E Finagalo Ieova ia Salamō Tagata Uma

1. O le ā e aofia ai i le faaalia o le salamō?

PE A tatou faia se mea sesē, e tāua ona tatou faaalia le salamō. O loo taʻua i le Tusi Paia, o se tasi e faaalia le salamō, e ʻinoʻino o ia i mea sesē na ia faia, ʻalofia le toe faia o na amioga, ma maumauaʻi e lē toe faia lenā mea sesē.—Tagaʻi i le Uiga o Upu o le Tusi Paia, “Salamō.”

2. Aiseā e tatau ai i tagata uma ona malamalama i le mea e uiga i ai le salamō? (Neemia 8:​9-11)

² E tatau i tagata uma ona malamalama i le mea e uiga i ai le salamō. Aiseā? Talu ai o i tatou uma lava e agasala i aso taʻitasi, ma ua tuufaasolo mai le agasala ma le oti i fanau uma a Atamu ma Eva. (Roma 3:23; 5:12) E leai se isi o i tatou e sao mai i le agasala. E oo lava i tane faatuatua e pei o le aposetolo o Paulo, na tauivi o ia ma le agasala. (Roma 7:​21-24) Po o lona uiga la e ao ona tatou lotovaivai i taimi uma ona o a tatou agasala? E leai. E alofa mutimutivale Ieova, ma e finagalo ia tatou fiafia. Seʻi mātau le mea na tupu i tagata Iutaia i aso o Neemia. (Faitau le Neemia 8:​9-11.) E leʻi finagalo Ieova ina ia latou soona lotovaivai ona o mea sesē na latou faia i le taimi ua mavae, ae ia latou olioli i le tapuaʻiga iā te ia. E silafia e Ieova, o le salamō e iʻu atu ai i le mauaina o le fiafia. O lea ua ia aʻoaʻoina ai i tatou, pe a faaalia le salamō, e mautinoa o le a faamagaloina i tatou e lo tatou Tamā alofa mutimutivale.

3. O le ā o le a tatou iloiloina i lenei mataupu?

³ Seʻi o tatou talanoa atili e faatatau i le salamō. I lenei mataupu, o le a tatou iloiloina ai ni vala se tolu. Muamua, o mea na aʻoaʻo ai e Ieova tagata Isaraelu e uiga i le salamō. Lua, o auala na taʻitaʻiina ai e Ieova tagata agasala ina ia faaalia le salamō. Tolu, o mea na aʻoaʻo ai e Iesu ona soo e faatatau i le salamō.

MEA NA AʻOAʻO AI E IEOVA TAGATA ISARAELU E UIGA I LE SALAMŌ

4. O le ā na aʻoaʻoina ai e Ieova tagata Isaraelu e uiga i le salamō?

⁴ Ina ua faamaopoopo e Ieova tagata Isaraelu e avea ma ona nuu, na ia osia se feagaiga ma i latou. Pe a latou usitaʻia ana tulafono, o le a ia puipuia ma faamanuia i latou. E tusa ai o na tulafono, na ia faamautinoa atu iā i latou: “E lē faigatā lenei poloaʻiga ua ou poloaʻi atu ai iā te [outou] i le asō pe mamao foʻi.” (Teu. 30:​11, 16) Ae pe a latou fouvale iā te ia, pe filifili e tapuaʻi i isi atua, o le a ia lē toe puipuia i latou ma o le a oo iā i latou mafatiaga. E ui i lea, na mafai lava ona latou toe maua le finagalo malie o le Atua. Na mafai ona latou “toe foʻi mai iā Ieova [lo latou] Atua ma faalogo i lona siʻufofoga.” (Teu. 30:​1-3, 17-20) O lona uiga, na mafai ona latou faaalia le salamō. Pe a latou faia faapea, o le a mafuta vavalalata atu Ieova iā i latou ma latou toe maua lana faamanuiaga.

5. E faapefea ona iloa e leʻi fiu Ieova i ona tagata? (2 Tupu 17:​13, 14)

⁵ Na faaauau ona fouvale iā Ieova lona nuu filifilia. E lē gata na latou ifo i tupua, ae na latou faia foʻi isi mea e sili ona leaga. O le iʻuga, na oo iā i latou puapuaga. Ae e leʻi tuulafoaʻia ai e Ieova ona tagata faalogogatā. Na ia auina atu pea lava pea ana perofeta, ina ia lapataʻia ona tagata ina ia salamō ma toe foʻi atu iā te ia.—Faitau le 2 Tupu 17:​13, 14.

6. Na faapefea ona faaaogā e Ieova ana perofeta e aʻoaʻo ona tagata i le tāua o le salamō? (Tagaʻi foʻi i le ata.)

⁶ Na masani ona faaaogā e Ieova ana perofeta e lapataʻi ma faasaʻo ona tagata. O se faaaʻoaʻoga, na fetalai atu Ieova e ala iā Ieremia: “Isaraelu e, o lē ua fouvale, inā foʻi mai ia . . . Ou te lē vaavaai ifo ma le ita iā te outou, auā ou te faamaoni lava, . . . e lē tumau loʻu ita e oo i le faavavau. Tau ina ia e iloa lou sesē, auā ua e agasala iā Ieova.” (Iere. 3:​12, 13) E ala iā Ioelu na fetalai atu Ieova e faapea: “Ia outou toe foʻi mai iā te aʻu ma o outou lotoatoa.” (Ioe. 2:​12, 13) Na faailoa atu foʻi e Isaia fetalaiga a Ieova e faapea: “Inā faamamā ia outou; ia faateʻaese a outou gaoioiga leaga mai i oʻu luma; ma aua le toe faia mea leaga.” (Isa. 1:​16-19) Na fetalai mai foʻi Ieova e ala mai iā Esekielu e faapea: “Po ou te fiafia ea i le oti o le tagata amioleaga? . . . Po ou te lē fiafia ea pe a liliuese o ia mai i ona ala ma ola ai pea o ia? Ou te lē fiafia i le oti o so o se tasi, . . . ia outou liliu mai ma outou ola ai pea.” (Eseki. 18:​23, 32) E fiafia Ieova e silasila mai o faaalia e tagata le salamō, ona o lona finagalo ia latou ola e faavavau. O lea, e lē faatali Ieova seʻi salamō muamua tagata mai i a latou agasala, ona faatoʻā fesoasoani lea i ai. Seʻi o tatou vaai i nisi o faaaʻoaʻoga.

7. O le ā na aʻoaʻo ai e Ieova ona tagata, e tusa ai o le mea na tupu i le perofeta o Hosea ma lana avā?

⁷ Na aʻoaʻo foʻi e Ieova ona tagata e ala i le mea moni na tupu iā Komeri, le avā a le perofeta o Hosea. Ina ua ia faia le mulilua, na ia tuua Hosea ae nonofo ma se isi tamāloa. Pe na mafai e Komeri ona toe sui ona ala? Talu ai e silafia lelei e Ieova loto o tagata, o lea na ia fetalai atu ai iā Hosea: “Inā toe alu ia, ma ia e alofa i lau avā ua alofa i ai se isi tamāloa ma ua mulilua ai, e pei o le alofa o Ieova i le fanauga a Isaraelu a o latou liliu atu i isi atua.” (Ho. 3:1; Faata. 16:2) Seʻi mātau, i le taimi lea, o loo faia pea e le avā a Hosea le agasala matuiā. E ui i lea, na faatonuina e Ieova Hosea e faamagalo Komeri, ma toe faafoʻi mai e fai ma ana avā.a I se uiga talitutusa, e leʻi fiu Ieova i ona tagata faalogogatā. E ui lava na latou faia agasala matuiā, ae na alofa pea Ieova iā i latou ma naunau e fesoasoani i ai ina ia salamō ma sui o latou ala. Po o lona uiga la e taʻitaʻiina e Ieova o Lē e “na te suʻesuʻeina loto” se tasi ina ia faaalia le salamō e ui lava o loo ia faia se agasala matuiā? (Faata. 17:3) Seʻi o tatou iloiloina atili lenā manatu.

AUALA NA TAʻITAʻIINA AI E IEOVA TAGATA AGASALA INA IA SALAMŌ

8. Na faapefea ona taumafai Ieova e taʻitaʻiina Kaino ina ia faaalia le salamō? (Kenese 4:​3-7) (Tagaʻi foʻi i le ata.)

⁸ O Kaino o le ulumatua a Atamu ma Eva. Na tuufaasolo mai iā te ia le agasala a ona mātua. Ua taʻua foʻi i le Tusi Paia e faatatau iā te ia: “Na leaga ana galuega.” (1 Ioa. 3:12) Atonu o le māfuaaga lea na “lē finagalo malie [ai Ieova] iā Kaino ma lana taulaga.” Nai lo o le sui o ona ala, na ʻmatuā ita Kaino, ma ua faaʻūʻū o ia.’ O le ā na faia e Ieova? Na ia fesoasoani atu iā Kaino. (Faitau le Kenese 4:​3-7.) Na talanoa atu ma le agalelei Ieova iā Kaino, e ala i le ofo atu i ai o se faamoemoe ma lapataʻia o ia mai i le faia o se agasala. O le mea e faanoanoa ai, e leʻi fia faalogo Kaino. E na te leʻi talia le fesoasoani a Ieova e taʻitaʻiina o ia ina ia salamō. Ina ua lē usitaʻi Kaino, pe na fiu ai Ieova mai i le taumafai e taʻitaʻiina isi tagata agasala ina ia faaalia le salamō? E leai!

9. Na faapefea ona taʻitaʻiina e Ieova Tavita ina ia faaalia le salamō?

⁹ Na matuā alofa Ieova i le tupu o Tavita, ma na ia taʻua o ia “o se tagata ua malie i ai loʻu loto.” (Galu. 13:22) Peitaʻi, na faia e Tavita ni agasala matuiā e pei o le mulilua ma le fasioti tagata. E tusa ai o le Tulafono a Mose, na tatau ona fasiotia Tavita. (Levi. 20:10; Nu. 35:31) E ui i lea, na finagalo Ieova e fesoasoani iā Tavita ina ia salamō.b Na ia auina atu lana perofeta o Natano e asiasi i le tupu, e ui lava e leʻi faaalia e Tavita le salamō i lenā taimi. Na faaaogā e Natano se talafaatusa ina ia malamalama ai Tavita i le matuiā o lana agasala. O le iʻuga, na faaalia ai e Tavita le salamō. (2 Samu. 12:​1-14) Na ia tusia se salamo e faamatala ai lona matuā salamō i ana agasala na fai. (Sala. 51, ulutala) O lenā salamo, ua faamāfanafanaina ai le toʻatele o tagata agasala ma uunaʻia ai i latou e faaalia le salamō. E tatou te lotofaafetai, ona na taʻitaʻiina e Ieova lana auauna pele o Tavita ina ia salamō.

10. O ā ni ou faalogona i le faapalepale ma le lotofaamagalo o Ieova i tagata agasala?

¹⁰ E ʻinoʻino Ieova i so o se ituaiga o agasala. (Sala. 5:​4, 5) Peitaʻi ua ia silafia o i tatou uma lava o tagata agasala, ma ona o lona alofa, ua ia filifili ai e fesoasoani mai iā i tatou ina ia manumalo mai i le agasala. E oo lava i tagata o loo faia agasala e sili ona matuiā, o loo taumafai pea o ia e fesoasoani mai ina ia latou salamō ma vavalalata atu iā te ia. Maʻeu le faamāfanafanaina o i tatou i le iloaina o lenā mea! Pe a tatou manatunatu i le faapalepale ma le lotofaamagalo o Ieova, e tatou te maumauaʻi ai e faamaoni pea iā te ia, ma vave ona faaalia le salamō pe a tatou faia se agasala. Seʻi o tatou iloiloina le auala na aʻoaʻoina atili ai le faapotopotoga Kerisiano i le faaalia o le salamō.

MEA NA AʻOAʻO AI E IESU ONA SOO E UIGA I LE SALAMŌ

11-12. O le ā na aʻoaʻo ai e Iesu lana ʻaufaalogologo e faatatau i le lotofaamagalo o lona Tamā? (Tagaʻi i le ata.)

¹¹ I le 29 T.A., na faaaogā ai e Ieova Ioane le Papatiso ma Iesu Keriso ina ia aʻoaʻo tagata i le tāua o le faaalia o le salamō.—Mata. 3:​1, 2; 4:17.

¹² A o faagasolo le faiva a Iesu, na ia aʻoaʻo lana ʻaufaalogologo i le lotofaamagalo o lona Tamā. Na ia faia faapea e ala i lona faamatala o se talafaatusa mataʻina e faatatau i le uii faamaumauʻoa. Na filifili lenā talavou e tuua lona aiga ae ola i se olaga leaga. Peitaʻi, na “toe atamai o ia” ma toe foʻi i lona aiga. O le ā na faia e lona tamā? Na faapea mai Iesu: “Ua iloa mamao atu o ia e lona tamā, ona mutimutivale ai lea o lona alofa, ma ua tamoʻe atu ma fusi o ia, ma sogi lemū atu iā te ia.” Na talosaga atu le atalii ina ia avea o ia ma tagata faigaluega i le aiga o lona tamā. Peitaʻi, na faapea mai le tamā “o loʻu atalii lenei,” ma toe talia o ia i le aiga. Na ia toe faapea atu: “Na leiloa o ia, ae ua toe maua.” (Luka 15:​11-32) A o leʻi afio mai Iesu i le lalolagi, e mautinoa na ia mātauina le tigā alofa o lona Tamā i le toʻatele o tagata agasala na faaalia le salamō. Maʻeu le faamāfanafanaloto, ma le mataʻina o le auala na faamatala mai ai e Iesu lo tatou Tamā alofa mutimutivale o Ieova!

13-14. O le ā na aʻoaʻoina e le aposetolo o Peteru e faatatau i le salamō, ma o le ā na ia aʻoaʻo atu i isi? (Tagaʻi foʻi i le ata.)

¹³ E telē se lesona na aʻoaʻoina e le aposetolo o Peteru mai iā Iesu, e faatatau i le salamō ma le faamagalo. O le tele lava o taimi na faia ai e Peteru mea sesē, o le tele foʻi lenā na faamagalo ai o ia e Iesu. O se faaaʻoaʻoga, ina ua faafitia faatolu e Peteru lona Alii, na ia lagona le matuā nofosala. (Mata. 26:​34, 35, 69-75) Ae ina ua toetū Iesu, na ia faaali atu iā Peteru atonu i se nofoaga e na o i laʻua na iai. (Luka 24:​33, 34; 1 Kori. 15:​3-5) E lē taumatea, na faamautinoa atu ma le agalelei e Iesu iā Peteru ua ia faamagaloina o ia.—Mare. 16:7.

¹⁴ Na mafai e Peteru ona aʻoaʻo isi i le salamō ma le faamagalo, ona na ia tofo i le faamagaloga a Iesu. I se taimi mulimuli ane ina ua mavae le tausamiga o le Penetekoso, na taʻua ai e Peteru i sana lauga i tagata Iutaia lē talitonu, lo latou fasiotia o le Mesia. E ui i lea, na augani atu ma le alofa Peteru iā i latou: “Inā salamō ia ma liliu, ina ia soloiesea a outou agasala, ma ia oo mai ai le taimi e toe faafouina ai mai iā Ieova lava ia.” (Galu. 3:​14, 15, 17, 19) Na faailoa atu e Peteru, o le salamō e uunaʻia ai se tagata agasala ina ia suia ona manatu ma ana gaoioiga, ae faia mea e faafiafia ai le Atua. Na faailoa atu foʻi e le aposetolo, o le a soloiesea e Ieova a latou agasala ma e lē toe manatuaina. I tausaga mulimuli ane ai, na faamautinoa atu e Peteru i Kerisiano: “O loo onosaʻi mai pea [Ieova] iā te outou, auā e lē finagalo o ia e faaumatia se tasi, ae e finagalo ia oo uma lava i le salamō.” (2 Pete. 3:9) Maʻeu se manatu faamāfanafanaloto mo Kerisiano pe a latou faia ni agasala, e oo lava i agasala matuiā!

15-16. (a) Na faapefea ona iloa e le aposetolo o Paulo le tāua o le faamagalo? (1 Timoteo 1:​12-15) (e) O le ā o le a tatou talanoaina i le mataupu o loo sosoo mai?

¹⁵ E tele mea leaga na faia e Saulo o Taso. Na ia matuā sauāina soo o Keriso. Atonu na manatu le toʻatele o Kerisiano, e lē mafai ona sui Saulo ma faaalia le salamō. Peitaʻi, na silafia e Iesu e mafai lava ona suia uiga o Saulo ma faaalia le salamō. Na silafia e Iesu ma lona Tamā ni uiga lelei o Saulo, ma na faapea mai Iesu: “O lenei tagata o le ipu ua filifilia mo aʻu.” (Galu. 9:15) Na faia foʻi e Iesu se vavega ina ia taʻitaʻiina ai Saulo i le salamō. (Galu. 7:58–8:3; 9:​1-9, 17-20) Ina ua avea Saulo o se Kerisiano, ma ua iloa o ia o le aposetolo o Paulo, na masani ona ia faaleo mai lona lotofaafetai, i auala na faaalia ai e Iesu le agalelei ma le alofa mutimutivale iā te ia. (Faitau le 1 Timoteo 1:​12-15.) O lona lotofaafetai na ia faapea mai ai: “O le agalelei o le Atua ua taumafai ai e taʻitaʻiina oe i le salamō.”—Roma 2:4.

¹⁶ Ina ua faalogo Paulo i se faafitauli i le faapotopotoga i Korinito, i se tasi na faia se amioga lē mamā, o le ā le auala na ia taulimaina ai? Na ia taulimaina i se auala e faamatilatila mai ai le aʻoaʻiga alofa a Ieova, ma le tāua o le faaalia o le alofa mutimutivale. I le mataupu o loo sosoo mai, o le a tatou talanoa atili ai i lenā mea na tupu.