Pe E te Faamamaluina Isi pe a Ofoina Atu se Fautuaga?
MAEU le lelei ma le aogā o le fautuaina i se tulaga mamalu! Ua fai mai Eteuati: “O fautuaga alofa e avatu i le agalelei, le manatunatu mamafa, e iu ai i ni faiā lelei.” Na faapea mai Warren: “Pe afai e te lagona o loo faaaloalo ma āva lē o loo avatuina le fautuaga ia te oe e ala i le faaalia o le naunau e faalogo i ou manatu e uiga i le mataupu, o le a sili atu ai la ona faigofie ona taliaina le fautuaga.” Na tali mai Norman e faapea: “Pe afai e faaaloalo mai lē o loo fautuaina aʻu, o le a faigofie ona ou faalatalata atu ia te ia, fesili atu ia te ia mo se fautuaga.”
Le Aiā Masani a Tagata i le Tulaga Mamalu
E talia gofie le fautuaga e mafana, e faaleuo, ma alofa. O le fautuaina o isi i le auala e te manao e fautuaina ai oe e tāua. (Mataio 7:12) O se faufautua lelei, na te faaaluina le taimi e faalogologo ai ma saili ina ia malamalama i le tagata o loo avatu i ai le fautuaga—i ona manatunatuga, i lona tulaga, ma ona faalogona—na i lo o le faitioina ma tausalaina.—Faataoto 18:13.
O le aufaufautua i aso nei, e aofia ai toeaina Kerisiano, e manaomia ona mataala ina ia faamamaluina isi pe a tuuina atu le fautuaga. Aisea? Mo le mafuaaga faigofie e faapea, o se uiga masani i le lautele, o le feagai lea ma tagata i se uiga o le lē faamamaluina. E pipisi lea uiga. Ua tatou vaaia soo lea uiga mai ia i latou o ē e te faatalitalia le faamamaluina o i latou lava, ae ua lē taulau ona avatu fautuaga faamamaluina, i latou o ni polofesa, o taʻitaʻi lotu, po o isi. Ina ia faataitaia lea tulaga, i le nofoaga o galuega, pe afai o le a tuliesea se tasi mai le galuega, o le a lagona e le pule le faanoanoa, ae e faapena foi ma lē ua tuliese. E faaleagaina ai lou tulaga mamalu, ae maise lava pe afai o le tagata lea ua tuliese sa leʻi taulimaina i se tulaga faamamaluina. Pe afai e tutuli nisi mai i a latou galuega, e tatau ona iloa e le pule le auala e avatu ai le “faatonuga mamafa ina ia faaali manino atu le mafuaaga, e aunoa ma le faia o ni faamatalaga lē talafeagai, ma ia atoatoa lelei, ma ia faatumauina pea le faamamaluina o se tasi,” o le lipoti lea mai le Vancouver Sun. Ioe, o tagata uma lava latou te manaomia le faiga faamamaluina.
Na faasalalauina mai e le Fonotaga a Malo Aufaatasi mo le Lautele e faapea: “O tagata uma lava na fananau mai ma le saoloto, ma le tulaga tutusa i le faamamaluina ma aiā. Ua tuuina ia i latou le mafaufau ma le lotofuatiaifo, ma e ao ona gaoioi i le agaga o le alofa faaleuso o le tasi i le isi.” Talu ai ona ua osofaia le tulaga faamamaluina o le tagata, ua iai la se mafuaaga lelei ua faailoa mai e le Tulafono o Malo Aufaatasi, ma le faatomuaga a le Folafolaga o Aiā Tatau a Tagata i le Lalolagi Aoao e amanaia ai lenei uiga. Ua latou lagolagoina e faapea, “e faatuatuaina le faavae o aiā tatau a tagata, i le tulaga faamamaluina ma le aogā o le tagata.”
Na Faia e Ieova le Tagata ma se Tulaga Masani o le Faamamaluina
O Ieova o se Atua mamalu. Ua faapea mai ma le saʻo Lana Afioga faagaeeina e faapea, “O loo i ona luma le viiga [“mamalu,” NW] ma le matagofie,” ma, “Ua faasilisilia lona mamalu i le lagi.”—1 Nofoaiga a Tupu 16:27; Salamo 8:1, NW.
I le avea o se Atua faamamaluina ma le Silisili Ese i le Vateatea aoao, ua ia tuuina atu ai le mamalu i luga o ana foafoaga uma, i le lagi ma le lalolagi. Ua matuā tulaga ese mai ia i latou ē ua tuuina atu le mamalu i lona Alo tautupu faapaiaina, le Tupu, o Keriso Iesu. Na tusia faavaloaga e Tavita e faapea: “Ua e faaeetia i ona luga le viiga ma le matagofie.”—Salamo 21:5; Tanielu 7:14.
E faanoanoa, ona o lenei faavae o le aiā tatau a le tagata, ua faaleagaina i le talafaasolopito. O se agelu malosi, o lē o ana gaoioiga na avea ai o ia ma Satani le Tiapolo, na ia fesiligia le saʻo, le amiotonu, ma le lelei o le silisiliesee o le Atua. I lona faia faapea, ua ia faaalia ai le lē faaaloalo mo Ieova, ma lē āva ai i Lona suafa faamamaluina, a o ia luia Lana aiā e pule ai. Na ia faasilisilia le faaaloalo ia te ia lava. I le pei o le Tiapolo, ua iai tagata malolosi i malo faitupu, e pei o Nepukanesa i taimi o le Tusi Paia, na faamaualuluga i o latou ‘malosi ma le malualii.’ Ua latou faoa le mamalu o Ieova, i le faasilisilia o le mamalu mo i latou lava. (Tanielu 4:30) O le pule sauā a Satani, ua tuuina atu i luga o le lalolagi o tagata, ua osofaia ma faaauau pea ona osofaia ai le tulaga mamalu o le tagata.
Pe sa faaleagaina ea lou tulaga mamalu? Pe a fautuaina, pe sa soona faia ea ua e lagona ai ua tumu oe i le sese, le ma, le maasiasi, po o le faalumaina? Na fai mai André: “Sa ou lē lagonaina se naunau mai, le alofa mutimutivale, ma le faamamaluina. Sa pei lava aʻu o se meanoa. O lenei mea na taitaiina atu ai i lagona o le lē mautonu ma le popole, na oo lava i le faanoanoa.” Ua fai mai Laura: “E faigata tele ona talia le fautuaga mai se tasi e te iloa e lē o alofa moni ia te oe.”
Mo lenei mafuaaga, ua fautuaina ai ovasia Kerisiano ina ia tausia le lafu a le Atua i le āva ma le faaaloalo. (1 Peteru 5:2, 3) Pe a tulai mai ni tulaga e ono tatau ai ma aogā ona fautuaina isi, e ao faapefea ona e puipuia oe lava mai i mafaufauga ma amioga a tagata o le lalolagi o ē, e aunoa ma se faatuai, e faaleagaina le tulaga mamalu o isi? O le ā e mafai ona fesoasoani ia te oe ina ia faatumauina ai le faamamaluina o uso Kerisiano, e faapena foi ma lou tulaga mamalu?—Faataoto 27:6; Kalatia 6:1.
Mataupu Silisili e Faatumauina ai le Tulaga Mamalu
E lē gūgū le Afioga a le Atua i lenei mataupu. O se faufautua tomai o le a ia faalagolago atoatoa i le fautuaga a le Afioga a le Atua, na i lo o le saili atu i le atamai o lenei lalolagi. Ua iai i Tusitusiga Paia fautuaga tāua. Pe a mulimuli i ai, o le a faamamaluina ai e lē gata o lē o loo avatua le fautuaga, ae faapena foi i lē o loo fautuaina. O lea, o le faatonuga a Pauro i le ovasia Kerisiano o Timoteo e faapea: “Aua e te aoai atu i se toeaina, a ia aioi atu i ai, peiseai se tamā; o taulelea foi, peiseai o uso; o loomatutua, peiseai o tinā; o fafine muli foi, peiseai o tuafafine ia, ma ia le gaoiā lava.” (1 Timoteo 5:1, 2) Maeu le tele o le loto faanoanoa, o faalogona tiga, ma le faamaina e mafai ona alofia ona o le utagiaina o nei tapulaa!
Mātau, o le manatu autū i se fautuaga faamanuiaina, o le faaaloalo tatau mo le isi tagata, ma lana aiā e taulimaina ai i se auala faaaloalo, ma le mafaufau lelei. E ao i toeaina Kerisiano e aofia ai ma ovasia femalagaai, ona taumafai e mulimuli i lenei fautuaga, suesue ina ia iloa pe aisea ua ia mafaufau ma gaoioi ai i lea auala, ua mafua ai ona manaomia se faaleleiga. E ao ona latou mananao e faalogo atu i lona manatu e uiga i le mataupu, ma faia taumafaiga uma ina ia alofia ai le faamaina, faalotovaivaiina, po o le faaleagaina ai o lē o loo avatu i ai le fautuaga.
I le avea o se toeaina, ia taumafai e iloa e lou uso o loo e manatu atu ia te ia, ma e te manao e fesoasoani atu ia te ia i ona faafitauli. O le mea lena e faia e se fomai lelei pe a e asiasi atu i lona ofisa mo se suesuega o le tino. O le manatu o le aveeseina o ou lavalava ma tuu oe i se potu e te lagona ai le lē mautonu i ou faalogona, atonu e te lagona ai le maasiasi ma le faalumaina. Maeu lou talisapaia o se fomai o lē e faaalia lona uiga mautinoa ma le malamalama i ou uiga totino, i le avatua lea ia te oe o se ofu faafomai e te laeiina, a o ia faia ni suesuega fetaui ina ia iloa ai ma le mautinoa le pogai o lou gasegase! I se uiga tutusa, o se faufautua Kerisiano o lē e faaalia le faaaloalo tatau mo tagata taitoatasi, e agalelei ma maumaututu, mulimuli ane, o le a faaofuina foi lē o avatua i ai le fautuaga i se tulaga mamalu. (Faaaliga 2:13, 14, 19, 20) I le tuufaafeagai, o le fautuaga e mamafa, e lē mafana, ma lē alofa, ua pei oe e lē ofu, e te lagona ai le maasiasi, ma aveesea ai lou tulaga mamalu.
O ovasia o le Aʻoga o le Faiva Faatiokarate, o i latou na e manaomia faapitoa lava ona faaeteete i le tuuina atu o le fautuaga ma le mamalu. Pe a fautuaina ē matutua, latou te faaatagia atu le alofa lava lea e tasi latou te faaalia i o latou mātua faaletino. Latou te magafagafa, e faaleuo, ma mafana. E talafeagai tele na uiga. E atiina aʻe ai se siomaga lelei o le tuuina atu ma le taliaina o le fautuaga talafeagai.
Toeaina, ia teu i le mafaufau e faapea, o le fautuaga aogā, e faaeaea ai, e faalaeiauina ai, e atiina aʻe ai, ma iai se uiga mautinoa. Ua faapea mai le Efeso 4:29: “Aua neʻi alu atu se upu leaga ai o outou gutu, na o le upu lelei e ati ae ai i mea e aoga, e tupu ai le lelei i e faalogologo i ai.”
E lē manaomia ona faaaogā upu matagā, po o muagagana po o faamatalaga mamafa. Na i lo o lena, o le faaaloalo mo le isi tagata ma se faanaunauga ina ia faasao ona lagona totino faamamaluina ma le aogā, e uunaia ai oe e tuuina atu mataupu i se auala mautinoa, ma aogā. Faatomua au upu i se faamālō uigā ma le faamaoni, mo ona manatu lelei, po o uiga lelei, na i lo o le taʻu o ni manatu e lagona ai e lena tagata le maasiasi ma faapea ai ua lē aogā. Afai o e auauna o se toeaina, ia faaaogā lau ‘pule e atiina aʻe ai, ae lē o le lepetia i lalo.’—2 Korinito 10:8.
Ioe, ia aogā so o se fautuaga mai ovasia Kerisiano, e ao ona tuuina atu faalaeiauga manaomia, ia faaoo atu upu e atiina aʻe ai. E ao ona aua neʻi faavaivaia ai pe “faamatau” ai. (2 Korinito 10:9) E tusa lava po o se tasi o lē ua faia se sese matuia, e manaomia ona faaalia le faaaloalo totino ma se tulaga mamalu e tatau ai. O fautuaga e tatau ona paleni ma agalelei, ae ia mausali upu o le aoaiga ina ia uunaia ai o ia e faaalia le salamō.—Salamo 44:15; 1 Korinito 15:34.
O le mea moni, sa aofia ai i le tulafono a le Atua ia Isaraelu nei lava mataupu silisili. Na faatagaina ai le avatua o fautuaga, ma e oo lava i faasalaga i tulaga faaletino, a o faasaoina le aiā a tagata taitoatasi ina ia aloaia o ia i le auala e tatau ai. Sa faatagaina le sasaina “ia faatatau le faitau o ona ta i lana amio leaga”, ae e lē tatau ona silia. Sa tuu atu se tapulaa i ta e tuuina atu, ina ia lē “inosia ai” lē fai mea sese.—Teuteronome 25:2, 3.
O le manatunatu foi mo faalogona o lē ua faia le mea sese a ua salamō, sa fai foi ma uiga masani o Iesu. Na valoia e Isaia e faatatau ia te ia e faapea: “O le u gapēpē na te le gausia; o le vavae ua mu itiiti na te le tineia; o le faamaoni na te avatu ai le faamasinoga.”—Isaia 42:3; Mataio 12:17, 20; Luka 7:37, 38, 44-50.
O le toe faamamafaina atili o le manaomia ona manatu alofa, o isi fetalaiga atili a Iesu i le Lauga i luga o le Mauga e faapea: “O mea uma foi tou te loto i ai ia faia e tagata ia te outou, ia faapea lava ona outou faia ia te i latou.” (Mataio 7:12) O lea la, o le tāua tele o lenei mataupu silisili i le atiina aʻe o le faiā lelei, ua masani ai ona taʻua o le Tulafono Faaauro. I le avea o se toeaina Kerisiano, e mafai faapefea ona fesoasoani lena tulafono ia te oe e faia ai isi ma le agalelei, ma faamamaluina pe a tuuina atu se fautuaga?
Ia teu i le mafaufau, e te faia foi ni mea sese. E pei ona taʻua e Iakopo, “o mea e tele e sese ai i tatou uma.” (Iakopo 3:2) Ia manatua, o le a fesoasoani lenei mea e taofiofia ai au faamatalaga, ma pulea ai ou faalogona pe afai ua tatau ona talanoa atu i isi e uiga i o latou masei. Ia iloa o latou uiga totino. O le a fesoasoani lenei mea ia te oe e alofia ai le soona faitio naua e faaleagaina ai, le uai atu i nai sese laiti po o ni vaivaiga. Na faamamafaina e Iesu lenei mea ina ua ia fetalai mai: “Aua tou te faamasino atu, ina neʻi faamasinoina outou. Auā o le faamasinoga tou te faamasinoina atu ai, e faamasinoina ai outou; o le fua foi tou te fuaina atu ai, e toe fuaina mai ai ia te outou.”—Mataio 7:1, 2.
Faamamaluina Isi —Tetee atu i le Tiapolo
O mailei a Satani ua faia ina ia aveesea ai le mamalu mai ia te oe, a ia atiina aʻe ni lagona o le maasiasi, o le lē toe aogā ma le faavaivai. Mātau le auala na ia faaaogāina ai se tagata e fai ma sui e faagaee aʻe faalogona lē mautinoa ia Iopu o lē e faamaoni. Na faitio atu Elifasa faagutugutulua e faapea: “Ua le faalagolago o ia [Ieova] i ana auauna; ua ia taʻuvaleleaina ana ave feau [agelu paia]. E atili ai ona faapea i e o nonofo i fale omea [tagata agasala], o i ai lo latou faavae i le eleele, ua tuʻimomomoina i latou e pei o le pepe.” (Iopu 4:18, 19) O lea la, e tusa ai ma lona manatu, sa lē sili atu le tāua o Iopu na i lo o se lelefua. O le mea moni, o le fautuaga a Elifasa ma ana uo, sa matuā lē atiina aʻe ai lava, sa ono tuua ai Iopu i se tulaga o le lē manatuaina o taimi sili ona lelei. I o latou manatu o lona faamaoni i aso ua teʻa, o le toleniina o le aiga, le faiā ma le Atua, ma meaalofa o le alofa mutimutivale sa matuā lē aogā lava.
E faapena foi i aso nei, o tagata faimea sese ua salamō, e faapitoa lava ona taaina gofie i na ituaiga o faalogona, ma e iai le matautia i le faatumuina i se lagona ‘ua tumu i le faanoanoa.’ Toeaina e, pe a fautuaina ni tagata faapena, ia “faamauina lo outou alofa” mo i latou e ala i le faatumauina o lo latou tulaga faamamaluina. (2 Korinito 2:7, 8) Fai mai Viliamu: “O le faia e aunoa ma le faamamaluina, o le a faigata ai ona talia le fautuaga.” E tāua tele le faamalosia o o latou talitonuga e faapea, e tautele i latou i fofoga o le Atua. Ia faamanatu ia i latou e faapea, o Ieova “e le amioletonu . . . , na te le faagalogaloina la [latou] galuega ma le faamalosi i le alofa ua [latou] faaali mai ai i lona suafa” talu ona latou auauna ma le faamaoni i tausaga ua mavae.—Eperu 6:10.
O ā isi o vala faaopoopo e mafai ona fesoasoani ia te oe ina ia faamamaluina ai isi pe a ofoina atu se fautuaga? Ia iloa e faapea, ua iai se aiā masani i tagata uma o le manao e faamamaluina, talu ai ona na faia i latou i le faatusa o le Atua. E tāua i latou ia Ieova le Atua, ma Iesu Keriso; o sauniuniga e lua o le togiola ma le toetu o le faamaoniga lea o lena mea moni. Ua faaopoopo atili e Ieova le mamalu i Kerisiano e ala i le ‘tofia o i latou i se faiva,’ i le faaaogāina o i latou e faia se talosaga mo lenei tupulaga amio leaga, ina ia faia se filemu ma le Atua.—1 Timoteo 1:12.
Toeaina e, ia manatua, o le vaega toatele o outou uso Kerisiano o ni sui o le a faavae aʻe ai le sosaiete fou o tagata i le lalolagi faamamaina. I le avea ma tagata taitoatasi, e tāua ma faapitoa, ua aogā ona avatu ia i latou le āva. Pe a fautuaina, ia manatua le auala e faaalia ai e Ieova ma Iesu le manatu mo i latou, ma ia faaauau ona faia lau vaega e fesoasoani ai i ou uso ina ia faatumauina ai se lagona o le faamamaluina ma le aloaia o i latou lava a o fesagai ai ma le luʻi a Satani.—2 Peteru 3:13; faatusatusa i le 1 Peteru 3:7.
[Pusa i le itulau 29]
Le Fautuaga e Faamamaluina
(1) Ia tuuina atu le faamālō i le agaga moni ma le naunau faamaoni. (Faaaliga 2:2, 3)
(2) Ia avea o sē e faalogologo lelei. Ia faailoa manino atu ma le agalelei le faafitauli ma le mafuaaga o le fautuaga. (2 Samuelu 12:1-14; Faataoto 18:13; Faaaliga 2:4)
(3) Ia faavae aʻe lau fautuaga i le Tusi Paia. Ia mautinoa, ia uigā ma ia faalaeiauina ai, ma faaalia le alofa. Ia tausia pea le tulaga mamalu o lē o loo fautuaina ma lona tauaogāina. (2 Timoteo 3:16; Tito 3:2; Faaaliga 2:5, 6)
(4) Ia faamautinoa i lē o avatu i ai le fautuaga e faapea, o faamanuiaga e maua i le taliaina ma le faatatauina o le fautuaga. (Eperu 12:7, 11; Faaaliga 2:7)
[Ata i le itulau 26]
O toeaina Kerisiano e manaomia ona faamamaluina isi pe a tuuina atu le fautuaga