E faigatā mo le toʻatele ona alolofa i le Atua. E latou te manatu e faigatā ona malamalama iā te ia, e mamao mai iā i tatou ma e sauā. Seʻi mātau faamatalaga o loo mulimuli mai:

• “Ou te tatalo i le Atua mo le fesoasoani, ae i le taimi e tasi, ou te manatu e mamao o ia ma e faigatā ona faalatalata i ai. O ia o Sē o loo soifua ae e leai ni faalogona.”​—Marco, Italia.

• “E ui sa ou naunau e auauna i le Atua, ae foliga mai sa mamao o ia mai iā te aʻu. Na ou manatu o ia o se Atua sauā. Ou te leʻi talitonu e iai ni ona faalogona alofa.”​—Rosa, Kuatemala.

• “A o ou laʻitiiti, na ou talitonu e vaavaai masei le Atua, ma e nofosauni e faasalaina i tatou pe a tatou faia se mea sesē. Ae na ou manatu foʻi iā te ia o se Atua e lē manatu mamafa mai, e pei o se palemia e taʻitaʻia lona atunuu ae e lē naunau moni i ona tagatānuu.”​—Raymonde, Kanata.

Ua faitau senituri o tuufesili Kerisiano, pe e moni e lē alofa le Atua. Ae o le ā sou manatu? A o faagasolo le vaitaimi e amata mai i le 500 T.A. seʻia oo i le 1500 T.A., o le toʻatele o ē faapea mai o Kerisiano e latou te lē tatalo i le Atua o Lē e ona le malosi uma lava. Aiseā? Na matataʻu tagata iā te ia. O le auala lenei o loo faamatalaina ai lenā manatu e se tusitala o talafaasolopito o Will Durant: “E faapefea i se tagata agasala ona tatalo atu i se Atua e lē alofa ma e lē manatu mamafa mai?”

Aiseā ua manatu ai i le Atua o sē e ʻlē alofa ma lē manatu mamafa mai’? O le ā le aʻoaʻoga moni a le Tusi Paia e faatatau i le Atua? Pe e uunaʻia oe e alofa i le Atua ona o mea moni o loo e aʻoaʻoina e faatatau iā te ia?

TALITONUGA TAATELE

ʻE leʻi autasi manatu pe faamata e iai se suafa o le Atua, ma o le ā foʻi lenā suafa.’​—David Cunningham, polofesa i Theological Studies.

AʻOAʻOGA A LE TUSI PAIA

Na fetalai le Atua: “O aʻu o Ieova. O loʻu igoa lea.” (Isaia 42:8) O le suafa “Ieova” o se igoa Eperu e uiga atu i le “E Gaoioi o Ia e Tusa ai ma Tulaga Manaʻomia.”​—Kenese 2:4.

E finagalo Ieova ina ia tatou faaaogāina lona suafa. Ua faapea mai le Isaia 12:4: “Ia valaau atu i lona suafa. Ia faailoa atu ana feutagaʻiga i tagata. Ia taʻu atu ua faaeaeaina lona suafa.”

Na faaaogā e Iesu le suafa o le Atua. Na tatalo o ia iā Ieova e faapea: “Ua ou faailoa atu lou suafa iā i latou [soo o Iesu], ma saga faailoa atu.” Aiseā na faailoa atu ai e Iesu i ona soo le suafa o Ieova? Na ia fetalai atili: “Ina ia iā i latou le alofa lea na e [le Atua] alofa mai ai iā te aʻu, ma ou autasi ai ma i latou.”​—Ioane 17:26.

AISEĀ E TĀUA AI

Na tusi se tagata suʻesuʻe i mataupu faalelotu o Walter Lowrie e faapea: ʻE lē mafai ona iloa e se tasi le Atua pe afai e na te lē iloa lona suafa, ma e lē mafai ona alofa se tasi i le Atua pe afai e manatu iā te ia ua na o se malosiaga.’

Na toʻaga Victor e alu i le lotu i vaiaso taʻitasi, ae o le mea moni e na te leʻi iloa lelei le Atua. Na ia faapea mai: “Ina ua ou iloa o Ieova le suafa o le Atua, na pei o se auala aloaʻia lea e iloa ai o ia. E pei faatoʻā ou feiloaʻi i Lē na ou faalogo i ai i le tele o taimi. Na oo ina ou talitonu e iai moni lava Ieova, ma atiaʻe ai se faiā vavalalata ma ia.”

E faalatalata Ieova iā i latou e faaaogāina lona suafa. I le Malaki 3:16, 17, o loo iai le folafolaga a le Atua mo “ē e manatunatu i lona suafa” e faapea, “ou te alofa mutimutivale iā i latou, e pei ona alofa mutimutivale o se tamā i lona atalii, o lē o loo auauna iā te ia.” E tauia foʻi e le Atua i latou e valaau i lona suafa. Ua faapea mai le Roma 10:13: “E faaolaina i latou uma o ē e valaau i le suafa o Ieova.”

TALITONUGA TAATELE

ʻO loo aʻoaʻoina i lotu Kerisiano autū e tolu o le Katoliko Roma, Eastern Orthodoxy ma le lotu Porotesano e faapea, e tolu peresona i le Atua e tasi: le Atua le Tamā, le Alo ma le Agaga Paia. E tusa ai ma le talitonuga faa-Kerisiano, o lenei aʻoaʻoga e lē o faasino atu i ni atua eseese se tolu, ae e faasino atu i se atua e toʻatasi e tolu ni ona peresona.’​—The New Encyclopædia Britannica.

AʻOAʻOGA A LE TUSI PAIA

E leʻi iai lava se taimi na fetalai ai Iesu le Alo o le Atua, e tutusa pe e tino e tasi o ia ma lona Tamā. Nai lo lea, na ia faapea mai ʻe alu atu o ia i le Tamā, auā e sili le Tamā iā te ia.’ (Ioane 14:28) Na ia fetalai atu foʻi i se tasi o ona soo: “Ou te alu aʻe i loʻu Tamā, ma lo outou Tamā, i loʻu Atua ma lo outou Atua.”​—Ioane 20:17.

O le agaga paia e lē o se peresona. Na ʻfaatutumuina uluaʻi Kerisiano i le agaga paia’ ma na fetalai atu Ieova, ʻou te liligi ifo loʻu agaga i luga o ituaiga uma o tagata.’ (Galuega 2:1-4, 17) O le agaga paia e lē o se vaega o le Tolutasi, ae o le mana galue o le Atua.

AISEĀ E TĀUA AI

Ua faapea mai tagata suʻesuʻe o le lotu Katoliko o Karl Rahner ma Herbert Vorgrimler, o le Tolutasi “e lē mafai ona malamalama i ai se tasi seʻi vaganā se faaaliga, e tusa foʻi po ua uma ona aumaia se faaaliga e lē mafai lava ona malamalama atoatoa i ai.” Pe e mafai ona e alofa i se tasi e lē mafai ona e malamalama i ai? Ua avea le Tolutasi ma papupuni i le iloaina e faatatau i le Atua ma alofa iā te ia.

O le manatu foʻi lenā o Marco lea na taʻua i le mataupu ua mavae. Na ia faapea mai: “Na ou manatu e lē o faaalia mai e Ieova iā te aʻu mea e faatatau iā te ia, ma ua atili ai ona mamao o ia, e lē mailoa ma e faigatā ona faalatalata i ai.” Peitaʻi, “o le Atua e lē o se Atua o le fenuminumiaʻi.” (1 Korinito 14:33, American Standard Version) E lē o natia e Ieova mea e faatatau iā te ia, o lona finagalo ia tatou aʻoaʻoina e faatatau iā te ia. Na fetalai Iesu: “Ua matou tapuaʻi i mea ua matou iloa.”​—Ioane 4:22.

Na faapea atili mai Marco: “Ina ua ou aʻoaʻoina o le Atua e lē o se vaega o le Tolutasi, na mafai ai loa ona atiaʻe la ma faiā vavalalata ma ia.” E faigofie ona tatou alolofa iā Ieova pe a vaai iā te ia o le Atua moni e toʻatasi, nai lo o se tasi e faigatā ona malamalama i ai. Ua faapea mai le 1 Ioane 4:8: “O lē e lē alofa, e na te lē iloa le Atua, auā o le Atua o le alofa lava ia.”

TALITONUGA TAATELE

O loo faamatalaina i le Catechism of the Catholic Church e faapea: “I le taimi e maliu ai le tagata agasala, e alu o ia i seoli e faasalaina ai i le ʻafi e faavavau.’” Ua faapea mai nisi taʻitaʻi lotu, o seoli o le iai lea i se tulaga o le matuā faaesea ma vavaeesea mai i le Atua.

AʻOAʻOGA A LE TUSI PAIA

“O le tagata ola e agasala, e oti lava o ia.” (Esekielu 18:4) O ē ua oti “latou te lē iloa se mea.” (Failauga 9:5) Pe afai e oti le agaga o le tagata ma lē iloa se mea, e faapefea la ona faasalaina i le “afi e faavavau” pe faapuapuagatia i le vavaeesea mai i le Atua?

I le Tusi Paia, e faasino atu le upu Eperu ma le upu Eleni ua faaliliuina i le “seoli” i le tuugamau o tagata. Ina ua aafia Iopu i se maʻi tigāina, na ia tatalo: “E! ia e natia aʻu i le Tuugamau.” (Iopu 14:13) Na manaʻo Iopu e mālōlō i le tuugamau, ae e lē i se nofoaga e faapuapuagatia pe faaesea ai mai le Atua.

AISEĀ E TĀUA AI

O le talitonuga e faapea e sauā le Atua e tatou te lē faalatalata atu ai iā te ia. Na taʻua e Rocío mai Mekisikō: “Na aʻoaʻoina aʻu mai lava i le laʻitiiti e faatatau i le afi i seoli. O loʻu fefe tele na ou manatu ai e leai ni uiga lelei o le Atua. O ia o se Atua sauā ma e lē manatu mamafa mai.”

Peitaʻi na suia le manatu o Rocío i aʻoaʻoga moni mai le Tusi Paia e faatatau i faamasinoga a le Atua ma le tulaga o ē ua maliliu. Na ia faapea mai: “Na ou lagona le saʻoloto ona ua matuu ese atu se avega mamafa. Na amata ona ou talitonu e finagalo le Atua e tatou te maua se olaga e sili ona lelei, e alofa iā i tatou ma e mafai ona ou alofa iā te ia. E pei o ia o se Tamā e taʻitaʻia lana fanau ma manaʻo i se olaga e sili ona lelei mo i latou.”​—Isaia 41:13.

E taumafai nisi e avea ma Kerisiano lelei ona o le fefefe i le afi i seoli. Peitaʻi e lē o le finagalo lenā o le Atua, ina ia auauna atu iā te ia ona o le mataʻu. Na fetalai Iesu: “Ia e alofa atu iā Ieova lou Atua.” (Mareko 12:29, 30) O le iloaina e tonu faamasinoga a Ieova, o le a tatou maufaatuatuaina ai foʻi ana faamasinoga i le lumanaʻi. I le pei o Eliu le uō a Iopu, e tatou te faapea atu ma le mautinoa: “E mamao lava i le Atua moni ona faia o se mea leaga, ma Lē e ona le malosi uma lava ona faia o se mea e lē tonu!”​—Iopu 34:10.

I se tasi aso i Ierusalema na fetalai ai Iesu e faatatau i lona Tamā o Ieova, ma faaalialia ai aʻoaʻoga sesē a taʻitaʻi lotu i ona aso. (Ioane 8:12-30) I le Ioane 8:31, 32 na ia fetalai ai e faapea: “O outou o oʻu soo moni pe a outou tumau i aʻu upu, ma e iloa e outou le upu moni, e tuusaʻoloto foʻi outou e le upu moni.” O na upu e tatou te iloa ai le auala e iloiloina ai talitonuga taatele o loo iai e faatatau i le Atua i aso nei.

O le faaupuga “tumau i aʻu upu” ua faataatia ai e Iesu se faavae e iloilo ai po o iai i aʻoaʻoga a lotu “le upu moni.” Pe a e faalogo i se faamatalaga e faatatau i le Atua, fesili ifo: ʻPe e ōgatusa lenei faamatalaga ma upu a Iesu faapea le Tusi Paia?’ Faaaʻoaʻo iā i latou na faalogologo i le aʻoaʻo a le aposetolo o Paulo, ma “matuā iloiloina Tusitusiga Paia i aso taʻitasi pe e moni nei mea [mea o loo latou aʻoaʻoina].”​—Galuega 17:11.

Na matuā iloilo e Marco, Rosa, ma Raymonde o latou talitonuga e ala i le suʻesuʻe o le Tusi Paia ma Molimau a Ieova. O le ā na latou aʻoaʻoina mai ai?

Marco: “Na faaaogā e lē na faia laʻu suʻesuʻega le Tusi Paia e tali uma ai ma fesili ma laʻu avā. Na amata ona tuputupu aʻe lo ma alofa mo Ieova, ma atili māfana ai le ma ulugalii.”

Rosa: “I le taimi muamua na ou manatu ai, o le Tusi Paia o se tusi o aʻoaʻoga faafilosofia o loo faamatalaina ai pe e faapeʻī le Atua. Peitaʻi, na faasolosolo ona ou mauaina i le Tusi Paia tali o aʻu fesili. O lea, ua ou talitonu e iai moni lava Ieova, ma e mafai ona ou maufaatuatuaina o ia.”

Raymonde: “Na ou tatalo i le Atua mo le fesoasoani ina ia aʻoaʻoina ai e faatatau iā te ia. E leʻi umi ae amata ona ma suʻesuʻeina faatasi ma laʻu tane le Tusi Paia, ma na ma aʻoaʻoina ai le upu moni e faatatau iā Ieova. Na matuā faatumulia i maʻua i le olioli i le iloaina e faatatau i le ituaiga o Atua e iai o ia.”

O loo faaalia i le Tusi Paia upu moni e faatatau i uiga matagofie o le Atua, nai lo o le faaalia ai o faamatalaga pepelo e faatatau iā te Ia. Ua fesoasoani lana Afioga faagaeeina iā i tatou ʻina ia iloa mea ua foaʻi mai ma le agalelei e le Atua iā i tatou.’ (1 Korinito 2:12) E lelei ona suʻesuʻe i le Tusi Paia ina ia maua ai tali o fesili e sili ona tāua e faatatau i le Atua, lana fuafuaga ma lo tatou lumanaʻi. Faitau i tali i nisi o nei fesili i lalo o le ulutala “Aʻoaʻoga a le Tusi Paia > Taliina o Fesili Faale-Tusi Paia” i le www.pr2711.com. E mafai foʻi ona e talosaga mo se talanoaga faale-Tusi Paia i lenā tuatusi, pe talosaga foʻi i se tasi o Molimau a Ieova. Pe a e faia faapea, e matou te mautinoa o le a faigofie ai ona e alofa i le Atua.