ā la se aogā iā te a‘u o le matuā tele o lo‘u atamai? Ona ou faapea ifo lea i loʻu loto: “E i‘uvale foʻi lea mea.” 16 Auā e lē manatuaina pea le tagata atamai po o le tagata valea.+ Auā i aso o i luma o le a galo i latou uma. Ma e faapefea ona oti le tagata atamai? E pei lava o le tagata valea.+

17 Sa ou ʻinoʻino i le olaga,+ auā o mea uma sa faia i lalo o le lā na faapopoleina ai a‘u, auā o mea uma e i‘uvale,+ ma o le ʻai a le matagi.+ 18 Sa ou ʻinoʻino i aʻu galuega mamafa uma ia sa ou tigāina ai i lalo o le lā,+ auā e tatau ona ou tuua mo le tagata e sosoo mai iā te aʻu pe a mavae atu aʻu.+ 19 O ai sē e na te iloa po o ia o se tagata atamai po o se tagata valea?+ Ae o le a pule o ia i mea uma na ou galue mamafa ai, ma o mea ia na ou faia i loʻu atamai i lalo o le lā. E i‘uvale fo‘i lea mea. 20 O lea na amata ai ona faanoanoa loʻu loto i galuega mamafa uma na ou tigāina ai i lalo o le lā. 21 Auā e mafai ona galue mamafa se tagata e ta‘ita‘ia i le atamai, ma le poto ma le tomai, ae e tatau ona ia tuuina atu lona tofi i se tagata e leʻi galue mamafa ai.+ E i‘uvale fo‘i lea mea ma o se mea e leaga tele.

22 O le ā le mea ua maua e le tagata mai i ana galuega mamafa uma, ma lona sogasogā lea ua uuna‘ia ai o ia* e galue mamafa i lalo o le lā?+ 23 Auā o ona aso uma, ua oo iā te ia le tigā ma le atuatuvale+ ona o lana galuega, ua lē mapu foʻi lona loto e oo lava i le pō.+ E i‘uvale fo‘i lea mea.

24 E leai se mea e sili i le tagata nai lo o le ʻai ma inu, ma maua le fiafia i ana galuega mamafa.+ Ua ou iloa fo‘i, o lea mea e mai i le aao o le Atua moni,+ 25 auā o ai se tasi e sili ona lelei ana meaʻai ma ana meainu nai lo o aʻu?+

26 E na te avatu i le tagata e faafiafiaina o ia le atamai, o le poto ma le olioli,+ ae ua ia tuuina atu i le tagata agasala le galuega o le aoaoina ma faaputu, ina ia avatu i lē e faafiafiaina le Atua moni.+ E i‘uvale fo‘i lea mea ma o le ‘ai a le matagi.

3 E iai le taimi e atofaina mo mea uma,

O le taimi mo mea uma e tutupu i lalo o le lagi:

 2 O le taimi e fanau mai ai ma le taimi e oti ai;

O le taimi e totō ai ma le taimi e liaʻiina ai mea na totō;

 3 O le taimi e fasioti ai ma le taimi e toe malosi ai;

O le taimi e lepeti ai ma le taimi e toe fausia ai;

 4 O le taimi e tagi ai ma le taimi e ʻataʻata ai;

O le taimi e tagitu‘i ai ma le taimi e siva ai;*

 5 O le taimi e lafoaʻi ese ai maa ma le taimi e toe faaputu ai maa;

O le taimi e fusifusi ai ma le taimi e lē fusifusi ai;

 6 O le taimi e saʻili ai ma le taimi e tuu ai ua leiloa;

O le taimi e tausi ai ma le taimi e lafoaʻi ai;

 7 O le taimi e saeia ai+ ma le taimi e su‘i faatasi ai;

O le taimi e filemu ai+ ma le taimi e tautala ai;+

 8 O le taimi e alofa ai ma le taimi e ʻinoʻino ai;+

O le taimi o le taua ma le taimi o le filemu.

9 O ā aogā e maua e le tagata faigaluega mai i ana galuega mamafa uma?+ 10 Na ou vaai i galuega na tuuina mai e le Atua i le fanau a tagata, ina ia tele ai a latou mea e fai. 11 Ua ia faia mea uma ina ia matagofie* i lona lava taimi.+ Ua ia tuu fo‘i le faavavau i o latou loto; ae e lē iloa atoatoa e tagata galuega na faia e le Atua moni mai i le amataga e oo i le iʻuga.

12 Ua ou malamalama e leai se mea e sili atu mo i latou, nai lo o le olioli ma faia mea lelei i o latou olaga,+ 13 ma ia taʻitasi le tagata ma ʻai ma inu ma fiafia i ana galuega mamafa uma. O le meaalofa lea mai i le Atua.+

14 Ua oo ina ou iloa o mea uma ua faia e le Atua moni, e tumau e faavavau. E leai se mea e faaopoopo i ai ma e leai foʻi se mea e toese mai ai. Ua faia faapea e le Atua moni ina ia matataʻu ai tagata iā te ia.+

15 O le mea ua tupu, sa tupu muamua, ma o le mea o le a oo mai, ua uma ona oo mai;+ ae e sa‘ilia e le Atua moni le mea na tuliloaina.*

16 Na ou iloa foʻi lenei mea i lalo o le lā: O le mea e ao ona iai le faamasinotonu, ua iai le amioleaga, ma o le mea e ao ona iai le amiotonu, ua iai le amioleaga.+ 17 Ona ou faapea ifo lea i loʻu loto: “O le a faamasinoina e le Atua moni o lē e amiotonu ma lē e amioleaga,+ auā e iai le taimi mo mea uma e tutupu ma gaoioiga uma.”

18 Ua ou faapea ifo fo‘i i loʻu loto e tusa ai ma le fanau a tagata, o le a tofotofoina i latou e le Atua moni, ma faailoa atu iā i latou ua pei i latou o manu, 19 auā e iai le iʻuga e oo i tagata ma le i‘uga e oo i manu; e tutusa iʻuga e oo iā i latou uma.+ E pei ona mate o le tasi, e faapena foʻi ona oti o le isi; e tasi le agaga* iā i latou uma.+ O lea, e leai se mea e sili ai le tagata i lo o manu, auā e i‘uvale mea uma. 20 E ō uma i latou i le mea e tasi.+ O i latou uma e mai i le efuefu,+ e toe foʻi atu i latou uma i le efuefu.+ 21 O ai sē na te iloa pe alu aʻe i luga le agaga* o tagata, ma pe e alu ifo i le eleele le agaga o manu?+ 22 Ua ou iloa e leai se mea e sili atu i lo o le fiafia o le tagata i lana galuega,+ auā o lona taui* lea; auā o ai o le a toe aumaia o ia e vaavaai i mea o le a tutupu pe a mavae atu o ia?+

4 Ua ou toe manatunatu i gaoioiga sauā uma o loo faia i lalo o le lā. Ua ou iloa loimata o ē o loo sauāina, ma ua leai se tasi e faamāfanafana iā i latou.+ Ua iai fo‘i le pule i ē e sauāina i latou, ma ua leai ai se tasi e faamāfanafana iā i latou. 2 Ua ou iloa e sili atu ona manuia ē ua oti nai lo o ē o loo ola.+ 3 Ae e sili atu iā i latou na o lē e leʻi fanau mai,+ o lē e leʻi vaai i galuega tigā ua faia i lalo o le lā.+

4 Ua ou vaai fo‘i i le tele o taumafaiga* ma galuega ua faia i le tomai, ona o le faatautavā o tagata;+ e i‘uvale foʻi lea mea, ma o le ʻai a le matagi.

5 Ua piilima le tagata valea ma faaleagaina ai lona lava tino.*+

6 E sili le luuga e tasi o le mālōlō, nai lo o luuga e lua o galuega mamafa ma le ʻai a le matagi.+

7 Ona ou toe manatunatu ai lea i se isi faaa‘oa‘oga o se mea e i‘uvale i lalo o le lā: 8 E iai le tagata ua na o ia e aunoa ma se uō; e leai sona atalii po o sona uso, ae e lē uma ana galuega mamafa uma. E lē faamalieina lava ona mata i ‘oa.+ Ae pe e fesili ifo o ia, ‘Ou te galue mamafa ea mo ai ma taofia ai a‘u mai i le fiafia i mea lelei’?+ E i‘uvale foʻi lea mea, ma o se galuega e māfua ai tigā.+

9 E sili ona lelei o le toʻalua nai lo o le toʻatasi,+ auā ua iā i laʻua se taui lelei* o la laʻua galuega mamafa. 10 Auā afai e paʻū le tasi, e mafai e le isi ona fesoasoani e toe faatūina o ia. Ae o le ā e tupu i lē e paʻū ae e leai se isi e fesoasoani e toe faatūina o ia?

11 E lē gata i lea, afai e taooto faatasi le toʻalua, o le a māfanafana i laʻua, ae e faapefea ona māfanafana pe afai e na o le toʻatasi? 12 E ono manumalo se tasi i le tagata e toʻatasi, ae e mafai e le toʻalua ona tetee atu iā te ia. O le maea sautuatolu fo‘i e lē vave motusia.*

13 E sili ona lelei o se tamaitiiti mativa ae e atamai, nai lo o le tupu e toeaina ae e valea,+ e lē o toe lava lona poto e amanaʻia ai lapataʻiga.+ 14 Auā ua alu ese o ia* mai i le falepuipui ina ia fai ma tupu,+ e ui lava na mativa o ia ina ua fanau mai i lea malo.+ 15 Na ou manatunatu iā i latou uma o loo feola ma fesavaliaʻi i lalo o le lā, faapea le tupu talavou ua tula‘i atu e suitulaga i le isi. 16 E ui lava e to‘atele pea tagata e lagolagoina o ia, ae e mulimuli ane o le a lē toe fiafia tagata iā te ia.+ E i‘uvale foʻi lea mea, ma o le ʻai a le matagi.

5 Ia e faaeteete pe a e alu i le fale o le Atua moni;+ e sili ona lelei le faalatalata atu e faalogo,+ nai lo o le avatu o taulaga e pei ona faia e tagata vālea,+ auā latou te lē o iloa e leaga le mea o loo latou faia.

2 Aua e te vave tautala atu, aua fo‘i le vave ona fai atu e lou loto se upu i luma o le Atua moni,+ auā ua afio le Atua moni i le lagi ae ua e iai i le lalolagi. O le mea lea e ao ai ona itiiti au upu.+ 3 O le tele o mea e atugalu ai e tupu ai le miti,+ ma o le tele foʻi o upu e iloa ai le tagata valea.+ 4 Pe a e faia se tautoga i le Atua, aua e te faatuai ona avatu,+ auā e lē fiafia o ia i ē e valelea.+ O le mea ua e tautō ai, ia e avatu.+ 5 E sili ona lelei ona e lē tautō nai lo o lou tautō ae e lē avatua.+ 6 Aua ne‘i e agasala* ona o lou gutu,+ aua foʻi e te fai atu i luma o le agelu* o se mea sesē lau tautoga na fai.+ Aiseā e te faatupuina ai le toʻatamaʻi o le Atua moni ona o au upu, ma ia lepetia ai le galuega a ou lima?+ 7 Auā e pei ona tutupu miti ona o le tele o mea e atugalu ai,+ e faapena fo‘i ona i‘uvale o upu a se tagata pe a tautala soo. Ae ia mataʻu i le Atua moni.+

8 Afai e te vaai i le sauāina o lē e mativa ma le lē amana‘ia o le faamasinotonu ma le amiotonu i lou itumalo, aua ne‘i faate‘ia oe i ia mea.+ Auā o loo vaai mai lē e sili ona maualuga i lē e maualuga, ma ua iai isi e sili atu ona maualuluga nai lo o i latou.

9 Ua vaevaeina fo‘i polofiti o le laueleele iā i latou uma; e oo lava i le tupu, e tausia o ia i mea e maua mai i le fanua.+

10 O lē e fiafia i siliva, e lē faamalieina lava i siliva, e lē faamalieina fo‘i lē e fiafia i ʻoa i ana tupe maua.+ E i‘uvale foʻi lea mea.+

11 Pe a faateleina mea lelei, o le a toʻatele foʻi i latou e faaaogāina.+ O le ā fo‘i se aogā i le tagata e ona nei mea, ae e na o le vaai atu i ai o ona mata?+

12 E manaia le moe a lē e auauna, e tusa lava pe itiiti pe tele ana mea e ʻai, a o le tele o mea a le tagata mauʻoa e lē mafai ai ona moe o ia.

13 Ua iai se mea e leaga tele ua ou vaaia i lalo o le lā: ua teua ‘oa e lē e ana ia ‘oa ma ua i‘u atu ai i ona lava tigā. 14 Ua leiloloa ia ʻoa ona o se galuega e le‘i taulau, ma pe a fanaua e ia se atalii, e leai se mea e na te avatu o se tofi i lona atalii.+

15 E pei ona fanau lē lavalavā mai se tasi mai i le manava o lona tinā, o le a alu atu lē lavalavā foʻi o ia e pei ona sau ai.+ E leai fo‘i se mea e mafai ona ave e ia mai i ana galuega mamafa uma.+

16 E leaga tele foʻi lenei mea: E pei lava ona sau o se tasi e faapea foʻi ona alu atu o ia; ma o le ā le aogā i le tagata e galue mamafa ai mo le matagi?+ 17 O aso uma fo‘i e ʻai ai o ia i le pogisa, ma le tele o le lototigā, ma maʻi, ma le ita.+

18 O le mea lenei ua ou vaai i ai e lelei ma talafeagai: e ao i se tasi ona ʻai ma inu, ma maua le fiafia ona o galuega mamafa uma+ ua ia galue malosi ai i lalo o le lā, i nai aso o lona olaga ia ua tuuina mai e le Atua moni iā te ia, auā o lona taui* lea.+ 19 Pe a tuuina mai fo‘i e le Atua moni i se tagata le tamaoaiga ma meafaitino+ faatasi ma le tomai e fiafia ai i ia mea, e ao ona ia ave lona taui* ma olioli i lana galuega mamafa. O le meaalofa lea mai i le Atua.+ 20 E moni, e seāseā ona ia mātauina* le gasologa o aso o lona olaga, auā ua faatumuina pea e le Atua moni lona loto i le olioli.+

6 E iai foʻi se isi mea leaga ua ou vaaia i lalo o le lā, ma ua taatele i tagata: 2 E foaʻiina e le Atua moni i se tagata le tamaoaiga, o meafaitino, ma le mamalu, ina ia lē mativa ai i so o se mea e naunau i ai o ia; peitaʻi e lē faataga e le Atua moni o ia ina ia fiafia i ia mea, ae e na te faatagaina se tagata ese e fiafia ai. E iʻuvale foʻi lea mea, ma o se maʻi e matuā leaga. 3 Afai ua fanaua e se tagata ni fanau se toʻaselau, ma ola mo le tele o tausaga ma oo ina toeaina o ia, ae e lē fiafia o ia i ana mea lelei a o leʻi alu atu o ia i le tuugamau,* ou te fai atu e sili atu le pepe ua fanau lē au nai lo o ia.+ 4 Auā ua sau lea pepe ma le i‘uvale ma e alu ese o ia i le pogisa, e ufitia foʻi lona igoa i le pogisa. 5 E ui e leʻi vaai lava o ia i le lā pe iloa foʻi se mea, ae e sili atu* o ia nai lo o lē na taʻua muamua.+ 6 O le ā le aogā e ola ai mo le lua afe tausaga ae e lē maua ai le fiafia? Pe e lē tasi ea le mea e ō i ai tagata uma?+

7 O galuega mamafa uma a se tagata, e fai ina ia faamalieina ai lona gutu;+ ae e lē faamalieina ai lava lona manaʻo. 8 Auā o le ā se mea e sili ai le tagata atamai i lo o le tagata valea?+ O le ā foʻi le aogā o le iloa e se tagata mativa o le auala e ola ai?* 9 E sili atu le fiafia i mea e vaai i ai mata nai lo o le manaʻonaʻo i mea e lē mafai ona maua. E i‘uvale foʻi lea mea, ma o le ʻai a le matagi.

10 Po o ā lava mea e oo mai, ua uma ona faaigoaina, ua iloa foʻi le tulaga o le tagata; ma e lē mafai ona finau lana mataupu ma lē e sili atu lona malosi nai lo o ia. 11 O le tele o upu,* o le tele fo‘i lea o le i‘uvale; o le ā la le aogā o na mea i le tagata? 12 O ai e na te iloa le mea e sili ona lelei e faia e le tagata i nai aso o lona olaga iʻuvale, ia e mou atu e pei o se ata lafoia?+ O ai foʻi e mafai ona taʻu i le tagata le mea o le a tupu i lalo o le lā pe a mavae atu o ia?

7 E sili le igoa lelei* nai lo o le suāuu lelei,+ e sili foʻi le aso e oti ai nai lo o le aso e fanau mai ai. 2 E sili le alu i le fale o iai le faavauvau nai lo o le alu i le fale o fai ai le faigaʻai,+ auā o le iʻuga lea o tagata uma, ma e ao ona manatunatu i ai loto o ē o loo ola. 3 E sili le puapuagatia nai lo o le ʻataʻata,+ auā o foliga faanoanoa e lelei ai le loto.+ 4 O le loto o lē e atamai ua i le fale o iai le faavauvau, a o le loto o lē e valea ua i le fale o iai le fiafia.*+

5 E sili ona faalogo i le aʻoaʻiga a se tasi e atamai,+ nai lo o le faalogo i le pese a ē e valelea. 6 Auā e pei o le gapāpā o vao tuitui o loo mumū i lalo o le ulo, e faapena le ʻata a le tagata valea;+ ma e i‘uvale foʻi lea mea. 7 Ae o sauāga e mafai ona faalētonu ai le mafaufau o le tagata atamai, ma o se foa‘i faaalatua e mafai ona ʻolegia ai le loto.+

8 E sili ona lelei le faaiʻuga o se mataupu nai lo o lona amataga. E sili le onosaʻi nai lo o le iai o se agaga fiasili.+ 9 Aua neʻi vave ona tigā lou loto,+ auā o ē e vālea o i latou ia e tigā o latou loto.*+

10 Aua le faapea ane, “Aiseā na sili ai ona lelei aso ua mavae nai lo o nei aso?” auā e lē o le atamai ua e fesili ai i lenei mea.+

11 E lelei le atamai faatasi ma le tofi, ma e aogā iā i latou o loo vāai i le malamalama o le ao.* 12 Auā ua fai le atamai ma puipuiga+ e pei ona fai tupe ma puipuiga,+ a o le aogā lenei o le poto: E faaolaina e le atamai i latou ua mauaina.+

13 Ia manatunatu i le galuega a le Atua moni, auā o ai e mafai ona toe faasaʻoina mea ua faapiʻoina e ia?+ 14 I le aso lelei, ia e faaalia le agalelei,+ ae i le aso o le malaia, ia e iloa ua faia e le Atua lea aso e pei o le isi aso,+ ina ia lē mautinoa ai* e tagata mea o le a tutupu iā i latou i le lumana‘i.+

15 Ua ou vaai i mea uma a o faagasolo lo‘u olaga puupuu,*+ mai i le tagata amiotonu ua oti i lana amiotonu,+ e oo i le tagata amioleaga ua umi lona ola e ui i ana amioga leaga.+

16 Aua e te fia amiotonu naʻuā+ pe faaalialia fo‘i le tele o lou atamai.+ Aiseā e te faapogaia ai le faafanoina o oe lava?+ 17 Aua e te amioleaga naʻuā pe valea foʻi.+ Aiseā o le a e oti ai a o leʻi taitai lou olaga?+ 18 E sili ona lelei ona tausia o le tasi lapata‘iga e aunoa ma le lafoaʻia o le isi;+ auā o lē e mataʻu i le Atua e na te utagia ia lapata‘iga uma.

19 O le atamai e sili ai ona malosi le tagata atamai nai lo o tagata malolosi e toʻasefulu i se aai.+ 20 Auā e leai se tagata e amiotonu i le lalolagi e na te faia le mea lelei i taimi uma ma e lē agasala.+

21 Aua e te teuina i lou loto upu uma e tautatala ai tagata;+ neʻi e faalogo o loo faia e lau auauna ni tala leaga e faatatau iā te oe;* 22 auā ua iloa lelei e lou loto e oo foʻi iā te oe, e tele taimi ua e faia ai tala leaga e faatatau i isi.+

23 Ua ou tofotofo ma le atamai i ia mea uma, ma ua ou faapea ane: “O le a ou atamai.” Ae ua faigatā tele mo aʻu. 24 Po o le ā lava le mea ua tupu, e mamao lava ma e matuā loloto. O ai se tasi e mafai ona malamalama i ai?+ 25 Na faasaga loʻu loto ina ia iloa, ia suʻesuʻe ma saʻili i le atamai ma le uiga o mea, ma malamalama i le leaga o le valea ma le faavalevalea o amioga valea.+ 26 Ona ou iloa lea o lenei mea: E sili ona tigā i lo o le oti, o le fafine ua pei o le upega a lē e tuli manu, o lona loto foʻi ua pei o ni upega toso, ma o ona lima ua pei o noanoataga ia. O lē e faafiafiaina le Atua moni e sao mai i le fafine,+ a o le tagata agasala, e puʻea e le fafine.+

27 Ua faapea mai le failauga:+ “Faauta! O le mea lenei ua ou iloa, ua ou suʻesuʻeina lea mea ma lea mea, ina ia faia ai la‘u faaiʻuga, 28 ae o le mea ou te saʻilia pea, ou te leʻi mauaina. Ua ou maua se tane amio sa‘o e toʻatasi mai i tane e toʻaafe, ae ou te leʻi maua se fafine amio saʻo mai i nei tagata uma. 29 E na o le pau lenei o le mea ua ou iloaina: Na faia e le Atua moni tagata ina ia amio sa‘o,+ ae o i latou lava ua latou faia le tele o faufauga.”+

8 O ai e pei o le tagata atamai? O ai ua iloa le vaifofō o se faafitauli?* O le atamai o le tagata e malamalama ai ona mata, ma suia ai ona mata paū.

2 Ua ou faapea atu: “Ia usiusita‘i i faatonuga a le tupu+ ona o le tautoga i le Atua.+ 3 Aua e te faavave ona e alu ese mai i ona luma.+ Aua ne‘i e lagolagoina se mea leaga;+ ona e na te faia so o se mea e finagalo i ai, 4 auā ua iai le pule i le poloa‘iga a le tupu;+ o ai sē e mafai ona fai atu iā te ia, ‘O le ā le mea o loo e faia?’”

5 O lē e tausi i le poloaʻiga o le a lē oo i ai se mala,+ ma e iloa e le loto ua atamai le taimi talafeagai ma le auala e taulima ai se mea.*+ 6 E iai le taimi ma le auala e taulima ai so o se mataupu,*+ auā ua anoanoaʻi faafitauli o le fanau a tagata. 7 Talu ai e leai se tasi e iloa le mea o le a tupu, o ai la e mafai ona taʻu atu iā te ia pe e faapefea ona tupu?

8 E pei lava ona leai se pule a le tagata i le malosi o le ola* pe taofia ai le malosi o le ola, e faapena fo‘i ona leai se pule a se tasi i le aso e oti ai.+ E pei lava ona leai se tasi e saʻoloto mai i le taua, e faapena fo‘i ona lē faasa‘olotoina e le amioleaga i latou e faia.*

9 Ua ou vaaia ia mea uma ma ua manatunatu loʻu loto i galuega uma ua faia i lalo o le lā, o le taimi foʻi lea ua pule ai le tagata i le isi tagata ma ua matuā afāina ai o ia.+ 10 Na ou vaai fo‘i i le tanuina o tagata leaga, o ē na masani ona ō mai ma ō ese atu i le mea paia, ma ua faagaloina i latou i le aai lea na latou amioa‘i ai faapea.+ E i‘uvale foʻi lea mea.

11 Talu ai e lē vave ona faaoo le faasalaga i se gaoioiga leaga,+ o lea, ua maumauaʻi ai loto o tagata e fai mea leaga.+ 12 E ui ina faaselau ona fai o le mea leaga e le tagata agasala ma ola pea mo se taimi umi, ae ua ou iloa e iʻu ina manuia i latou e matataʻu i le Atua moni, auā ua latou matataʻu iā te ia.+ 13 Ae e lē iʻu i se manuia le tagata amioleaga,+ e lē umi foʻi ona aso ia ua pei o se ata lafoia,+ auā ua lē mataʻu o ia i le Atua.

14 Ua iai se mea e i‘uvale* ua tupu i le lalolagi: Ua iai tagata amiotonu ua fai e pei o ni ē sa faia amioga leaga,+ ma e iai tagata amioleaga ua fai e pei o ni ē sa faia le amiotonu.+ Ua ou faapea ane, e i‘uvale foʻi lea mea.

15 Ona ou fautuaina lea o tagata ia olioli,+ auā e leai se isi mea e sili atu i lalo o le lā mo le tagata ona fai, nai lo o le ‘ai ma inu ma olioli; e ao ona ia faia nei mea a o ia galue mamafa i aso uma o lona olaga,+ ia ua tuuina mai e le Atua moni iā te ia i lalo o le lā.

16 Na manatunatu loʻu loto ina ia maua le atamai ma iloa galuega uma o loo faia i le lalolagi,+ na oo ai lava ina ou lē moe i le ao ma le pō.* 17 Ona ou manatunatu lea i galuega uma a le Atua moni, ma ou iloa ai e lē mafai e tagata ona malamalama i galuega ua faia i lalo o le lā.+ Po o ā lava taumafaiga malolosi a tagata, e lē mafai ona latou malamalama i ai. E tusa foʻi pe latou te fai mai ua lava lo latou atamai e iloa ai ia mea, e lē mafai lava ona latou malamalama i ai.+

9 Na ou manatunatu i nei mea uma i loʻu loto ma ou malamalama ai, ua i aao o le Atua moni o ē ua amiotonu ma ē ua atamamai atoa ma a latou galuega.+ Ua lē iloa foʻi e tagata le alofa po o le ʻinoʻino na iai a o leʻi iai i latou. 2 E tasi le i‘uga e oo i tagata uma,+ o le tagata amiotonu ma le tagata amioleaga,+ o le tagata lelei ma le tagata mamā ma le tagata e lē mamā, o ē e faia taulaga ma ē e lē faia taulaga. E tutusa le tagata lelei ma le tagata agasala; e tutusa foʻi le tagata e tautō ma lē e faaeteete e faia se tautoga. 3 O le mea lenei ua fai ma mala i mea uma ua faia i lalo o le lā: Talu ai e tasi le iʻuga o i latou uma,+ ua tumu ai loto o tagata i mea leaga; ua iai foʻi le valea i o latou loto i aso uma o o latou olaga, ona latou feoti lea!*

4 Ua iai le faamoemoe mo lē ua faatasi ma ē o loo ola, auā e sili le taʻifau ua ola nai lo o le leona ua mate.+ 5 Auā o ē ua ola ua latou iloa e oti i latou,+ a o ē ua oti latou te lē iloa se mea,+ ua lē toe maua foʻi e i latou se taui,* auā ua faagalogaloina mea uma e manatua ai i latou.+ 6 Ua mavae atu fo‘i lo latou alofa, o lo latou ita ma lo latou lotoleaga, ma e lē toe iai lava sa latou vaega i so o se mea e faia i lalo o le lā.+

7 Inā alu ia ma ʻai lau meaʻai ma le olioli ma inu lau uaina ma le lotofiafia,+ auā ua finagalo malie le Atua moni i au galuega.+ 8 Ia papa‘e* ou ofu i taimi uma, ma ia lē aunoa ona uu lou ulu i le suāuu.+ 9 Ia e olioli i lou ola faatasi ma lau avā pele+ i aso uma o lou olaga puupuu,* ia ua tuuina mai e Ia iā te oe i lalo o le lā, o ou aso puupuu uma, auā o lou tofi lea i le olaga ma au galuega mamafa ua e tigāina ai i lalo o le lā.+ 10 O mea uma ua e iloa e faia e ou lima, inā faia ia ma lou malosi atoa, auā e leai se galuega, po o ni fuafuaga, po o le poto, po o le atamai i le Tuugamau*+ o loo e alu atu i ai.

11 Na ou vaaia foʻi se isi mea i lalo o le lā, e lē manumalo i taimi uma i le tuuga o ē e saoasaoa, pe e manumalo ē e malolosi i le taua,+ pe e iai foʻi i taimi uma i ē e atamamai meaʻai, pe e maua i taimi uma e i latou e popoto le tamaoaiga,+ pe e taulau foʻi i taimi uma i latou ua popoto,+ auā e tutupu faafuaseʻi mea iā i latou uma i le taimi e leʻi faatalitalia. 12 Auā e lē iloa e le tagata lona taimi.+ E pei o iʻa ua maua i se upega e mate ai, ma manulele ua maileia i se mailei, e faapea foʻi ona maileia le fanau a tagata i se taimi o mala, pe a tutupu faafuaseʻi iā i latou.

13 Na ou mātauina foʻi i lalo o le lā lenei mea e faatatau i le atamai, ma na ou maofa ai: 14 Na iai se tamaʻi aai, ma e toʻalaiti ni tane na iai; na alu atu i ai se tupu malosi ma siʻomia ma fausia ni puipui tetele e faasagatau i ai. 15 Na iai foʻi i le aai se tamāloa e mativa ae e atamai, ma o lona atamai na ia faasaoina ai le aai. Ae ua leai se tasi e manatuaina lea tamāloa mativa.+ 16 Ona ou faapea ifo lea: ‘E sili ona lelei o le atamai nai lo o le malosi;+ peitaʻi e inosia le atamai o le tagata mativa, ma e lē utagia e se tasi ana upu.’+

17 E sili ona utagia upu filemu a tagata atamamai, nai lo o alaga a lē o loo pule i tagata vālea.

18 E sili ona lelei le atamai nai lo o auupega o le taua, ae e tele mea lelei e faaleagaina e na o se tagata agasala e to‘atasi.+

10 E pei ona elo ma masa le suāuu a le tagata fai suāuu ona o lago mamate, e faapena foʻi ona faalēaogāina le atamai ma le mamalu ona o sina valea itiiti.+

2 O le loto o le tagata atamai e ta‘ita‘iina ai o ia i le ala sa‘o,* a o le loto o le tagata valea e ta‘ita‘iina ai o ia i le ala sesē.*+ 3 Ua leai se mafaufau* o le tagata valea i so o se ala e savali ai,+ ma ua ia faailoa atu i tagata uma o ia o le vale.+

4 Afai e tupu le ita* o le tupu faasaga iā te oe, aua e te tuua le mea ua e iai,+ auā o le toʻafilemu e fai ifo ai agasala e tele.+

5 Ua iai le mala na ou vaaia i lalo o le lā e pei o se mea sesē e faia e i latou e iai le pule:+ 6 Ua tofia tagata vālea i le tele o tulaga maualuluga, ae ua nonofo tagata mauʻoa* i se tulaga maulalo.

7 Ua ou vaai i auauna o loo tiʻetiʻe i solofanua ae ua savavali perenise e pei o ni auauna.+

8 O lē e na te eliina le lua e ono toe paʻū lava i ai o ia;+ ma o lē o loo talepeina se pā maa, e ono ūina o ia e se gata.

9 O lē e na te eliina maa e ono toe tigā ai o ia, ma o lē e na te taisi ogālaau e ono lamatia ai o ia.

10 Afai e matatupa se toʻi ma e leʻi faama‘aia e se tasi le mata, e mana‘omia la ona faaaogā lona malosi atoa. Ae e fesoasoani le atamai e maua ai iʻuga lelei.

11 Afai e ū e le gata ae e leʻi faa‘ole‘oleina i faiga faataulāitu, ua leai la se aogā i lē e poto e faaʻoleʻole.*

12 O upu a le gutu o le tagata atamai e logoleleia ia,+ a o laugutu o le tagata valea e fano ai o ia.+ 13 O upu muamua mai i lona gutu e valea ia,+ ma o upu mulimuli mai i lona gutu e valea ma i‘u ai i le malaia. 14 Ae ua faaauau pea ona tautala le tagata valea.+

E lē iloa e le tagata le mea o le a tupu; o ai e mafai ona taʻu atu iā te ia mea o le a tutupu pe a mavae atu o ia?+

15 O galuega mamafa a lē e valea e vaivai ai o ia, auā e na te lē iloa pe faapefea ona alu atu i le aai.

16 Pagā le leaga mo se atunuu pe afai o se tamaitiiti le tupu+ ma ua amata mai i le taeao faiga‘ai a ona perenise! 17 Ae ma‘eu le fiafia o se atunuu pe afai o le tupu o se alo o le aigātupu, ma e taumamafa ona perenise i le taimi talafeagai ina ia malolosi ai, ae e lē ina ia onanā ai!+

18 O le matuā paiē e pala ai laau faalava o le taualuga, ma o le lē gaoioi o lima e tutulu ai le fale.+

19 Ua saunia meaʻai* ina ia toē ai, ma o le uaina e fiafia ai i le olaga;+ a o le tupe e faamalieina ai mana‘oga uma.+

20 Aua e te fetuuina le tupu e oo lava i ou manatu,*+ aua foʻi e te fetuuina ē ua mauʻoa i totonu o lou potumoe; auā e ono faasalalau atu e se manulele* au tala, pe toe taʻu atu e se mea fai apaʻau au upu na fai.

11 Inā lafo atu ia lau falaoa i luga o vai,+ auā e te toe maua mai pe a mavae aso e tele.+ 2 Ia avatu ni mea i le toʻafitu e oo foʻi i le to‘avalu,+ auā e te lē iloa po o ā mala o le a tutupu i le lalolagi.

3 Afai e tumu ao i vai, e matuā maligi timuga i luga o le eleele; ma afai e paʻū se laau i le itu i saute po o le itu i mātū, o le mea e paʻū i ai le laau o i inā e taatia ai.

4 O lē e matamata i le matagi e lē lūlū fatu o ia, o lē foʻi e vaavaai i ao e lē selesele lava o ia.+

5 E pei ona e lē iloa le auala e gaoioi ai le agaga i ponaivi o le pepe o loo i le manava o le fafine ua tō,+ e faapena foʻi ona e lē iloa galuega a le Atua moni, o lē e na te faia mea uma lava.+

6 Ia e lūlū au fatu i le taeao ma aua neʻi mālōlō lou lima seʻia oo i le afiafi;+ auā e te lē iloa po o lē fea e taulau manuia, a lē o i inei po o i inā, pe tutusa ona lelei o ia mea e lua.

7 E matagofie le malamalama ma e lelei i mata le vaai i le lā. 8 Auā afai e soifua le tagata mo le tele o tausaga, ia olioli o ia i ia tausaga uma.+ Ae ia manatua e ia e tele aso o le pōuliuli; e i‘uvale fo‘i mea uma e oo mai.+

9 Le tauleʻaleʻa e, inā olioli ia a o e talavou, ma ia fiafia lou loto i aso o lou talavou. Ia e savali i le ala o lou loto ma e alu i le mea e ta‘ita‘ia ai oe e ou mata; ae ia e iloa o le a faamasinoina oe e le Atua moni ona o ia mea uma.+ 10 O lea, inā faate‘aese ia mai i lou loto o mea e te tigā ai, ma puipuia lou tino mai i mea e leaga ai, auā o lou talavou ma le malaulau o lou tauleʻaleʻa e i‘uvale ia.+

12 Ia e manatua o Lē e Sili na Foafoaina oe i aso o lou talavou,+ a o leʻi oo mai aso e tigā* ai+ ma oo mai tausaga e te faapea ifo ai: “E leai soʻu fiafia i ai”; 2 a o leʻi faapouliuligia+ le lā ma le malamalama, ma le masina ma fetu, ma toe fo‘i mai ao pe a mavae* timuga mamafa; 3 i le aso e gatete ai o ē e leoleoina fale, ma faanoʻunoʻu ai tane malolosi, ma ua lē toe olo e fafine fatu auā ua to‘aitiiti i latou, ma ua faapouliuligia le vaai a fafine o loo vāai atu i faamalama;+ 4 pe a tapunia faitotoʻa i le ala, pe a itiiti le leo o le mea e olo ai fatu, pe a tulaʻi se tasi i le tagi a le manulele, ma ua vaivai fo‘i teine pepese uma.+ 5 Ua fefe foʻi le tasi i mea maualuluga, ma ua iai mea e matataʻu ai i le ala. Ua fuga mai le laau o le sekati,+ ma ua faatosotosololoa le savali a le sē, ua lē toe manogi se meaʻai* auā ua savali atu le tagata i lona fale e nofo mau ai,+ ma ua savavali solo i le ala o ē e faavauvau;+ 6 a o leʻi motusia le maea siliva, ma e leʻi nutililiia le ipu faaofuofu auro, ma ta‘e le sioki i le vaipuna, ma nutililiia foʻi le uili o le vaieli. 7 Ona toe foʻi atu lea o le efuefu i le eleele+ e pei ona iai muamua, ma e toe foʻi atu le agaga* i le Atua moni o lē na foa‘iina mai.+

8 Ua faapea mai le failauga:+ “E matuā i‘uvale!* E i‘uvale mea uma lava.”+

9 E lē gata ina tele le atamai o le failauga, ae na ia aʻoaʻoina pea tagata i mea na ia iloa,+ ma na ia manatunatu ma faia ni saʻiliʻiliga auʻiliʻili, ina ia tuufaatasia* ai le tele o faataoto.+ 10 Na saʻili le failauga ina ia maua upu e logoleleia+ ma tusiaina upu saʻo o le upu moni.

11 O upu a ē e atamamai ua pei o tui e tui ai povi,+ ma o a latou faamatalaga ua aoaoina ua pei o fao ua faamauina lelei; ua tuuina mai e le leoleo mamoe e toʻatasi. 12 Loʻu atalii e, e ese mai i nei mea, ia e utagia lenei lapataʻiga: E leai se iʻuga o le tusiaina o le tele o tusi, ma o le tele o le taimi e alu ai e vaivai ai le tino.+

13 O le faaiʻuga lenei o mea uma ua faalogo i ai: Ia mataʻu i le Atua moni+ ma tausi i ana poloaʻiga,+ auā o le matafaioi lea a tagata.+ 14 Auā o le a faamasino e le Atua moni gaoioiga uma, e aofia ai ma mea uma ua natia, ina ia iloa ai pe lelei pe leaga.+

Po o “lē e faapotopotoina tagata.”

Po o le “faatauvaa.”

Po o le “susulu atu.”

Po o “vaitafe uma i le tau mālūlū; vaitafe uma i tau eseese.”

Po o le “i le olioli.”

Po o “le olioli.”

Epe., “atalii o le fale.”

Po o “o se tamaʻitaʻi, ioe, o tamaʻitaʻi.”

Epe., “na manaʻo i ai oʻu mata.”

Po o le “olioli ai.”

Po o le “tofi.”

Epe., “ua i lona ulu ona mata.”

Epe., “ma le tauivi o lona loto.”

Epe., “osooso ai.”

Po o le “maopoopo; talafeagai.”

Pe atonu “le mea ua mavae.”

Po o le “malosi o le ola.”

Po o le “malosi o le ola.”

Po o le “tofi.”

Po o le “i galuega mamafa.”

Epe., “ma ʻai e ia lona lava tino.”

Po o “se faamanuiaga sili.”

Po o le “e lē faigofie ona motusia.”

Atonu e faasino atu i le tamaitiiti atamai.

Po o le “Aua neʻi agasala lou tino.”

Po o le “avefeʻau.”

Po o le “tofi.”

Po o le “tofi.”

Po o le “manatuaina.”

Po o le “ma e oo lava i le tuugamau e lē fai mo ia.”

Epe., “e sili atu ona filemu.”

Epe., “e savali ai i luma o tagata ola.”

Pe atonu “o mea.”

Po o “se talaaga lelei.” Epe., “se igoa.”

Po o “taliēega.”

Pe atonu “auā o le tigā o le loto, o le faailoga lea o ē e vālea.”

E faasino atu i ē o loo feola.

Po o le “lē iloa ai.”

Po o le “iʻuvale.”

Po o le “o loo fetuu oe e lau auauna.”

Po o “le faamatalaina o se mataupu?”

Po o le “faamasinoga.”

Po o “le faamasinoga mo so o se mataupu.”

Po o le “mānava; savili.” Epe., “i le agaga.”

Pe atonu “e lē mafai foʻi e lo latou amioleaga ona laveaʻia ē e amioleaga.”

Po o “se mea e tigā ai.”

Pe atonu “ua lē iloa ai e mata o tagata se moe i le ao ma le pō.”

Epe., “ma mulimuli ane ua latou ō atu i ē ua feoti!”

Po o le “totogi.”

E faasino atu i ofu sesega e faaalia ai le fiafia, ae e lē o ofu o le faavauvau.

Po o le “iʻuvale.”

Po o “Seoli.” Tagaʻi i le Uiga o Upu.

Epe., “ua i lona lima taumatau.”

Epe., “ua i lona lima tauagavale.”

Po o le “Ua leai se uunaʻiga lelei o le loto.”

Epe., “agaga; mānava.”

Po o le “agavaa.”

Epe., “e poto lona laulaufaiva.”

Epe., “falaoa.”

Pe atonu “i lou moega.”

Epe., “manufelelei o le lagi.”

Po o le “malaia.”

Pe atonu “faatasi ma.”

E faasino atu le faaupuga Eperu i se ituaiga o vivao e faaoso ai le fia ʻai.

Po o le “malosi o le ola.”

Po o le “faatauvaa.”

Po o le “faatulagaina.”

    Lomiga Faa-Samoa (1971-2026)
    Log Out
    Log In
    • Faa-Samoa
    • Lafo Faamatalaga
    • Faapolokalame
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Aiāiga Faapitoa
    • Aiā Faaletulafono
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Lafo Faamatalaga