E Mafaia e Ieova Mea Uma Lava

GALULUE MAI I LE MALAMA O LE TAEAO SEʻIA OO I LE AFIAFI

Na ou fanau i le 1937 i se kolkhoz po o se faatoʻaga faitele e latalata i Tokmok i Kyrgyzstan. O lo matou aiga o ni tagata Kyrgyz ma e matou te tautatala i le gagana Kyrgyz. O oʻu mātua o ni ē sa galulue i faatoʻaga, ma na galulue i le kolkhoz mai lava i le malama o le taeao seʻia oo i le afiafi. Na maua e lē aunoa e tagata galulue i faatoʻaga sapalai o meaʻai, ae e na o le faatasi i le tausaga ona maua o latou totogi. Sa lē faigofie le tausiga o i maʻua ma loʻu tuafafine laʻitiiti e loʻu tinā. E na o le lima tausaga na ou aʻoga ai, ae ou faigaluega faasoloatoa loa foʻi i le kolkhoz.

O le vaipanoa na matou nonofo ai sa matuā matitiva tagata, ma e mamafa galuega na galulue ai auā le tausiga o aiga. A o oʻu talavou, ou te leʻi mafaufau tele i le fuafuaga o loʻu olaga po o le lumanaʻi. Na lilo i oʻu manatu o le a suia loʻu olaga e upu moni matagofie e faatatau iā Ieova le Atua ma lona finagalo. E faagaeeloto le auala na oo mai ai le feʻau ma salalau atu i Kyrgyzstan. Na amata mai i le vaipanoa ou te sau ai o Kyrgyzstan i mātū.

FAAOO MAI E TAGATA NA FAAAUNUUA LE UPU MONI I KYRGYZSTAN

Na taunuu mai i Kyrgyzstan le upu moni e faatatau iā Ieova i vaitausaga o le 1950. Ae sa tatau ona manumalo le upu moni i aʻoaʻoga malolosi faa-Komunisi. Aiseā? O le vaega ua avea nei ma Kyrgyzstan na umia e le Union of Soviet Socialist Republics (USSR). Na tumau ona solitū Molimau a Ieova mai i mataupu faapolotiki i vaega uma o le USSR. (Ioa. 18:36) O lea na sauāina ai i latou o ni ē e tetee i le malo faa-Komunisi. Peitaʻi e leʻi mafaia e na aʻoaʻoga malolosi faa-Komunisi, ona taofia le Afioga a le Atua mai i le oo atu i tagata lotofaamaoni. O le mea moni, o se tasi o lesona e sili ona tāua na ou aʻoaʻoina mai i loʻu olaga atoa, “e mafaia [e Ieova] mea uma lava.”​—Mare. 10:27.

O le sauāina o Molimau a Ieova na faatuputeleina ai i latou i Kyrgyzstan. Aiseā? Na aofia i le pulega a le USSR le vaipanoa o Siberia lea na faaaunuua ai fili o le malo. Ina ua faasaʻoloto na tagata, o le toʻatele o i latou na ō mai i Kyrgyzstan, ma o nisi na ō mai ma aumai le upu moni. O se tasi o i latou na o Emil Yantzen, na fanau o ia i Kyrgyzstan i le 1919. Na auina atu Emil i se nofoaga mo faasalaga mamafa ma o i inā na feiloaʻi ai ma Molimau a Ieova. Na ia talia le upu moni ma na toe foʻi mai i lona aiga i le 1956. Sa nofo Emil e latalata i Sokuluk i le vaipanoa ou te sau ai. O Sokuluk na faatū ai le uluaʻi faapotopotoga i Kyrgyzstan i le 1958.

Pe tusa o le tausaga mulimuli ane, na sau ai foʻi Victor Vinter i Sokuluk. Na feagai lenei uso faamaoni ma tulaga faigatā i le tele o taimi. Na faalua ona tuli lona faasalaga mo le taʻi tolu tausaga ona o lona solitū. Na sosoo ai ma le isi 10 tausaga i le falepuipui ma le isi lima tausaga na faaaunuua ai. E ui i lea, e leʻi mafai e sauāga ona taofia ai le faatuputeleina o le tapuaʻiga moni.

UA LATALATA MAI LE UPU MONI I LO MATOU NUU

E oo ane i le 1963 e pe tusa ma le 160 Molimau a Ieova i Kyrgyzstan, ma o le toʻatele o i latou na ō mai i Siamani, Ukraine, ma Rusia. Na aofia ai iā i latou na Eduard Varter o sē na faaaunuua, ma na papatiso o ia i le 1924 i Siamani. I vaitausaga o le 1940 na auina atu ai o ia e le ʻau Nasi i le nofoaga mo faasalaga, ae i ni nai tausaga mulimuli ane na faaaunuua ai e le ʻau Komunisi i le USSR le uso o Eduard. I le 1961 na siitia mai ai lenei uso faamaoni i le aai o Kant lea e latalata i le aai ou te sau ai.

Na nofo foʻi i Kant Elizabeth Fot, o se auauna faamaoni a Ieova. O lana galuega o le suʻisuʻi lea na maua ai mea e tausia ai o ia. O lona tomai tele i lana galuega, na ō atu ai tagata e faigaluega lelei e pei o fomaʻi ma faiaʻoga iā te ia e suʻi mai ai o latou ofu. O se tasi o i latou o se fafine e igoa iā Aksamai Sultanalieva, sa faaipoipo o ia i se tagata maualuga i le ofisa o faamasinoga. Na alu atu Aksamai iā Elizabeth mo ni ofu, ma e tele ni ana fesili na fai atu e faatatau i le uiga o le olaga ma le tulaga o le tagata pe a oti. Na tali e Elizabeth ana fesili mai i le Tusi Paia. Na avea Aksamai ma tagata talaʻi maelega o le tala lelei.

E pe tusa o le taimi lenā na tofia ai Nikolai Chimpoesh mai i Moldova o se ovasia o le matagaluega ma na auauna o ia o se ovasia mo le toetoe 30 tausaga. E lē gata na asiasi Nikolai i faapotopotoga, ae na ia faamaopoopoina foʻi le faia o kopi ma le tufatufaina o lomiga. E leʻi lilo ana galuega i tagata o le malo. O lea na avatu ai e Eduard Varter iā Nikolai se fautuaga faalaeiau e faapea: “Pe a fesili mai ni leoleo nanā, ia faailoa i ai o a tatou lomiga e aumai i le ofisa ulu i Brooklyn. Ia pupula saʻo i mata o le leoleo nanā o le KGB. E leai se mea e te popole ai.”​—Mata. 10:19.

E leʻi leva mulimuli ane ae amia loa Nikolai i le ofisa ulu o leoleo nanā o le KGB i Kant. Na ia faamatala le mea na tupu: “Na fesili mai le leoleo nanā po o fea e aumai ai a tatou lomiga. Na ou fai i ai e aumai mai i Brooklyn. E leʻi iloa e le leoleo nanā se tali e fai mai. Na ia faataga loa aʻu ou te alu ma e leʻi toe amia lava aʻu.” O na Molimau lototetele na faaauau ona latou faasalalau atu ma le faautauta le tala lelei i lo matou vaipanoa o Kyrgyzstan i mātū. Ina ua taunuu mai le upu moni tautele e faatatau iā Ieova i lo matou aiga i vaitausaga o le 1980, o laʻu avā o Mairambubu na muamua faalogo i ai.

NA VAVE ONA ILOA E LAʻU AVĀ LE UPU MONI

O Mairambubu e sau mai i le vaipanoa o Naryn i Kyrgyzstan. I se tasi aso iā Aokuso i le 1974, na asiasi mai ai o ia i le fale o loʻu tuafafine ma o le taimi muamua lenā na ma fetaui ai. Na ou fia uō iā Mairambubu i le taimi lenā ma na ma faaipoipo ai lava i le aso lenā.

Iā Ianuari i le 1981 a o malaga atu Mairambubu i le pasi i se maketi, na ia lagonaina atu ai le talanoaga lea na taʻua i le amataga. Na fia faalogo atili laʻu avā, o lea na fesili ai i le fafine i lona igoa ma lana tuatusi. Na taʻu mai e le fafine o lona igoa o Apun, ae na faautauta o ia ona na faasā le galuega a Molimau a Ieova i le taimi lenā i vaitausaga o le 1980. Nai lo o le faailoa i laʻu avā o lana tuatusi, na fesili o ia mo la matou tuatusi. Na taunuu mai laʻu avā i lo matou fale ma le fiafia tele.

Na faapea mai Mairambubu: “E ese ma le manaia o mea na ou faalogo i ai. Na faapea mai se fafine ua lē o toe umi ona lē toe feoti lea o tagata. E oo foʻi i manufeʻai o le a lalata.” Na pei o ni tala fatu na faamatalaga iā te aʻu. O lea na ou tali atu ai: “Seʻi o tatou faatali seʻi asiasi mai le fafine e taʻu mai nisi faamatalaga.”

Na asia i matou e Apun i le tolu masina mulimuli ane ai. O isi asiasiga mulimuli ane na mafai ai ona matou feiloaʻi ma nisi o tagata Kyrgyz na muamua lava avea ma Molimau. Na faailoa mai e nei tuafāfine iā i matou upu moni matagofie e faatatau iā Ieova ma lona finagalo mo le lalolagi. Na latou aʻoaʻoina i matou i le Tusi Paia e faaaogā ai le tusi From Paradise Lost to Paradise Regained.a Talu ai e na o le tasi le kopi o lenei tusi na iai i le gagana Tokmok, o lea na matou tusia ai ni kopi mo i matou lava.

O se tasi o aʻoaʻoga na muamua matou aʻoaʻoina o le valoaga o loo i le Kenese 3:15. O lenei valoaga o le a faataunuuina e ala iā Iesu o le Tupu faa-Mesia a le Atua. O se feʻau tāua lenā e tatau ona faalogo i ai tagata uma! O le māfuaaga lenā na ma naunau ai e faia se sao i le faalauiloaina atu o lenā feʻau. (Mata. 24:14) E leʻi umi ae suia e upu moni o le Tusi Paia o ma olaga.

SAUNIGA MA LE PAPATISOGA I TAIMI O FAASĀSĀAGA

Na valaaulia i maʻua e se uso Kerisiano i Tokmok i se faaipoipoga. Na vave ona ma mātauina ma laʻu avā le ese o le auala e amioaʻi ai Molimau. E leʻi faaaogāina se ʻava malosi i le faaipoipoga ma na pulea lelei faafiafiaga. Na matuā eseese lea ma faaipoipoga na ma auai muamua ai lea e tele ina onanā tagata, amio lē taupulea, ma faaaogā gagana lē mamā.

Na ma auai foʻi i nisi o sauniga faa-Kerisiano i le faapotopotoga i Tokmok. Na faia nei sauniga i le vaomatua pe a lelei le tau. Na iloa e uso ma tuafāfine o loo mataʻitu i matou e leoleo, o lea na faatulaga ai e uso se uso e fai ma tagata vāai. Na matou faatasitasi mo sauniga i se fale pe a oo i le tau mālūlū. E iai taimi na ō mai ai leoleo i le fale na faia ai sauniga ma fesiligia po o ā mea na matou faia i inā. Ina ua ma papatiso ma Mairambubu iā Iulai i le 1982 i le vaitafe o Chüy, na manaʻomia ona matou faautauta. (Mata. 10:16) Na faasolosolo ona taunuu atu uso i vaega toʻalaiti ma faapotopoto ai i le vaomatua. Na matou usuina se pese o le Malo ma faalogologo i le lauga o le papatisoga.

NA MA FAAAOGĀ LE AVANOA E FAALAUTELE AI LA MA FAIVA

I le 1987 na talosaga mai ai se tasi uso e ma te asiasi i se tagata fiafia e nofo i le aai o Balykchy. E fā itula e malaga ai i lea aai i le nofoaafi mai i lo matou nuu. Ina ua mavae le tele o malaga i Balykchy na matou iloa ai le tele o tagata fiafia i inā. Na manino mai ai o se avanoa lea e mafai ona faalautele atu ai la ma faiva.

Na tele ina ma malaga ma Mairambubu i Balykchy. Na ma nonofo ai i inā mo le tele o faaiʻuga o vaiaso, auai i le talaʻiga, ma faia sauniga faa-Kerisiano. Na matuā faateleina le manaʻoga mo a tatou lomiga. Na ma auina atu lomiga mai i Tokmok e faaaogā ai se mishok, o se taga na faaaogā e laʻu ai pateta. Sa tau lē lava taga e lua e tutumu i lomiga mo masina taʻitasi. Na ma maua foʻi le avanoa e molimau ai i tagata i luga o le nofoaafi a o ma malaga atu i Balykchy ma toe foʻi mai.

I le valu tausaga mulimuli ane talu mai la ma uluaʻi asiasiga i Balykchy, ae faavaeina loa le uluaʻi faapotopotoga i inā i le 1995. E tele tupe na faaalu i femalagaaʻiga i le va o Tokmok ma Balykchy ae e leʻi lava la ma faasoa. Na faapefea la ona mafai ona ma malaga? Na faaauau ona tuuina mai e se uso tupe e totogi ai a ma tupe faaalu. Na silafia e Ieova lo ma faanaunauga e faalautele atu la ma faiva, ma na ia tatala “faitotoʻa o le lagi” mo i maʻua. (Mala. 3:10) E moni, e mafaia e Ieova mea uma lava!

PISI I LE AIGA MA LE FAIVA

O le 1992 na tofia ai aʻu o se toeaina, ma o aʻu le Kyrgyz na muamua avea ma toeaina i totonu o le atunuu. Na maua nisi avanoa fou mo le auaunaga i la matou faapotopotoga i Tokmok. E tele a ma suʻesuʻega faale-Tusi Paia na faia ma talavou Kyrgyz i nisi o aʻoga mo matātā eseese. O se tasi o talavou na matou suʻesuʻe ua auauna nei o se sui o le Komiti o le Lālā, ma o le isi toʻalua o loo auauna o ni paeonia faapito. Na ma taumafai foʻi e fesoasoani i isi i a matou sauniga. I le amatamataga o vaitausaga o le 1990, na lomia lomiga ma faia sauniga i le gagana Rusia. Peitaʻi na faasolo ina faatoʻateleina i latou i le faapotopotoga e tautatala i le gagana Kyrgyz, o la latou gagana muamua lea. O lea, na ou faaliliuina ai ina ia fesoasoani iā i latou e malamalama lelei i le upu moni.

Na ma pisi foʻi ma Mairambubu i le tausiaina o la ma fanau. Na ma ō ma ave i latou i talaʻiga ma sauniga a le faapotopotoga. A o 12 tausaga o la ma tama teine o Gulsayra, na fiafia o ia e talanoa i tagata e feoaʻi i le auala e faatatau i le Tusi Paia. Na fiafia la ma fanau e tauloto mau o le Tusi Paia. O lenei auala na faia ai pea se sao o la ma fanau faapea a latou fanau i meafai a le faapotopotoga. I le toʻaiva o la ma fanau ma le toʻa 11 o a latou fanau o loo ola pea, o le toʻa 16 o i latou o loo auauna pea iā Ieova pe auai ma o latou mātua i sauniga.

SUIGA MATAʻINA

O le a matuā maofa uso ma tuafāfine pele na amataina le galuega a Ieova i lo matou vaipanoa i vaitausaga o le 1950, pe a vāai i suiga ua matou tofo i ai. O se tasi o na suiga, o lo matou olioli lea i le saʻolotoga e talaʻi ai le tala lelei ma faapotopoto faatasi i ni vaega toʻatele, talu mai vaitausaga o le 1990.

I le 1991 na ma auai ma laʻu avā mo le taimi muamua i se tauaofiaga i Alma-Ata, lea ua taʻua nei o Almaty i Kazakhstan. I le 1993 na faia e uso i Kyrgyzstan mo le uluaʻi taimi se tauaofiaga lea na faia i le malae taalo o le Spartak i Bishkek. Na faaalu e le ʻautalaʻi se vaiaso e faamamā ai lea malae taalo a o leʻi amata le polokalame. Na matuā maofa le pule o le malae taalo i le galuega na fai ma faataga i matou e faaaogā lea nofoaga e aunoa ma se totogi.

I le 1994 na matou ausia ai foʻi se isi laasaga tāua ina ua lomia mo le taimi muamua a matou lomiga i le gagana Kyrgyz. Ua faaliliuina nei e lē aunoa lomiga i le gagana Kyrgyz e se vaega faaliliu i le ofisa o le lālā i Bishkek. O lea, i le 1998 na aloaʻia ai faaletulafono le galuega a Molimau a Ieova i totonu o Kyrgyzstan. O loo faatuputupulaʻia pea le faalapotopotoga ma ua silia nei ma le 5,000 le ʻautalaʻi. Ua iai nei faapotopotoga e 83 ma vaega e 25 i le gagana Uighur, Uzbek, Peretania, Saina, Take, Kyrgyz, Rusia ma le gagana faataga a Rusia. O nei uso ma tuafāfine pele mai i atunuu eseese o loo auauna ma le autasi iā Ieova. Ioe, o Ieova ua mafai ai nei suiga mataʻina.

Na suia foʻi e Ieova loʻu olaga. Na ou ola aʻe i se aiga e matitiva ma e na o le lima tausaga na ou aʻoga ai. Peitaʻi, ua faaaogā aʻu e Ieova e auauna o se toeaina ma aʻoaʻo upu moni tautele o le Tusi Paia i isi e sili atu o latou tulaga tauaʻoaʻoga iā te aʻu. Ioe, ua faataunuuina e Ieova mea ou te leʻi faatalitalia. O mea na tutupu i loʻu olaga ua uunaʻia ai aʻu ia faaauau ona molimau ma le faamaoni e faatatau iā Ieova, auā “e mafaia e [Ieova] mea uma lava.”​—Mata. 19:26.