Mataupu 8

E Faapefea Ona Ou Faia ni Uō Moni?

“UA VALU tausaga o oʻu aʻoga i lenei itumalo, ae i lena taimi umi e leʻi mafai ona faia saʻu uō! E leai ma se tasi.” O le tala faanoanoa mai lea a se talavou e igoa ia Lolani. Ma atonu e iai taimi e oo ai ia te oe faalogona faapena e pei o sē e lē taulau i faigauō. Ae o le ā tonu lava le mea e taʻua o uō moni? Ma o le ā le auala e mauaina ai i latou?

Ua faapea mai se faataoto: “E alofa le uō i taimi uma, ma e avea o se uso i taimi o faafitauli.” (Faataoto 17:17, The Bible in Basic English) Ae iai ma nisi mea e aogā ai se faigauō na i lo le tau ina iai o se tasi e sasaa atu i ai ou faalogona. Ua faapea mai se tamaʻitaʻi talavou e igoa ia Matila: “O nisi taimi o le a vaai atu ai se tasi ua taʻua o se uō ua e oo i ni faafitauli ona faapea atu lea, ‘Sa ou iloa o le a oo ina e faia le mea lena, ae na ou fefe e taʻu atu ia te oe.’ Peitaʻi pe a vaai atu se uō moni ua e uia se ala sesē, o le a ia taumafai e lapataʻia oe a o leʻi tuai—e tusa lava pe na te iloa atonu e te lē fiafia i le mea ua ia fai atu ai.”

Po o le a e faataga ea ou tigā e teena ai se tasi e alofa moni ia te oe e taʻuina atu le mea moni? Ua faapea mai le Faataoto 27:6: “E sili ona e faatuatuaina manuʻa mai se tasi e alofa, na i lo sogi e tele mai i lē e ʻinoʻino.” (Byington) O le tagata e tonu lona mafaufau ma tautala saʻo o le ituaiga tagata lena e tatau ona e manaʻo e avea ma au uō.

Le Eseesega o Uō Pepelo ma Uō Moni

Fai mai Peti, e 23 ona tausaga: “O loʻu olaga o se faamaoniga lea e lē o ‘uō’ uma e maua mai ai mea e silisili ona lelei mo oe.” Na faamalosia Peti e tuua lona aiga, a o talavou. Peitaʻi ane na faauō atu i ai ni Molimau a Ieova se toʻalua, o Pili ma lona toʻalua o Loi. Na la amata suʻesuʻeina le Tusi Paia ma Peti. Na faapea mai Peti: “O masina ia na ou faaaluina ma i laʻua na faatumulia i le olioli moni, faamalieina ma le filemu.” Ae peitaʻi, na filifili o ia e aumea atu i ni talavou na latou fetaui—ma alu ese ai mai ia Pili ma Loi.

Na toe auiliili mai e Peti faapea: “E tele ni mea na ou aʻoaʻoina mai i aʻu ‘uō’ fou—o le gaoi laaupese, talaina o siaki ua faalēaogāina, ulaina o mariuana, ma le mea mulimuli, o le auala e tausia ai laʻu masaniga o fualaau faasāina e faaaluina ai le $200.00 i le aso.” I le 18 o ona tausaga na fetaui ai o ia i se taulealea e igoa ia Sei o lē na ofoina atu fualaau faasāina uma e mafai ona ia faaaogāina—e aunoa ma se totogi. “Na ou manatu faapea ua lē toe iai ni oʻu faafitauli. O le a ou lē toe gaoi ma faaʻoleʻole,” o le manatu lena o Peti. Peitaʻi, na faamasani o ia e Sei i faiga faatalitane. Sa iʻu ina sola ese Peti mai le aai ma sola ese mai ana “uō” o ē na ola i se olaga lamatia.

I se tasi aso na asiasi ane ai ni Molimau a Ieova se toʻalua ia Peti i lona nofoaga fou lea ua iai. “Na faateʻia nei fafine e toʻalua i loʻu opoina a o pei o le timutō oʻu loimata o le olioli,” o le tala lea a Peti. “Ua amata ona ou ʻinoʻino i le olaga faagutugutulua a aʻu ‘uō’ na iai, ae o tagata moni lava nei e faamaoni.” Na toe faaauau le suʻesuʻega faale-Tusi Paia a Peti.

O le toe fuataʻiina o lona olaga i ala o le Atua, sa leʻi faigofie. Sa sili ona faigatā le taofia o le ulaula. Ae peitaʻi, na fautuaina o ia e se uō Molimau: “Na i lo le tatalo ma talosaga atu mo se faamagaloga ina ua uma ona e lē taulau, aiseā e lē tatalo muamua ai ma talosaga atu mo le malosi pe a e lagonaina le uunaʻiga ua fia ulaula?” Ua faapea mai Peti: “O lena fautuaga agalelei ma le aogā na ou mafaia ai. . . . O le taimi muamua lea mai le tele o tausaga, ua oo ai ia te aʻu ni faalogona mamā i totonu ma iloa ai le uiga o loʻu faatāuaina o aʻu lava ia.”

O le mea na tupu i le olaga o Peti ua faamatilatila ai le moni o upu o le Tusi Paia i le Faataoto 13:20: “O lē latou te feoai ma tagata popoto, e poto lava ia; a o le uo a e valelea, e leaga ai lava ia.” Na toe faapea mai Peti: “Pe ana ou tausia pea le faauō atu i na o tagata e alolofa i le Atua, semanū e mautinoa ai ou te ʻalofia mea uma ia ua fai nei ma manatunatuga leaga.”

Saʻilia o ni Uō

O fea e te maua ai ni uō e alolofa i le Atua? I totonu o le faapotopotoga Kerisiano. Saʻili atu i talavou o ē e lē gata e faaalia le faatuatua ae iai foʻi galuega e lagolagoina lo latou faatuatua ma lo latou tuutoina atu. (Faatusatusa i le Iakopo 2:26.) Afai e faigatā ona maua na ituaiga talavou, ia faamasani atu i nisi o Kerisiano e matutua atu ia te oe. E lē tatau ona avea tausaga ma pa pupuni i faigauō. Ua taʻu mai e le Tusi Paia se faataʻitaʻiga o se faigauō i le vā o Tavita ma Ionatana—ma sa lava le matua o Ionatana e mafai ai ona avea o ia ma tamā o Tavita!—1 Samuelu 18:1.

E mafai la faapefea ona e amataina ni faigauō?

Se Naunau Tele i Isi

Na ati aʻe e Iesu Keriso ni sootaga malolosi faaleuō na oo ai ina lotomalilie ana uō e feoti mo ia. Aiseā? O se tasi o māfuaaga ona sa manatu mamafa Iesu mo tagata. Na ia aapa atu ma fesoasoani i isi. Sa “loto” atu e faaaafia ai o ia. (Mataio 8:3) O le mea moni, o le naunau totino i isi o le uluaʻi laasaga lena e amata ai ni uō.

Mo se faataʻitaʻiga ua faapea mai se talavou e igoa ia Tavita, sa taulau manuia o ia i le faia o ni uō ona o lona “alofa moni i tagata ma naunau tele i isi.” Ua ia faaopoopo mai e faapea: “O se tasi o tulaga tāua tele o le iloa lea o le igoa o le tagata. E masani ona maofa nisi ona o lou manatu atu tele ma le manatuaina o o latou igoa. Ona o lena tulaga atonu e latou te fetufaʻi ai ma oe i ni mea sa tutupu ia i latou po o ni faafitauli ma amata ai ona fafau aʻe se faigauō?

E lē o lona uiga la e tatau ona e soona faaleuō naʻuā. Sa “loto maulalo” Iesu ae sa leʻi tafitifiti naʻuā pe faalialiavale. (Mataio 11:28, 29) O le naunau moni i isi e tosina ane ai i latou. E masani lava o mea faigofie, e pei o le aai faatasi po o le fesoasoani atu i se tasi i se galuega, e mafai ona fesoasoani e faalolotoina ai se faigauō.

“Faapefea lo Outou Faalogo”

“Ia outou pe faapefea lo outou faalogo,” na timaʻi atu ai Iesu. (Luka 8:18) E ui sa i lona finagalo le faalogo atu i fetalaiga a le Atua, ae o le mataupu silisili lena ua talafeagai foʻi le faatatauina atu i le atiina aʻe o faigauō. O le avea ma sē e faalogologo lelei e matuā tāua i le atiina aʻe o se faigauō.

Afai tatou te naunau moni i mea o fai mai ai isi, e masani lava ona latou māfana mai ai ia i tatou. Ae manaʻomia ai i lenei itu le “aua neʻi taitasi ma vaavaai i ana lava mea [atonu o mea e te manaʻo lava oe e taʻua], a ia taitasi ma vaavaai i mea a isi.”—Filipi 2:4.

Ia Alofa Faamaoni

Na pipii mau atu Iesu i ana uō. Na ia “alofa ia i latou ua oo i le gataaga.” (Ioane 13:1) Sa faapena foʻi le auala na feagai ai se taulealea talavou e igoa ia Etena ma ana uō: “O le uiga sili i se uō o lona alofa faamaoni. Po o le a ia pipii mau moni pea ia te oe e oo lava i taimi faigatā? Ma te tau fai puipui uma e le tasi le isi pe a fai mai e nisi ni faamatalaga e faamasiasi ai. E puipui lava e le tasi le isi—pe afai lena o lea e saʻo i maʻua.”

Ae peitaʻi o uō faatagafai, ua o se mea noa ia i latou le taulamalama. Ua fai mai le Faataoto 18:24: “O le tagata ua fai ana uo, e iu ina tigaina ai o ia.” Po o le a e ‘faaleagaina’ ea le talaaga o sau uō e ala i lou faia o ni tala taufaaleaga, po o le a e lagolagoina ma le faamaoni o ia?

Faamatala Atu Ou Faalogona

Na atili pele Iesu i isi ona o lona faaali atu o ona faalogona loloto. Sa iai taimi na ia faailoa atu ai lona ‘alofa mutimuti vale,’ o ‘ona lagona alofa’ po o taimi foʻi e ‘matuā tiga ai lona loto.’ I se tasi taimi na ‘tagi ai Iesu.’ Sa leʻi matamuli Iesu e sasaa atu mea o i lona loto ia i latou na ia faatuatuaina.—Mataio 9:36; 26:38; Mareko 10:21; Ioane 11:35.

Peitaʻi, e lē o le uiga o lenei mea faapea, e ao ona sasaa atu ou faalogona ootia i tagata uma e te feiloaʻi i ai! Ae mafai ona e talanoa ma le faamaoni i tagata uma. Ma a o agaʻi ina e iloa ma faatuatuaina lena tagata, e faasolosolo mālie lava ona e faailoa atu le tele o ou faalogona loloto. I le taimi lava e tasi, o le aʻoaʻoina ia magafagafa ma ‘ia iai faalogona māfana’ mo isi e tāua mo ni faigauō uigā.—1 Peteru 3:8.

Aua Neʻi Faatalitalia le Lelei Atoatoa

E tusa lava pe afai ua lelei le amataga o se faigauō aua neʻi faatalitalia le lelei atoatoa. “O i tatou uma lava e faia mea sesē i so o se itu, ae o le tagata e mafai ona faapea mai e leʻi tautala i se upu sesē ua manatu ifo ia te ia lava e lelei atoatoa.” (Iakopo 3:2, Phillips) E lē gata i lea o faiā faaleuō e faaaluina ai—le taimi ma faalogona ootia. “E tatau ona e lotomalie e foaʻi atu,” ua faapea mai ai se tama talavou e igoa ia Pulusi. “O se vaega tele lena o se faigauō. E iai ou lava faalogona e uiga i mea ae ia e lotomalie e lolo atu ina ia faaavanoa oe mo faalogona ma manatu o lau uō.”

Ae peitaʻi, o le aogā o se faigauō e lē mafai ona faatusalia i le tau ona o le leai o se alofa—o se olaga gaogao ua tuua toʻatasi. O lea ia faia ni a oe lava uō. (Faatusatusa i le Luka 16:9.) Faaavanoa atu oe lava. Faalogologo ma faaalia le naunau moni atu i isi. I le pei o Iesu, atonu o le a anoanoaʻi i latou o le a e faapea atu i ai, “O aʻu uo outou.”—Ioane 15:14.

Fesili mo Talanoaga

◻ E mafai faapefea ona e iloaina se uō moni? O ā ituaiga o uō e faatagafai?

◻ O fea e mafai ona e vaavaai i ai mo ni uō? Pe tatau ea ona tutusa lua tausaga?

◻ O le ā e tatau ona e faia pe a oo lau uō i se faafitauli matuiā?

◻ O ā auala e fā e amata ai ni faigauō?

[Faamatalaga faaopoopo i le itulau 66]

“E tele ni mea na ou aʻoaʻoina mai i aʻu ‘uō’ fou—o le gaoi laaupese, talaina o siaki ua faalēaogāina, ulaina o mariuana, ma le mea mulimuli, o le auala e tausia ai laʻu masaniga o fualaau faasāina e faaaluina ai le $200.00 i le aso”

[Pusa i le itulau 68, 69]

Pe Tatau Ona Ou Taʻuina Laʻu Uō?

Pe afai ua e iloa o loo faaaogāsesē e sau uō fualaau faasāina, auai i feusuaʻiga, faiga faaʻoleʻole po o le gaoi—pe e te taʻuina atu ea i se tagata taʻumatuaina? O le toʻatele latou te lē faia faapea, i le tausisi atu i se tulafono patino o le lē magagana lea ua masani ona taatele i talavou.

O nisi e fefefe neʻi faaigoa ai i latou o “sē faitala.” O isi ua faasesēina o latou lagona i mea e tuu atu i ai le faamaoni. I le vaai i aʻoaʻiga o se mea e leaga, latou te mafaufau ai ua latou faia se mea lelei mo a latou uō i le nanāina o ona faafitauli. E lē gata i lea, o le solia o lena tulafono o le lē magagana e mafai ona oo atu ai se tasi i tauemuga a aumea ma e ono motusia ai la latou faauōga.

Ae ui i lea, ina ua iloa e se talavou e igoa ia Leva sa ulaula lana uō mamae o Kilisi, na ia filifili loa e fai se gaoioiga. Fai mai Leva: “Na faaleagaina aʻu e loʻu lotofuatiaifo ona sa ou iloa e tatau ona ou taʻuina atu i se tasi!” Sa fesagaʻi se talavou i vaitaimi o le Tusi Paia ma le tulaga lava lea e tasi. “E sefulu ma le fitu tausaga o Iosefa, sa i ai o ia i ona uso ua leoleo i le lafu . . . na tala mai e Iosefa le tala i a latou amio leaga i lo latou tamā.” (Kenese 37:2) Na iloa lelei e Iosefa afai e tumau ona lē magagana, o le a lamatia loa le itu faaleagaga o ona uso.

O le agasala e aati e pei se papala, o se malosi e faaleagaina ai. Seʻi vaganā ua maua e se uō se fesoasoani—atonu i se aʻoaʻiga mamafa faale-Tusi Paia—atonu o le a lē paʻū atu ai o ia i le loloto o le amioleaga. (Failauga 8:11) O lea la, o le nanāina o measesē a sau uō e lē gata e laitiiti se lelei e maua mai ai ae atonu e telē se āfaina e oo i ai.

O le Tusi Paia ua ia faalaeiau maia i tatou e faapea: “Le au uso e, afai e maua se tagata i se tasi agasala, o outou o i la le Agaga ia outou faafoi mai le ua faapeaina ma le loto o le agamalu.” (Kalatia 6:1) Atonu e te lagona e lē o ia te oe agavaa faaleagaga e toe faasaʻo ai se uō fai measesē. Ae pe lē o se mea tatau ea ona mautinoa ua lipotia le mataupu i se tasi e agavaa mo le avatuina o se fesoasoani?

O lea la e tāua lou faalatalata atu i lau uō ma taʻu atu i ai lona sesē. (Faatusatusa i le Mataio 18:15.) E manaʻomia ai le lototele ma le faamalosi i lau vaega. Ia maumauaʻi, avatu faamaoniga moni e tusa ai ma lana agasala, i le taʻuina atu patino o mea o e iloa ae pe faapefea foʻi ona e iloaina. (Faatusatusa i le Ioane 16:8.) Aua e te tautō i ai o le a e lē taʻuina i se tasi, auā o lena tautōga e lē aogā i le silafaga a le Atua, o lē na te taʻusalaina le ufiufia o measesē.—Faataoto 28:13.

Faapea la ua tupu se lē femalamalamaaʻiga. (Faataoto 18:13) Afai e lē o lea, ae o loo matuā aafia ai se measesē, atonu ua fiafia lau uō i le faamatuuina atu o lona faafitauli. Ia avea oe ma sē faalogologo lelei. (Iakopo 1:9) Aua le taofia le sasaa mai ma le saʻoloto o ona faalogona ona o lou faaaogāina o faaupuga faamasinosino e pei o le, “Sa lē tatau lava ona e faia!” po o faaupuga e faateʻia ai e pei o le, “Ou te ofo ia te oe!” Ia faaali atu ou lagona tigā alofa ma ia e lagonaina faalogona o loo i lau uō.—1 Peteru 3:8.

E masani lava ona manaʻomia e tulaga faapena le tele o le fesoasoani e ese atu na i lo lea e mafai ona e avatua. Ia uunaʻia lau uō e faaali atu le measesē i ona mātua po o isi tagata matutua e fitoitonu i ai le tiute tauave. E faapefea pe afai e musu lau uō e faia faapea? Ia faailoa atu ia te ia afai e lē foʻia le faafitauli i le taimi ua faatulagaina, o oe la, i le avea ma ana uō moni, ua ia te oe le matafaioi e avea ma ona sui ina ia taʻu atu ai i se tasi.—Faataoto 17:17.

I le taimi muamua atonu o le a lē malamalama lau uō pe aiseā ua e gaoioi ai faapea. Atonu e ita ma momotu faafuaseʻi le lua faigauō. Ae na faapea mai Leva: “Na ou iloaina o le mea saʻo lea sa ou faia, o loʻu taʻuina atu lea i se tasi. Na matuā lelei faalogona o loʻu lotofuatiaifo ona sa maua e Kilisi le fesoasoani lea na ia manaʻomia. Mulimuli ane na sau o ia ia te aʻu ma taʻu mai e leʻi ita ia te aʻu ona o le mea na ou faia ma sa mafai foʻi ona ou toʻafimālie ai.”

Afai e faaauau e lau uō ona ita i au gaoioiga lototele, e manino mai ai la sa leʻi avea o ia ma se uō moni mai lava i le amataga. Ae o le a e maua le faamalieina i lou iloa sa e faamaonia lou faamaoni i le Atua ma faaali atu o oe lava o se uō moni.

[Ata i le itulau 67]

Po o faafaigatā ona faia ni au uō?

[Ata i le itulau 70]

O le naunau i isi o le ki lena mo le amataina o se faigauō