SUʻESUʻEGA 45
Talafaatusa/Faaaʻoaʻoga e Aʻoaʻoina Ai
O TALAFAATUSA ma faaaʻoaʻoga o ni metotia malolosi tau aʻoaʻo atu. E masani ona tosina ma uaʻi atu ai manatu i se mea, faatasi ai ma ni āuga mataʻina. E faagaeetia ai mafaufauga. E faatutupu ai faalogona ma mafai ai ona pāʻia le lotofuatiaifo ma le loto. I nisi taimi, e mafai ona faaaogā talafaatusa e foʻia ai le faailogatagata. E avea foʻi o se fesoasoani uigā mo le manatuaina o se mea. Po o e faaaogāina i lau aʻoaʻo atu?
O faatusatusaga o ni talafaatusa ia e masani ona manaʻomia ai na o ni nai upu; ae peitaʻi e mafai ona matuā toe faamanatu mai ai ni ata faalemafaufau. Pe a filifilia ma le faaeteete, o le a lē tau faamatalaina la o latou uiga. Peitaʻi e mafai e se faiaʻoga ona faamalosia lo latou tāua i le faaopoopo i ai o se faamalamalamaga puupuu. Ua tumu le Tusi Paia i faaaʻoaʻoga e mafai ona e aʻoaʻo mai ai.
Amata i Faatusatusaga. O faatusatusaga e manino [similes] o le gagana faafaatusa lea e sili ona faigofie. Afai o lea faatoʻā e faamasani e faaaogā talafaatusa, atonu o le a e iloa le aogā o le amata ai i faatusatusaga e manino. E masani a ona faatomua mai i le faaupuga “e pei” po o le “e tusa.” A o faatusatusaina ni mea se lua e matuā eseese lava, ua faamatilatila mai e faatusatusaga manino se mea o loo tutusa ai na mea. Ua tumu le Tusi Paia i gagana faafaatusa o loo faaaogā ai mea sa foafoaina—laau totō, manu, ma foafoaga faalelagi—faapea ma mea sa tutupu i tagata. I le Salamo 1:3, ua taʻu mai ai e faapea o se tagata e faitau e lē aunoa i le Afioga a le Atua ua “faapei o le laau ua totō i tafatafa ane o vaitafe,” o se laau e fua tele mai ma e lē toʻulu ona lau. Ua taʻua le tagata amioleaga “e pei o le leona” o loo faapuna e puʻe sana meaʻai. (Sala. 10:9) Sa folafola e Ieova iā Aperaamo e faapea o le a avea lana fanau “e pei o fetu o le lagi” i lo latou faitau aofaʻi, ma “e pei o le oneone foʻi i le matafaga.” (Kene. 22:17) E tusa ai o le faiā vavalalata sa osia e Ieova i lo la va ma le nuu o Isaraelu, sa fetalai ai le Atua: “E pei ona pipii le fusi i le sulugatiti o le tagata,” sa faapea foʻi ona Ia faapipii o Isaraelu ma Iuta iā te Ia.—Iere. 13:11.
Sa faaaogā foʻi i uluaʻi gagana o le Tusi Paia se isi ituaiga o faamatalaga e faamatilatila ai itu e tali tutusa ai ni mea e matuā eseese lava. O loo tautala ai e faatatau i se mea e peiseaʻī o le mea lava lea, ma faaofi atu ai ni uiga mai le tasi mea i le isi. Na fetalai Iesu i lona ʻausoo: “O outou, o le malamalama o le lalolagi outou.” (Mata. 5:14) I le faamatalaina o le leaga e mafai ona faapogaia i le lē pulea o le tautala, na tusia ai e le soo o Iakopo: “O le laulaufaiva o le afi lea.” Na pese Tavita iā Ieova: “O oe lava loʻu papa, ma loʻu ʻolo.” (Sala. 31:3) O se faatusatusaga ua filifilia lelei e masani lava ona itiiti pe lē manaʻomia se faamalamalamaga. O lona puupuu e faateleina ai lona uigā. E mafai i se faatusatusaga ona fesoasoani i lau aofia ina ia manatuaina ai se manatu, i se auala e lē mafai ona faia i se faamatalaga faigofie o mea moni.
Ua faaaogā foʻi i talanoaga i aso taʻitasi faamatalaga e manino mai le soona faatele mo le faamautūina o le uiga o se manatu. Sa faaaogā e Iesu lenei auala tau talanoaga e faamatala ai se mea e lē mafaagaloina ina ua ia fetalai: “Se a le mea e te vaai atu ai i si fāsi laau i le mata o lou uso, a e te le iloa e oe le utupoto i lou lava mata?” (Mata. 7:3) A o e leʻi taumafai e faaaogā lenei auala po o isi auala tau talanoaga, ia faamasani e faaaogā ma le uigā faatusatusaga.
Faaaogā Faaaʻoaʻoga. Na i lo o le faaaogā o se faatusatusaga, atonu e te filifili e faaaogā ni faaaʻoaʻoga, o ni talafatu po o ni mea moni na tutupu i le olaga, e fai ma fesoasoani i le aʻoaʻo atu. E manaʻomia ona taulima lelei nei faaaʻoaʻoga, auā e mafai ona ova faaaogā. O na faaaʻoaʻoga e ao ona faaaogā e tau ina lagolago ai manatu e tāua moni, ma e ao ona taulima i se auala o le a manatua ai le manatu o le aʻoaʻoga, ae lē tau o se tala faalogologo.
E ui ina e lē o faaaʻoaʻoga uma o le a avea o ni mea moni na tutupu, ae e ao ona faaatagia ai uiga po o tulaga moni i le olaga. O lea, ina ua aʻoaʻoina le auala e tatau ona manatu ai i tagata agasala ua salamō, sa faataʻitaʻi e Iesu lona taofi ina ua fetalai atu e uiga i le olioli o se tagata o lē sa toe maua lana mamoe na leiloa. (Luka 15:1-7) I le tali atu i se tagata o lē sa lē malamalama i le tāua atoa o le mea sa faauiga i ai le Tulafono, i le poloaʻiga ia alofa i lona tuaoi, sa faamatala ai e Iesu se tala e uiga i se Samaria, o lē sa fesoasoani i se tagata manuʻa lea sa lē mafai ona fesoasoani i ai se ositaulaga ma se sā Levī. (Luka 10:30-37) Afai e te faamasani e avea o sē mātauina ma le mataalia uiga ma gaoioiga a tagata, e mafai la ona e faaaogāina ma le uigā lenei metotia tau aʻoaʻo atu.
Sa faamatala e le perofeta o Natano se tala i se mea e peiseaʻī na tupu moni, o se auala e aʻoaʻia ai le tupu o Tavita. Na uigā le tala ona sa ʻalofia ai se tulaga na ono taʻitaʻia ai Tavita e taʻuamiotonuina o ia lava. Sa faatatau le tala i se tamāloa mauʻoa o lē sa tele ana mamoe ma se tamāloa mativa o lē sa na o le tasi lana tamaʻi mamoe fafine na ia tausia ma le faapelepele. Na avea Tavita o se leoleo mamoe, o lea sa mafai ai ona ia malamalama i faalogona o lē ana lenā tamaʻi mamoe. Sa matuā tonu le ita o Tavita i le tamāloa mauʻoa o lē na faoa le tamaʻi mamoe sa faapelepele a si tamāloa mativa. Ona taʻu saʻo atu lea e Natano iā Tavita: “O oe lava le tagata.” Na pāʻia le loto o Tavita, ma sa ia salamō ma le faamaoni. (2 Samu. 12:1-14) E ala i le faataʻitaʻi, o le a mafai ai ona e iloa ona foʻia mataupu tau faalogona ootia i se auala e talileleia.
E tele faaaʻoaʻoga e aogā i le aʻoaʻo atu e mafai ona maua mai i mea na tutupu ua faamauina i le Tusi Paia. Sa faia faapena e Iesu ina ua ia fetalai: “Ia outou manatua le avā a Lota.” (Luka 17:32) Ina ua fetalai auʻiliʻili i le faailoga o lona faatasi mai, sa faasino atu e Iesu i “ona po o Noa.” (Mata. 24:37-39) I le Eperu mataupu e 11, sa taʻua ai e le aposetolo o Paulo tane ma fafine e toʻa 16 i o latou igoa o ni faaaʻoaʻoga o le faatuatua. A oo ina e masani lelei i le Tusi Paia, o le a mafai ai ona e aumaia ni faaaʻoaʻoga malolosi mai mea o loo taʻua i le Tusi Paia e uiga i mea tutupu ma tagata o loo taʻua ai o latou igoa.—Roma 15:4; 1 Kori. 10:11.
I isi taimi atonu o le a e iloa ai le aogā o le faamalosia o se manatu o aʻoaʻoga i se mea na tupu moni i le soifuaga o se tasi i ona pō nei. Peitaʻi, a faia faapea, faaeteete ia faaaogā na o mea na tutupu ua faamaonia ae ʻalofia mea o le a faalumaina ai ma le lē tatau se tasi o i lau aofia, po o mea o le a faauaʻi atu ai i se mataupu lavelave e lē fesootaʻi i lau matua. Ia manatua foʻi, e ao ona iai se aogā o le mea na tupu. Aua le faamatalaina ni auʻiliʻiliga e lē manaʻomia, lea o le a faauaʻi ese ai manatu mai le autū o lau taulimaga.
Po o le a Malamalama i Ai? Po o le ā lava le talafaatusa po o le faaaʻoaʻoga e te faaaogā, e ao ona ausia ai ni sini iloga. Po o le a faapena pe afai e te lē faia sona faatatauga i le mataupu o loo talanoaina?
Ina ua mavae ona faasino i lona ʻausoo e pei “o le malamalama o le lalolagi,” sa fetalai atili Iesu e uiga i le auala e faaaogā ai se molī ma le avega tauave ua faaee atu e lenei mea mo i latou. (Mata. 5:15, 16) Ina ua uma ona faamatalaina lana talafaatusa e uiga i le mamoe na leiloa, ona sosoo ai lea ma lana fetalaiga e uiga i le olioli i le lagi ona o se tagata agasala ua salamō. (Luka 15:7) Ma ina ua mavae lana tala e uiga i le Samaria agalelei, sa fetalai atu Iesu i lana ʻaufaalogologo i se fesili tuusaʻo ma sosoo atu ai loa ma se fautuaga tuusaʻo. (Luka 10:36, 37) I le tuufaafeagai, sa faamatala atu e Iesu lana talafaatusa e uiga i ituaiga eseese o eleele ma le tasi e uiga i titania i le fanua, e na o i latou o ē sa lotomaulalo ma fesili mai, ae lē i le motu o tagata. (Mata. 13:1-30, 36-43) A o toe tolu aso oo i lona maliu, sa fetalai ai Iesu i se talafaatusa e uiga i ē galulue vine o ni fasioti tagata. Na te leʻi faia se faatatauga; auā sa lē manaʻomia. “Ua faalogo faitaulaga sili ma faresaio . . . ona latou iloa ai lea, o i latou lava ia na ia fetalai mai ai.” (Mata. 21:33-45) O lea o le ituaiga o talafaatusa, o uiga o le aofia, atoa ma lou sini, e iai uma sa latou vaega i le filifiliga pe manaʻomia se faatatauga, ma afai o lea, o le ā le tele.
O le atiina aʻe o le tomai i le faaaogāina ma le uigā o talafaatusa ma faaaʻoaʻoga e alu ai se taimi, ae o le a tauia au taumafaiga. O talafaatusa e filifilia lelei, o le a tosina uma i ai le mafaufau ma faalogona o le loto. O le taunuuga, o le a faaoo atu ai le feʻau faatasi ma se taaʻiga e lē masani ona ausia pe a tau ina faamatala mea moni.