Po o Lou Faatuatua o Uunaʻia ai Oe e Faia se Gaoioiga?

SA TALITONU le fitafita e mafai e Iesu ona faamālōlō le auauna a le taʻitaʻiʻau ua pē le tino. Ae e leʻi valaaulia e le taʻitaʻiʻau Iesu i lona fale, atonu sa ia lagona e lē aogā o ia, po ona o ia o se tagata o nuu ese. O lea, na aauina atu ai e le taʻitaʻiʻau ni toeaina o Iutaia iā Iesu ma faapea atu: “Le Alii e, e lē aogā aʻu ona e ulufale atu i loʻu fale; tau lava ina oo mai sau fetalaiga, e mālōlō ai laʻu auauna.” I le mātauina sa talitonu le taʻitaʻiʻau e mafai e Iesu ona faamālōlō mai se mea mamao, ona fetalai atu lea o Iesu: “E moni, ou te fai atu iā te outou, ou te leʻi iloa iā Isaraelu lava se faatuatua e faapena ona tele.”—Mataio 8:5-10; Luka 7:1-10.

E mafai ona fesoasoani lenei tala iā i tatou e uaʻi totoʻa atu ai i se mea moni e uiga i le faatuatua. O le faatuatua moni, e lagolago e galuega. Ua faamatala e Iakopo le faatuatua e faapea: O “le faatuatua, pe afai e lē i ai galuega, e mate lava ia ina ua na o ia.” (Iakopo 2:17) E manino lava lenei mea moni pe a tatou iloiloina se faaaʻoaʻoga moni o le mea e mafai ona tupu pe a mate le faatuatua.

I le 1513 T.L.M., na noatia ai le nuu o Isaraelu iā Ieova le Atua e ala i le feagaiga o le Tulafono. I le avea ma puluvaga o lenā feagaiga, na faailoa atu ai e Mose afioga a le Atua i le fanauga a Isaraelu e faapea: “Afai tou te matuā faalogo mai i loʻu leo, ma tausiusi i laʻu feagaiga, ona fai lea outou . . . ma nuu paia mo aʻu.” (Esoto 19:3-6) Ioe, sa faalagolago le tulaga paia o Isaraelu i lo latou usiusitai.

I le tele o senituri mulimuli ane, na amata ai ona faatāua e tagata Iutaia le suʻesuʻeina o le Tulafono na i lo o le faatatauina o ana mataupu silisili. I le tusi, The Life and Times of Jesus the Messiah, na tusia ai e Alfred Edersheim e faapea: “Ua leva ona faia e rapi; po o ‘taʻitaʻi lotu o le lalolagi’ se faaiʻuga e faapea, e sili atu ona tāua le suʻesuʻe na i lo o galuega.”

E moni, sa faatonuina tagata Isaraelu anamua ina ia suʻesuʻe ma le filigā mea e manaʻomia e le Atua. Na fetalai mai le Atua: “Ia i ai foʻi i lou loto o upu nei ou te fai atu ai iā te oe i le aso nei. Ia e matuā aʻoaʻo soo ai i lau fanau, ma ia e tautalatala aʻi, pe a e nofo i lou fale, pe a e savali foʻi i le ala, pe a e taoto, pe a e tulaʻi foʻi.” (Teuteronome 6:6, 7) Ae po o le uiga ea o le fetalaiga a Ieova, ia muamua ona faatāua le suʻesuʻeina o le Tulafono na i lo o le faia o gaoioiga e ōgatusa po o faaalia mai i le Tulafono? Seʻi o tatou vaai.

Pe e Aogā ea le Sāga Suʻesuʻe?

O le soona faatāuaina o le suʻesuʻeina o le Tulafono, atonu o se mea sa talafeagai i tagata Isaraelu, talu ai, o se tasi o uputuu faa-Iutaia e faapea, sa suʻesuʻe e le Atua lava ia le Tulafono mo le tolu itula i aso uma. Ua e iloa nei la ua manatu ai nisi tagata Iutaia e faapea, ‘Afai e suʻesuʻe e lē aunoa e le Atua le Tulafono, pe lē tatau ea la i ona tagata ona matuā suʻesuʻe foʻi?’

I le uluaʻi senituri T.A., na matuā faasesēina ai lava manatu o rapi ona o lo latou soona faatāua o le suʻesuʻeina ma le faamatalaina o le Tulafono. Na fetalai Iesu: O “le ʻautusiupu ma le ʻau Faresaio . . . ua latou fai atu, a e latou te lē faia. Auā ua latou saisai avega mamafa ma le avegatā, ma latou faaee i ua o tagata; a e latou te lē mafafai ina faagaoioi ai i so latou tamatamaʻi lima.” (Mataio 23:2-4) Ua faavaivaia e na taʻitaʻi lotu tagata i le anoanoaʻi o āiāiga ma tulafono, ae ua latou faia ma le faafiaamiotonu ni togafiti ina ia tuusaunoa ai i latou mai le anaana i na tulafono. E lē gata i lea, o na tane sa naunau e sāga suʻesuʻe, ae ‘ua tuua e i latou o mea silisili o i le tulafono, o le amiotonu, ma le alofa, ma le faamaoni.’—Mataio 23:16-24.

Pagā le lē talafeagai, ona o le saʻili o tusiupu ma faresaio e faatū la latou lava amiotonu, ua iʻu ai ina solia le Tulafono lava lea e latou te faapea mai ia faatāuaina! O le tele o fefinauaʻiga i upu ma nai isi mea iti o le Tulafono, e leʻi vavalalata atu ai i latou i le Atua. Na tutusa lelei lava le aafiaga ma fevaevaeaʻiga ia na faapogai mai i le mea na taʻua e Paulo o “upu leaga ma le lē aogā, ma finauga i mea ua igoa pepelo ai o le iloa.” (1 Timoteo 6:20, 21) Ae peitaʻi, o le isi faafitauli, o aafiaga iā i latou ona o le soona suʻesuʻe. E latou te leʻi maua le faatuatua lea e uunaʻia ai i latou e faia gaoioiga saʻo.

E Atamamai ae Lē Faatuatua

Pagā le eseese o manatu o taʻitaʻi lotu Iutaia ma le finagalo o le Atua! A o toeitiiti lava ulu atu Isaraelu i le Nuu Folafolaina, na faailoa atu e Mose iā i latou e faapea: “Ia outou manatunatu i upu uma ou te taʻu atu iā te outou i le aso nei; tou te poloaʻi atu ai i a outou fanau ia anaana e faia upu uma o lenei tulafono.” (Teuteronome 32:46) E manino mai lava la, o tagata o le Atua, sa lē na o ni tagata suʻesuʻe i le Tulafono, ae o ni o ē e faia le Tulafono.

Ae peitaʻi, ua lē toe faatuatua le nuu o Isaraelu iā Ieova. Na i lo o le faia o galuega saʻo, e leʻi faaalia e le fanauga a Isaraelu ‘le faatuatua iā te ia, ma e leʻi faalogo i lona siʻufofoga.’ (Teuteronome 9:23; Faamasino 2:15, 16; 2 Nofoaiga a Tupu 24:18, 19; Ieremia 25:4-7) Mulimuli ane, na faia ai e tagata Iutaia se gaoioiga sili o le lē faamaoni ina ua latou teena Iesu o le Mesia. (Ioane 19:14-16) O lea, na teena ai e Ieova le Atua Isaraelu ma liliu atu lona finagalo i nuu ese.—Galuega 13:46.

O le mea moni, e ao ona tatou mataala ina ia aua neʻi o tatou pāʻuu atu i lea lava mailei: o le manatu e mafai ona tatou tapuaʻi atu ma le atamai i le Atua e aunoa ma se faatuatua. O lona uiga, e ao ona tatou suʻesuʻe loloto i le Tusi Paia na i lo o le tau ina mauaina o le poto. E tatau ona pāʻia o tatou loto e le poto saʻo, ina ia faaleleia ai o tatou olaga. Pe e atamai le suʻesuʻe i le faiga o togālaau ae lē totōina ni fatu? E moni, e mafai ona tatou iloa sina mea i le totōina o se togālaau, ae e lē taitai ona tatou seleseleina mai ni fua! E faapena foʻi tagata ua iloa mea e manaʻomia e le Atua mai le suʻesuʻeina o le Tusi Paia, e tatau ona pāʻia e fatu o le upu moni le loto ina ia tutupu na fatu, ma uunaʻia ai i latou e faia ni gaoioiga.—Mataio 13:3-9, 19-23.

“Ia Fai Outou ma Ē Anaana i le Upu”

Na faapea mai Paulo, “e tupu le faatuatua i le taulogologo atu.” (Roma 10:17) O lenei faasologa o mea, mai le faalogo i le Afioga a le Atua e oo i le faatuatua i lona Alo, o Iesu Keriso, ua tatou maua ai le faamoemoe i le ola e faavavau. Ioe, e iai se isi mea o loo manaʻomia atili na i lo o le tau ina faapea atu, ‘Ou te talitonu i le Atua ma Keriso.’

Na timaʻia e Iesu ona soo ina ia maua le faatuatua e uunaʻia ai i latou e faia ni gaoioiga: “E viia loʻu Tamā i lenei mea, pe a outou fua tele mai; ona fai ai lea outou moʻu soo.” (Ioane 15:8) Mulimuli ane, na tusi ai le ʻafa uso o Iesu o Iakopo: “A ia fai outou ma ē anaana i le upu, a e aua le na ona faalogologo i ai.” (Iakopo 1:22) E faapefea la ona tatou iloa le mea e fai? Na faaalia ai e Iesu e ala i upu ma faaaʻoaʻoga mea e manaʻomia ona fai ina ia faafiafia ai le Atua.

A o iai i le lalolagi, sa galue malosi Iesu ina ia faaauiluma manaʻoga o le Malo ma faamamaluina ai le suafa o lona Tamā. (Ioane 17:4-8) O le ā le auala? Atonu e manatua e le toʻatele le faamālōlōina faavavega e Iesu o tagata mamaʻi ma ē pipili. Ae ua faamanino mai e le evagelia a Mataio le auala sili: “Ua faataamilo Iesu i Kalilaia uma, ua ia aʻoaʻo i o latou sunako, ua ia talaʻi atu foʻi le tala lelei o le malo.” E leʻi faagataina e Iesu lana talaʻiga i le na o le talanoa atu lē fuafuaina i ni nai uō ma aumea, po o ē na latou feiloaʻi i le aai. Sa ia faamalosi ma maelega, e asiasi atu i tagata “i Kalilaia uma” i so o se avanoa.—Mataio 4:23, 24; 9:35.

Na faatonu e Iesu ona soo ina ia faia foʻi se sao i le faia o soo. E moni, na ia faataatia se faaaʻoaʻoga lelei atoatoa mo i latou e mulimuli ai. (1 Peteru 2:21) Na taʻu atu e Iesu i ona soo faamaoni: “O lenei, ia outou ō atu e fai nuu uma lava ma soo, ma papatiso atu iā te i latou i le suafa o le Tamā, ma le Atalii, ma le Agaga Paia; ia outou aʻoaʻo atu iā te i latou ia tausi i mea uma ua ou fai atu ai iā te outou.”—Mataio 28:19, 20.

O le mea moni, o se luʻi le auai i le talaʻiga. Na fetalai Iesu lava ia: “Faauta, ou te aauina atu outou pei o tamaʻi mamoe i le va o luko.” (Luka 10:3) Pe a tatou fesagaʻi ma teteega, e masani lava ona solomuli, ina ia aua ai neʻi o tatou oo i ni faanoanoaga po o ni popolega lē talafeagai. O le mea lenā na tupu i le pō na puʻe faapagota ai Iesu. Na sosola le ʻauaposetolo ona o le fefefe. Mulimuli ane, i lenā lava pō, na faafiti faatolu ai Peteru e na te lē iloaina Iesu.—Mataio 26:56, 69-75.

E lē gata i lea, atonu e te maofa pe a e iloa e oo lava i le aposetolo o Paulo na faapea mai, sa ia tauivi foʻi e talaʻi le tala lelei. Na tusi atu o ia i le faapotopotoga i Tesalonia: “Ua matou loto tele ona o lo tatou Atua e tautala atu iā te outou i le tala lelei a le Atua ma le finafinau tele lava.”—1 Tesalonia 2:1, 2.

Sa mafai e Paulo ma isi aposetolo ona manumalo mai le fefe e tautala atu i isi e uiga i le Malo o le Atua, ma e mafai foʻi ona e faia faapea. E faapefea? O le laasaga aupito sili ona tāua, o le faalagolago iā Ieova. Afai tatou te faatuatua atu iā Ieova, o le a uunaʻia ai e lenā faatuatua i tatou e faia se gaoioiga ma faia foʻi lona finagalo.—Galuega 4:17-20; 5:18, 27-29.

E Iai se Taui mo Au Galuega

Ua silafia lelei lava e Ieova taumafaiga ua tatou faia ina ia auauna ai iā te ia. O se faaaʻoaʻoga, e silafia e ia pe a tatou mamaʻi ma vaivai. E silafia foʻi e ia o tatou lagona lē mautinoa. Pe a faapopoleina i tatou ona o tulaga faigatā tau tupe, pe a faalētonu foʻi le soifua mālōlōina pe tigā o tatou faalogona ootia, e silafia lava e Ieova o tatou tulaga.—2 Nofoaiga a Tupu 16:9; 1 Peteru 3:12.

Maʻeu le fiafia o Ieova pe a uunaʻia e lo tatou faatuatua i tatou e faia ni gaoioiga e ui lava i le lē lelei atoatoa ma tulaga faigatā! O faalogona agalelei o Ieova mo ana auauna faamaoni, e lē na o se faalogona e mavae atu; ae o loo lagolagoina e ana folafolaga. Na tusi le aposetolo o Paulo: “Auā e lē amiolētonu le Atua, na te lē faagalogaloina la outou galuega ma le alofa ua outou faaali mai ai i lona suafa, auā na outou auauna i le ʻau paia, i le o loo outou auauna i ai.”—Eperu 6:10.

E tatau ona e faatuatuaina le faamatalaga a le Tusi Paia e uiga iā Ieova e faapea, “o le Atua faamaoni, e lē o iā te ia se amiolētonu,” ma o lē “na te tauia mai o ē matuā saʻili iā te ia.” (Teuteronome 32:4; Eperu 11:6) O se faaaʻoaʻoga, e manatua e se fafine i Kalefonia i le Iunaite Setete e faapea: “Sa auauna loʻu tamā o se tagata talaʻi faataimi atoa mo le sefulu tausaga a o leʻi tausia sona aiga. Sa ia faamatala mai iā te aʻu ni tala fiafia i le auala na tausia ai o ia e Ieova i le talaʻiga. O le tele o taimi, e na te faaalu uma ai se tupe sa iā te ia mo le penisini o le taavale ina ia alu i le talaʻiga. Ae pe a foʻi mai i le talaʻiga, sa iai pea ni meaʻai e leʻi faatalitalia sa tuu atu i le faitotoʻa o le fale.”

E lē gata i foaʻi faaletino, ae e lagolagoina foʻi e le “Tamā e ona le alofa mutimuti vale, o le Atua foʻi e ana le faamāfanafanaga uma” o tatou faalogona ootia ma faaleagaga. (2 Korinito 1:3) Na faapea mai se tasi Molimau o lē na onosaia tofotofoga mo le tele o tausaga: “O le faalagolago iā Ieova, o se mea faamalieloto. E mafai ona faatuatua ai iā Ieova ma iloa le auala o loo fesoasoani mai ai o ia iā te oe.” E mafai ona e faalatalata atu i le “faafofoga tatalo,” ma e mautinoa o le a faafofoga mai o ia i mea o e popole ai.—Salamo 65:2.

E tele taui ma faamanuiaga e maua e i latou o ē selesele faaleagaga. (Mataio 9:37, 38) E toʻatele i latou ua aogā le auai i le talaʻiga i lo latou soifua mālōlōina, ma atonu e faapena foʻi oe. O le mea la e sili ona tāua, e fesoasoani lo tatou molimau atu i isi e faamalosia ai la tatou faiā ma le Atua.—Iakopo 2:23.

Ia Faia Pea le Finagalo o le Atua

O se mea sesē mo se auauna a Ieova pe a manatu e faapea, e lē fiafia Ieova pe afai e lē faia e i latou e lē o atoatoa le malosi po o tagata ua matutua mea uma latou te mananaʻo e faia i le auaunaga. E faatatau foʻi iā i latou ua lē lelei le soifua mālōlōina, o tiute tauave faaleaiga, po o nisi lava tulaga.

Ia manatua, ina ua vaivai le aposetolo o Paulo ona o se faafitauli po o se toʻatugā i le tino, na ia “ʻaiʻoi faatolu atu i le Alii ona o lea mea, ina ia alu ese” iā te ia. Na i lo o le faamālōlōina o Paulo ina ia faia ni mea se tele i le auaunaga iā Ieova, na fetalai mai le Atua: “O loʻu nei alofa tunoa e lava lea e fesoasoani iā te oe; auā o le vaivai e faaatoaina ai loʻu mana.” (2 Korinito 12:7-10) O le mea lea, ia e mautinoa, e ui lava i tulaga faigatā atonu o e onosaia, ae e tāua i lo tatou Tamā o i le lagi so o se mea e ono mafai ona e faia ina ia faaauilumaina ai mea o ia faafinagaloina.—Eperu 13:15, 16.

E lē tele ni mea o manaʻomia e Lē alofa na faia i tatou na i lo o mea e mafai ona tatou avatu. E na o le pau lava le mea o loo ia talosaga mai, ina ia maua le faatuatua lea e uunaʻia ai i tatou e faia ni gaoioiga.

[Ata i le itulau 26]

Pe sa lava le tau ina suʻesuʻeina o le Tulafono?

[Ata i le itulau 29]

E manaʻomia ona lagolago e galuega lo tatou faatuatua