O Ai o le a “Iu Ina Faasaoina”?

“E iu foi ina faaolaina o i latou uma lava o e valaau atu i le suafa o le Alii [Ieova].”—GALUEGA 2:21.

1. Aisea na avea ai le Penetekoso i le 33 T.A. o se aso o le tai liliu i le talafaasolopito o le lalolagi?

O LE Penetekoso i le 33 T.A. o se aso o le tai liliu i le talafaasolopito o le lalolagi. Aisea? Auā o le aso lena na fanau ai se nuu fou. Muamua, sa lē o se nuu tele—e na o le 120 soo o Iesu sa faapotopoto i se afeafe aupito a luga i Ierusalema. Peitai i aso nei, a o mou atu ma lē toe manatua le tele o nuu sa iai i tuā i lena taimi, ae o loo iai pea ma i tatou le nuu lea na fanau i lena afeafe aupito a luga. O lenei mea moni o se mea e sili ona tāua ia i tatou uma, talu ai o le nuu lea ua tofia e le Atua e avea ma ana molimau i tagata.

2. O ā mea faavavega na tutupu na faailogaina ai le fanau mai o le nuu fou?

² Ina ua amata ona iai lena nuu fou, na tutupu ai ni mea tāua e faataunuuina ai upu faavaloaga a Ioelu. Tatou te faitau i nei mea na tutupu i le Galuega 2:2-4 e faapea: “Ona faafuasei mai lea o le taalili mai le lagi, peiseai o le matagi ua agi tele mai, ua tumu uma ai le fale sa latou nonofo ai. Ua iloa foi e i latou o laulaufaiva peiseai o le afi ua vaevaeina, ua nofo i o latou luga taitoatasi. Ua faatutumuina foi i latou uma i le Agaga Paia, ua afua ai ona tautala i gagana eseese, pei ona foaiina mai e le Agaga o le gagana ia te i latou.” O le auala lenei na avea ai lena 120 tane ma fafine faamaoni ma nuu faaleagaga, o uluai sui o le mea na taʻua mulimuli ane e le aposetolo o Paulo o “le Isaraelu [a] le Atua.”—Kalatia 6:16.

3. O le ā le valoaga a Ioelu na faataunuuina i le Penetekoso e 33 T.A.?

³ Sa lolofi ane le motu o tagata e suesue po o le ā lenei “matagi ua agi tele mai,” ae na faamatala atu e le aposetolo o Peteru ia i latou o lea ua faataunuuina se tasi o valoaga a Ioelu. O lē fea valoaga? Seʻi faalogo atu i le mea na ia fai mai ai: “O ona aso e gata ai, o loo faapea mai le Atua, e iu ina ou liligi ifo ai loʻu Agaga i luga o tagata uma lava; ona perofeta mai lea o outou atalii ma o outou afafine, e iloa faaaliga e o outou taulelea, e fai miti foi o outou toeaina. O ia aso foi ou te liligi ifo ai loʻu Agaga i luga o aʻu auauna tane, ma aʻu auauna fafine, latou te perofeta mai ai. Ou te faia foi vavega i le lagi i lugā, ma faailoga i le lalolagi i lalo, o le toto, ma le afi, ma le asuasu e faaniutu. E muamua ona liua o le la i le pouliuli, ma le masina i le toto, i le oo ai i le aso tele ma le silisili o le Alii. E iu foi ina faaolaina o i latou uma lava o e valaau atu i le suafa o le Alii [Ieova].” (Galuega 2:17-21) O upu na sii mai e Peteru o loo maua i le Ioelu 2:28-32, ma o lo latou faataunuuga sa uiga faapea ua puupuu le taimi o totoe mo le nuu o Iutaia. Sa latalata ane “le aso tele ma le silisili o le Alii [Ieova],” o le aso o le faamasinoga mo Isaraelu lē faamaoni. Peitai o ai o le a faasaoina mai ai? Ma o le ā na faaāta mai e lenei mea?

Faataunuuga e Lua o le Valoaga

4, 5. I le manatu i mea tutupu sa faagasolo ane, o le ā le fautuaga na avatu e Peteru, ma aisea sa lē gata ai i na ona aso le fetaui lelei ai o lana fautuaga?

⁴ I tausaga na sosoo mai i le 33 T.A., sa tupu olaola ai le Isaraelu a le Atua, ae sa lei faapena le Isaraelu faaletino. I le 66 T.A., na tau ai Isaraelu faaletino ma Roma. I le 70 T.A., na toetoe lava mou atu Isaraelu ma o Ierusalema ma lona malumalu na matuā susunuina atoatoa. Na avatu e Peteru i le Penetekoso i le 33 T.A., ni fautuaga talafeagai e faatatau i lena mala o loo faaloloʻi ane. I lona toe sii mai o upu a Ioelu, na ia faapea mai: “E iu foi ina faaolaina o i latou uma lava o e valaau atu i le suafa o le Alii [Ieova].” Sa tatau i tagata taitoatasi o Iutaia ona faia se filifiliga totino e valaau atu i le suafa o Ieova. Sa aofia ai le utagiaina o faatonuga faaopoopo a Peteru: “Ina salamo ia, ma ia taitasi ma papatisoina outou uma i le suafa o Iesu Keriso, mo le faamagaloina o agasala.” (Galuega 2:38) Sa tatau i le au faalogologo a Peteru ona latou talia o Iesu o le Mesia, lea na teena e le nuu o Isaraelu.

⁵ O na upu faavaloaga a Ioelu sa matuā uigā i tagata loto maulalo i le uluai senituri. Peitai, e sili atu foi lo latou uigā i aso nei auā, e pei ona faaalia i mea tutupu i le 20 senituri lenei, ua iai se faataunuuga lona lua o le valoaga a Ioelu. Seʻi tatou tagai pe faapefea.

6. Na faapefea ona amata manino mai le faailoga e mataulia ai le Isaraelu a le Atua a o lalata ane le 1914?

⁶ Ina ua mavae le maliliu o le au aposetolo, sa oo ina lilo atu le Isaraelu a le Atua ona o aʻoaʻoga a le Faa-Kerisiano sese. Peitai i le taimi o le iuga, lea na amata mai i le 1914, na toe manino lelei mai ai le faailoga e mataulia ai lenei nuu faaleagaga. O nei mea uma o le faataunuuga lea o le tala faatusa a Iesu i le saito ma le titania. (Mataio 13:24-30, 36-43) A o latalata ane le 1914, na amata ai e Kerisiano faauuina ona vavae ese i latou mai Kerisinetoma lē faamaoni, teena ma le lototele ana aʻoaʻoga sese faalotu ae talaʻi atu le oo mai o le iuga o “tausaga o nuu ese.” (Luka 21:24) Ae o le Taua Muamua a le Lalolagi, lea na mapuna aʻe i le 1914, na tulai mai ai ni mataupu latou te lei sauniuni i ai. Ona o le mamafa o omiga, e toatele na amata ona tau fai ifo lo latou agaʻi i luma, ma o nisi na malolo ai lo latou faatuatua. E oo ane i le 1918 ua tauāu ina leai lava sa latou galuega talaʻi.

7. (a) O le ā le mea na tupu i le 1919, e tali tutusa ma le mea na tupu i le Penetekoso e 33 T.A.? (e) Amata mai i le 1919, o ā aafiaga na oo i auauna a Ieova ina ua liligiina ifo le agaga o le Atua?

⁷ Ae ui i lea, e lei umi lena tulaga. Amata mai i le 1919, na amata ai ona liligi ifo e Ieova lona agaga i ona tagata i se auala e manatua ai i manatu le Penetekoso i le 33 T.A. E moni, e lei tautatala nisi i ni gagana eseese ma e lei iai foi se matagi na agi tele mai i le 1919. Tatou te malamalama mai upu a Paulo o loo i le 1 Korinito 13:8 faapea ua leva ona teʻa le taimi sa fai ai vavega. Peitai, na matuā manino le iai o le agaga o le Atua i le 1919, ina ua toe faaolaolaina Kerisiano faamaoni ma toe amataina le talaʻiga o le tala lelei o le Malo, i le tauaofiaga i Cedar Point, Ohio, i le Iunaite Setete o Amerika. I le 1922, na latou toe foi atu ai i Cedar Point ma faamalosia ai i latou i le faatauanau mai “Faalauiloa, faalauiloa, faalauiloa, le Tupu ma lona malo.” I le pei ona sa tupu i le uluai senituri, na faamalosia le lalolagi e matauina aafiaga o le liligiina ifo o le agaga o le Atua. O Kerisiano tuuina atu uma lava—tane ma fafine, o ē matutua ma ē talavou—ua amata ona “perofeta ane,” o lona uiga, ua faalauiloa “vavega [a] le Atua.” (Galuega 2:11) I le pei o Peteru, sa latou faalaeiauina ē agamalu: “Ia faaolaina outou ai lenei tupulaga faapiopio.” (Galuega 2:40) Na faapefea ona fai lenei mea e i latou na tali atu? E ala i le utagia o upu a Ioelu o loo maua i le Ioelu 2:32: “E iu foi ina faaolaina o i latou uma lava o e valaau atu i le suafa o Ieova.”

8. Ua faapefea ona agaʻi pea i luma le tulaga o mea mo le Isaraelu a le Atua talu mai le 1919?

⁸ Talu mai na tausaga amata, ua agaʻi pea i luma gaoioiga a le Isaraelu a le Atua. E foliga mai ua toetoe ina maeʻa ona faamaufaailogaina suli mulimuli o ē faauuina, ma talu mai vaitausaga e amata mai i le 1930, ua aliali mai ai i le vaaiga se motu o tagata e toatele o ē agamalu ua iai le faamoemoe mo le lalolagi. (Faaaliga 7:3, 9) E taufai lagona uma e i latou nei le uiga o le faanatinati, auā ua faaalia i le faataunuuga lona lua o le Ioelu 2:28, 29 e faapea, ua tatou tu lata nei i le aso e sili ma le matautia o Ieova, lea o le a faaumatia ai faiga faalotu, faiga faapolotiki, ma faiga faapisinisi a le lalolagi aoao. Ua ia i tatou mafuaaga uma e ‘valaau ai i le suafa o Ieova’ i le faatuatua atoatoa o le a ia faasaoina i tatou!

E Faapefea Ona Tatou Valaau Atu i le Suafa o Ieova?

9. O ā nisi o mea e aofia ai i le valaau atu i le suafa o Ieova?

⁹ O le ā e aofia ai i le valaau i le suafa o Ieova? Ua fesoasoani mai fuaiupu o loo siomia ai le Ioelu 2:28, 29 ia i tatou e tali lena fesili. O se faaaoaoga, e lē faafofoga mai Ieova ia i latou uma e valaau ia te ia. E ala atu i le isi perofeta o Isaia, na fetalai ai Ieova ia Isaraelu: “A outou faaloaloa mai o outou lima, e ʻalo ese oʻu mata ia te outou; e ui lava ina outou faateleina tatalo, ou te le faalogo ai lava.” Aisea na musu ai Ieova e faafofoga atu i lona lava nuu? Ua taʻu mai e ia lava: “Ua tutumu o outou lima i le toto.” (Isaia 1:15) E lē faafofoga Ieova i so o se isi e nofosala i le toto po o lē faia le agasala. O le mafuaaga lena na taʻu atu ai e Peteru i tagata Iutaia i le Penetekoso ina ia salamō. I fuaiupu o loo siomia ai le Ioelu 2:28, 29, tatou te iloa ai o loo faatāua foi e Ioelu le salamō. Mo se faaaoaoga, i le Ioelu 2:12, 13, tatou te faitau ai: “O lenei, ua faapea mai Ieova, Ia outou toe foi mai ia te au ma o outou loto atoa, ma le anapogi, ma le fetagisi, ma le tagiaue; ia outou saeia o outou loto, a e le o outou ofu, ma toe foi ia Ieova lo outou Atua; auā e alofa fua, ma alofa mutimutivale o ia, e tele gese lona toasa, ua tele foi lona alofa.” Na amata mai i le 1919 ona gaoioi Kerisiano faauuina e ogatasi ma nei upu. Sa latou salamō i mea na latou lē taulau ai ae maumauai ina ia aua lava neʻi o latou toe malolo atu pe faatuatuai. Na tatala ai e lenei mea le avanoa e liligi mai ai le agaga o le Atua. So o se tagata lava e manao e valaau i le suafa o Ieova ma faafofogaina mai e ao ona mulimuli i le auala lava lenei e tasi.

10. (a) O le ā le salamō moni? (e) E faapefea ona tali mai Ieova i le salamō moni?

¹⁰ Ia manatua foi, o le salamō moni e sili atu nai lo le tau ina faapea mai, “Ua ou salamō.” Sa masani Isaraelu ona saei o latou ofu talaloa e faaali mai ai le uigā o o latou faalogona. Ae na fetalai Ieova: “Ia outou saeia o outou loto, a e le o outou ofu.” O le salamō moni e sau mai le loto, mai le loloto o o tatou tagata i totonu. E aofia ai le lafoaia ma lē toe faia le mea leaga, e pei lava ona tatou faitau ai i le Isaia 55:7 e faapea: “Ia lafoai e le ua amio leaga lona ala, ma le tagata agasala ia lafoai e ia ona manatu; a ia foi mai ia Ieova.” E aofia ai le ʻinoʻino i le agasala, e pei ona sa fai e Iesu. (Eperu 1:9) Ona, tatou faatuatua lea ia Ieova o le a ia faamagaloina i tatou e faavae i le taulaga togiola, auā o Ieova e “alofa fua, ma alofa mutimutivale o ia, e tele gese lona toasa, ua tele foi lona alofa.” O le a ia talia la tatou tapuaiga, la tatou ‘taulaga o mea e ʻai’ ma le “taulaga i mea e inu” faaleagaga. O le a faafofoga mai o ia pe a tatou valaau atu i lona suafa.—Ioelu 2:14.

11. O le ā le tulaga e tatau ona iai le tapuaiga moni i o tatou olaga?

¹¹ I le Lauga i luga o le Mauga, na taʻu mai ai ia i tatou e Iesu se isi mea e ao ona teu i manatu ina ua ia fetalai: “A ia outou muai saili lona malo ma lana amiotonu.” (Mataio 6:33) E lē tatau ona tatou manatu māmā i la tatou tapuaiga, faapea o se mea tatou te faia e tau ina faamalie ai o tatou loto fuatiaifo. O le auaunaga i le Atua ua tatau ma onomea ona faatulaga muamua i o tatou olaga. O lea, e ala atu ia Ioelu, ua fetalai ai Ieova: “Ia outou ilia le pu i Siona . . . Ia outou faapotopotoina le nuu, ia outou faapaiaina le potopotoga, ia outou faapotopotoina toeaina, ia aofia tama iti, atoa ma e o fesusui; ia alu atu le faatoafaiavā ai lona potu, ma le faatoanofotane ai lona afeafe.” (Ioelu 2:15, 16) O se tulaga e masani ai mo tagata faatoʻā faaipoipo le uaʻi totoʻa atu, o lona uiga o le uaʻi atu ma le naunau fiafia o le tasi i le isi. Ae e oo foi ia i laʻua na, e ao lava ona faamuamua le auaunaga ia Ieova. E matuā leai lava se mea e ao ona faamuamua mai i la tatou tapuaiga i lo tatou Atua, ma valaau i lona suafa.

12. O le ā se avanoa mo le tuputupu aʻe ua vaaia i le lipoti o le Faamanatuga mo le tausaga na teʻa nei?

¹² A o tatou mafaufau i lenei mataupu, seʻi o tatou iloiloina ni faamaumauga faafuainumera na faaalia i le Lipoti o le Tausaga Faaleauaunaga o le 1997 a Molimau a Ieova. I le tausaga na teʻa nei, na iai se tumutumuga e 5,599,931 tagata talaʻi o le Malo—e mautinoa lava o se motu o tagata e toatele o ē vivii atu! O i latou na auai i le Faamanatuga e 14,322,226—e tusa ma le valu ma le ʻafa miliona e sili ai i le aofai o le autalaʻi. Ua faaalia i lena fuainumera se avanoa matagofie o le tuputupu aʻe. O le toatele o lena valu ma le ʻafa miliona o ni tagata fiafia o loo suesueina nei le Tusi Paia ma Molimau a Ieova, po o ni fanau foi a mātua papatiso. O se vaega toatele atonu o le taimi muamua lenei faatoʻā auai atu ai i se sauniga. O lo latou auai mai ua maua ai e Molimau a Ieova se avanoa lelei e faamasani atili ai ia i latou ma ofo atu e fesoasoani ia i latou ina ia agaigai atili i luma. E lē gata i lena, e iai foi i latou o ē auai mai i le Faamanatuga i tausaga taitasi ma atonu e auai mai i ni nai sauniga, ae lē o iai se isi o latou agaigai i luma. O le mea moni, e talisapaia tele i latou nei ina ia auai mai i sauniga. Ae tatou te faalaeiauina i latou ina ia manatunatu loloto ma le faaeteete i upu faavaloaga a Ioelu ma iloilo po o ā isi laasaga e ao ona latou uia ina ia faamautinoa o le a faafofoga mai Ieova pe a latou valaau atu i lona suafa.

13. Pe afai ua tatou valaau atu i le suafa o Ieova, o le ā lo tatou tiute tauave agaʻi i isi?

¹³ Sa faamamafa e le aposetolo o Paulo le isi vaega o le valaau i le suafa o le Atua. I lana tusi atu i Kerisiano i Roma, na ia sii ai upu faavaloaga a Ioelu i lona faapea mai: “E faaolaina i latou uma o e valaau i le suafa o le Alii [Ieova].” Ona ia faamatala lea o le mafuaaga: “Pe faapefea ona latou valaau atu i le ua latou le faatuatua i ai? pe faapefea foi ona latou faatuatua i le ua latou le faalogo atu i ai? pe faapefea foi ona latou faalogo atu, pe a leai se talaʻi atu?” (Roma 10:13, 14) Ioe, e toatele isi o ē oo mai lava i le taimi nei latou te lei iloa Ieova, e manaomia ona latou valaau atu i lona suafa. O i latou ua iloa Ieova ua iai le avega tauave e lē gata ia talaʻi atu ae ia aapa atu foi i na tagata ma fesoasoani atu i ai.

Se Parataiso Faaleagaga

14, 15. O ā faamanuiaga faaparataiso ua olioli ai tagata o Ieova ona o lo latou valaau atu i lona suafa i se auala e finagalo malie i ai o ia?

¹⁴ O le auala lena o loo vaai ai le ʻau faauuina ma isi mamoe i le tulaga o mea, ma o le iuga, ua faamanuiaina i latou e Ieova. “Ona fuā lea o Ieova ona o lona nuu, na te alofa mutimutivale i ona tagata.” (Ioelu 2:18) I le 1919, na faaalia ai e Ieova lona maelega ma lona alofa mutimutivale mo ona tagata ina ua ia toe faafouina ma toe faafoi i latou i lo latou nofoaga o gaoioiga faaleagaga. O se parataiso moni lava lenei faaleagaga, ua faamatalaina lelei mai e Ioelu i upu nei: “Le fanua e, aua e te fefe; ia e fiafia ma olioli, auā e faia e Ieova mea tetele. O manu vaefa o le vao e, aua tou te fefefe, auā ua tupu le mutia i mea e tataa ai manu o le vao, auā ua fua mai le laau i lona fua, o le mati atoa ma le vine ua matuā fua mai lava. O outou foi o le fanau a Siona e, ia outou fiafia ma olioli ia Ieova lo outou Atua; auā ua ia foaiina faatatau mai ia te outou le uaga muamua, na te faatotōina ifo foi le ua mo outou, o le uaga muamua, atoa ma le uaga mulimuli i le masina muamua. E tutumu mea e sasa ai saito i saito, e taumasuasua o latou tuugāuaina i le uaina ma le suāuu.”—Ioelu 2:21-24.

¹⁵ Maeu se ata matagofie! E anoanoai sauniuniga o meaʻai autū e tolu mo le tausia o le ola i Isaraelu—le saito, le suauu olive, ma le uaina—faatasi ai ma le tele o lafumanu. O na upu faavaloaga ua faataunuuina moni i o tatou aso i se uiga faaleagaga. Ua aumaia ia i tatou e Ieova taumafa faaleagaga uma tatou te manaomia. Pe tatou te lē fiafia uma ea i le anoanoai o nei mea ua foaiina mai e le Atua? O le mea moni, e pei ona valoia mai e Malaki, ua ‘tatala e lo tatou Atua faitotoa o le lagi ma sasaa mai le manuia seia le toe iai se manao.’—Malaki 3:10.

Le Iuga o le Faiga o Mea

16. (a) O le ā e uiga i ai le liligiina ifo o le agaga o Ieova mo o tatou taimi? (e) O le ā o tuu mai i le lumanai?

¹⁶ Ina ua uma ona valoia mai le tulaga faaparataiso o tagata o le Atua, ona faatoʻā vavalo lea o Ioelu i le liligiina ifo o le agaga o Ieova. Ina ua sii mai e Peteru lenei valoaga i le Penetekoso, na ia faapea mai ua faataunuuina “i aso e gata ai.” (Galuega 2:17) O le liligiina ifo o le agaga o le Atua i tuā iina sa uiga i le amataga o aso e gata ai mo le faiga o mea faa-Iutaia. O le liligiina ifo o le agaga o le Atua i le Isaraelu a le Atua i le 20 senituri o lona uiga ua tatou ola nei i aso e gata ai o le faiga o mea i le lalolagi aoao. I le manatu atu i lenei mea, o le ā o tuu mai i le lumanai? Ua faapea mai atili ia i tatou le valoaga a Ioelu: “Ou te tuuina atu foi vavega i le lagi ma le lalolagi, o le toto, ma le afi, ma le asu faaniutu. E muamua ona liua le la i le pouliuli, ma le masina i le toto, i le oo ai i le aso tele ma le silisili o Ieova.”—Ioelu 2:30, 31.

17, 18. (a) O le ā le aso sili ma le matautia o Ieova na oo ane ia Ierusalema? (e) O le mautinoa o le aso sili ma le matautia o Ieova i le lumanai ua uunaia ai tatou e faia le ā?

¹⁷ I le 66 T.A., na amata ai ona faataunuuina moni nei upu faavaloaga i Iutaia a o tutupu faasolosolo mea e agaʻi atu i le tumutumuga o le aso tele ma le matautia o Ieova i le 70 T.A. Pagā le faamataʻuina ai i lena vaitaimi i le iai faatasi ma i latou o ē sa lei vivii i le suafa o Ieova! I aso nei, o loo taatitia mai foi i le lumanai mea tutupu e gatete ai, pe a oo ina faaumatia lenei faiga atoa o mea i aao o Ieova. Peitai, e mafai lava ona sao mai ai. Ua faapea mai atili le valoaga: “E iu foi ina faaolaina o i latou uma lava o e valaau atu i le suafa o Ieova; auā e i ai le faaolataga i le mauga o Siona ma Ierusalema, faapei ona fetalai mai ai o Ieova, e i ai foi i e ua totoe o i latou ia e valaauina e Ieova.” (Ioelu 2:32) E matuā faafetaia e Molimau a Ieova lo latou iloa o le suafa o Ieova, ma ua latou talitonu atoatoa o le a ia laveaia i latou pe a latou valaau atu ia te ia.

¹⁸ Ae o le ā la o le a tupu pe a taia lenei lalolagi e le malosi o le aso tele ma le matautia o Ieova? O le a talanoaina lena i le mataupu mulimuli o le suesuega.

Pe E te Manatua?

◻ O anafea na muai liligi ifo ai e Ieova lona agaga i luga o ona tagata?

◻ O ā nisi o mea e aofia ai i le valaau atu i le suafa o Ieova?

◻ O anafea na oo ane ai le aso sili ma le matautia o Ieova ia Isaraelu faaletino?

◻ Ua faapefea ona faamanuia e Ieova i latou o ē valaau atu i lona suafa i aso nei?

[Ata i le itulau 15]

Na fanau mai se nuu fou i le Penetekoso i le 33 T.A.

[Ata i le itulau 16, 17]

I le tauamatamataga o lenei senituri, na toe liligiina ifo ai foi e Ieova lona agaga i luga o ona tagata e faataunuu ai le Ioelu 2:28, 29

[Ata i le itulau 18]

E tatau ona fesoasoani i tagata ina ia latou valaau atu i le suafa o Ieova