E Lē Tatau Ona Tuuaʻia Ieova

“E faapei ona alofa mutimuti vale o le tamā i lana fanau, e faapea lava ona alofa mutimuti vale o Ieova i e matatau ia te ia. Auā ua silafia lava e ia le mea na fai aʻi i tatou; ua manatu o ia o le efuefu lava i tatou.”—SALAMO 103:13, 14.

1, 2. O ai Aperaamo, ma na faapefea ona nofo Lota le atalii o lona uso i le aai amio leaga o Sotoma?

E LĒ tuuaʻia Ieova ona o mea faigata e ono oo ia i tatou ona o a tatou mea sese na fai. I lenei itu, seʻi manatunatu i le mea na tupu i le 3,900 tausaga ua mavae. Sa matuā tamaoaiga le uō a le Atua o Aperaamo (Aperamo) ma Lota le atalii o lona uso. (Iakopo 2:23) O le mea moni, sa matuā faateleina a latou mea ma lafu manu, o lea ‘na lē mafai ai ona la mau faatasi i le nuu.’ E lē gata i lea, ae ona sa mapuna aʻe se finauga i le va o leoleo manu a i laua ia e toalua. (Kenese 13:5-7) O le ā la se mea e mafai ona faia i lenei mea?

² Ina ia taofia le femisai, na fautua atu ai Aperaamo e lelei pe a teteʻa ese i laua, ma na ia tuu atu ia Lota ina ia filifili muamua. E ui lava o Aperaamo o le tagata matua, ma sa tatau ona tuu atu e le atalii o lona uso ia te ia le laufanua lelei, ae sa filifilia e Lota le vaega aupito sili ona lelei—le itumalo atoa e lafulemu ma tele vai e faamālū ai le laueleele, o le Vaega Maulalo o Ioritana. Ae o ona foliga mai i fafo sa taufaasese, auā sa latalata ane i ai aai amio leaga, e paʻū maulalo a latou tulaga tau amio, o Sotoma ma Komoro. Sa mulimuli ane siitia atu Lota ma lona aiga i Sotoma, ma na oo ai ina lamatia lo latou tulaga faaleagaga. E lē gata i lea, sa ave faatagataotauaina i latou ina ua faatoilaloina e le Tupu o Kitalaoma ma ana au le tupu o Sotoma. Na laveaiina i latou e Aperaamo ma ona tagata, ae na toe foi atu Lota ma lona aiga i Sotoma.—Kenese 13:8-13; 14:4-16.

3, 4. O le ā na tupu ia Lota ma lona aiga ina ua faaumatia e le Atua Sotoma ma Komoro?

³ Ona o feusuaiga lē mamā ma le paʻū maulalo o amioga i Sotoma ma Komoro, na filifili ai Ieova e faaumatia na aai. Sa ia aauina atu ma le alofa mutimutivale agelu e toalua ina ia taʻitaʻieseina Lota, lana avā, ma le la fanau teine e toalua mai Sotoma. Sa lē tatau ona latou toe tepa i tua, ae na faia faapena e le avā a Lota, atonu ona o le manao i mea faitino na tuua i le aai. I lea lava taimi, na liu tupua masima ai o ia.—Kenese 19:1-26.

⁴ Maeu ni mea sa lafoaia e Lota ma ona afafine! Sa tuua e teine tamaloloa na faamoemoe o le a faaipoipo atu i ai. Ua leai nei se avā a Lota ma ua leai foi ni ana oa faitino. O le mea moni, na iʻu ina faaitiitia ana mea ma nonofo ai ma ona afafine i se ana. (Kenese 19:30-38) O le mea sa foliga mai sa lelei ia te ia, na faamaonia le lē aogā. E ui lava sa ia faia ni mea sese matuiā, ae na mulimuli ane taʻua o ia o “Lota o le amiotonu.” (2 Peteru 2:7, 8) Ma e mautinoa lava sa lē tuuaʻia Ieova le Atua ona o mea sese a Lota.

“O Ai ea na te Iloa Amio Sese?”

5. O le ā le lagona o Tavita e uiga i mea sese ma le faamaualuga?

⁵ Ona o le lē lelei atoatoa ma le agasala, e faia ai e i tatou uma lava mea sese. (Roma 5:12; Iakopo 3:2) E pei o Lota, atonu e mafai ona faaseseina i tatou i foliga mai i fafo ma atonu foi e sese a tatou faaiʻuga. O lea, na aioi atu ai le faisalamo o Tavita: “O ai ea na te iloa amio sese? Ia e faamagalo ia te au i agasala lilo. Ia e taofi foi i lau auauna i agasala faamaualuga; aua neʻi pule ia ia te au; ona sao ai lea o laʻu amio, ou te le nofo sala foi i le leaga sili.” (Salamo 19:12, 13) Sa iloa e Tavita atonu ua ia faia ni agasala na te leʻi iloa. Ae na ia talosaga atu ina ia faamagaloina le agasala atonu sa lilo e oo lava ia te ia, na te leʻi iloaina. I le taimi na te faia ai se mea sese matuiā ona o le uunaiga a lona tino lē lelei atoatoa ina ia uia se auala sese, na te matuā faanaunau ai lava e saili se fesoasoani mai ia Ieova. Sa ia manao ina ia taofia o ia e le Atua mai galuega faamaualuga. Sa lē manao Tavita e avea le faamaualuga ma ona uiga masani. Na i lo lea, sa faanaunau o ia ina ia atoatoa lona alofa faamaoni ia Ieova le Atua.

6. O le ā se faamafanafanaga e mafai ona maua mai i le Salamo 103:10-14?

⁶ I le avea ma auauna tuuina atu a Ieova i aso nei, tatou te lē lelei atoatoa foi ma tatou te faia mea sese. Mo se faataʻitaʻiga, e pei o Lota, atonu tatou te faia se filifiliga leaga e tusa ma mea tatou te nonofo ai. Atonu na tatou teena se avanoa e faalautele ai la tatou auaunaga paia i le Atua. E ui lava o loo silafia e Ieova na mea sese, ae ua ia silafia lelei e ia le naunau o o tatou loto i le amiotonu. E tusa lava pe tatou te faia se agasala matuiā, ae afai ua salamō, e saunia e Ieova le faamagaloga ma le fesoasoani ma e silasila mai pea ia i tatou o ni tagata amioatua. O lea na alaga ai Tavita: “E lei faia e ia ia i tatou e tusa ma a tatou agasala; e lei taui mai foi o ia ia i tatou e tusa ma a tatou amio leaga. Auā e pei ona maualuga o le lagi i le lalolagi, e faapea ona tele o lona alofa i e matatau ia te ia. E pei ona vava mamao o sasae ma sisifo, e faapea lava ona faamamao e ia ia i tatou o a tatou solitulafono. E faapei ona alofa mutimuti vale o le tamā i lana fanau, e faapea ona alofa mutimuti vale o Ieova i e matatau ia te ia. Auā ua silafia lava e ia le mea na fai aʻi i tatou; ua manatu ia o le efuefu lava i tatou.” (Salamo 103:10-14) Atonu e faia foi e lo tatou Tamā faalelagi alofa mutimutivale ni aʻoaʻiga mo o tatou sese pe atonu e tuu mai foi ia te i tatou se isi avanoa e faateleina ai la tatou auaunaga paia, mo lona viiga.

E Sese le Tuuaʻia o le Atua

7. Aiseā ua tatou puapuagatia ai i mea faigata?

⁷ Pe a oo ina sese ni mea, o le masani faaletagata lava le tuuaʻia o se tasi po o se mea, ona o le mea na tupu. O nisi ua oo lava ina latou tuuaʻia le Atua. Ae e lē o aumaia e le Atua na tulaga faigata i tagata. Na te faia mea lelei, ae e lē o mea leaga. Ioe, “na te faaoso i lona la i e ua amio leaga atoa ma e ua amio lelei; ua ia faatotō ifo foi le ua i e ua amiotonu, atoa ma e ua amioletonu”! (Mataio 5:45) O se pogai aupito sili ua tatou puapuagatia ai i le tele o faigata, ona o loo tatou ola i se lalolagi o loo pulea i mataupu silisili manatu faapito ma o loo toilalo i le mana o Satani le Tiapolo.—1 Ioane 5:19.

8. O le ā na faia e Atamu ina ua sese le gasologa o mea mo ia?

⁸ O le tuuaʻia o Ieova le Atua mo tulaga faigata ua oo ia i tatou ona o a tatou lava mea sese na fai, e lē atamai ma e mataʻutia. O le faia faapea e ono faaumatia ai o tatou lava ola. Sa tatau i le uluai tamaloa o Atamu ona faafetai ma vivii i le Atua mo mea lelei uma na ia maua. Ioe, sa tatau ona matuā loto faafetai Atamu ia Ieova, ae maise lava ona o le ola, atoa ma faamanuiaga na ia olioli ai i se nofoaga e pei se faatoaga matagofie, le faatoaga o Etena. (Kenese 2:7-9) Ae o le ā na faia e Atamu ina ua sese le faagasologa o mea ona o lona lē usiusitai ia Ieova ma ʻai i le fua faasāina? Na tuuaʻia e Atamu le Atua: “O le fafine na e au mai ia te au, ua na au mai ia te au le fua o le laau, ona ou ʻai ai lea.” (Kenese 2:15-17; 3:1-12) E mautinoa lava la, e lē tatau ona tatou tuuaʻia Ieova, e pei ona sa faia e Atamu.

9. (a) Pe a tatou fetaiai ma mea faigata ona o a tatou gaoioiga lē atamai, o fea tatou te maua mai ai se faamafanafanaga? (e) E tusa ai ma le Faataoto 19:3, o le ā ua faia e nisi pe a oo mea faigata ia i latou ona o i latou lava?

⁹ Pe a tatou fetaiai ma ni faigata ona o a tatou gaoioiga lē atamai, e mafai ona tatou maua le faamafanafanaga mai le iloa, e sili atu ona silafia lelei e Ieova o tatou vaivaiga na i lo o i tatou lava, ma o le a ia laveaiina i tatou mai o tatou tulaga faigata pe afai tatou te tuutoina atu atoatoa ia te ia. E ao ona tatou talisapaia le fesoasoani mai le Atua ua tatou maua, aua lava neʻi tuuaʻia le Atua mo ni tulaga lē manuia po o ni faigata e oo ia i tatou ona o i tatou lava. E tusa ai ma lenei manatu, ua taʻua e se faataoto atamai: “O le valea o le tagata e faapiopio ai lona ala; ua ita foi lona loto ia Ieova.” (Faataoto 19:3) Ua faapea mai foi isi faaliliuga: “Ua faaleagaina e nisi tagata i latou lava ona o a latou lava gaoioiga valea ma ua tuuaʻia ai le ALII.” (Today’s English Version) O loo taʻua foi i se tasi faaliliuga faapea: “O le valea o le tagata, ua na faataapeape ai ana mea, ma ua ita o ia ia Ieova.”—Byington.

10. Na faapefea i le valea o Atamu ona ‘faaseseina ai lona ala’?

¹⁰ E tusa ai ma le mataupu silisili o lenei faataoto, sa gaoioi ma le manatu faapito Atamu, ma o ona mafaufauga valea ‘na faapiopio ai lona ala.’ Na liliu ese lona loto mai ia Ieova le Atua, ma faaauau ai i lona lava ala fia tutoatasi ma manatu faapito. O lea, na avea ai Atamu ma tagata e lē loto faafetai ma na ia tuuaʻia ai Lē na Faia o ia, ma ua ia faia ai ia lava ma fili o Lē Silisili ona Maualuga! O le agasala a Atamu na aumaia ai lona lava ala faapea foi ma lona aiga i se faafanoga. Pagā se lapataiga ua aumai i lenei mea! O i latou ua faitioina Ieova ona o tulaga lē manuia, e lelei pe a fesili ifo ia i latou lava: Po o oʻu vivii ea ma faafetai atu i le Atua mo mea lelei ua ou olioli ai? Po o oʻu loto faafetai ea ona ua ou maua le ola i le avea o se tasi o ana foafoaga? Pe faamata o aʻu lava mea sese ua aumaia ai tulaga faigata ia te aʻu? Po o aogā ea ia te aʻu le alofa ma le fesoasoani a Ieova ona o le mulimuli i lana taʻitaʻiga, e pei ona faataatia mai i lana Afioga faagaeeina, o le Tusi Paia?

Se Mea Mataʻutia Foi mo Auauna a le Atua

11. E tusa ai ma le silafaga a le Atua, o ā mea na taʻusalaina ai taʻitaʻi lotu Iutaia o le uluai senituri?

¹¹ Na faapea mai taʻitaʻi lotu Iutaia o le uluai senituri T.A. o loo latou auauna i le Atua, ae sa latou lafoai i lana upu moni ma faalagolago i lo latou lava poto. (Mataio 15:8, 9) Ona sa faaalialia e Iesu Keriso o latou mafaufauga sese, na latou fasiotia ai o ia. Mulimuli ane, sa faaalia lo latou matuā feita i ona soʻo. (Galuega 7:54-60) Ona o le valea tele o le ala o na tagata, na latou faaalia ai foi le matuā feita ia Ieova lava ia.—Faatusatusa i le Galuega 5:34, 38, 39.

12. O le ā le faaaʻoaʻoga e faaalia ai faapea, e oo lava i isi tagata i le faapotopotoga Kerisiano, o loo taumafai e tuuaʻia le Atua ona o mea faigata ua oo ia i latou?

¹² E oo lava i nisi tagata i totonu o le faapotopotoga Kerisiano ua tutupu aʻe ai ni manatu sese, i le taumafai e tuuaʻia le Atua mo mea faigata ua latou fetaiai. Mo se faaaʻoaʻoga, na iloa e toeaina tofia i se tasi faapotopotoga le tatau ona avatu o se fautuaga faale-Tusi Paia i le agalelei ae maumauai i se tasi tuafafine talavou ua uma ona faaipoipo, e faatatau i le feoai ma se tamaloa o le lalolagi. I se tasi o talanoaga, na ia tuuaʻia ai le Atua ona o le lē fesoasoani mai ia te ia e tetee atu i le faaosoosoga na oo ia te ia ona o lona faaauau pea ona la feoai ma le tamaloa. Na ia faapea moni mai lava, ua ita o ia i le Atua! O manatu faale-Tusi Paia ma taumafaiga sa faia pea ina ia fesoasoani ai ia te ia, sa matuā lē taulau lava, ma o lona ala o amioga lē mamā sa leʻi pine ae faateʻaina ai o ia mai le faapotopotoga Kerisiano.

13. Aiseā e ao ai ona alofia se uiga faitio?

¹³ O se agaga faitio e mafai ona oo ai ina tuuaʻia e se tasi Ieova. O “tagata faalematau” o ē na ō ane faalēiloga i le faapotopotoga i le uluai senituri, sa iai se ituaiga o agaga leaga faapena, ma sa vaavaalua foi ma isi ituaiga o mafaufauga iʻuvale faaleagaga. E pei ona fai mai le soʻo o Iuta, o nei tagata “ua liua e i latou le alofa tunoa o lo tatou Atua i le faamatāitu, ma ua latou faafiti i le Alii tasi, o le Atua, ma lo tatou Alii o Iesu Keriso.” Na taʻua foi e Iuta faapea: “O e muimui i latou ma faameo, [“e uiga i o latou tulaga i le ola,” NW].” (Iuta 3, 4, 16) O le a tatalo ma le atamai auauna faamaoni a Ieova, ia latou maua le agaga o le talisapaia, ae e lē o le agaga e faitio ai, lea atonu e iʻu ai ina latou feita, ma oo ai ina leiloa le faatuatua i le Atua ma lamatia ai la latou faiā ma ia.

14. E ono tali atu faapefea se tasi pe afai e faatausuai se uso Kerisiano, ae aiseā e lē o se auala saʻo ai lenei?

¹⁴ Atonu o le a oo ia te oe se lagona faapea, e lē taitai ona tupu lenei mea ia te oe. Ae peitai, ona o a tatou mea sese po o mea sese a isi e mafai ona iʻu ai ina tatou faitioina le Atua. Mo se faataʻitaʻiga, atonu o le a tausuai se tagata i se tala po o se mea na faia e se uso talitonu. Atonu e faapea mai le tagata ua tausuai—o se tasi na auauna faamaoni mo le tele o tausaga ia Ieova: ‘Afai e iai lena tagata i le faapotopotoga, o le a ou lē toe alu la i ni sauniga.’ Atonu o le a oo ina matuā lē fiafia lena tagata ma faapea ifo i lona loto: ‘Afai o le faiga lea o le a fai ai mea, ou te lē toe manao la e avea aʻu o se vaega o le faapotopotoga.’ Ae pe e ao i se Kerisiano ona iai lena uiga? Afai e faatausuai e se tasi tagata lē lelei atoatoa, aiseā la e ita ai fua i le faapotopotoga atoa o tagata ua talia e le Atua ma o loo auauna faamaoni ia te ia? Aiseā e ao ai i so o se tasi, o sē ua uma ona faia se tuuina atu ia Ieova ona taofia le faia o le finagalo o le Atua ma ita ai fua i le Atua? Pagā le lē atamai o le faatagaina o se tagata, po o ni tulaga faapitoa e faaleagaina ai le faiā lelei a se tasi ma Ieova? E mautinoa o se mea valea ma o se agasala le taofia o le tapuai atu ia Ieova le Atua ona o so o se mafuaaga.—Iakopo 4:17.

15, 16. O le ā na taʻusalaina ai Tioterifi, ae na faapefea ona amioaʻi Kaio?

¹⁵ Seʻi faapea o lua auai i le faapotopotoga e tasi ma le Kerisiano alofa o Kaio. Sa ia ‘faia se galuega faamaoni’ i le faasalafa atu o le agaga talimalō i uso tapuai na asiasi ane—faapea foi ma tagata ese! Ae e foliga mai i lena lava faapotopotoga, sa iai le tagata fiasili o Tioterifi. Na te lē talia ma le faaaloalo se mea mai ia Ioane, o se tasi o aposetolo o Iesu Keriso. O le mea moni, sa tautala foi Tioterifi i ni upu leaga e uiga ia Ioane. Na faapea mai le aposetolo: “E lē gata foi i ia mea, a e le talia lava e [Tioterifi] le au uso, e vavao atu foi i e loto i ai, na te faateaina foi i latou i le ekalesia.”—3 Ioane 1, 5-10.

¹⁶ Afai na alu atu Ioane i le faapotopotoga, sa naunau o ia ina ia faamanatu atu mea na faia e Tioterifi. Peitai, i lena taimi, o ā uiga faaalia o Kaio ma isi Kerisiano talimalō na iai i le faapotopotoga? E leai lava se faamaoniga faale-Tusi Paia o faaalia ai faapea na fai atu se tasi o i latou: ‘Afai e iai Tioterifi i le faapotopotoga, ou te lē manao la e faia ai saʻu vaega. Tou te lē toe vāai ia te aʻu i sauniga.’ E lē taumatea sa tūtūmau Kaio ma isi e pei o ia. Latou te leʻi faatagaina so o se mea e taofia ai i latou mai le faia o le finagalo o le Atua, ma e mautinoa lava latou te leʻi feita ia Ieova. E matuā leai lava, ma latou te leʻi lolo atu i togafiti poto faaʻoleʻole a Satani le Tiapolo, o lē semanū e matuā olioli pe ana faapea sa latou lē faamaoni ia Ieova, ma faitioina le Atua.—Efeso 6:10-18.

Aua Lava Neʻi Ita ia Ieova!

17. E ao faapefea ona tatou gaoioi pe afai ua tatou lē fiafia ona o se isi tagata po o se tulaga foi e tulai mai?

¹⁷ E tusa lava pe mafua i se tasi po o se tulaga i totonu o le faapotopotoga ona lē fiafia pe ita ai foi se auauna a le Atua, ae o le a faaseseina lava e lē o loo tausuai lona ala pe afai na te taofia lona auaufaatasi ma tagata o Ieova. O se tagata faapena na te lē o faaaogāina saʻo le malosi ma le loloto o lona mafaufau. (Eperu 5:14) O lea ia maumauai e faafesagaʻi ma faigata i le avea o sē tausisi i le faamaoni. Ia tumau i le faamaoni ia Ieova le Atua, Iesu Keriso, ma le faapotopotoga Kerisiano. (Eperu 10:24, 25) E leai lava se isi mea e mafai ona maua ai le upu moni e taʻitaʻiina ai i le ola e faavavau.

18. E ui lava tatou te lē malamalama uma i feutagaiga a le Atua, o le ā e mafai ona tatou mautinoa e uiga ia Ieova le Atua?

¹⁸ Ia manatua foi, e lē tofotofoina e Ieova se tasi i mea leaga. (Iakopo 1:13) O le Atua o lē e tutasi i le alofa, na te faia mea lelei, ae maise lava ia i latou o ē alolofa ia te ia. (1 Ioane 4:8) E ui lava e lē mafai ona tatou malamalama uma i feutagaiga a le Atua, ae e mafai lava ona tatou mautinoa faapea o le a lē mafai ona lē taulau Ieova i le faia o le mea e sili ona lelei mo ana auauna. E pei ona fai mai Peteru: “O le mea lea ia faamaulalo ai outou i lalo o le aao malosi o le Atua, ina ia faamaualugaina outou e ia i ona po e tatau ai. Ia tuuina atu ia te ia mea uma tou te popole ai, auā o loo manatu mai o ia ia te outou.” (1 Peteru 5:6, 7) Ioe, o loo manatu moni mai lava Ieova i ona tagata.—Salamo 94:14.

19, 20. E ao faapefea ona tatou tali atu, e tusa lava pe tatou te mafatia ona o tofotofoga e oo ia i tatou i nisi taimi?

¹⁹ O le mea lea, aua lava neʻi faatagaina se tasi po o se mea e faatausuaiina oe. E pei ona faapea mai le faisalamo: ‘Ua tele le filemu o e naunau i tulafono a Ieova le Atua; e leai foi se mea e tausuai ai i latou.’ (Salamo 119:165) Tatou te oo uma lava i tofotofoga, ma o nei mea uma e pogai ai ona tatou mafatia ma loto vaivai i nisi taimi. Ae aua lava neʻi faatupuina le ita i lou loto, ae maise lava le ita ia Ieova. (Faataoto 4:23) Faatasi ma lana fesoasoani, atoa ma manatu mai le Tusi Paia, ia taulima faafitauli e mafai ona e foia, a ia tumau ma onosai i faafitauli e tulai mai pea.—Mataio 18:15-17; Efeso 4:26, 27.

²⁰ Aua lava neʻi faatagaina ou faalogona e faapogaia ai oe e faia se gaoioiga valea ma faaseseina ai lou ala. Ia tautala ma gaoioi i se auala e faafiafia ai le finagalo o le Atua (Faataoto 27:11) Ia valaau i le Atua i se tatalo faatauanau, i le iloa e manatu moni mai lava o ia ia te oe, ona o oe o se tasi o ana auauna ma o le a ia avatu ia te oe le malamalama manaomia e tumau ai i le ala i le ola faatasi ma ona tagata. (Faataoto 3:5, 6) E sili atu i mea uma, aua lava neʻi e ita i le Atua. Pe a oo mai faafitauli, ia manatua pea, e lē o Ieova e ao ona tuuaʻia.

E Faapefea ona E Tali?

◻ O le ā le mea sese na fai e Lota, ae na faapefea ona silasila le Atua ia te ia?

◻ O le ā le lagona na ia Tavita e uiga i mea sese ma le faamaualuga?

◻ Pe a oo mai faafitauli, aiseā e lē tatau ai ona tatou tuuaʻia le Atua?

◻ O le ā o le a fesoasoani ia i tatou e alofia ai le ita ia Ieova?

[Ata i le itulau 83]

Ina ua valavala ma Aperaamo, sa faia e Lota se filifiliga leaga e tusa ai ma le mea na mau ai o ia