Lomiga Faale-Tusi Paia I LE INITANETI
Lomiga Faale-Tusi Paia
I LE INITANETI
Faa-Samoa
ā
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • ʻ
  • TUSI PAIA
  • LOMIGA
  • SAUNIGA
  • w95 3/1 itu. 29-31
  • O se Faafitauli Tau A‘oa‘oga a Lotu

Leai se vitiō o maua i lenei vaega.

Faamalie atu na iai se faalētonu i le kopiina o le vitiō.

  • O se Faafitauli Tau A‘oa‘oga a Lotu
  • Le Olomatamata Faasilasilaina le Malo o Ieova—1995
  • Tamaʻi Ulutala
  • Mataupu e Taitutusa
  • Le Amataga ma le Tuputupu aʻe o Lea Faafitauli
  • Pe na Talitonu Paulo i se “Tulaga Faatalitali”?
  • Le Toetu—Se Upu Moni Matagofie Mai le Tusi Paia
  • Faaalia le Faatuatua mo le Ola e Faavavau
    Le Olomatamata Faasilasilaina le Malo o Ieova—1990
  • O Faapeī le Malosi o Lou Talitonuga i le Toetu?
    Le Olomatamata Faasilasilaina le Malo o Ieova—1998
  • E Iai le Mana o le Faamoemoe i le Toetū
    Le Olomatamata Faasilasilaina le Malo o Ieova—2000
  • ‘O le a Faaumatia le Oti’
    Le Olomatamata Faasilasilaina le Malo o Ieova—1998
Faitau Atili
Le Olomatamata Faasilasilaina le Malo o Ieova—1995
w95 3/1 itu. 29-31

O se Faafitauli Tau Aʻoaʻoga a Lotu

“O LE manatu e faatatau i le ola pea o le agaga, ma le faatuatua i le toetu o ē ua oti . . . o ni manatu ia se lua ua matuā eseese lava e manaomia ona faia i ai se filifiliga.” Ua aotele mai i upu ia a Philippe Menoud le faafitauli ua fesagai ma aʻoaʻo o le Porotesano ma le Katoliko e faatatau i le tulaga o ē ua oti. O loo taʻua e le Tusi Paia le faamoemoe o le toetu i “le aso gataaga.” (Ioane 6:39, 40, 44, 54) Ae o le faamoemoe o le toatele o le ʻau talitonu, e tusa ai ma le faamatalaga a le aʻoaʻo i talitonuga tau lotu, o Gisbert Greshake, “o loo faavae lea i le ola pea o le agaga, lea e tuumuli ese mai i le tino pe a oti ma toe foi atu i le Atua, ae ua tele lava ina mou atu le faamoemoe i le toetu, po o le leai foi.”

E tusa ai o lea tulaga, ua mapuna aʻe ai se faafitauli tugā, e tusa ai ma le faamatalaga a Bernard Sesboüé: “O le ā le tulaga o ē oti i le ‘vaitaimi’ i le va o lo latou oti faaletino ma le toetu mulimuli?” E peiseai o le fesili lea o loo autū i ai fefaloaiga tau talitonuga faalotu i ni nai tausaga ua tuanai atu. Na faapefea ona oo i lea tulaga? Ae sili atu ona tāua, o le ā moni le faamoemoe mo ē ua oti?

Le Amataga ma le Tuputupu aʻe o Lea Faafitauli

Sa manino lea mataupu i uluai Kerisiano. Na latou iloa mai Tusitusiga Paia e faapea o ē ua oti, ua latou lē toe iloa se mea, auā ua faapea mai Tusitusiga Paia i le gagana Eperu: “O e ua ola, ua latou iloa e oti i latou; a o e ua oti, latou te le iloa se mea; . . . auā e leai se galuega, po o se mafaufau, po o se iloa, po o se poto i le tuugamau, o loo e alu atu i ai.” (Failauga 9:5, 10) Sa faamoemoe na Kerisiano i le faataunuuina o le toetu i le taimi o le “faatasi mai o le Alii,” i le lumanai. (1 Tesalonia 4:13-17, NW) E latou te leʻi manatu e ola pea i se isi mea a o latou faatalitalia lea taimi. O lē o loo avea nei ma faauluuluga o le Vatican Congregation for the Doctrine of the Faith, o Joseph Ratzinger, ua ia faapea mai: “E leai se faamautinoaga o le talitonuga o le ola pea o le agaga na iai i le Lotu anamua.”

Ae ui i lea, ua faamatalaina i le Nuovo dizionario di teologia e faapea, a faitau i tusitusiga a Tamā o le Lotu e pei o Augustine ma Ambrose, “o le a tatou iloa ai se mea fou e tusa ai ma le masani faale-Tusi Paia—o le aliaʻe lea o talitonuga Eleni, ia e ese mai talitonuga o Kerisiano mai Iutaia.” O lenei aʻoaʻoga fou na faavaeina i le “ola pea o le agaga, le faamasinoina taitoatasi, faatasi ai ma le mauaina loa o le taui po o le faasalaga pe a oti.” O lea la, ua lāgā ai se fesili e faatatau i le “tulaga faatalitali”: Afai o loo ola pea le agaga pe a oti le tino, o le ā e tupu i ai a o faatalitali mo le toetu i le “aso gataaga”? O se faafitauli lenei ua taumafai ē aʻoaʻoina talitonuga faalotu e taliina.

I lona ono senituri T.A., na finau mai ai Pope Gregory 1 e faapea a oti, o le taimi loa lena e ō atu ai agaga i le mea ua tuupoina e lagomau ai. Ae na maumaututu Pope Ioane XXII o le senituri lona 14 e faapea o le a maua e ē ua oti lo latou taui sili i le Aso Faamasino. Ae na lē auai Pope Benedict XII i lea manatu. I sana tusi i le Benedictus Deus (1336), na ia faatonu ai e faapea “o agaga o ē oti, e ō atu i se tulaga o le fiafia [i le lagi], o loo ua faamamāina [i pulekatolio], po o le faasalaina [i seoli], i le taimi lava e feoti ai, ma faatoʻā feiloai lava ma o latou tino ua toe faatutuina i le gataaga o le lalolagi.”

E ui i ia fefinauaiga ma fefaloaiga, o le talitonuga lea o lotu o Kerisinetoma mo le faitau senituri, e ui e tele ina lē talitonu i le pulekatolio ia lotu Porotesano ma Orthodox. Peitai ane, na amata mai i le faaiuga o le senituri lea ua mavae atu ona faatuputupulaia tagata aʻoga o le Tusi Paia ua latou faatepa tagata i le leai o se faavae faale-Tusi Paia o le amataga o le talitonuga i le ola pea o le agaga, ma o lona iuga, “ua masani ona taumafai nei aʻoaʻoga faalotu o ona po nei e manatu i le tagata o se vaega autasi e mavae atoa pe a oti.” (The Encyclopedia of Religion) O lea, ua faigata ai i ē faamatalaina le Tusi Paia ona faamaonia le iai o se “tulaga faatalitali.” Pe o taʻua lea tulaga i le Tusi Paia, pe o ofoina mai ai se faamoemoe e ese atu?

Pe na Talitonu Paulo i se “Tulaga Faatalitali”?

Ua faapea mai le Catechism of the Catholic Church: “Ina ia toetu faatasi ma Keriso, e tatau ona tatou oti i a Keriso: e tatau ona tatou ‘o ese ma le tino, a ia nonofo ma le Alii.’ [2 Korinito 5:8] I lena ‘o ese atu’ pe a oti, e tuumuli ese ai le agaga mai le tino. [Filipi 1:23] O le a toe faatasia ma le tino i le aso o le toetu o ē ua oti.” Ae i mau o loo otoina mai, pe na faapea mai le aposetolo o Paulo e ola pea le agaga pe a oti le tino ma faatalitali e toe faatasia ma le tino i le “Faamasinoga Mulimuli”?

I le 2 Korinito 5:1, o loo faasino le faamatalaga a Paulo i lona oti ma o loo tautala faatatau i se “fale apitaga faalelalolagi” lea e “lepetia.” Po o loo ia mafaufau i le tuumuli ese o le agaga (solu) mai le tino? E leai. Sa talitonu faapea Paulo o le tagata o se solu ae lē faapea e iai sona solu. (Kenese 2:7; 1 Korinito 15:45) O Paulo, o ia o se tasi o Kerisiano faauuina i le agaga, ma o lona faamoemoe, e pei foi o isi ona uso i le uluai senituri, na ‘teuina i le lagi.’ (Kolose 1:5; Roma 8:14-18) O lea la, o lona ‘faanaunauga tele,’ o le toe faatuina lea i le lagi e avea o se meafaiola agaga ola pea i le taimi atofaina a le Atua. (2 Korinito 5:2-4) E tusa ai o lenei faamoemoe, na ia tusi mai e faapea: “E liua i tatou uma, . . . pe a ilia le pu faauma; auā e ilia lava, e toe tutū mai ai e ua oti ma le ola pea, e liua foi i tatou.”—1 Korinito 15:51, 52.

I le 2 Korinito 5:8, ua faapea mai ai Paulo: “Ua matou loto tetele ma ua sili lo matou manao ia o ese i matou i le tino, a ia nonofo i matou ma le Alii.” O nisi ua talitonu faapea e faatatau nei upu i se tulaga e faatalitali ai. O i latou foi ia o loo faasino i le folafolaga a Iesu i ona soʻo faamaoni e faapea o le a ia alu e sauni se nofoaga e ‘talia ai i latou ia faatasi ma ia.’ Ae o afea e faataunuuina ai ia faamoemoega? Na fetalai Keriso e faapea o le a taunuu pe a ia ‘toe sau’ i lona faatasi mai i le lumanai. (Ioane 14:1-3) Ua faapena foi ona faapea mai Paulo i le 2 Korinito 5:1-10, o le faamoemoe ua tasi ai ia Kerisiano faauuina, o le maua lea o le nofoaga faalelagi. O le a taunuu lenei mea e ala lea i le toetu i le taimi o le faatasi mai o Keriso, ae lē o se manatu e faapea o loo ola pea le agaga. (1 Korinito 15:23, 42-44) O le faaiuga la a sē e faamatalaina mau, o Charles Masson, e faapea, o le 2 Korinito 5:1-10, “e mafai ona malamalama lelei i ai e aunoa ma le faalagolago atu fua i se ‘tulaga faatalitali’ e lē faamaonia.”

I le Filipi 1:21, 23, ua faapea mai ai Paulo: “O loʻu ola ua ia Keriso lea; a o loʻu oti, o loʻu manuia lea. Auā ua ou faaletonu i manatu e lua; o loo ia te au le naunau ia ou alu, ia faatasia aʻu ma Keriso; o le mea lea e sili ona lelei.” Pe o faatatau lenei faamatalaga a Paulo i se “tulaga faatalitali”? O le manatu lea o nisi tagata. Peitai ane, ua faapea mai Paulo ua faaletonu ia i manatu e lua—o le ola po o le oti. Ua ia faaopoopo mai e faapea i se manatu lona tolu: “[“Ae,” NW] o loo ia te au le naunau ia ou alu, ia faatasia aʻu ma Keriso.” O le “alu” ina ia faatasia ma Keriso i le taimi lava e oti ai? Ia, e pei ona ua uma ona faamatalaina, sa talitonu Paulo o le a toe faatutuina Kerisiano faauuina faamaoni i le taimi o le faatasi mai o Keriso. O lea la, o loo ia tautala e faatatau i mea e tutupu i lena taimi.

E iloa lea i ana upu o loo maua i le Filipi 3:20, 21 ma le 1 Tesalonia 4:16. O lea “alu” i le taimi o le faatasi mai o Keriso Iesu o le a mafai ai e Paulo ona maua le taui ua saunia e le Atua mo ia. Ua iloa o lona faamoemoe moni lea, ona o āna upu i le taulealea o Timoteo e faapea: “O lenei, ua teuina mo aʻu le pale o le amiotonu, e foaiina mai ia te au i lea lava Aso e le Alii le faamasino amiotonu; e le gata foi ia te au, a o i latou uma lava o e fiafia i lona faaali mai.”—2 Timoteo 4:8.

Le Toetu—Se Upu Moni Matagofie Mai le Tusi Paia

Na manatu ia uluai Kerisiano e faapea o le toetu o se mea lea e amata i le vaitaimi o le faatasi mai o Keriso, ma o le a latou maua ai le malosi ma le faamafanafanaga mai i lenei upu moni matagofie mai le Tusi Paia. (Mataio 24:3; Ioane 5:28, 29; 11:24, 25; 1 Korinito 15:19, 20; 1 Tesalonia 4:13) Sa latou faatalitalia ma le faatuatua lea fiafiaga i le lumanai, ma teena aʻoaʻoga faaaposetate e faatatau i le ola pea o le solu.—Galuega 20:28-30; 2 Timoteo 4:3, 4; 2 Peteru 2:1-3.

O le mea moni, e lē faatapulaaina le toetu mo na o Kerisiano o loo faamoemoe mo le lagi. (1 Peteru 1:3-5) O tamā faatuatua ma isi auauna anamua a le Atua, na faatuatua i le mafaia e Ieova ona toe faafoi mai ē oti ia toe ola i le lalolagi. (Iopu 14:14, 15; Tanielu 12:2; Luka 20:37, 38; Eperu 11:19, 35) E oo lava i le faitau piliona o tagata i le faagasologa o senituri o ē e lē iloa le Atua, o le a latou maua le avanoa e toe foi mai ai i le ola i se parataiso i le lalolagi, talu ai “o le a toe tutū mai e ua amiotonu atoa ma e ua amioletonu.” (Galuega 24:15; Luka 23:42, 43) Pe e lē o se faamoemoe faamanititino ea lenei?

Na i lo le finagalo e tatou te talitonu e faapea o le faapuapuagatia ma le oti o le a iai pea, ua faasino i tatou e Ieova i le taimi o le a aveesea ai e faavavau le “toe fili . . . o le oti,” ma o le a ola ai e faavavau ia tagata faamaoni i le lalolagi ua toe faafoisia i se Parataiso. (1 Korinito 15:26; Ioane 3:16; 2 Peteru 3:13) Maeu le matagofie o le vaai i ē pele i a i tatou ua toe foi mai i le ola! Maeu le sili atu o lenei faamoemoe mautinoa na i lo le manatu lē faamaonia o le ola pea o le agaga o le tagata—o se talitonuga e lē faavaea i le Afioga a le Atua, a o filosofia Eleni! Afai e faavae lou faamoemoe i le folafolaga mautinoa a le Atua, o le a e mautinoa foi e faapea, e toeitiiti ona “leai [lea o] se toe oti”!—Faaaliga 21:3-5.

[Ata i le itulau 31]

O le toetu o se upu moni matagofie mai le Tusi Paia

    Lomiga Faa-Samoa (1971-2026)
    Log Out
    Log In
    • Faa-Samoa
    • Lafo Faamatalaga
    • Faapolokalame
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Aiāiga Faapitoa
    • Aiā Faaletulafono
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Lafo Faamatalaga