Na Inosia Ona o lo Latou Faatuatua

“E inosia foi outou e tagata uma ona o loʻu igoa.”—MATAIO 10:22.

1, 2. Pe mafai ona e faamatala mai ni tala o mea moni na tutupu i le olaga sa onosaia e Molimau a Ieova ona o le faatinoina o o latou talitonuga faalelotu?

E TELE taimi na puea ai faapagota se faatauoloa faamaoni i le motu o Kereta, ma auina soo atu i le faamasinoga a Eleni. E silia i le ono tausaga na faafalepuipuiina ai o ia, ma nofo ese ai mai lana avā ma le fanau e toalima. I Iapani na tuli ese ai mai le aʻoga se tamaitiiti e 17 tausaga, e ui o ia o se tamaitiiti e amiolelei ma o ia lea e sili i le latou vasega o loo iai tamaiti e toʻa 42. I Falani, e iai foi ni tagata ua faafuasei lava ona faateʻa ese mai a latou galuega, e ui ina iai ni o latou lipoti e sili ona lelei i le galulue mamafa ma le faamaoni. O le ā le sootaga tutusa o nei mea moni o loo tutupu i le olaga?

² O tagata uma nei e aafia o ni Molimau a Ieova. O le ā le latou “solitulafono”? O le mea autū, ona o le faatinoina o o latou talitonuga faalelotu. I le usitai atu i aʻoaʻoga a Iesu Keriso, sa faalauiloa atu ai e le faatauoloa lona faatuatuaga i isi. (Mataio 28:19, 20) Sa molia o ia i le tulafono tuai a Eleni lea e avea ai o se solitulafono le faaliulotuina o se tasi. Na tuli ese le tamaitiiti mai le aʻoga talu ai sa lei faatagaina o ia e lona loto fuatiaifo ua aʻoaʻoina e le Tusi Paia, ina ia faia sana vaega i se taaloga a Iapani lea e faamalosia ai ona aʻoaʻoina tamaiti i le faaaogaina o le pelu. (Isaia 2:4) Ma o i latou na faateʻa mai a latou galuega i Falani sa taʻu atu i ai faapea o le mafuaaga autū mo le faateʻa o i latou ona o le faaalia mai o i latou o ni Molimau a Ieova.

3. Aisea e seāseā ai lava ona matuā mafatia le toatele o Molimau a Ieova ona o isi tagata?

³ O na mea faigata na tutupu ua masani ona onosaia e Molimau a Ieova i se taimi e lei leva atu i nisi o atunuu. Peitai, o le toatele o Molimau a Ieova, e seāseā lava latou mafatia ona o isi tagata. Ua lauiloa tagata o Ieova i le lalolagi aoao ona o a latou amio lelei—o se talaaga ua lē maua ai e se tasi se mafuaaga tatau e fia faaleaga ai ia i latou. (1 Peteru 2:11, 12) Latou te lē faia ni faufauga leaga po o ni amioga faatiga. (1 Peteru 4:15) Na i lo lea, latou te taumafai e ola aʻe e tusa o fautuaga a le Tusi Paia ina ia gauai atu muamua i le Atua, ona gauai atu ai lea i pule faalemalo. Latou te totogia lafoga e tāpā mai e le tulafono ma taumafai e “nofo lelei ma tagata uma lava.” (Roma 12:18; 13:6, 7; 1 Peteru 2:13-17) I le latou galuega tau aʻoaʻoga faale-Tusi Paia, latou te uunaia ai le faaaloalo mo le tulafono, le faatāuaina o aiga, ma amioga mamā. E viiviia i latou e le tele o faiga malo i lo latou avea o ni tagatānuu e usiusitai i le tulafono. (Roma 13:3) Peitai, e pei ona faaalia i le palakalafa amata, e iai lava taimi e avea ai i latou ma taulaiga o teteega—i nisi atunuu, ua oo lava ina faasāina e faiga malo. Pe tatau ea ona faateʻia i tatou i lena mea?

Le “Tau” o le Avea ma Soo

4. E tusa ai o fetalaiga a Iesu, o le ā e mafai e se tasi ona faatalitalia pe a avea se tasi mona soo?

⁴ Sa manino le aumaia e Iesu Keriso o mea o le a aofia ai i le avea mona soo. Sa ia fetalai atu i ona soo e faapea: “E le sili le auauna i lona alii. Afai ua latou faasaua mai ia te au, e faasaua foi ia te outou.” Sa inosia “fua” Iesu. (Ioane 15:18-20, 25; Salamo 69:4; Luka 23:22) Sa ono faatalitalia foi e ona soo mea faapena—o teteega e aunoa ma se faavae tonu. E sili atu i le faatasi ona ia lapataia i latou: “E inosia foi outou.”—Mataio 10:22; 24:9.

5, 6. (a) O le ā le mafuaaga sa uunaia ai e Iesu i latou o le a avea mona soo ina ia “faitau le tau”? (e) Aisea la, e lē tatau ai ona tatou tuufesili pe a fesagai ma teteega?

⁵ O lea la, sa lapataia e Iesu i latou o le a avea mona soo ina ia “faitau le tau” o le avea ma soo. (Luka 14:28, Revised Standard Version) Aisea? E lē faia ina ia latou filifili ai pe tatau ona latou avea mona soo pe leai, ae faia ina ia faamautinoa e mafai ona faataunuu mea ua aofia ai. E ao ona tatou sauniuni e onosaia so o se puapuaga po o ni faigata e ō mai faatasi ma le faaeaga. (Luka 14:27) E leai se tasi na te faia faamalosi i tatou e auauna ia Ieova i le avea ma soo o Keriso. O se filifiliga e tuu faitalia; o se filifiliga foi e fai e faavae i le poto. Ua tatou muai iloa e lē gata i faamanuiaga o le a tatou tofo i ai pe a ulu atu i se faiā tuuina atu ma le Atua, ae o le a “inosia” foi i tatou. E tatou te lē tuufesili la pe a fesagai ma teteega. Ua uma ona tatou ‘faitauina le tau,’ ma ua tatou nofo sauni e totogia lea tau.—1 Peteru 4:12-14.

⁶ Aisea o le a mananao ai nisi, e aofia ai pule faalemalo, e tetee i Kerisiano moni? Mo le tali, e fesoasoani pe a iloiloina vaega faalotu e lua sa iai i le uluai senituri T.A. Na inosia uma na vaega faalotu—ae mo ni mafuaaga e matuā eseese lava.

Itagia ma Inosia

7, 8. O ā aʻoaʻoga na atagia mai ai le inosia o tagata o Nuu Ese, ma o le ā le uiga na iu ina tupu aʻe ai i tagata Iutaia?

⁷ E oo ane i le senituri muamua T.A., ua iai Isaraelu i lalo o le pulega a Roma, ma o le faiga o mea faa-Iutaia, o faiga faalotu a Iutaia, sa tele lava ina pulea ma le sauā e na taʻitaʻi e pei o le au tusiupu ma le au Faresaio. (Mataio 23:2-4) Na faaaogā e nei taʻitaʻi soona mapolotu poloaiga o le Tulafono Faa-Mose e faatatau i le vavae ese mai nuu, ma mimilo sese ina ia tatau ai ona ʻinoʻino i tagata e lē o ni Iutaia. I lea gaoioiga, sa latou faatuina ai se lotu na faatupu ai le ʻinoʻino i tagata o Nuu Ese, ma i le tali atu i ai, sa matuā ʻinoʻino ai foi Nuu Ese i tagata Iutaia.

⁸ Sa lei faigata i taʻitaʻi Iutaia ona latou talaʻia le ʻinoʻino i tagata o Nuu Ese, talu ai o le taimi lena sa manatu ai tagata Iutaia i tagata o Nuu Ese faapea o ni tagata e inosia. Sa aʻoaʻo atu e taʻitaʻi lotu e faapea e lē tatau lava i se fafine Iutaia ona iai na o laua ma se tagata o Nuu Ese, talu ai o i latou o ni tagata “ua masalomia i amioga leaga.” E lē tatau i se tamaloa Iutaia ona “iai na o ia ma i latou talu ai ua masalomia i latou i le faamasaa toto.” O se susu e tatauina e se tagata o Nuu Ese e lē mafai ona faaaogaina seʻi vaganā sa iai iina se tagata Iutaia e vaavaai a o tatauina le susu. Talu ai aafiaga mai o latou taʻitaʻi, na faatupu aʻe ai e tagata Iutaia se matuā faaesea ma le matuā vavae ese o i latou.—Faatusatusa i le Ioane 4:9.

9. O ā āuga na oo i ai aʻoaʻoga a taʻitaʻi Iutaia e faatatau i tagata e lē ni Iutaia?

⁹ O na aʻoaʻoga e faatatau i tagata e lē ni Iutaia sa itiiti so latou aogā i le mauaina ai o ni faiā lelei i le va o Iutaia ma Nuu Ese. Na oo ina manatu tagata o Nuu Ese faapea o tagata Iutaia e ʻinoʻino i tagata uma lava. Na taʻua e le tusitala Roma o talafaasolopito o Tacitus (na fanau e tusa i le 56 T.A.) e uiga i tagata Iutaia e faapea, “latou te matuā ʻinoʻino lava i tagata uma e peiseai o loo ʻinoʻino i ni fili.” Na taʻua foi e Tacitus faapea o tagata o Nuu Ese o ē na liliu i le lotu Iutaia sa aʻoaʻoina i latou e faafitia o latou atunuu ma ia lē toe aogā i o latou aiga ma uo. I se tulaga lautele, sa onosaia pea e tagata Roma tagata Iutaia ia sa toatele naunau ma faafaigata ai ona osofaia. Peitai o se fouvalega a tagata Iutaia i le 66 T.A. na māfua ai ni faasalaga sauā a Roma seia oo ai lava i le faaumatiaga o Ierusalema i le 70 T.A.

10, 11. (a) O le ā le auala e tatau ona feutagai ai ma tagata ese sa poloaia e le Tulafono Faa-Mose? (e) O le ā le lesona tatou te aʻoaʻoina mai le mea na tupu i le tapuaiga faa-Iutaia?

¹⁰ Sa faapefea i lena vaaiga agaʻi i tagata ese ona faatusatusa atu i le ituaiga o tapuaiga o loo otooto mai i le Tulafono Faa-Mose? Sa uunaia e le Tulafono le vavae ese mai nuu ese, peitai mo le fuafuaga ina ia puipuia ai tagata Isaraelu, ae maise lava le latou tapuaiga mamā. (Iosua 23:6-8) E oo lava foi i lena tulaga, sa iai se manaoga i le Tulafono ina ia feutagai ma tagata ese i se tulaga faamasinotonu ma talafeagai ma e tatau ona talileleia i latou—pe afai lava o loo tumau pea ona latou usiusitai atu i tulafono a Isaraelu. (Levitiko 24:22) Ina ua see ese mai le agaga lelei lea o loo manino ona folasia mai i le Tulafono e faatatau i tagata ese, na faatuina ai e taʻitaʻi lotu Iutaia i aso o Iesu se faiga tau tapuaiga na uunaia ai le ʻinoʻino atu i tagata ese ma sa ʻinoʻino mai foi tagata ese i lena faiga tau tapuaiga. O le iuga, na lē toe maua ai e le nuu o Iutaia o le uluai senituri le finagalo malie o Ieova.—Mataio 23:38.

¹¹ Pe e iai ea se lesona i lenei mea mo i tatou? Ioe, e iai. O se uiga faamaualuga faafiaamiotonu, e vaai maulalo ia i latou e lē tutusa o tatou talitonuga faalotu e lē atagia moni mai ai le tapuaiga mamā a Ieova, e lē faafiafiaina ai foi o ia. Seʻi manatu i Kerisiano faamaoni i le uluai senituri. Latou te lei ʻinoʻino i tagata e lē o ni Kerisiano, latou te lei fouvale atu foi ia Roma. E ui i lea, sa avea i latou ma ē “inosia.” Aisea? Ma e ai?

Uluai Kerisiano—Inosia e Ai?

12. Ua faapefea ona manino mai i le Tusi Paia faapea e finagalo Iesu ina ia maua e ona soo se vaaiga paleni agaʻi ia i latou e lē o ni Kerisiano?

¹² Ua manino mai i aʻoaʻoga a Iesu faapea sa ia finagalo ina ia maua e ona soo se vaaiga paleni agaʻi ia i latou e lē o ni Kerisiano. I le isi itu, na ia fetalai faapea, o le a vavae ese ona soo mai le lalolagi—o lona uiga, o le a latou teena uiga ma amioga e feteenai ma ala amiotonu a Ieova. O le a tumau ona latou solitu i mataupu o taua ma faiga faapolotiki. (Ioane 17:14, 16) I le isi itu, na i lo le lagolagoina o uiga ʻinoʻino o ē e lē o ni Kerisiano, sa fetalai atu Iesu i ona soo ina ia ‘alolofa atu i ē ua ita mai ia i latou.’ (Mataio 5:44) Na uunaia e le aposetolo o Paulo Kerisiano e faapea: “A matelaina le ua ita mai ia te oe, fafaga ia te ia; a fia inu ia, avatu ia te ia e inu ai.” (Roma 12:20) Na ia fetalai atu foi i Kerisiano ina ia “agalelei . . . i tagata uma lava.”—Kalatia 6:10.

13. Aisea na matuā tetee ai taʻitaʻi lotu Iutaia i soo o Keriso?

¹³ Peitai, e lei umi ae iloa e soo o Keriso e tolu ni puna o loo “inosia” mai ai i latou. Muamua lava o taʻitaʻi lotu Iutaia. E lētioa lava vave ona latou mātau maia Kerisiano! Talu ai sa iai i Kerisiano mataupu silisili maualuluga o amioga mamā ma le faamaoni, ma sa latou momoliina atu se feau faatupu faamoemoe i se uiga maelega aasa. E faitau afe na latou lafoaia le tapuaiga faa-Iutaia ae lagolagoina le faa-Kerisiano. (Galuega 2:41; 4:4; 6:7) Sa mafaufau taʻitaʻi lotu Iutaia faapea, o soo Iutaia o Iesu ua na o ni aposetate! (Faatusatusa i le Galuega 13:45.) Sa manatu nei taʻitaʻi lotoa faapea o le faa-Kerisiano ua faaleagaina ai a latou uputuu. Ioe, na oo lava ina faaleaogaina ai la latou vaaiga agaʻi i tagata o Nuu Ese! Mai le 36 T.A. ma faasolo mai ai, sa mafai ona avea tagata o Nuu Ese ma Kerisiano, latou te auai faatasi i le faatuatuaga e tasi ma olioli i faaeaga faa-Kerisiano lava ia e olioli ai foi Kerisiano Iutaia.—Galuega 10:34, 35.

14, 15. (a) Aisea na avea ai Kerisiano ma mea na faatupuina ai le ʻinoʻino o tagata tapuai faapaupau? Aumai se faaaoaoga. (e) O le ā le vaega lona tolu na latou ‘inosiaina’ uluai Kerisiano?

¹⁴ Lona lua, sa faatupuina le ʻinoʻino o tagata tapuai faapaupau i Kerisiano. Mo se faaaoaoga, i Efeso anamua, na avea le faia o faatusa ario o le atua fafine o Tiana o se pisinisi e tele polofiti e maua ai. Ae ina ua talaʻi ai Paulo iina, e toatele tagata Efeso na latou talileleia, ma lafoaia le tapuaiga ia Tiana. Talu ai la ua afaina la latou pisinisi, sa tetee mai loa le au galulue i ario. (Galuega 19:24-41) Sa iai se mea faapena na tupu ina ua uma ona salalau atu le faa-Kerisiano i Pitunia (lea ua taʻua nei o Take i mātū i sisifo). E lei leva talu ona maeʻa le tusiaina o Tusitusiga Kerisiano Eleni, na lipotia mai ai e le kovana o Pitunia o Pliny the Younger e faapea, ua tau leai nisi e tapuai i malumalu faapaupau ma sa matuā faaitiitia le faatauina atu o meaʻai e fafaga ai manu sa faaaogā mo le faia o taulaga. Sa tuuaʻia Kerisiano—ma sauaina—talu ai sa lei faatagaina i le latou tapuaiga, tapua ma taulaga e faia i manu. (Eperu 10:1-9; 1 Ioane 5:21) E manino lava, o le salalau atu o le Faa-Kerisiano sa aafia ai nisi o loo maua ni o latou lelei mai le tapuaiga faapaupau, ma sa feita ai i latou na motusia uma a latou pisinisi ma tupe maua.

¹⁵ Lona tolu, sa “inosia” Kerisiano e tagata Roma lotonuu. Muamua, sa manatu tagata Roma i Kerisiano faapea o se vaega faalotu e toaitiiti ma atonu e maelega valea. Peitai, na oo mai le taimi, o le tau lava ina faapea mai o se Kerisiano sa avea o se solitulafono e faasalaina i le oti. Aisea o le a vaai ai i tagatānuu faamaoni o loo ola i se olaga faa-Kerisiano e faapea, o ni tagata ua talafeagai ona sauaina ma oo i ai le oti?

Uluai Kerisiano —Aisea na Inosia ai i Roma?

16. I ā auala na tausia ai pea e Kerisiano le vavae ese mai le lalolagi, ma aisea na faaesea ai i latou i Roma e lenei mea?

¹⁶ O le pogai autū lava na inosia ai Kerisiano i Roma ona o le faatinoina o o latou talitonuga faalelotu. Mo se faaaoaoga, sa latou tausia pea le vavae ese mai le lalolagi. (Ioane 15:19) O lea sa latou lei umia ai ni tulaga faapolotiki, ma sa latou teena foi le tautua i vaegaau. O le iuga, “na peiseai i latou o ni tagata e lē toe aogā i le lalolagi, ma e leai se aogā i mataupufai o le olaga,” o le faamatalaga lea a le tusitala o talafaasolopito o Augustus Neander. O le leai o se vaega i le lalolagi sa uiga foi i le alofia o ala leaga a le malo piopio o Roma. Ua faamatala mai e le tusitala o talafaasolopito o Will Durant e faapea: “O faapotopotoga laiti a Kerisiano na faatiga i loto fuatiaifo o le lalolagi faapaupau sa tuinanau atu i faafiafiaga, ona o lo latou faamaoni tau tapuaiga ma amioga lelei.” (1 Peteru 4:3, 4) O le sauaina ma le fasiotia o Kerisiano, atonu sa saili ai tagata Roma ina ia faafilemuina o latou loto fuatiaifo.

17. O le ā e faaalia ai sa uigā le galuega talaʻi a Kerisiano o le uluai senituri?

¹⁷ O Kerisiano i le uluai senituri sa latou talaʻi atu le tala lelei o le Malo o le Atua i se maelega lē maluelue. (Mataio 24:14) Pe tusa o le 60 T.A., sa mafai e Paulo ona faapea mai ua talaʻia atu le tala lelei “i tagata uma lava i le lalolagi.” (Kolose 1:23) E oo ane i le iuga o le uluai senituri, ua faia e soo o Iesu ni soo mai le emepaea atoa o Roma—i Asia, Europa, ma Aferika! E oo lava i nisi o “le aiga o Kaisara” sa iu ina avea i latou ma Kerisiano.a (Filipi 4:22) O lenei talaʻiga maelega na lāgā ai ni lagona ita. Ua faapea mai Neander: “Sa agaigai lelei i luma le Faa-Kerisiano i vaega eseese o tagata, ma faamataʻu ai le ono faatoilaloina o le lotu a le malo.”

18. Na faapefea i le tuutoina atu atoatoa ia Ieova ona feteenai ai Kerisiano ma le faiga malo a Roma?

¹⁸ O soo o Iesu sa latou tuutoina atu le tapuaiga tau lava ia Ieova. (Mataio 4:8-10) Atonu o le vala lenei o la latou tapuaiga, e sili atu na i lo se isi lava vala, na latou feteenai ai ma Roma. Sa onosaia e tagata Roma isi lotu, pe afai o loo latou auai faatasi ma tagata o na lotu i la latou tapuaiga i le emeperoa. Sa matuā lē mafai e uluai Kerisiano ona faia sa latou vaega i na tapuaiga. Sa latou manatu ia i latou lava o ē e tali i le pule e silisili atu ona maualuga, o Ieova le Atua lea, na i lo le pule a le Setete o Roma. (Galuega 5:29) O le iuga, e tiga lava ona avea se Kerisiano o se tagatānuu lelei i isi vala uma, ae sa vaai lava ia te ia faapea o se fili o le Setete.

19, 20. (a) O ai sa tele ina tuuaʻia i tala matuā taufaaleaga sa faasalalau atu e faatatau i Kerisiano faamaoni? (e) O ā moliaga sese na faia faasaga i Kerisiano?

¹⁹ Ae na iai foi se isi mafuaaga na ala ai ona “inosia” Kerisiano faamaoni i le malo o Roma: O tala matagā taufaaleaga e faatatau ia i latou sa faigofie ona talitonuina, o ni moliaga sa matuā tuuaʻia ai taʻitaʻi lotu Iutaia. (Galuega 17:5-8) Pe tusa o le 60 po o le 61 T.A., a o iai Paulo i Roma e faatalitali lona faamasinoga mai le emeperoa o Nero, na faapea mai tagata iloga o Iutaia e faatatau i Kerisiano: “Ua iloa e i matou ua talaeseina lena lotu i nuu uma lava.” (Galuega 28:22) E mautinoa lava sa faalogo Nero i tala taufaaleaga e uiga ia i latou. I le 64 T.A., ina ua tuuaʻia o ia mo le afi lea na faatamaʻia ai Roma, na lipotia mai le filifilia e Nero o Kerisiano ia ua taʻuleagaina, e uunai i ai le tuuaʻiga. O lenei mea e foliga na faaoso aʻe ai le pepesi mai o sauaga matautia ina ia matuā tafiesea uma Kerisiano.

²⁰ O moliaga sese faasaga i Kerisiano sa masani ona aofia ai faamatalaga pepelo ma le mimiloseseina o o latou talitonuga. Talu ai e toatasi le atua sa latou tapuaia ma sa lē tapuai atu i le emeperoa, o lea na faailogaina ai i latou faapea o ni tagata e lē talitonu i se atua. Talu ai sa teena e nisi tagata e lē o ni Kerisiano o latou tauaiga Kerisiano, o lea na tuuaʻia ai Kerisiano i le faamalepeina o aiga. (Mataio 10:21) Sa faaigoa i latou o tagata ʻaitagata, o lena tuuaʻiga, e tusa ai ma nisi tusitusiga e faapea, sa māfua ina ua faauigaseseina fetalaiga a Iesu na fai atu i le taimi o le Talisuaga Afiafi a le Alii.—Mataio 26:26-28.

21. O ā mafuaaga e lua na māfua ai ona “inosia” Kerisiano?

²¹ O lea la, sa “inosia” Kerisiano faamaoni e tagata Roma ona o mafuaaga autū e lua: (1) o o latou talitonuga ma amioga faale-Tusi Paia, ma le (2) o tuuaʻiga sese e faasagatau ia i latou. E tusa lava po o le ā le mafuaaga, e tasi lava le faanaunauga autū o tagata tetee—ia taofia le Faa-Kerisiano. O le mea moni, o ē tonu lava na uunaia sauaga i Kerisiano o le autetee lea e sili atu lo latou malolosi na i lo tagata, o agaga leaga lē vaaia.—Efeso 6:12.

22. (a) O le ā le faaaoaoga e faaalia ai o loo taumafai malosi Molimau a Ieova e ‘agalelei i tagata uma’? (Tagai i le pusa i le itulau e 11.) (e) O le ā o le a talanoaina i le mataupu o loo sosoo mai?

²² I le pei o uluai Kerisiano, ua faapena foi ona “inosia” Molimau a Ieova i ona po nei i atunuu eseese. Peitai latou te lē ʻinoʻino atu i ē e lē o ni Molimau; e lē tāitai foi ona avea i latou ma puna o ni fouvalega tetee i faiga malo. Na i lo lea, ua lauiloa i latou i le lalolagi aoao i le faaalia o le alofa moni lea ua laasia ai tuaoi uma o tulaga uma faaleolaga nei, o vaega, o lanu, ma ituaiga. Aisea la, ua sauaina ai i latou? Ma ua faapefea ona latou tali atu i teteega? O fesili nei o le a talanoaina i le mataupu o loo sosoo mai.

[Faaopoopoga i lalo]

E Faapefea Ona E Tali?

◻ Aisea na lapataia ai e Iesu i latou o le a avea mona soo ina ia faitau le tau o le avea ma soo?

◻ O ā aafiaga na oo i le tapuaiga faa-Iutaia ona o manatu sa taatele e faatatau i tagata e lē o ni Iutaia, ma o le ā tatou te aʻoaʻoina mai lenei mea?

◻ Sa fesagai uluai Kerisiano faamaoni ma teteega mai i ā vaega e tolu?

◻ O ā mafuaaga autū na “inosia” ai uluai Kerisiano e tagata Roma?

[Pusa i le itulau 11]

‘Ia Agalelei i Tagata Uma’

E taumafai malosi Molimau a Ieova e utagia le timaiga a le Tusi Paia ina ia ‘agalelei i tagata uma.’ (Kalatia 6:10) I taimi e iai ni manaoga, e uunaia ai i latou e lo latou alofa i tuaoi ina ia fesoasoani atu ia i latou o ē e lē tutusa o latou talitonuga faalelotu. Mo se faaaoaoga, i le vaitaimi o mala i Rwanda i le 1994, sa tauofo ai Molimau mai Europa e ō atu i Aferika ina ia fesoasoani i galuega laveai. Na vave ona faamaopoopoina lelei nofoaga e tolauapi ai ma falemai sa faatulaga i nofoaga sa iai tagata ina ia faaoo atu ai le fesoasoani. E anoanoai meaʻai, lavalava, ma palanikeke na laʻu atu i vaalele. Sa toatele atu le aofaiga o tagata sulufai na faamanuiaina mai lenei galuega laveai, e sili atu i lo le faatoluina o le aofai o Molimau i lea vaipanoa.

[Ata i le itulau 9]

Sa talaʻi atu e Kerisiano o le uluai senituri le tala lelei i se maelega lē maluelue