Talaaga o le Soifuaga

Faamanuiaina i se Tofi Faapitoa

UA FAAMATALAINA E CAROL ALLEN

Sa na o aʻu, o loo uuina laʻu tusi fou manaia. Na oo ia te aʻu le fefe, ma sa tafe ifo loimata i oʻu mata. Talu ai, sa na o aʻu o se teineitiiti e na o le fitu oʻu tausaga, ae ua leiloa i se aai ou te lē masani ai, ma o loo siʻomia e le faitau sefulu afe o tagata!

TALU ai nei lava, i la ma asiasiga ma laʻu tane o Paul i le Nofoaga Tutotonu Tau Aʻoaʻoga a le Olomatamata e sili ona matagofie i Patterson, Niu Ioka, na ou toe manatua lelei ai lena mea na tupu a o oʻu laʻitiiti, ua toetoe lava 60 tausaga ua mavae. Na valaaulia o ia iinā ina ia auai i le vasega lona lua o se aʻoga mo ovasia femalagaaʻi o Molimau a Ieova.

A o ma vaavaai solo i le potu faatalitali o loo sulugia e le la, na ou mātauina ai se faaaliga telē o ni ata o loo tusia ai le upu “TAUAOFIAGA.” I le ogatotonu, sa iai se ata tuai e lē lanu o tamaiti o loo talotalo fiafia mai a latou kopi o le tusi sa ou maua a o oʻu laʻitiiti! Sa vave lava ona ou faitauina le faamatalaga o loo iai i le ata: “1941 i St. Louis, Missouri, ina ua amataina le polokalame o le taeao, e 15,000 tamaiti—i le va o le 5 ma le 18 tausaga le matutua—sa faapotopoto i le malae autū i luma tonu lava o le pulelaa. . . . Na faasilasila mai ai e le uso o Rutherford le tatalaina o le tusi fou, Children.”

Na tufa atu ai i tamaiti taʻitoʻatasi lana lava kopi totino o le tusi. Ona toe foʻi atu lea o tamaiti i mea sa nonofo ai o latou mātua—tamaiti uma lava seʻi vaganā ai aʻu. Sa ou lē iloa le mea ou te alu i ai! Na sii aʻu e se tagata tautua agalelei ma faatū aʻu i luga o se pusa maualuga mo meaalofa tauofo ma fai mai ia te aʻu ou te vaavaai solo mo se tasi ou te iloa. Sa faasolo ma le popole laʻu vaai a o gasolo mai i lalo le aofia i le faasitepu lautele. Sa faafuaseʻi lava ona ou iloa atu se tasi ou te masani ai! “O Bob! Bob!” Na maua aʻu! Na ave aʻu e Bob Rainer i luga i le mea sa faatali mai ai ma le popole oʻu mātua.

Mea Muamua na Tutupu na Taaʻina ai Loʻu Olaga

I le vaavaai atu i lena faaaliga o ata na vave lava ona toe faasolo mai ai ni manatunatuga se tele—i mea tutupu na taaʻina ai loʻu olaga ma iʻu ina ma ō atu ai i fale matagofie i Patterson. Na ou toe manatua ai mea na tutupu i le silia ma le selau tausaga ua mavae, i mea na ou faalogo ai aemaise lava e mai mātua o oʻu mātua ma oʻu mātua.

Ia Tesema 1894, na asiasi atu ai i le tamā o loʻu tamā, o Clayton J. Woodworth, i lona aiga i Scranton, Pennsylvania i le Iunaite Setete o Amerika se faifeʻau faataimi atoa o Tagata Aʻoga o le Tusi Paia, e pei ona sa iloa ai Molimau a Ieova. Sa faatoʻā uma lava ona faaipoipo ia Clayton. Sa ia tusia se tusi i le peresitene o le Watch Tower Bible and Tract Society, o Charles Taze Russell, ma sa faasalalauina i le Watchtower, o Iuni 15, 1895. Na ia faamatala atu ai e faapea:

“O i maʻua o se tane ma se avā talavou sa avea ma sui o se lotu mo le tusa ma le sefulu tausaga; ae i le taimi nei, ma te faamoemoe, e ō ese mai i lona pouliuli i le malamalama o se aso fou lea ua tafa mai ata mo le fanau tuuina atu a Lē Silisili Ona Maualuga. . . . Mo se taimi umi lava ae ma te leʻi feiloaʻi, sa avea ma o ma faanaunauga moni lava ina ia ma auauna i le Alii, pe afai e tusa ai ma lona finagalo, e avea o ni misionare i se isi atunuu.”

Mulimuli ane i le 1903, na faalogologo ai ma le fiafia mātua o mātua o loʻu tinā, o Sebastian ma Catherine Kresge i le feʻau a le Tusi Paia na aumaia e ni sui se toʻalua o le Olo Matamata i le faatoʻaga telē lea na la nonofo ai, i atumauga matagofie o le Pocono i Pennsylvania. O la laʻua fanau teine o Cora ma Mary, sa nonofo ai foʻi iinā ma a la tane, o Washington ma Edmund Howell. Sa nonofo ai ma i latou mo se vaiaso atoa ia sui o le Olo Matamata o Carl Hammerle ma Ray Ratcliffe, ma aʻoaʻo i latou i mea e tele. Sa faalogo uma nei sui e toʻaono o le aiga, faia suʻesuʻega ma e leʻi pine ae avea ma Tagata Aʻoga maelega o le Tusi Paia.

I lena lava tausaga, 1903, na maua ai se tama teine a Cora ma Washington Howell na faaigoa ia Catherine. O se tala fiafia ma ou te talitonu, e iai se aogā o le auala na faaipoipo mulimuli ane ai o ia i loʻu tamā o Clayton J. Woodworth, laʻitiiti. E faaalia ai i lea tala le tofamamao alofa ma le manatunatu mamafa faamātua o le tamā o loʻu tamā o Clayton J. Woodworth, matua.

Maua e Loʻu Tamā se Fesoasoani Alofa

O loʻu tamā o Clayton laʻitiiti, na fanau i Scranton i le 1906, pe ā ma le 50 maila [80 kilomita] le mamao mai le faatoʻaga a Howell. I na uluaʻi tausaga, sa oo ai ina masani lelei ia Papa Woodworth ma le aiga toʻatele o Howell, ma sa masani ona fiafia i le aiga ona sa lauiloa i lo latou talimalo. Sa avea o ia o se fesoasoani tele i le faapotopotoga a Tagata Aʻoga o le Tusi Paia i lena vaipanoa. I lena taimi, sa valaaulia ai Papa e faia faaipoipoga a le fanau tama e toʻatolu a Howell, ma i le manatu mo le lelei o lona lava atalii, sa manatu ai o ia e alu ma ave o ia i nei faaipoipoga taʻitasi.

I le taimi lena e leʻi tele se vaega a Tamā na faia i le faiva a Tagata Aʻoga o le Tusi Paia. E moni, sa masani ona ia ave atu Papa e faia ana asiasiga faafaifeʻau, ae e ui lava i faalaeiauga a Papa, ae sa leʻi faia ai lava e Tamā se gaoioiga tiotio. I lena taimi, sa sili ai lava ona fiafia loʻu tamā i mea tau musika, na i lo o se isi lava mea, ma sa agaʻigaʻi o ia i luma i le avea o le faimusika o se galuega totogi.

O Catherine, le tama teine a Cora ma Washington Howell, sa avea foʻi o se faimusika tomai, i le tāina ma le aʻoaʻoina o le piano. Ae ina ua ia maua le avanoa mo se galuega totogi i lea matātā sa ia faataatia ese lena avanoa ae amata ona auai i le faiva faataimi atoa. I loʻu manatu, sa manatu loa Papa o se aumea sili lea ona lelei mo lona atalii! Na papatisoina Tamā, ma na ia faaipoipo atu ai ia Tinā i le ono masina mulimuli ane ia Iuni 1931.

Sa mitamita pea Papa i le tomai tau musika o lona atalii. Sa matuā fiafia o ia ina ua talosagaina Tamā na te aʻoina le vaega autū o le faaili mo le tauaofiaga tele faava-o-atunuu i le 1946, i Cleveland, Ohio. I tausaga mulimuli ane ai, na taʻitaʻia ai e Tamā le faaili i nisi o tauaofiaga a Molimau a Ieova.

O le Faamasinoga o Papa ma Lona Olaga i le Falepuipui

I le potu faatalitali o le fale i Patterson, na ma tau atu ai foʻi ma Paul i le ata lena o loo vaaia i le isi itulau. Sa vave lava ona ou iloa le ata talu ai sa auina mai e Papa ia te aʻu se kopi o lea ata ua silia nei ma le 50 tausaga ua mavae. O ia lena o loo tū i le faatausiʻusiʻuga o le itu taumatau.

A o faaalia le lotonuu faavalevalea i le taimi o le Taua Muamua a le Lalolagi, na tuuina ai i le falepuipui nei Tagata Aʻoga o le Tusi Paia e toʻavalu—e aofia ai ma Joseph F. Rutherford (nofo i le ogatotonu), le peresitene o le Sosaiete o le Olo Matamata, sa tuuina i le falepuipui i ni moliaga sesē ma taofia ai e aunoa ma le mafai ona tatalaina i tua i ni tupe. O moliaga na faia faasaga ia i latou sa faaautū i faamatalaga i le tusi lona fitu o le Studies in the Scriptures, na faaigoaina, The Finished Mystery. Sa manatu sesē i na faamatalaga e faapea ua faavaivaia ai le auai o le Iunaite Setete i le Taua Muamua a le Lalolagi.

I le tele o tausaga ua mavae, na tusia ai e Charles Taze Russell uluaʻi tusi e ono o le Studies in the Scriptures, ae na maliu o ia e leʻi mafai ona ia tusia le tusi lona fitu. O lea na avatu ai ana tusitusiga ia Papa ma se tasi Tagata Aʻoga o le Tusi Paia, ma na la tusia ai le tusi lona fitu. Na tatalaina lenei tusi i le 1917, a o leʻi iʻu le taua. I le faamasinoga, na faasalaina ai Papa ma le toʻatele o isi i ni faasalaga se fā e taʻi 20 tausaga o le faasalaga e tasi.

E faapea le faamatalaga i le ata i le potu faatalitali o le fale i Patterson: “I le iva masina talu ona tuuina atu le faasalaga ia Rutherford ma ana aumea—ma ina ua uma le taua—ia Mati 21, 1919, na faatonuina ai e le faamasinoga o talosaga le totogia o ni tupe mo le faasaʻolotoina o nei tagata e toʻavalu, ma ia Mati 26, na faasaʻolotoina ai i latou i Brooklyn ina ua totogia se tupe e $10,000 a le tagata e toʻatasi. Ia Me 5, 1920, na taʻumamāina ai mai tuuaʻiga sesē ia J. F. Rutherford ma le isi toʻafitu.”

Ina ua uma ona lauina le iʻuga o le faasalaga, ma a o leʻi aauina atu i latou i le nofoaga o faasalaga i Atlanta, Georgia, na taofia ai le toʻavalu lea mo nai uluaʻi aso o lo latou faasalaga i le falepuipui i Raymond Street e latalata ane i Brooklyn, Niu Ioka. Mai iinā na tusia ai e Papa se faamatalaga e uiga i le tuuina o ia i se potu o lona telē e ono i le valu futu [1.8 i le 2.4 mita] “e matuā lē mafaamatalaina le leaga ma le eleelea.” Sa ia faapea mai: “E iai sau faaputuga o nusipepa, i le taimi muamua, sa lē manatu mamafa i ai, ae e leʻi pine ae e iloa o nei nusipepa ma le fasi moli ma se ieie taʻele, e na o le pau lena o le avanoa mo le faamamāina o oe ma lou tulaga faaaloalogia.”

Peitaʻi, sa iai pea uiga fiamālie o Papa, i le taʻua o lea falepuipui e faapea o le faletalimalo (“Hôtel de Raymondie”), i le faapea mai, “o le taimi lava e uma ai loʻu faasalaga, o le a ou tuua ai inei.” Sa ia faamatala foʻi ana savaliga i le lotoā o le falepuipui. I se tasi taimi ina ua mapu laʻitiiti ai e selu lona lauulu, na seʻi ai e se tagata e gaoia mea mai i taga lana uati tuutaga, ae e pei ona sa ia tusi mai, “Na motu le filifili ma na faasaoina ai le uati.” Ina ua ou asiasi atu i Peteli i Brooklyn i le 1958, na valaaulia ai aʻu e Grant Suiter, lē sa avea ma failautusi o tupe a le Watch Tower Society i lena taimi i lona ofisa, ma tuu mai ai ia te aʻu lena uati. Ma o loo oʻu teuina pea ma le faapelepele i ai.

Aafiaga na Oo ia Tamā

Ina ua faafalepuipuiina ma le lē tonu Papa i le 1918, sa na o le 12 tausaga o loʻu tamā i le taimi lena. Na tuua e Mama lo latou fale ma ave lana tama ma nonofo ma lona tinā ma ona uso e toʻatolu. O le faaiʻu o Mama a o leʻi faaipoipo o Arthur, ma sa faapea mai ma le mitamita le aiga, o se tasi o o latou tauaiga, o Chester Alan Arthur na avea ma peresitene lona 21 o le Iunaite Setete.

Ina ua faasalaina Papa Woodworth mo se taimi umi ona o ni moliaga sesē faapea e faasagatau i le Iunaite Setete, na lagona ai e le aiga o Arthur e faapea ua faalumaina e Papa le igoa o lo latou aiga. Sa avea lena mea o se taimi o faalogona tigā i loʻu tamā. Atonu sa avea na faiga o se māfuaaga na faalētonu ai o ia i le amataga e faia se sao i le faiva i le lautele.

Ina ua faasaʻoloto mai Papa mai le falepuipui, na ia ave lona aiga ma nonofo i se fale simā tele i Quincy Street i Scranton. Sa ou iloa lelei lava lea fale a o oʻu laʻitiiti—ma ipu taugatā mananaia a Mama. Sa matou faaigoaina na ipu o ana ipu paia ona e na te lē faatagaina lava se tasi e fufuluina na ipu seʻi vaganā ai lava ia. Ina ua maliu Mama i le 1943, sa masani ona tausia lelei ma faaaogāina e Tinā na ipu mananaia.

Pisi i le Auaunaga o le Malo

I se tasi aso i le nofoaga tauaʻoaʻoga i Patterson, na ou tau atu ai i se ata o le uso o Rutherford o lauga i le tauaofiaga i le 1919 i Cedar Point, Ohio. Iinā na ia faalaeiauina ai le toʻatele ina ia faia se sao maelega i le faalauiloaina atu o le Malo o le Atua ma ia faaaogā le mekasini fou na tatalaina i lena tauaofiaga, The Golden Age. Na tofia Papa e fai ma faatonu o le mekasini, ma sa ia saunia pea mataupu mo lena mekasini seʻia oo i le faagasologa o tausaga mai le 1940 ma agaʻi mai ai, a o toeitiiti oo i lona maliu. I le 1937, na suia ai le igoa o le mekasini i le Consolation ae i le 1946, na suia ai i le Awake!

Sa faia tusitusiga a Papa i le fale i Scranton faapea ma le ofisa ulu a le Olo Matamata i Brooklyn e tusa ma le 150 maila [240 kilomita] le mamao, e faaaluina ai le taʻi lua vaiaso i nofoaga taʻitasi i nisi taimi. E fai mai Tamā e na te manatua pea lava le paʻō mai o le laau lomitusi a Papa i le lima i le vaveao i le tele o taeao. Peitaʻi, sa manatu mamafa foʻi Papa i le tiute tauave o le faia o se sao i le galuega talaʻi i le lautele. Ona o lena mea moni, sa ia saunia se ofu o se tamāloa e ofu i totonu o le pelaue e iai ni taga lapopoʻa i totonu e tuu ai ia lomiga faale-Tusi Paia. O loo iai pea se ofu faapena o Naomi Howell, le avā a le tuagane o loʻu tinā ua 94 ona tausaga. Sa saunia foʻi e Papa se atotusi mo fafine.

I se tasi taimi, ina ua māeʻa se talanoaga faale-Tusi Paia uigā, na faapea atu ai le uso lea sa paga ma Papa i le auaunaga: “C. J., e tasi le mea sesē ua e faia.”

Na fesili atu Papa: “O le ā le mea sesē?” Sa ia siakiina taga uma o lona ofu. Ma sa leai se mea na iai i taga uma.

“Ua galo ia te oe ona ofo atu ia te ia se tusiga mo le Golden Age.” Sa matuā taliē i laʻua ona ua galo i le faatonu ona ofo lana mekasini.

Mafaufauga i le Tuputupu Aʻe

Ou te manatua loʻu sii i vae o Papa a o oʻu laʻitiiti, o loo ia uuina oʻu lima laiti i ona lima lapopoʻa a o ia faamatala mai le “Tala i le Tamatamaʻilima.” E amata i le “Limamatua o Toma” ma faasolo atu ai i le “Limatusi o Peteru,” sa ia faamatala mai ai se mea faapitoa e uiga i tamatamaʻilima taʻitasi. Ona ia faafesootaʻi faatasi loa lea ma le faaeteete o tamatamaʻilima uma e aumai ai se lesona: “E sili atu ona galulue faatasi tamatamaʻilima e avea o se tino e tasi, i le fesoasoani o lima taʻitasi i lima uma lava.”

Ina ua uma ona faaipoipo oʻu mātua, ona siitia atu loa lea o i laʻua i Cleveland, Ohio, ma oo ai ina avea ma aumea māfana a Ed ma Mary Hooper. Talu mai lava le amataga o lena senituri, na avea ai o la aiga ma Tagata Aʻoga o le Tusi Paia. Sa matuā māfana le uō a oʻu mātua ma Ed ma Mary Hooper. Na maliu la laʻua tama teine e toʻatasi, a o pepe, o lea ina ua ou fanau mai i le 1934, na pei ai lava aʻu o se “tama teine” faapitoa ia i laʻua. I le tausia aʻe o aʻu i se siʻomaga tamaoaiga faaleagaga, na faia ai laʻu tuuina atu i le Atua ma na ou papatiso a o leʻi atoa le valu o oʻu tausaga.

O le faitauina o le Tusi Paia sa avea o se vaega o uluaʻi tausaga o loʻu olaga. O le faamatalaga o le lalolagi fou a le Atua lea e i le Isaia 11:6-9, sa o se tasi o fuaitau faale-Tusi Paia sa sili ona ou fiafia i ai. O laʻu taumafaiga muamua lava e faitau le Tusi Paia atoa sa ou faia i le 1944, ina ua maua laʻu lava kopi totino o le Tusi Paia, le American Standard Version, na tatalaina faapitoa lava i le tauaofiaga na faia i Buffalo, Niu Ioka. Maʻeu loʻu matuā fiafia e faitau lenei faaliliuga ona e iai le suafa o le Atua, o Ieova, na toe tuu i ai i lona tulaga saʻo e sili atu i le 7,000 taimi i le “Feagaiga Tuai”!

O faaiʻuga o vaiaso o taimi fiafia na. Sa ave aʻu e oʻu mātua ma Ed ma Mary Hooper e molimau atu i nofoaga taulalata ane. Sa ave ni a matou meaʻai mo le aoauli ma matou mālōlō i tafatafa o se vaitafe. Ona matou ō atu lea i se faatoʻaga a se tasi mo se lauga faale-Tusi Paia na faia i fafo o le fale lea na matou valaaulia ai tuaoi uma. Sa faigofie le olaga. Na matou olioli faatasi uma lava o ni aiga. O nisi o nei aiga na uluaʻi avea ma uō na avea mulimuli ane ma ovasia femalagaaʻi, e aofia ai Ed Hooper, Bob Rainer, ma ona atalii e toʻalua. O loo faia pea e Richard Rainer lenei galuega, e ō faatasi ma lana avā, o Linda.

O taumāfanafana, sa avea o ni taimi faapitoa lava e fiafia ai. Sa ou nofo i le faatoʻaga a Howell faatasi ma oʻu tausoga. I le 1949 na faaipoipo ai loʻu tausoga o Grace ia Malcolm Allen. E aunoa lava ma sina oʻu iloa e faapea, i se taimi mulimuli ane, o le a ou faaipoipo atu ai i lona uso laʻitiiti. O le isi oʻu tausoga laʻitiiti o Marion sa avea ma misionare i Uruguay. Na faaipoipo atu o ia ia Howard Hilborn i le 1966. O oʻu tausoga uma nei sa auauna ma a latou tane i le ofisaulu i Brooklyn mo le tele o tausaga.

O Papa ma Loʻu Faauuga

I oʻu tausaga i le aʻoga maualuga, sa naunau lava Papa e tusitusi atu. I ana tusi, sa avatu ai le tele o ni ata tuai o le aiga e faamatala auʻiliʻili atu ai mea na tusia i tua o ata, e faailoa atu ai le talafaasolopito o le aiga. O le auala lena na ou maua ai ni kopi o ni ona ata ma isi o i latou sa tuuina sesē i le falepuipui.

E oo ane i le faaiʻuga o le 1951, ua leai se leo o Papa ona o le kanesa. Sa lelei pea lona uiga fiamālie, ae o ana upu sa tusia i se tamaʻi api na alu lava ma feaveaʻi. Sa fai le faauuga o laʻu vasega i le aʻoga maualuga i le kuata ogatotonu, ia Ianuari 1952. I le amataga lava o Tesema na ou aauina atu ai i le meli se kopi o laʻu lauga o loʻu faauuga ia Papa. Sa ia faia ni faamatalaga faafaatonu ma i le itulau mulimuli, na ia tusia ai ni upu na pāʻia ai loʻu loto: “Ua matuā fiafia Papa.” Na faaiʻuina lona soifuaga i le lalolagi ia Tesema 18, 1951 ina ua 81 ona tausaga.a O loo oʻu teuina lelei pea le kopi o le lauga o loʻu faauuga o loo iai na upu i le itulau mulimuli.

Na uma loa lava loʻu faauuga, ona ou ulu atu loa lea i le auaunaga faapaeonia, e pei ona taʻua ai e Molimau a Ieova le galuega talaʻi faataimi atoa. I le 1958, na ou auai i le tauaofiaga tele i le Aai o Niu Ioka, o iinā sa auai se tumutumuga e 253,922 tagata mai atunuu e 123 na faatumuina ai malae o le Yankee Stadium ma Polo Grounds. I se tasi aso iinā, na ou feiloaʻi atu ai i se sui usufono mai Aferika o lē sa faapipiiina i lona fatafata se pine e faailoa ai le tauaofiaga na faapea mai, “Woodworth Mills.” I se 30 tausaga ua tuanaʻi, na faaigoaina ai o ia i le igoa o Papa!

Fiafia i Loʻu Tofiga

Ina ua 14 oʻu tausaga, na toe amata ai e loʻu tinā ona paeonia. Na maliu o ia i le 40 tausaga mulimuli ane ai, i le 1988, a o paeonia pea! Sa auai foʻi Tamā i le galuega paeonia a o ia mafaia. Na maliu o ia i le iva masina muamua atu a o leʻi maliu Tinā. O i latou na matou suʻesuʻe sa oo ina avea o ni uō pele i le olaga atoa. O nisi o o latou atalii na ō atu e auauna i le ofisaulu i Brooklyn, a o isi na ulu atu i le galuega faapaeonia.

Sa avea le 1959 o se tausaga matuā faapitoa ia te aʻu. O le taimi lena na ou feiloaʻi atu ai ia Paul Allen. Sa tofia o ia e avea ma ovasia femalagaaʻi i le 1946 ina ua uma ona faauu mai i le vasega lona fitu o Kiliata, o se aʻoga mo le aʻoaʻoina o misionare a Molimau a Ieova. I le taimi na ma feiloaʻi ai, e leai se tasi o i maʻua na iloa o le isi tofiga o le a sosoo ai o Paul o Cleveland, Ohio, o iinā sa ou paeonia ai. Sa alolofa lava Tamā ma Tinā ia te ia. Na ma faaipoipo ia Iulai 1963 i le faatoʻaga a Howell, ma sa iai o matou tauaiga ma o Ed Hooper na faia le lauga. Sa o se faamoemoe ua faataunuuina.

Sa leʻi iai lava se taavale a Paul. Ina ua ma tuua Cleveland mo le isi ona tofiga, na ofi uma lava a ma mea i si aʻu tamaʻi taavale o le tausaga e 1961, le Volkswagen Bug. Sa masani ona asiasi atu a ma uō i Aso Gafua, o le aso lena ma te ō atu ai i se isi faapotopotoga, e matamata a o uta a ma mea. Sa pei o se faaaliga i se fale matamata le vaai mai o galoma uma atu lava i si nei tamaʻi taavale ia atopaʻu, atotusi, le pusa o faila, le laau lomitusi, ma isi lava mea.

Sa ma faimalaga faatasi ma Paul mo le lē mafaitaulia o maila [kilomita], sa ma fiafia lava i mea lelei ma tumau foʻi ma le onosai i ni mea lē lelei o lenei olaga—na faia mea uma i le malosi e na o Ieova lava e mafai ona aumai ai. Ua avea o ni tausaga fiafia, ua faatumuina i le alofa mo Ieova, le alofa o le tasi i le isi, faapea uō ua leva ma uō fou. O le lua masina na ma faaaluina i Patterson a o aʻoaʻoina ai Paul, sa avea ma tumutumuga o o ma olaga. O le matuā mataʻitūina lelei o le faalapotopotoga a Ieova i le lalolagi ua faamautinoa mai ai ia te aʻu se talitonuga malosi na tuuina mai ia te aʻu e avea o se vaega o loʻu tofi tautele faaleagaga: O le faalapotopotoga moni lenei a le Atua. Maʻeu se olioli i le avea e oo lava i sina vaega laʻitiiti o lea faalapotopotoga!

[Faamatalaga pito i lalo]

[Faamatalaga i le itulau 25]

I maʻua ma Ed Hooper a o lata ona faia le tauaofiaga i le 1941 i St. Louis, lea na maua ai laʻu kopi o le tusi “Children”

[Faamatalaga i le itulau 26]

Papa i le 1948

[Faamatalaga i le itulau 26]

I le faatoʻaga a Howell ina ua faaipoipo oʻu mātua (lena e liʻo)

[Faamatalaga i le itulau 27]

Tagata aʻoga o le Tusi Paia e toʻavalu o ē na faafalepuipuiina i moliaga sesē i le 1918 (O Papa lena e tū i le faatausiʻusiʻuga o le itu taumatau)

[Faamatalaga i le itulau 29]

Sa ofi a ma mea totino uma i la ma Volkswagen

[Faamatalaga i le itulau 29]

I maʻua ma laʻu tane, o Paul