ʻIa Outou Tamomoʻe ina ia Maua le Faailoga’
“Ia faapena foʻi ona outou tamomoʻe ina ia maua le faailoga.”—1 KORI. 9:24.
1, 2. (a) O le ā na faaaogā e Paulo ina ia faalaeiau ai Kerisiano Eperu? (e) O le ā ua timaʻia auauna a le Atua ia fai?
I LANA tusi i Kerisiano Eperu, na faaaogā ai e Paulo se talafaatusa uigā ina ia faalaeiau ai ona uso Kerisiano. Sa ia faamanatu atu i ai, e lē na o i latou o loo tamomoʻe i le tuuga mo le ola. Sa siʻomia i latou i se “vaega e toʻatele o molimau,” o ē na faaiʻuina ma le manuia le tuuga. Talu ai na manino i mafaufau o Kerisiano Eperu galuega faamaoni ma taumafaiga fitā a nei tagata faamaoni, o ē na muamua atu iā i latou, na uunaʻia ai i latou ia agaʻigaʻi i luma ma aua neʻi faavaivai i le tuuga.
2 I le mataupu ua mavae atu, na tatou talanoaina ai olaga o nisi o ē na iai i le “vaega e toʻatele o molimau.” Sa faaalia e i latou uma, o le faatuatua lē maluelue na mafai ai ona latou tumau faamaoni i le Atua, e pei ua agaʻi atu i le tini o se tuuga. E mafai ona tatou aʻoaʻoina se lesona mai i lo latou taulau manuia. E pei ona taʻua i lenā mataupu, na avatu e Paulo le timaʻiga lenei i ona uso tapuaʻi e aofia ai ma i tatou: “Seʻi o tatou tuu ese ai foʻi mea mamafa uma ma le agasala o loo faigofie ona faalavelave mai iā i tatou, a ia tatou taufetuli ma le onosaʻi i le tuuga o loo i o tatou luma.”—Epe. 12:1.
3. O le ā le manatu autū o le fautuaga a Paulo, e faatatau i tagata tamomoʻe i taaloga i Eleni?
3 E tusa ai o tuuga tamoʻe, o se tasi o taaloga afeleti i na aso, ua taʻu mai e le tusi Backgrounds of Early Christianity e faapea, “sa toleni ma tamomoʻe telenonoa tagata Eleni.”a I na tulaga, sa aveese e tagata tamomoʻe so o se mea e lē manaʻomia pe mamafa, na ono faagesegese ai la latou taufetuliga. Atonu e tatou te teena le lē onomea ma talafeagai o lenei faiga, peitaʻi, na latou tamomoʻe faapena ona o le sini autū, ia maua le faailoga. O le manatu na faamamafa e Paulo, ina ia maua le faailoga i le tuuga mo le ola, e tāua tele i tagata tamomoʻe ona aveese so o se mea e faalavelave atu. Sa aogā lenei fautuaga mo Kerisiano i na taimi, ma e aogā foʻi iā i tatou i aso nei. O ā mea po o avega mamafa e ono faalavelavea ai i tatou, mai le mauaina o le faailoga i le tuuga mo le ola?
ʻTuu Ese Mea Mamafa Uma’
4. O ā mea sa pupū i ai tagata i aso o Noa?
4 Na fautua mai Paulo ia ʻtuu ese mea mamafa uma.’ E aofia ai mea uma e ono taofia ai i tatou mai le uaʻi atoatoa atu, ma taumafai i le mea sili e tatou te mafaia, i le tuuga o loo tatou taufetuli ai. O le ā e ono aofia ai i na mea? I le vaai atu iā Noa, o se tasi o ē ua fai ma faaaʻoaʻoga na taʻua e Paulo, e tatou te manatua ai le fetalaiga a Iesu: “E pei o aso o Noa, o le a faapena foʻi aso o le Atalii o le tagata.” (Luka 17:26) E leʻi fetalai Iesu e faatatau i le faaumatiaga e lē mafaatusalia o le a oo mai; sa faasino atu o ia i le auala na ola ai tagata. (Faitau le Mataio 24:37-39.) O le toʻatele o tagata i aso o Noa e leʻi faaalia se naunau i le Atua, pe taumafai e faafiafia o ia. O le ā na tosina ese ai i latou? O mea masani lava. O le ʻai, inu ma le faaipoipo, o vala masani o le olaga. O le faafitauli moni lava, e “latou te leʻi ano i ai” e pei ona fetalai ai Iesu.
5. O le ā e mafai ona fesoasoani iā i tatou ina ia faaiʻuina ai ma le manuia le tuuga?
5 I le pei o Noa ma lona aiga, e tele mea e ao ona tatou faia i aso uma. E ao ona saʻilia mea e ola ai ma tausia i tatou lava ma o tatou aiga. O lenā tulaga e mafai ona alu ai le tele o lo tatou taimi, malosi ma alagāʻoa. E faigofie tele ona popole i mea e manaʻomia i le olaga, aemaise lava i taimi e faigatā ai le tulaga tau tamaoaiga. I le avea ai o ni Kerisiano tuuina atu, e iai foʻi o tatou tiute tauave faaleagaga e tāua. E tatou te auai i le talaʻiga, sauniuni ma auai i sauniga faa-Kerisiano, ma faaauau ona malolosi faaleagaga e ala i suʻesuʻega a le tagata lava ia ma le tapuaʻiga a le aiga. Po o ā lava mea uma sa tatau ona faia e Noa e auauna ai i le Atua, sa “faapea lava ona ia faia.” (Kene. 6:22) O le mea moni, e tāua tele ona faaitiitia mea mamafa o loo tatou tauaveina, ma ʻalofia so o se mea mamafa e lē manaʻomia, pe afai e tatou te fia tamomoʻe i le tuuga faa-Kerisiano seʻia oo i le tini.
6, 7. O le ā le fautuaga a Iesu e tatau ona tatou manatua?
6 O le ā na uiga i ai Paulo ina ua faapea mai ia tuu ese “mea mamafa uma”? O le mea moni, e lē mafai ona tatou matuā aveesea tiute tauave uma o loo iā i tatou. O lea la, ia manatua fetalaiga a Iesu: “Ia aua lava neʻi outou popole ma faapea ane, ʻO le ā se mea tatou te aai ai?’ ʻO le ā se mea tatou te inu ai?’ ʻO le ā foʻi se mea tatou te oofu ai?’ Auā o mea uma ia o loo saʻilia ma le naunau e tagata o nuu ese. Ae ua silafia e lo outou Tamā o i le lagi, o mea uma ia o loo outou manaʻomia.” (Mata. 6:31, 32) O le uiga o le fetalaiga a Iesu, e oo lava i mea masani e pei o meaʻai ma lavalava, e mafai ona avea ma mea mamafa pe faalavelave, pe afai e lē taulimaina i lo latou tulaga talafeagai.
7 Seʻi uaʻi atu i le fetalaiga lenei a Iesu: “Ua silafia e lo outou Tamā o i le lagi, o mea uma ia o loo outou manaʻomia.” O lona uiga, o le a faia e lo tatou Tamā i le lagi, o Ieova, lana vaega ia tausia o tatou manaʻoga. O le mea moni, o nei “mea uma” atonu e ese mai i mea e tatou te fiafia pe mananaʻo i ai. Peitaʻi, ua taʻu mai iā i tatou ia aua neʻi popole i “mea . . . o loo saʻilia ma le naunau e tagata o nuu ese.” Aiseā? Na mulimuli ane fautua atu Iesu i lana ʻaufaalogologo: “Ia outou uaʻi atu iā te outou lava, ina neʻi faamamafaina o outou loto i le ʻai tele, ma le inu tele, ma le popole i mea o le olaga nei, neʻi oo faafuaseʻi mai lenā aso iā te outou e pei o se mailei.”—Luka 21:34, 35.
8. Aiseā ua sili ai ona talafeagai i le taimi lenei, ona ʻtuu ese mea mamafa uma’?
8 Ua toe o se aga ona taunuu lea i le tini. Pagā le faanoanoa pe afai e omia i tatou i mea mamafa e lē manaʻomia, ia e mafai ona faalavelavea ai i tatou a o tulata tele atu i le iʻuga! O lea la, ua sili ona atamai le fautuaga a le aposetolo o Paulo: “E tele mea e maua mai le faamaoni i le Atua ma le lotomalie.” (1 Timo. 6:6) O le faatatauina o upu a Paulo, o le a faamalosia atili ai o tatou faamoemoega i le mauaina o le faailoga.
“Le Agasala o Loo Faigofie Ona Faalavelave Mai iā i Tatou”
9, 10. (a) O le ā e faasino i ai le faaupuga “le agasala o loo faigofie ona faalavelave mai iā i tatou”? (e) E ono faalavelavea faapefea i tatou?
9 E faaopoopo atu i “mea mamafa uma,” na taʻua e Paulo ia tuu ese “le agasala o loo faigofie ona faalavelave mai iā i tatou.” O le ā lenā agasala? O le upu Eleni ua faaliliuina i le “faigofie ona faalavelave mai,” e na o le faatasi ona taʻua i le Tusi Paia, i le fuaiupu lenei. Na taʻua e le faitofā o le Tusi Paia, o Albert Barnes e faapea: “E pei ona faaeteete se tagata tamoʻe ia lē lavelavea ona vae i se ofu a o tamoʻe, ma taofiofia ai o ia, e faapena foʻi i Kerisiano, o ē ua sili ma tatau ona tuu ese mea uma e talitutusa ma nei mea.” E ono faalavelavea faapefea se Kerisiano, ma iʻu ai ina vaivai lona faatuatua?
10 E lē faafuaseʻi ona mou atu le faatuatua o se Kerisiano. E ono faasolosolo mālie pe iloagatā foʻi. Muamua atu i lana tusi, na lapataʻi mai ai Paulo e faatatau i le lamatiaga o le “tafetafea ese,” ma le ʻiai o se loto ua leaga e lē faatuatua.’ (Epe. 2:1; 3:12) Pe a lavelavea vae o se tagata tamoʻe i lona ofu, e mautinoa e iʻu ai ina paʻū. Ae o le itu e sili ona leaga, pe afai e lē amanaʻia e le tagata tamoʻe le lamatiaga o le ofuina o na ituaiga ofu a o tamoʻe. O le ā e ono faapogaia ai o ia e lē amanaʻia le lamatiaga? Atonu o le faatamala po o le mautinoa naʻuā, po o le tosina atu i nisi mea. O le ā le lesona e tatou te aʻoaʻoina mai i le fautuaga a Paulo?
11. O le ā e ono faapogaia ai le mou atu o lo tatou faatuatua?
11 E tatau ona tatou manatua, e māfua ona mou atu le faatuatua ona o mea atonu na tatou faia a o faagasolo taimi. E tusa ai o “le agasala o loo faigofie ona faalavelave mai iā i tatou,” ua taʻua e se isi tagata atamai, o le “agasala lea e telē sona aafiaga iā i tatou, e tusa lava po o ā o tatou tulaga, o tatou faanaunauga ma a tatou aumea.” O lona uiga, o lo tatou siʻomaga, o tatou vaivaiga ma aumea, e mafai ona telē so latou taaʻiga iā i tatou. E mafai ona faavaivaia pe oo lava foʻi ina mou atu ai lo tatou faatuatua.—Mata. 13:3-9.
12. O ā fautuaga e tatau ona tatou faatatauina, ina ia lē mou ese atu ai lo tatou faatuatua?
12 Ua tele tausaga o faamanatu mai e le vasega o le pologa faamaoni ma le faautauta iā i tatou, ia faaeteete i mea e tatou te matamata ma faalogologo i ai, o lona uiga, o mea o loo taulaʻi i ai o tatou loto ma mafaufau. Ua lapataʻia i tatou e faatatau i le lamatiaga o le maileia i le saʻilia o tupe ma meafaitino. E tatou te ono tosina atu i le feʻilafi ma le matagofie mai o faafiafiaga o le lalolagi, po o le faaauau pea ona iai o masini fou faaonapōnei. O se matuā mea sesē lava pe a manatu e faapea ua faasāsā naʻuā na fautuaga, pe e na o isi e faatatau i ai, ae e lē mafai ona ou aafia ai i na lamatiaga. O loo faaaogā e le lalolagi a Satani togafiti iloagatā ma faiga taufaasesē, ina ia faalavelavea ai i tatou. Ua maileia nisi i le faatamala, soona mautinoa naʻuā ma mea faatosina, ma o na mea e mafai ona aafia ai lo tatou faamoemoe i le mauaina o le faailoga o le ola.—1 Ioa. 2:15-17.
13. E faapefea ona puipuia i tatou mai i taaʻiga lē lelei?
13 O aso uma e tatou te feagai ai ma tagata o loo latou faaauiluma sini, amioga ma mafaufauga o lenei lalolagi. (Faitau le Efeso 2:1, 2.) E ui i lea, e faalagolago le tele o lo tatou aafiaga, i le auala e tatou te tali atu ai i nei taaʻiga. O le “ʻea” lea na taʻua e Paulo, e iʻu ai i le oti. E tatau la ona tatou mataala e lē aunoa, ina ia tatou lē momole ma lē tini ai i le tuuga. O le ā e fesoasoani iā i tatou ina ia tamomoʻe ai pea i le tuuga? E te ono faapea mai o Iesu o le tagata tamoʻe lelei atoatoa, o le faaaʻoaʻoga sili o lē na taunuu i le tini. (Epe. 12:2) Na faia foʻi e Paulo se faaaʻoaʻoga mo i tatou, auā na ia taʻua o ia faatasi ma ē o loo tamomoʻe i le tuuga faa-Kerisiano, ma uunaʻia ona uso talitonu ia faaaʻoaʻo atu iā te ia.—1 Kori. 11:1; Fili. 3:14.
“Ia Maua le Faailoga”—E Faapefea?
14. O le ā le manatu o Paulo i lana vaega i le tuuga?
14 O le ā le manatu o Paulo i lana vaega i le tuuga? I ana upu faaiʻu i toeaina mai i Efeso, na ia faapea atu: “Ua ou manatu e lē tāua loʻu ola iā te aʻu, ae tau lava ina ia ou faauma laʻu tamoʻega, ma le faiva na ou maua mai i le Alii o Iesu.” (Galu. 20:24) Sa lotomalie o ia e faataulaga mea uma, e aofia ai lona ola, ina ia faauma le tamoʻega. I le manatu o Paulo, e matuā lē aogā lava ana taumafaiga uma ma galuega fitā na faia e fesootaʻi atu i le tala lelei, pe afai o le a lē mafai ona ia faamāeʻaina le tamoʻega. Peitaʻi, e leʻi faasausili ai o ia ma manatu e faapea o le a ia manumalo i le tuuga. (Faitau le Filipi 3:12, 13.) Ae ina ua lata ina maliu o ia, na ia faapea mai ma le mautinoa: “Ua ou tau le taua lelei, ua ou faaiʻuina le tausinioga, ua ou tausia le faatuatua.”—2 Timo. 4:7.
15. O le ā le faalaeiauga na avatu e Paulo i ana aumea tamomoʻe i le tuuga?
15 E lē gata i lea, sa iā Paulo se faanaunauga malosi e vaai atu i ona uso Kerisiano, ua latou faaiʻuina le tuuga ma lē ō ese mai ai. Mo se faataʻitaʻiga, sa ia uunaʻia Kerisiano i Filipi ia galulue malosi mo lo latou faaolataga. Sa manaʻomia ona faaauau ona latou “taofimau i le upu o le ola.” Sa ia faapea atili atu: “Ina ia iai se mea ou te olioli ai i le aso o Keriso, ina neʻi iʻuvale laʻu tamoʻe ma laʻu galuega mamafa.” (Fili. 2:16) I se tulaga talitutusa, sa ia uunaʻia Kerisiano i Korinito: “Ia faapena foʻi ona outou tamomoʻe ina ia maua le faailoga.”—1 Kori. 9:24.
16. Aiseā e tatau ai ona manino la tatou vaai i le sini po o le faailoga?
16 O se tuuga umi e pei o se malafoni, e lē vave iloa atu le tini i le amataga. Peitaʻi, a o faagasolo le tuuga, e taulaʻi atu pea se tagata tamoʻe i le tini. O le a atili ona manino mai lenā taulaʻiga, pe a ia iloa ua lata ina taunuu i le tini. E tatau foʻi ona faapena la tatou tuuga. E ao ona moni iā i tatou le sini po o le faailoga. O le a fesoasoani lenā iā i tatou e maua ai le faailoga.
17. E faapefea ona aofia ai le faatuatua i le taulaʻi atu pea i le faailoga?
17 Na tusi Paulo: “O le faatuatua, o le faatalitali lea ma le mautinoa i mea ua faamoemoe i ai, o le faamaoniga manino lea o mea moni e ui ina e lē o vaaia.” (Epe. 11:1) Sa lotomalilie Aperaamo ma Sara e tuua se olaga tamaoaiga, ae ola o ni “tagata ese ma aumau i nuu na [la] nonofo ai.” O le ā na fesoasoani iā i laʻua? “Na [la] iloa mamao atu [le faataunuuga o folafolaga a le Atua].” Na teena e Mose “le fiafia puupuu i tuʻinanauga o le agasala” ma “ʻoa uma o Aikupito.” Na faapefea ona ia maua le faatuatua ma le malosi e faia ai faapea? Sa ia “tulimataʻi ma le naunau atu i le taimi e maua ai le taui.” (Epe. 11:8-13, 24-26) O le mea moni, na faatomua e Paulo lana faamatalaga e uiga i nei tagata taʻitoʻatasi, i le faaupuga “o le faatuatua.” O le faatuatua na mafai ai ona latou lē amanaʻia puapuaga ma faigatā na latou fesagaʻia, ae taulaʻi atu i mea na faia, ma mea o le a faia e le Atua mo i latou.
18. Ina ia tuu ese “le agasala o loo faigofie ona faalavelave mai iā i tatou,” o ā ni gaoioiga lelei e mafai ona tatou faia?
18 O le manatunatu e faatatau i tane ma fafine faatuatua o loo taʻua i le Eperu mataupu e 11, ma faataʻitaʻi i a latou faaaʻoaʻoga, e mafai ai ona tatou atiaʻe le faatuatua ma tuu ese “le agasala o loo faigofie ona faalavelave mai iā i tatou.” (Epe. 12:1) E lē gata i lea, e mafai ona tatou ʻmanatunatu le tasi i le isi ina ia faatupu ai le alofa ma galuega lelei,’ e ala i le faapotopoto faatasi ma ē o loo atiina aʻe se faatuatua faapena.—Epe. 10:24
19. O le ā sou lagona e faatatau i le taulaʻi atu pea i le faailoga?
19 Ua tatou tulata atu i le iʻuga o la tatou tuuga. Ua pei lava ua manino mai i la tatou vaai le tini. E ala i le faatuatua faatasi ma le fesoasoani a Ieova, o le a mafai ai foʻi ona tatou “tuu ese . . . mea mamafa uma ma le agasala o loo faigofie ona faalavelave mai iā tatou.” Ioe, e mafai ona tatou tamomoʻe faapena ina ia maua le faailoga—o faamanuiaga ia ua folafola mai e Ieova lo tatou Atua, ma o le Tamā.
[Faaopoopoga i lalo]
a Sa teena e tagata Iutaia i aso anamua lenei faiga. I le tusi apokerifa o 2 Makapaio, ua faapogaia ai le tele o feteenaʻiga ina ua ioe le ositaulaga sili na fulitua i faiga faa-Iutaia, o Iasona, e faatū se fale e fai ai taaloga i Ierusalema, ona o le taumafai e faamalosia faiga faa-Eleni.—2 Maka. 4:7-17.
Pe E te Manatua?
• O le ā e aofia ai i le tuu ese o “mea mamafa uma”?
• O le ā e ono māfua ai ona mou atu le faatuatua o se Kerisiano?
• Aiseā e tatau ai ona tatou taulaʻi atu pea i le faailoga?
[Ata i le itulau 23]
O le ā “le agasala o loo faigofie ona faalavelave mai iā i tatou,” ma e ono faapefea ona faalavelavea ai i tatou?