Lomiga Faale-Tusi Paia I LE INITANETI
Lomiga Faale-Tusi Paia
I LE INITANETI
Faa-Samoa
ā
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • ʻ
  • TUSI PAIA
  • LOMIGA
  • SAUNIGA
  • w06 9/15 itu. 14-15
  • Se ‘Faamaufaailoga a Iukali’

Leai se vitiō o maua i lenei vaega.

Faamalie atu na iai se faalētonu i le kopiina o le vitiō.

  • Se ‘Faamaufaailoga a Iukali’
  • Le Olomatamata Faasilasilaina le Malo o Ieova—2006
  • Tamaʻi Ulutala
  • Mataupu e Taitutusa
  • “Latou te Lē Manumalo iā te Oe”
  • Se Iʻuga Fiafia
  • Auina Atu e Ieova Ieremia e Talaʻi
    Lesona E te Aʻoaʻoina Mai i le Tusi Paia
  • Manatu Tāua Mai le Tusi o Ieremia
    Le Olomatamata Faasilasilaina le Malo o Ieova—2007
  • Ia Lototele E Pei o Ieremia
    Le Olomatamata Faasilasilaina le Malo o Ieova—2004
  • Otootoga o le Ieremia
    O le Tusi Paia—O le Faaliliuga a le Lalolagi Fou
Le Olomatamata Faasilasilaina le Malo o Ieova—2006
w06 9/15 itu. 14-15

Se ‘Faamaufaailoga a Iukali’

I LE senituri lona fitu T.L.M., na faatoʻilalo ai Ierusalema e le tupu Kaletaia o Nepukanesa, susunu le aai, ma talepe i lalo ona pā. Na ia puʻe ma faatauaso Setekaia le tupu o Iuta. E lē gata i lea, “ua fasiotia foʻi e le tupu o Papelonia o alii uma o Iuta.”—Ieremia 39:1-8.

O se tasi o alii po o perenise o Iuta o lē na foliga na oti ai, o Iukali le atalii o Selemia. Na toe aliaʻe mai nisi faamatalaga fou e uiga iā Iukali. A o leʻi iloiloina, seʻi o tatou talanoa po o le ā ua taʻua i le Tusi Paia e uiga iā Iukali ma ona aso.

“Latou te Lē Manumalo iā te Oe”

Na faatonu e Ieova le perofeta o Ieremia e taʻu atu se feʻau faafaamasinoga iā Iuta ma Ierusalema. Na taʻu atu e le Atua iā Ieremia, o le a “sii mai le taua” iā te ia e tupu, alii, faitaulaga, ma tagata o Iuta. Na fetalai Ieova: “A e latou te lē manumalo iā te oe; auā o aʻu ou te iā te oe.”—Ieremia 1:17-19.

A o vagaia e Papelonia Ierusalema le aai o Iuta, na auina faalua atu e le tupu o Setekaia avefeʻau iā Ieremia ina ia iloa ai, pe faamata o le a alu ese Nepukanesa mai le aai, ma talosagaina le perofeta ina ia tatalo i le iʻuga e oo i ai. O Iukali se tasi o avefeʻau a le tupu. O le feʻau mai le Atua na tuuina atu iā Ieremia, o le a faaumatia le aai e Papelonia po o Kaletaia. So o se tagatānuu o Ierusalema e totoe ai o le a oti i le oge, faamaʻi ma le pelu. Ae o le a faaolaina i latou e ō ese atu i Kaletaia. Na matuā feita alii o Iuta i upu a Ieremia.—Ieremia 21:1-10; 37:3-10; 38:1-3.

O Iukali se tasi o alii na tauanauina Setekaia e faapea: “Ia fasiotia lava lenei tagata [o Ieremia]; auā lava o ia lē faavaivaia lima o tagata tau.” O Iukali foʻi na aofia ai i ē na lafoina Ieremia i se lua palapalā, lea na toe laveaʻiina mulimuli ane ai. (Ieremia 37:15; 38:4-6) O le usiusitai o Ieremia iā Ieova, na faasaoina ai o ia mai le faaumatiaga o Ierusalema, ae foliga mai na fasiotia ai Iukali ina ua faatamaʻia mea uma ia na ia faatuatua i ai.

Se Iʻuga Fiafia

E ono faapea atu na maua nisi faamatalaga fou e uiga iā Iukali i le 2005. Na eli e tagata suʻesuʻe i toegā mea se nofoaga na latou manatu e maua ai le maota o le tupu o Tavita. Na latou maua ai se maa telē lea na manatu i ai na faaleagaina ina ua faoa e Papelonia Ierusalema i aso o Ieremia.

E lē o mautinoa po o le maa lenei e fitoitonu i le maota o Tavita pe leai. Ae na vaaia ai e tagata suʻesuʻe se mea—o le ʻele e oomi ai se faamaufaailoga ma e 0.4 inisi (1 senitimita) le lautele, sa faamauina ai se pepa tāua ua leva ona pala, lea e i le itulau e 14. O loo lomia ai se faamatalaga e faapea: “O Iukali le atalii o Selemia, le atalii o Shovi e ana lenei mea.” E foliga mai na lomia le faamatalaga lenei faatasi ma le faamaufaailoga a lē na tetee iā Ieremia, o Iukali le atalii o Selemia.

Na tusia e Eilat Mazar e suʻesuʻe i toegā mea, o lē na faamatalaina le faamatalaga e faapea, e na o Iukali le “alii sili lona lua a le tupu,” na sosoo ma Kemaria le atalii o Safana, na tusia lona igoa i se faamaufaailoga, na maua i le Aai a Tavita.a

E lē faalagolago le faatuatua i le Afioga a le Atua i le mauaina o ni mea na gaosia i taimi ua teʻa; ae o le faataunuuina o valoaga, o se faavae mautū lea mo le talitonu i le Tusi Paia. Ua faamaonia i mea moni na tutupu i le talafaasolopito, le saʻo o le valoiaina e Ieremia o le faaumatiaga o Ierusalema. O le iʻuga faalumaina na oo i ē na tetee iā Ieremia, e ao ona faamalosia ai lo tatou talitonuga e faapea, pe a tatou faamaoni e pei o Ieremia, o le a ‘lē manumalo o tatou fili iā i tatou; auā o loo i ai Ieova iā i tatou.’

[Faamatalaga pito i lalo]

a Mo faamatalaga e uiga iā Kemaria ma Safana, tagaʻi i le mataupu, “Pe E te Masani iā Safana ma Lona Aiga?” i Le Olomatamata o Tesema 15, itulau 19-22.

[Ata i le itulau 15]

E leʻi faavaivai Ieremia i teteega e faaitiitia ai le tāua o le feʻau a le Atua

[Faamatalaga i Ata i le itulau 14]

Gabi Laron/Institute of Archaeology/ Hebrew University ©Eilat Mazar

    Lomiga Faa-Samoa (1971-2026)
    Log Out
    Log In
    • Faa-Samoa
    • Lafo Faamatalaga
    • Faapolokalame
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Aiāiga Faapitoa
    • Aiā Faaletulafono
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Lafo Faamatalaga