“Mai i Gutu o Tamameamea”
INA o laitiiti le tama o Samuelu, sa ia tu mausali mo mataupu silisili amiotonu e ui i amioga leaga a atalii o le Ositaulaga Sili o Eli. (1 Samuelu 2:22; 3:1) I aso o Elisaia, na molimau atu ai ma le lototele se teineitiiti Isaraelu na faatagataotauaina i Asuria i lona matai tamaitai. (2 Tupu 5:2-4) A o 12 tausaga o Iesu, sa ia tautala atu ma le lototele i aʻoaʻo Isaraelu, ma sa tuufesili ma tuuina atu ni tali na ofo ai ē na vaavaai ane. (Luka 2:46-48) I le gasologa o le talafaasolopito, na auauna ai ma le faamaoni tagata tapuai talavou o Ieova i a te ia.
Po o faaalia e talavou i aso nei lena agaga faamaoni? O le mea moni lena! Ua taʻua i lipoti mai ofisa o le lālā o le Sosaiete o le Olo Matamata, le toatele o talavou talitonu ua “fai taulaga ma le loto” i le auaunaga i a Ieova. (Salamo 110:3) O iuga lelei o ā latou taumafaiga ua faalaeiauina ai Kerisiano uma, o ē talavou ma ē mātutua ina ia “aua neʻi faapalapala i le [faia o le] amio lelei.”—Kalatia 6:9.
O se faaaoaoga lelei, o Ayumi, o se teineitiiti Iapani na avea ma tagata talaʻi ina ua ono ona tausaga, ma faia o sona sini le molimau atu i tagata uma i lana vasega. Sa ia maua se faatagaga e tuu ai ni nai lomiga i le potu tusi a lana vasega, ma sauni ai e taliina so o se fesili e ono fesiligia e ana uo i le vasega. E toetoe o tamaiti uma i le vasega, ma le faiaʻoga ua iloa uma ia lomiga. I ona tausaga e ono i le aʻoga maulalo, na faia ai e Ayumi ni fuafuaga mo ni suesuega faale-Tusi Paia se 13. Na papatisoina o ia a o iai i le vasega fa, ma o le tasi o ana uo i le vasega o lē na la suesue, na papatisoina a o i le vasega ono. E lē gata i lea, o le tinā ma uso matutua e toalua o lenei teine aʻoga o le Tusi Paia, na suesue foi ma na papatisoina.
O le Amio Lelei, na Avatua ai se Molimau
Na taʻua e le aposetolo o Peteru: “Ia lelei a outou amio i luma o nuu ese,” ma ua matuā utagia e Kerisiano talavou lenei poloaiga. (1 Peteru 2:12) O le iuga, o ā latou amio lelei e masani ona avatu ai se molimau lelei. I le atunuu o Aferika o Cameroon, sa iai se tamaloa na faalua ona sau i le sauniga a Molimau a Ieova ma teʻi lava ua nofo i tafatafa o se teineitiiti laitiiti. Ina ua valaaulia e le failauga le aofia e suʻe i se fuaitau mai le Tusi Paia, sa matauina e le tamaloa le vave ona suʻe ma maua e le teineitiiti le mau i lana lava Tusi Paia ma mulimuli ai ma le naunau i le faitauina. O lea uiga, sa matuā faafiafiaina ai o ia, ma ina ua uma le sauniga, na alu atu o ia ma talanoa atu i le failauga e faapea: “O lenei teineitiiti, ua mafua ai ona ou manao ta te suesue i le Tusi Paia.”
I Aferika i Saute, e iai se aʻoga, o i inā o le toʻa 25 o tamaiti aʻoga, o fanau a Molimau a Ieova. O ā latou amioga lelei na iu ai i se talaaga lelei mo Molimau a Ieova. Na tautino atu e se tasi faiaoga i se matua Molimau e faapea, e lē malamalama o ia po ua faapefea ona mafaia e Molimau ona aʻoaʻoina lelei a latou fanau, ae maise lava talu ai, ua faamaonia le lē mafaia e lana lotu ona fesoasoani atu i ē talavou. O se faiaoga fou na alu atu e fesoasoani i le aʻoga, sa vave ona ia matauina le amio lelei a fanau Molimau. Sa ia fesili atu i se tasi o tama Molimau po o le ā se mea e mafai ona ia faia ina ia avea ai o ia o se tasi o Molimau a Ieova. Sa faamatala e le tama e faapea, e tatau ona faia sana suesuega faale-Tusi Paia, ma sa ia fuafuaina mo ona mātua e tuliloa nei tagata naunau.
I Costa Rica, sa iloa ai e Rigoberto le tagitagi atu o le upu moni a o faaaogā e tamaiti e toalua o le vasega le Tusi Paia e tali ai ana fesili e uiga i le Tolutasi, le solu, ma le afi i seoli. O mea na la fai atu ai sa taaina moni ai o ia, ona e lē gata i lo latou tomai e faaaogā le Tusi Paia, ae faapea foi ma ā latou amio e sili ona lelei, sa matuā ese mamao mai mea sa masani ona ia molimauina i lotu o Kerisinetoma. E ui lava i teteega mai le aiga, ae o loo agaigai lelei pea i luma Rigoberto i lana suesuega faale-Tusi Paia.
I Sepania, e iai ni Molimau a Ieova se toalua—o le tasi o i laua e iva tausaga le matua—sa asiasi atu i se tamaloa e igoa i a Onofre. A o faia e le Molimau matua le tele o le talanoaga, ae sa mulimuli le Molimau talavou i le faitauina o mau, a o faitau leotele atu e le Molimau matua nisi o mau o le Tusi Paia sa ia taulotoina. Sa maofa Onofre. Sa ia filifili loa ua fia faia sana suesuega faale-Tusi Paia i le nofoaga lava lea na aʻoaʻoina ai e lena tama talavou le faaaogaina lelei o le Tusi Paia. I lea, i le taeao po lava o le Aso Sa na sosoo ai, na alu atu ai o ia i le Maota o le Malo. Ma sa ia faatalitali ai lava i fafo seia oo i le aoauli, ina ua ō mai Molimau mo la latou sauniga. Na amata mai ai lava i lena aso, ona agaigai i luma i se tulaga lelei, ma talu ai nei, na faatinoina ai lona tuuina atu i le papatisoina i le vai.
Molimau Talavou Sogasogā
Ioe, e faaaogā e Ieova ē talavou faapea foi ma ē matutua ina ia faaoo atu ai le feau i ē loto maulalo. Sa vaaia atili foi lena uiga i se mea na tupu i Hungary. O i inā e iai se teine tausimaʻi na te matauina lava e faapea, so o se taimi lava e ō mai ai ni tagata asiasi i se teineitiiti e sefulu tausaga sa maʻi ai i le falemai, latou te aumaia lava i a te ia ni lomiga e faitau ai faapea ma meaʻai. I le fia iloa, sa taumanatu ai o ia po o ā lava nei mea o fiafia i ai lenei teineitiiti laitiiti e faitau, ma sa ia iloa ai o le Tusi Paia. Sa talanoa atu le teine tausimaʻi i a te ia, ma na ia faapea mai mulimuli ane: “I le uluai taimi lava, sa ou aʻoaʻoina ai se mea mai i a te ia.” Ina ua tuua e le teineitiiti le falemai, sa ia valaaulia le teine tausimaʻi ina ia auai i le tauaofiaga, ae sa teena e le teine tausimaʻi lana valaaulia. Ae ui i lea, mulimuli ane, na malie o ia o le a auai i le Tauaofiaga Itumalo o le “Gagana Mamā.” E leʻi pine lava mulimuli ane, ae amata loa ona ia suesueina le Tusi Paia, ma ina ua mavae le tausaga e tasi mulimuli ane, ae papatisoina loa o ia—o nei mea uma na iu i ai, ona o le faaaogaina e se teine laitiiti o lona taimi i le falemai e faitau ai lomiga faale-Tusi Paia.
O Ana Ruth, i El Salvador, sa i lona tausaga lua i le aʻoga maualuga. O lana masani o le tuu o lomiga faale-Tusi Paia i luga o lana kesi mo isi pe a latou fia faitau ai. I le matauina e galoma atu ma toe aliali mai lomiga pe a mavae sina taimi, na iloa ai e Ana Ruth, sa faitau ai sana uo i le aʻoga, o Evelyn. Ina ua mavae sina taimi, sa talia loa e Evelyn se suesuega ma amata ona auai i sauniga a le faapotopotoga. Mulimuli ane, na papatisoina o ia, ma i le taimi nei, o loo auauna o ia o se paeonia lagolago e lē aunoa. O Ana Ruth, o se paeonia sauatoa.
I Panama, na amata ai e se tuafafine se suesuega ma se fafine, o lē sa tetee lana tane i le upu moni, ma oo ina toetoe taofia ai le suesuega. Peitai na suia mālie lava uiga o le tane. Mulimuli ane, na talosaga atu le uso faaletino o le tane, o se Molimau, i a te ia e na te faapipiiina se faailoilo mo tagata talepe fale i lona fale. Ma a o ia faapipiiina le faailoilo, na sau ai le afafine o lona uso lea, e iva tausaga i le fale ma mata faanoanoa. Sa ia fesili atu i ai po o le ā le mea ua tupu, ma na faapea mai le teineitiiti, o ia, na ō ma lona uso matua e fai se suesuega faale-Tusi Paia ae sa leʻi maua atu le tagata i le fale, o lea sa lē mafai ai ona ia faia se mea mo Ieova i lena aso. Sa faapea atu loa le uso o lona tamā i a te ia: “Aisea e te lē talaʻi mai ai i a te aʻu? Ia ona iai lea o se mea e te faia mo Ieova.” Sa tamoe fiafia atu loa le teineitiiti ma aumai lana Tusi Paia, ma na amata loa se suesuega.
Sa faalogologo mai i ai le tinā o le teineitiiti (le avā a le uso o le tamaloa). Sa ia manatu e faapea o lenei mea sa na o se mea ula, ae o taimi uma lava e alu atu ai le tamaloa i lo latou fale, e talosaga lava i le afafine o lona uso mo se suesuega faale-Tusi Paia. Ina ua iloa e le tinā o le teineitiiti le manao moni o le uso o lana tane, ma sa iai ni ana fesili faigata na faia, sa filifili ai loa e faia e ia le suesuega faatasi ma lana tama teine. Sa amata loa ona faia le suesuega a le tamaloa e faalua i le vaiaso, ma sa vave lava ona agaigai i luma. O le iuga, na oo ai ina faia se tuuina atu, ma na papatisoina faatasi o ia ma lana avā i le fonotaga lava lea e tasi—e faamālō i uiga lelei o le afafine o lona uso.
Lototele o se Talavou ua Avatu ai se Molimau Lelei
Ua taʻua i le Tusi Paia: “Ina loto tele ia, e faamalosia foi e ia lou loto; ina faatalitali lava ia ia Ieova.” (Salamo 27:14) O nei upu, o loo faatatauina i auauna uma a Ieova, ma o ē iti ma ē matutua, sa faatatauina ia upu i le tausaga ua mavae. I Ausetalia, ina ua amata ona aʻoga se teineitiiti e lima tausaga i se aʻoga fou, sa alu atu lona tinā i le faiaoga e faamatala i ai talitonuga o Molimau a Ieova. Na faapea mai le faiaoga: “Ua uma ona ou iloaina lo outou talitonuga. Ua uma ona faamatala mai e lau tama mea uma i a te aʻu.” Sa leʻi matamuli naua lenei teineitiiti e faalatalata atu o ia lava i le faiaoga e faamatala i ai lona faatuatuaga.
Sa faaalia foi e Andrea e lima tausaga mai Romania lea lototele. Ina ua tuua e lona tinā le faatuatuaga Orthodox ina ia avea ma Molimau a Ieova, sa lē taitai lava ona fia faalogo i ai ona tuaoi. I se tasi aso i le Suesuega Tautusi a le Faapotopotoga, sa faalogo ai Andrea o faamamafa e le ovasia o le auaunaga le manaomia ona talaʻi atu o se tasi i ona tuaoi. Sa ia mafaufau mamafa ai lava e uiga i lenei mea, ma ina ua foi i lona aiga, sa ia faapea atu i lona tinā: “Mama, e te alu loa e te faigaluega, ona ou ala loa lea, teu ni lomiga i laʻu ato e pei ona e faia, ma fai saʻu tatalo i a Ieova e fesoasoani mai i a te aʻu e tautala e uiga i le upu moni i tuaoi.”
O le aso na sosoo ai, na faataunuu ai e Andrea lana folafolaga. Sa lagona lona lototele, ma alu atu loa oomi le logo o le faitotoa o le fale o lona tuaoi. Ina ua tatala mai e lona tuaoi le faitotoa, na faapea atu lenei teineitiiti: “Ua ou iloa talu lava ona avea loʻu tinā ma Molimau, ua outou lē fiafia ai lava i a te ia. Sa taumafai lava o ia mo le tele o taimi e talanoa atu i a te outou, ae tou te leʻi mananao e faalogo i a te ia. Ma o se mea lea ua faalefiafia ai o ia, ae ma te mananao ia outou iloa, ma te alolofa i a te outou.” Ia ona faaauau loa lea e Andrea ona avatu se molimau lelei. I le aso e tasi, na ia tufaina atu ai tusi e ono, ono mekasini, fa tamaitusi, ma sāvali e fa. Talu mai lena taimi, sa lē aunoa ai ona auai o ia i le auaunaga i le fanua.
I Rwanda, sa faaalia ai e ō tatou uso le matuā loto tetele pe a manatu atu i feteenaiga i inā. I se tasi taimi, na tuu ai se aiga Molimau i se potu lea na sauni fitafita o le a fasiotia ai i latou. Na talosaga le aiga mo se faatagaga e muai fai ai sa latou tatalo. Sa talia lenei talosaga, ma o tagata uma sa tatalo lēleoa vaganā ai le afafine laitiiti e ono tausaga o Tepora. E tusa ai ma se lipoti, sa tatalo leotele Tepora e faapea: “Ieova e, i le vaiaso lenei, na ma tufaina atu ai ma Papa mekasini e lima. O le a faapefea la ona ma toe foi atu i na tagata e aʻoaʻo i latou i le upu moni, ma fesoasoani ina ia latou maua le ola? E lē gata i lea, o le a faapefea ona avea nei aʻu ma tagata talaʻi? Ua ou manao ou te papatiso, ina ia mafai ai ona ou auauna i a te oe.” I le faalogo atu i lenei mea, na fai atu ai se fitafita: “E lē mafai ona matou fasiotia outou ona o lenei teineitiiti.” Na tali atu Tepora: “Faafetai lava.” Ma na faasaoina ai le aiga.
Ina ua ulufale manumalo atu Iesu i Ierusalema e latalata i le iuga o lona soifuaga faalelalolagi, sa faafeiloaia o ia e le motu o tagata e toatele o loo alalaga. O le motu o tagata, sa faia aʻe i tamaiti faapea ma tagata matutua. E tusa ai ma le faamaumauga, o tama talavou, sa “alalaga i le malumalu, ua faapea ane, ‘Osana i le alo o Tavita.’ Ona matuā tiga ai lea o ositaulaga sili ma tusiupu ma tetee mai i lenei mea, ona tali atu lea o Iesu: “Tou te lei faitaulia lava ea, Ua e saunia le viiga mai gutu o tama meamea ma tama fesusui?”—Mataio 21:15, 16.
Pe e lē o se mea ea e matuā fiafia ai i le vaai atu i le faamaonia o le moni o na upu a Iesu e oo mai lava i aso nei? “Mai gutu o tama meamea ma tama fesusui”—ma, seʻi o tatou faaopoopo atu foi i ai, o tamaiti laiti, o tane ma fafine talavou—ua saunia ai e Ieova lona viiga. E moni, pe a oo i le avatua o le viiga o Ieova, e lē faatapulaaina se matua.—Ioelu 2:28, 29.