Ua Faatoʻā Ou Maua le Saʻolotoga Moni!

Faamatalaina e Maria Kilin

Na ʻata aamu se leoleo o le falepuipui ma faapea mai: “E leai se tasi o manaʻo mai iā te oe, e te nofo pea i inei.” Na faapefea i se aiga toʻafilemu ma galulue mamafa mai Rusia, ona iʻu i le faafalepuipuiina i Korea i Mātū i le 1950, pe ā ma le lima tausaga talu ona mavae le Taua Lona Lua a le Lalolagi?

E TUSA ai ma faamaumauga, sa ou fanau i le 1924 i le nuu o Shmakovka i le itu i sasaʻe o Rusia, e latalata i le tuaoi ma Saina.

I se tasi o aso, na ave faamalosi ai e tagata faomea loʻu tamā ma oʻu tuagane matutua, ma e leʻi toe vaai lava i ai loʻu tinā. O lea na tuua ai na o loʻu tinā ma se fanau e toʻatele sa faigatā ona ia tausia. Sa ofo mai lo matou tuaoi e na te aveina i matou i le fale mo tamaiti ua mātuaoti a le lotu Orthodox a Rusia, ma fai i ai ua tuulafoaʻia i matou e lo matou tinā.

Sa malie i ai loʻu tinā i lenā fuafuaga, ona e iʻu ina matou feoti i le fia aai. O lenei ua 80 ma ona tupu oʻu tausaga, ma ou te faafetai ona sa ave i matou e loʻu tinā i lenā nofoaga, lenei ua aulia mai ai nei tausaga. Peitaʻi, o loo ou lē mautonu pea i lana faaiʻuga na fai.

I le 1941, na ou siitia ai i Korea ma ou faaipoipo ai i se tamāloa agalelei mai Rusia e igoa iā Ivan. O le 1942 na fanau ai la ma tama teine o Olya i Seoul, ae fanau la ma tama tama o Kolya i le 1945, sosoo ai ma le isi tama o Zhora i le 1948. Na vaai e loʻu toʻalua lo ma faleoloa, ae sa ou nafa ma le suʻisuʻi. Talu ai e toʻatele tagata Iapani i Seoul, o lea na ola aʻe ai la ma fanau ma tautatala i le gagana Iapani, peitaʻi e matou te talanoa pea i le gagana Rusia i le fale. I lenā taimi, sa sologa lelei lava mea uma i tagata Rusia, Amerika, ma Korea sa nonofo i Seoul. O i latou uma na, sa masani ona ō atu e faatau i lo ma faleoloa.

Puʻea e Tagata Mai Korea i Mātū

Na pei o le emo o le mata le suia o mea i le 1950. Na pulea e ʻautau a Korea i Mātū le aai o Seoul, ma ave faapagota ai i matou faatasi ma isi tagata aumau. E tolu ma le ʻafa tausaga o faatonuina i matou e savavali i nofoaga eseese i Korea i Mātū, faatasi ma pagota o le taua mai Peretania, Rusia, Amerika, ma Falani. Sa matou nonofo i so o se mea e malu ai mai i pomu.

E iai taimi e matou te nonofo ai i se fale e māfanafana ma lava meaʻai. Peitaʻi, o le tele lava o taimi e na o le fatu o le tokana le meaʻai e maua, ma momoe i le mālūlū i ni fale tuufua. O le toʻatele o la matou vaega na maliliu ona o le lē lava o meaʻai ma le tuulafoaʻiina. Sa ou faanoanoa i le vaai atu o mafatia laʻu fanau. I le taumālūlū, ou te nofonofo ai i luma o le afi i le pō atoa e faavevela maa, ma tuu i lalo o moega o tamaiti e faamāfanafana ai i latou.

I le tau māfanafana, na faasino mai ai e nisi o tagata Korea mai i nuu i tua le auala e suʻe ai laau ʻaina ma fualaau faisua, o vine, ma pulouaitu. E latou te leʻi ʻinoʻino iā i matou, ae e na o le alolofa mai. Sa ou aʻoaʻoina foʻi le auala e puʻe ai rane ina ia faalava ai a matou meaʻai. E momomo loʻu loto pe a vina mai laʻu fanau e fia aai i rane.

I a Oketopa i se tasi o tausaga, na faatonu ai i matou e savavali i Manpʻo. Sa iai ni taavale e toso e povi e ave ai tagata mamaʻi ma tamaiti lāiti. Sa savavali muamua Olya ma Ivan faatasi ma isi vaega ia na faatonu e ō i Manpʻo. Ae sa umi se taimi o matou faatalitali ma si aʻu fanau tama ae faatoʻā mai le taavale toso.

E faamomoiloto le vaai atu i tagata mamaʻi o feomaʻi i luga o le taavale toso e pei o ni faaputuga karite. Sa fafa Zhora i loʻu tua a o ou taumafai e sii Kolya i luga o le tulimanu o le taavale toso, ae sa tagi ma fai mai: “Mama, Mama, tatou savavali faatasi! Faamolemole aua le tuua aʻu ii!”

Sa mulimuli mai Kolya i oʻu tua, ma piipii mai i loʻu sakete a o matou savavali. E toʻatele pagota na tafanaina a o alu lenei savaliga mo le tele o aso, ma sa ʻaina e manulele tino oti o tagata na taatitia solo. Mulimuli ane, na matou toe faatasi ma loʻu toʻalua ma Olya, ma fetagisi ma fusi e le tasi le isi. I lenā pō, sa ou ala ai e faavevela maa e tuu i lalo o moega o tamaiti, ma ua mapu loʻu mafaufau ona ua toe faatasia lo matou aiga.

Na faigofie le olaga i le 1953, ina ua matou lata atu i le tuaoi o Korea i Mātū ma Saute. O i inā na maua ai ni togiga mamā, seevae, falaoa, faapea ma lole. E leʻi umi ae faasaʻoloto loa pagota Peretania, sosoo ai ma pagota Falani. Ina ua tatala pagota mulimuli, ona totoe ai lea na o i matou ona e leʻi avea i matou ma tagatānuu o se atunuu. Sa matou fetagisi ma lē fia aai, ma o i inā lea na fai mai ai faamatalaga aamu a le leoleo o le falepuipui, ia o loo taʻua i le amataga.

Olaga Fou i Amerika

O se mea e faateʻia ai, e leʻi leva ae ave loa i matou i Korea i Saute e ui atu i se nofoaga e leai ni vaegaau. Ina ua uma ona suʻesuʻeina i matou e fitafita Amerika, ona faataga loa lea ona matou ō atu i Amerika. Na matou ō i le vaa i San Francisco, i Kalifonia, lea na matou maua ai se fesoasoani mai se faalapotopotoga mo tagata sulufaʻi. Mulimuli ane na matou siitia i Virginia, ma na fesoasoani mai isi seʻia oo ina mafai ona tausia e i matou i matou lava. Na faaiʻu ina matou siitia atu i Maryland, ma amata ai se olaga fou.

Na matou ofo i nai mea lāiti e pei o le vacuum cleaner (masini miti pefu). O le aumau i se isi atunuu, e manaʻomia ai ona matou galulue mamafa. Ae sa ou lagona le faanoanoa, ona sa lē faia faalelei e isi tagata aumau ua leva ona iai, ia tagata aumau e fou atu. E leʻi leva ona matou taunuu i Maryland, ae feiloaʻi loa ma se patele o le lotu Orthodox a Rusia ma ia faapea mai: “O lea ua outou iai i se atunuu faamanuiaina. A outou mananaʻo e lelei o outou olaga, aua neʻi toe faifaimea faatasi ma tagata mai i lo outou atunuu moni.” Sa faateʻia aʻu ma lē mautonu i lenei faamatalaga. Pe e lē tatau ea ona tatou fesoasoani atu i isi?

I le 1970, na asiasi mai ai se Molimau a Ieova e suafa iā Bernie Battleman i lo matou fale, ma talanoa e faatatau i le Tusi Paia. O ia o se tagata e tautala saʻo e pei o i matou, ma e umi se taimi o matou talanoa. Ona sa ou ola aʻe i le fale o tamaiti ua mātuaoti a le Orthodox, o lea sa ou malamalama ma teulotoina ai a latou aʻoaʻoga. Ae ou te leʻi mafaufau lava e faatau saʻu Tusi Paia! Na sau Bernie ma aumai la matou Tusi Paia ma faapea mai: “O le Tusi Paia lenei mo oe, ona ou te alofa iā te oe.” Na ia faailoa atu foʻi i matou iā Ben, o se uso Molimau mai i Belarus e tautala i le gagana Rusia.

Sa taliina e Ben ma lona toʻalua aʻu fesili mai le Tusi Paia. Sa ou manatu ua faauiga sesē e Molimau manatu mai le Tusi Paia. Sa ou lē fiafia foʻi ona sa taʻua i a latou lomiga, e iai isi fanau a Maria e ese mai iā Iesu, ae e lē o le mea lenā na aʻoaʻoina ai aʻu.

Sa ou vili i saʻu uō Polani e suʻe ane i lana Tusi Paia Polani po o le ā le manatu o loo i le Mataio 13:55, 56. Ina ua ia faitauina mai le mau, sa faateʻia aʻu i le iloa sa iai moni ni uso lāiti o Iesu! Sa vili foʻi e laʻu uō se isi e masani i ai i le Library of Congress i Washington, D.C., e siaki po o ā manatu o isi Tusi Paia e uiga i lenei mau. O le iʻuga, e tutusa uma manatu o Tusi Paia, sa iai uso ma tuafāfine o Iesu!

Na tele isi aʻu fesili. Aiseā ua maliliu ai tamaiti? Aiseā ua fetauaʻi ai atunuu? Aiseā e lē malamalama ai isi tagata i isi tagata, ae e tutusa gagana e tautatala ai? Na ou maua ni tali faamalieloto mai i le Tusi Paia. Na ou iloa ai e lē finagalo le Atua e mafatia tagata. Ua ou matuā olioli i le iloaina, o le a matou toe feiloaʻi ma ē pele na maliliu i taimi o faigatā. O nei mea na ou talitonu ai iā Ieova.

I se tasi o aso, na ou tū ai i luma o aʻu tupua ma tatalo i le Atua, ina ia fesoasoani i si aʻu tama tama lea faatoʻa foʻi mai i le taua i Vietnam, ona ua tau faalētonu lona mafaufau. Ae na ou iloa mulimuli ane, e tatau ona tuusaʻo atu aʻu tatalo i le Atua moni o Ieova, ae e lē o tupua. Na ou tago gagau le tupua lea na ou faatauina mai i le lotu, ma ou iloa ai ua na o ni mea e faia aʻe i foil, ma o le pō lava lenā na ou tiaʻia ai na mea.

E leʻi faigofie ona ou alu ese mai le lotu na ou ola aʻe ai. Peitaʻi, e ui e faigatā, ae sa ou faatāua manatu o le Tusi Paia nai lo o se isi lava mea. I le tausaga mulimuli ane, na matou ō ai ma Olya ma loʻu toʻalua o Ivan i le patele o le lotu Orthodox a Rusia. Sa ave saʻu tamaʻi api na tusia ai ni fesili ma mau o le Tusi Paia. A o ou faitauina atu ma le leotele na mau, na lūlū le ulu o le patele ma faapea mai, “Ua e valea,” ma fai mai e aua neʻi toe alu atu se isi i lona fale.

O lenā mea na tupu, na faateteleina ai le fia iloa o laʻu tama teine o Olya. O lea na amata ai foʻi ona ia iloiloina totoʻa le Tusi Paia, ma mulimuli ane ma auai faatasi i sauniga a Molimau a Ieova. Na ou papatiso i le 1972, ae na papatiso Olya i le tausaga na sosoo ai.

Se Faaupuga Masani a lo Matou Aiga

O le faaupuga masani a lo matou aiga: Ia taulaʻi i le lumanaʻi, faagalo mea ua tuanaʻi. Sa matou lē faatalatū e fai se mea fou pe afai e tatau ona fai. Ina ua amata ona ma atiaʻe ma laʻu tama teine se faiā ma Ieova le Atua, na iai loa so ma faanaunauga malosi e ō atu e talaʻi i tagata mea ua ma aʻoaʻoina. Ae o aʻu o se tagata e tautala saʻo ma e lē magafagafa i faalogona o isi, o lea e fesoasoani mai ai se tasi e ma te galulue i le talaʻiga, e faamatala atu mea i se auala alofa ma faautauta. I le taimi e tasi, sa ou aʻoaʻo foʻi le auala e talanoa atu ai i isi tagata e pei o aʻu, o ē o loo saʻilia se olaga lelei.

Na fai la ma tonu ma Olya, afai ae paʻū faigāmalo faakomenisi a Rusia, ona ma ō lea i inā e fesoasoani i tagata e pei o i maʻua, ina ia aʻoaʻo e uiga i le Atua. Ina ua paʻū lenā faigāmalo, ona faataunuu loa lea e Olya le mea na ma mananaʻo i ai. Sa alu o ia i Rusia ma auauna ai o se faifeʻau talaʻi faataimi atoa mo le 14 tausaga. Na ia suʻesuʻeina le Tusi Paia ma le toʻatele o tagata, ma galue i le ofisa faaliliu o Molimau a Ieova i Rusia, i le faaliliuina o lomiga Faa-Peretania i le Faa-Rusia.

Ua faataotolia nei aʻu i le moega, ma o loo faia e laʻu fanau taumafaiga uma e faamautinoa ai o loo lelei le tausiga o aʻu. Ou te faafetai i le Atua ona ua uma atu vaitausaga o mafatiaga, ae o lea ua maua se olaga e sili ona lelei. O lea ua ou malamalama nei i upu a le faisalamo o Tavita: “E na te [Atua] taʻitaʻi foʻi iā te aʻu i tafatafa o mea e mālōlō ai e iai vai. E na te faafouina aʻu. E na te taʻitaʻi aʻu i ala o le amiotonu ona o lona suafa.”—Salamo 23:2, 3.a

[Faaopoopoga i lalo]

[Ata i le itulau 12]

[Ē Ana le Ata]

Ata mai i le U.S. Army

[Pusa/​Ata i le itulau 13]

SE TALA MATAʻINA

I le faaiʻuga o le 1954, na tusia ai e Maria Kilin se tala mataʻina e faatatau i lona olaga i Korea i Mātū. Na faaliliuina lenei tala i le Faa-Peretania e se tagata Rusia e faigaluega i le Amepasa o Ausetalia, ma tuu atu loa e lomia i se nusipepa i Amerika. Na lomia faasolosolo lana tala i lenei nusipepa, mai iā Ianuari 16 e oo i le 28, o le 1955.

Na amata le tala a Maria i nei faaupuga: “E lē o aʻu o se tusitala. Atonu e lē mafai foʻi ona ou tusia laʻu tala e pei o isi tusitala atamamai. Ae e mafai ona ou faamatalaina atu ma le faamaoni lenei tala atoa.” Ma o le mea lenā na faia e Maria. I lenei lomiga, o loo faamatala puupuu ai le olaga o Maria, ma suiga na oo i ai ina ua taunuu i Amerika.

[Ata]

Manusikulipi o laʻu tala ma le vaega muamua na lomia i le nusipepa

[Ata i le itulau 13]

Le nuu o Shmakovka, Primorskiy Kray, i sasaʻe o Rusia, lea sa ou fanau ai

[Ata i le itulau 14]

La ma faaipoipoga ma Ivan i le 1941

[Ata i le itulau 14]

Maʻua ma laʻu tane ma nisi o la ma fanau i le 1954

[Ē Ana le Ata]

Ata mai i le U.S. Army

[Ata i le itulau 15]

I le togālaau a lo matou aiga i Maryland i Amerika pe tusa o le 1990