Mataupu 12

Aiseā Ou te Lē Fiafia ai ia te Aʻu Lava Ia?

“E MATUĀ leai lava ni oʻu faalogona e tāua aʻu,” o le tala faanoanoa lea a Luisa. Pe faapena foʻi ou lagona ia te oe lava mai lea taimi i lea taimi?

O le mea moni, e manaʻomia e tagata uma sina lagona mautinoa ia te ia lava. Sa taʻua faapea “o lea uiga e tuuina atu ai le mamalu i le olaga o le tagata.” E lē gata i lea, ua fai mai le Tusi Paia: “Ia e alofa atu i lē lua te tuaoi, ia pei o oe lava ia te oe.” (Mataio 19:19) Afai e lē lelei ou lagona ia te oe lava, atonu la o le a lē lelei foʻi ou lagona agaʻi i isi.

‘So o se Mea Lava Ou te Faia e Lē Lelei!’

Aiseā e oo ai ia faalogona lē mautonu ia te oe? O se tasi o mea, o ou tapulaa e mafai ona faapogaia ai le lototigā. O loo e tuputupu aʻe, ma e masani lava o se vaitaimi o lou lē mautonu, lea e avea ai le toʻulu po o le fetoʻai o mea e avea ma itu e masiasi ai i aso taʻitasi. E faapena foʻi ona lē o ia te oe se potomasani faatagata matua e toe faaleleia ai mai faanoanoaga. Ma ona o lou ‘malosi e iloa ai’ e lē lava lona toleniina e ala i le “aʻoaʻosooina,” atonu e lē o taimi uma e te faia ai ni faaiʻuga e sili ona atamai. (Eperu 5:14) I nisi taimi atonu e te manatu ai faapea so o se mea lava e te faia e lē mafai ona lelei!

O le lē taulau ona faafetaiaʻia mea e faatalitalia e mātua o se tasi, e mafai ona avea o se isi pogai e faavaivaia ai lagona mautinoa ia te oe lava. Ua faapea mai se tasi talavou: “Afai e maua saʻu ‘A maulalo’ i le aʻoga, e mananaʻo lava oʻu mātua e fia iloa le māfuaaga ua lē ‘A maualuga’ ai ma e fai mai ua ou lē aogā.” O le mea moni, o le faanaunauga o mātua ia uunaʻia a latou fanau e faia le mea e sili ona lelei. Ma afai e te lē ausia tulaga talafeagai ua la faatalitalia, ia e mautinoa e te faalogo atu o tautatala mai ai. O le fautuaga a le Tusi Paia e faapea: “Loʻu atalii e [po o le afafine], faalogo mai ia i le aʻoaʻo atu a lou tamā; aua foʻi e te tuulafoaiina le upu a lou tinā.” (Faataoto 1:8, 9) Na i lo le faavaivai ai, ia lē faanoanoa ona o faitioga ae ia aʻoaʻoina mai ai se lesona.

Ae ā pe afai ua faia e mātua ni faatusatusaga lē fetaui? (“Aiseā e lē mafai ai ona e faapei o lou uso matua, o Paulo? O se tama aʻoga e masani lava ona maualuga ona togi.”) O na faatusatusaga, e ui e foliga mai e tigā, ae masani ona iai se manatu e aogā ai. E mananaʻo ou mātua ia manuia lou olaga. Ae afai e te manatu ua soona sauā i laʻua ia te oe, aiseā e te lē talanoaina ai ma le toʻafilemu mataupu ma i laʻua?

Atiina Aʻe Lou Mautinoa ia te Oe Lava

E mafai faapefea ona e faamalosia lou mautinoa ia te oe lava lea ua faavaivaia? O le mea muamua lava, ia iloilo ma le faamaoni ou tomai ma ou vaivaiga. O le a e iloaina ai o le tele lava o ou vaivaiga e faatauvaa. Ae faapefea ou vaivaiga matuiā e pei o le itaitagofie, po o le manatu faapito? O le uaʻi atu i le foʻiaina o ia faafitauli e mautinoa le faatupuina ai o lou mautinoa ia te oe lava.

E lē gata i lea, aua neʻi galo ia te oe le mea moni e faatatau i le iai o ou tomai! Atonu e te lē o manatu e tāua le iloa kuka po o le iloaina o le auala e toe fai ai le paʻu o le taavale pe a pā. Peitaʻi, o se tagata e fia taumafa po o se tagata ua pā le paʻu o lana taavale o le a ia fiafia tele ia te oe ona o le mauaina o na tomai! Ia mafaufau foʻi i ou uiga lelei. Po o oe ea o sē e sogasogā? E te onosai? E iai ni ou faalogona alofa? E te limafoaʻi? E te agaalofa? E matuā sili atu nei uiga na i lo o ou vaivaiga laiti.

E mafai foʻi ona aogā le iloiloina o le lisi puupuu lenei:

Faatutū ni sini talafeagai: Afai e masani ona e faatutū ni sini e lē mafai ona ausia, e mafai ona e mafatia ai. Ia faatutū ni sini e mafai ona e ausia. Ae ā pe a aʻoaʻoina se tomai e pei o le iloa tā le laau lomitusi? Aʻoaʻo le tāina o se mea faimusika po o le tautala i se isi gagana. Ia faaleleia po o le faalautele atili lau faitau. O le mautinoa ia te oe lava e aogā lea i le ausiaina o ni sini.

Ia faia galuega lelei: Afai e faapaiē ona fai au galuega, o le a lē lelei la ou faalogona e uiga ia te oe lava. Na olioli le Atua i ana galuega o le foafoaga ma faalauiloa mai ua “lelei” ina ua māeʻa vaitaimi taʻitasi faalefoafoaga. (Kenese 1:3-31) O oe foʻi, e mafai ona e fiafia i so o se galuega e te faia i le aiga po o le aʻoga foʻi e ala i le faia ma le atamai ma ia mataalia.—Tagaʻi i le Faataoto 22:29.

Faia ni mea mo isi: O le mautinoa ia te oe lava e lē maua i le na o le nofonofo ma faatalitali seʻi ō mai isi e gaoioi mai mo oe. Na fetalai Iesu, “o se fia sili ia te outou, ia fai o ia . . . ma [se] auauna,” po o se tautua mo isi.—Mareko 10:43-45.

O se faataʻitaʻiga, o Tilaima e 17 tausaga le matua, na te faaaluina le 60 itula i masina taʻitasi o tuuaga o aʻoga e fesoasoani ai i isi e aʻoaʻo le upu moni o le Tusi Paia. Ua faapea mai o ia: “Sa mafai ona ou faalatalata atili atu ai ia Ieova. Ua fesoasoani foʻi ia te aʻu e atiina aʻe se alofa moni mo tagata.” E mautinoa lava o lenei tamaʻitaʻi talavou fiafia o le a iai sona mautinoa lelei ia te ia lava!

Ia filifili ma le faaeteete au uō: “O loʻu faiā ma aʻu lava ia e lē o fiafia,” o le tala lea a Palepa e 17 tausaga le matua. “Pe a ou iai faatasi ma tagata latou te faatuatuaina aʻu, ou te faia galuega lelei. Ae pe a ou iai faatasi ma i latou o ē faia aʻu e pei o se vaega o se masini, ona ou faavalevalea lea.”

O tagata faamaualuluga po o ē faatauemu e mafai ona faapogaia ai lou matuā lē fiafia ia te oe lava. O lea la ia e filifilia ni uō o ē naunau moni i lou lelei, ni uō e atiina aʻe ai oe.—Faataoto 13:20.

Ia avea le Atua ma au uō mamae: Ua faapea mai le faisalamo o Tavita: “O Ieova o loʻu papa ia, ma loʻu ‘olo.” (Salamo 18:2) O lona mautinoa ia te ia lava e leʻi maua i sona lava malosi ae o lana faauōga vavalalata ma Ieova. O lea, ina ua lutia o ia i puapuaga, sa mafai ona ia tatalia faitioga matuiā e aunoa ma le aveesea ai o lona toʻafilemu. (2 Samuelu 16:7, 10) O oe foʻi, e mafai ona e “faalatalata atu i le Atua” ma faapea ai ona e “mitamita,” e lē ia te oe lava, ae ia Ieova!—Iakopo 2:21-23; 4:8; 1 Korinito 1:31.

Iʻuga Lē Manuia

Na tusia e se tasi tusitala e faapea: “I nisi taimi o se talavou e iai se uiga vaivai ma e itiiti se mautinoa ia te ia lava e taumafai e foliga atu i ni foliga e lē o ni ona uiga moni ina ia feagai ai ma le lalolagi.” O foliga ua tauave e nisi o mea masani lava: O le “fia toa,” o le ola taataa solo ma lē pulea, o le fai tifiga mataʻutia. Ae o tua atu o ia foliga fai o loo tauivi ai pea na talavou ma faalogona ma manatu faatauvaa ia i latou lava.—Faataoto 14:13.

Mo se faataʻitaʻiga, manatu i le itu lenei, o i latou o loo matuā aafia i olaga tuufau “ina ia aveesea ai o latou faalogona faanoanoa, ia faateleina ai le mautinoa ia i latou lava [e ala i le lagona ua iai se tasi ua manaʻo ia i latou], ia maua ai lagona o le māfana atu ma oo ai ina maʻitō, ina ia maua le alofa ma taliaina ma le lē mafesiligia se isi tagata—o se pepe.” (Coping With Teenage Depression) Na tusi faameo mai se tasi o tamaʻitaʻi talavou e faapea: “Sa ou taumafai e avea le māfana o faiā tau feusuaʻiga ma mea e maua mai ai le faamāfanafanaga, na i lo le taumafai e ati aʻe se faiā mausalī ma Lē na Foafoaina aʻu. O mea sa ou atiina aʻe sa matuā leai se uiga, na o faalogona tuua toʻatasi na oo mai ai ma atili ai ona ou maua faalogona faanoanoa.” Ia mataala i na iʻuga lē manuia.

O se Upu Lapataʻi

O se mea e lelei ai, e lapataʻi mai pea lava pea le Tusi Paia e faatatau i le manatu faamaualuga o se tasi ia te ia lava. Aiseā? E manino lava o le toʻatele o i tatou, o a tatou taumafaiga ina ia maua le mautinoa ia i tatou lava, e tauāu ai ina soona mautinoa naʻuā. E toʻatele tagata lotofefete ma gugutu mai i lo latou poto ma o latou tomai. O nisi ua sii aʻe i latou i luga e ala i lo latou tuuina o isi i lalo.

I tuā lava i le uluaʻi senituri, sa matuiā le feūtaʻi i le va o tagata Iutaia ma tagata o Nuu Ese (e lē ni Iutaia) sa aafia ai se faapotopotoga Kerisiano i Roma. O lea la sa faamanatu atu ai e le aposetolo o Paulo i tagata o Nuu Ese e faapea ona o le ‘agalelei’ o le Atua ua mafai ai ona “faapipiiina” i latou i se tulaga e maua ai le finagalo malie o le Atua. (Roma 11:17-36) O Iutaia faafiaamiotonu foʻi, sa tatau ona latou feagai ma o latou vaivaiga. Na taʻua e Paulo faapea: “Auā ua agasala tagata uma lava, ma ua le oo i le mamalu o le Atua.”—Roma 3:23.

Sa leʻi aveesea e Paulo lo latou mautinoa ia i latou lava ae sa ia faapea atu: “Auā o le alofa tunoa ua tuuina mai ai ia te aʻu, ou te fai atu ai ia te outou uma, aua le faasili le manatu o se tasi i le mea ua tatau ona manatu ai.” (Roma 12:3) E ui e “tatau” ona iai sina mautinoa o le tagata ia te lava, ae lē tatau ona ova atu o ia mai le tapulaa e ao ona iai.

E pei ona mātauina e Dr. Allan Fromme e faapea: “O se tagata e iai sona malamalamaga talafeagai ia te ia lava, e lē faanoanoa ae lē soona fiafia foʻi. . . . E lē ia te ia ni uiga lē mautinoa, ae pulea lelei foʻi ona uiga mautinoa. E lē soona osovale, e lē faapea foʻi ua matuā leai lava se mea e mataʻu ai . . . E na te iloa e lē matilatila lava sona taulau i taimi uma, e faapena foʻi ona lē o taimi uma e lē taulau ai [pea] mea na te faia.”

Ia lotomaulalo. “E tetee atu le Atua i e faamaualuluga, a e foai mai le alofa tunoa i e faamaulalo.” (Iakopo 4:6) Ia iloa ou uiga lelei, ae aua e te faalēamanaʻiaina ou sesē. Na i lo lena, ia galue e faaleleia. E iai taimi o le a e lagona ai ni uiga lē mautinoa ia te oe lava. Ae ia aua lava neʻi e masalomia lou tāua po o le manatu mai o le Atua ia te oe. Auā “afai e alofa atu se tasi i le Atua, ua silafia lena tagata e ia.”—1 Korinito 8:3.

Fesili mo Talanoaga

◻ Aiseā e lagona ai e nisi talavou le lē mautonu ia i latou lava? Pe tutusa ou faalogona ma lagona o ia talavou?

◻ E faapefea ona e ono taulimaina mea ua faatonuina malosi ai oe e ou mātua?

◻ O ā nisi o auala e ati aʻe ai le mautinoa o se tasi ia te ia lava?

◻ O ā nisi o iʻuga lē manuia o le atiina aʻe o le mautinoa o se tasi ia te ia lava?

◻ Aiseā e tatau ai ona e faaeteete ia e lē soona manatu faamaualuga ia te oe lava?

[Faamatalaga faaopoopo i le itulau 98]

O le lagona mautinoa ia te oe lava sa taʻua faapea “o lea uiga e tuuina atu ai le mamalu i le olaga o le tagata”

[Ata i le itulau 99]

Pe te lagona ua tuulafoaʻia oe ma e faatauvaa? E iai le vaifofō

[Ata i le itulau 101]

O le avea ma sē mimitavale po o sē faalialiavale e lē o se vaifofō lea e faaleleia ai le lē mautinoa ia te oe lava

[Ata i le itulau 102]

Pe iai ni taimi e te lagona ai e leai ma se mea e iʻu lelei pe a e faia?