Le Tulaga Talafeagai o le Tapuaiga a Ieova i Ō Tatou Olaga

“Ou te faamanu atu ia te oe i aso uma lava; ou te vivii atu foi i lou suafa e faavavau faavavau lava.”—SALAMO 145:2.

1. E tusa ai o le tapuaiga, o le ā na faatalitalia e Ieova?

“O AʻU o Ieova lou Atua, o le Atua fuā.” (Esoto 20:5) O le folafolaga lena a Ieova na faalogo atu i ai Mose, ma na mulimuli ane ia toe taʻuina atu foi a o tautala atu i le nuu o Isaraelu. (Teuteronome 5:9) Na mautinoa lelei e Mose, le faatalitalia e Ieova le Atua o Ana auauna ina ia latou avatu i a te Ia la latou tapuaiga atoatoa.

2, 3. (a) O le ā na faamautinoa ai i le fanauga a Isaraelu e faapea, e uigaese le mea lea na tupu i tala ane o le Mauga o Sinai? (e) O ā fesili o le a tatou iloiloina e faatatau i le tapuaiga a le fanauga a Isaraelu, ma le tapuaiga a auauna a le Atua i ona po nei?

² A o tolauapi i tala ane o le Mauga o Sinai le fanauga a Isaraelu, ma “tagata ese e toatele” latou ō mai faatasi mai Aikupito, sa latou molimauina ai se mea uigaese. (Esoto 12:38) Sa leai se mea e tutusa ai ma le tapuaiga i atua o Aikupito, ia ua faamaasiasiina i mala e sefulu. A o faaali e Ieova lona faatasi ai i a Mose, sa tupu se mea na matuā gatete ai: na pāpā faititili, na feemo uila, ma se leotele o se pu, lea na matuā gatete ai le togalauapi uma. Na sosoo ai ma le sasao aʻe o se afi ma le ausa a o lūlū le mauga. (Esoto 19:16-20; Eperu 12:18-21) Pe afai na iai se tagata Isaraelu na ia fia iloa atili se faamaoniga o le uigaese o le mea na tupu, sa leʻi umi ae oo mai loa lena faamaoniga. E leʻi umi, ae alu ifo loa Mose mai le mauga ina ua aumaia le vaega lona lua o tulafono a le Atua, e fai lena ma faamaoniga atili. E tusa ai ma le tala faagaeeina, “o loo pupula mai le paʻu o ona [Mose] fofoga; ona latou [le nuu] fefefe lea [e] faalatalata ia te ia.” O le mea moni, o se mea e uigaese le mamana, e lē mafai ona galo!—Esoto 34:30.

³ Sa lē tau fesiligia i lena nuu o le Atua, le tulaga sa iai le tapuaiga i a Ieova. O ia o Lē na Laveaiina i latou. Ua latou aitalafu i a te ia i ō latou ola. O ia foi o lo latou Faitulafono. Ae pe na latou faamuamua ea le tapuaiga i a Ieova? Ae faapefea i auauna a le Atua i ona po nei? O le ā le tulaga o loo latou faatulaga ai le tapuaiga a Ieova i ō latou lava olaga?—Roma 15:4.

Le Tapuaiga a Isaraelu i a Ieova

4. O le ā le faatulagaga o le togalauapi a Isaraelu i le taimi o la latou savaliga i le vaomatua, ma o le ā sa iai i le ogatotonu o le togalauapi?

⁴ Pe afai sa e iai i se mea maualuga ma e tilotilo ifo i lalo i le mea sa tolauapi ai Isaraelu i le vaomatua, o le ā o le a e vaaia mai i ai? O le a e vaaia ai ni laina tetele o faleie, e faatulaga lelei, ma sa nonofo ai pe tusa ma le tolu miliona pe sili atu foi o tagata, ma na faavasegaina e tusa ai o ituaiga e tolu, i le itu i mātū, i saute, i sasaʻe, ma sisifo. Pe a sōsō mai atili lau autilo, o le a e vaaia ai foi se isi vaega sa nonofo e latalata i le ogatotonu o le togalauapi. O nei vaega laiti e fā o faleie, sa nonofo ai aiga o le ituaiga o sā Levī. I le totonugalemu o le togalauapi, i se vaega na tō ai se pupuniie e fai ma ona puipui, sa faatuina ai se fausaga uigaese. O le “fale fetafai” po o le faleie lea e fai ai sauniga, sa fau e tagata “popoto” o Isaraelu e tusa ai ma le ata na faatulagaina mai e Ieova.—Numera 1:52, 53; 2:3, 10, 17, 18, 25; Esoto 35:10.

5. O le ā le fuafuaga na faia ai le fale fetafai i Isaraelu?

⁵ I nofoaga uma pe tusa ma le 40, sa tolauapi ai i le taimi o la latou savaliga i le vaomatua, na faatū ai e le nuu o Isaraelu se fale fetafai, ma sa fai lena ma taulaiga o la latou togalauapi. (Numera, mataupu 33) Ua fetaui ai la le faamatalaina o Ieova i le Tusi Paia e faapea, sa mau o ia ma ona tagata i le ogatotonu o la latou togalauapi. Na faatumulia le fale fetafai i lona mamalu. (Esoto 29:43-46; 40:34; Numera 5:3; 11:20; 16:3) Ua faapea mai le tusi Our Living Bible: “O lenei fale e mafai ona fesiitai solo, o se mea sa sili ona tāua, auā sa fai ma nofoaga tutotonu o tapuaiga a ituaiga. Na mafai ai ona latou autasi i tausaga uumi sa taase ai i le toafa, ma latou autasi ai foi i ā latou gaoioiga.” Ae sili atu ai, o le fale fetafai na faamanatu ai pea i a i latou, o le tapuaiga a le fanauga a Isaraelu i Lē na Foafoaina i latou, sa faasilisilia i ō latou olaga.

6, 7. O le ā le fausaga mo le tapuaiga lea na sui ai le fale fetafai, ma na faapefea ona aogā lea mea mo le nuu o Isaraelu?

⁶ Ina ua taunuu le fanauga a Isaraelu i le Nuu na Folafolaina, sa tumau pea ona avea le fale fetafai ma taulaiga o le tapuaiga a Isaraelu. (Iosua 18:1; 1 Samuelu 1:3) Mulimuli ane, na fuafuaina loa e le tupu o Tavita le fausiaina o se fausaga e tumau. O lena fausaga na avea ma malumalu, lea na fausia mulimuli ane e lona atalii o Solomona. (2 Samuelu 7:1-10) Ina ua umusa, sa alu ifo ai se ao e faamaonia ai le taliaina e Ieova o lena fale. Na tatalo atu Solomona: “Ua ou faia lava le fale mo oe e te afio ai, o le afioaga e te afio ai e faavavau.” (1 Tupu 8:12, 13; 2 Nofoaiga a Tupu 6:2) Ona avea ai lea o lena malumalu fou ua fausia, ma nofoaga tutotonu o tapuaiga a le nuu.

⁷ E faatolu taimi i le tausaga, na ō atu ai tane Isaraelu i Ierusalema ina ia latou auai atu i faamanatuga fiafia sa faia i le malumalu, sa faamanatu ai lo latou talisapaia o faamanuiaga a le Atua. I se tulaga talafeagai, na faaigoaina ai nei toe faatasitasiga, o “tausamiga ia Ieova,” auā sa faataulai atu ai manatu i le tapuaiga i le Atua. (Levitiko 23:2, 4) Sa auai atu foi i nei faatasitasiga, fafine faatuatua, ma isi sui o le aiga.—1 Samuelu 1:3-7; Luka 2:41-44.

8. Ua faamaonia mai faapefea e le Salamo 84:1-12 le tāua o le tapuaiga i a Ieova?

⁸ Na taʻutino mai ma le uigā e faisalamo faagaeeina le maualuga o lo latou faafaatauaina o le tapuaiga i ō latou olaga. Na pepese faapea atalii o Kora: “Ieova o ʻau e, e matuā [“matagofie lou,” NW] afioaga.” E mautinoa sa latou leʻi viviia se malumalu. Ae na sii aʻe ō latou leo ina ia vivii atu i a Ieova le Atua, i le faalauiloa atu e faapea: “O alaga fiafia loʻu loto ma loʻu tino i le Atua soifua.” O le auaunaga a le ʻau sā Levī sa matuā faafiafiaina ai i latou. Na latou alalaga mai: “Amuia i latou ua nonofo i lou fale; latou te vivii pea ia te oe.” O le mea moni, sa mafai e le nuu atoa o Isaraelu ona pepese atu: “Amuia le tagata o loo ia te oe lona malosi; o ala ua i o latou loto ia. . . . Latou te savavali ma le malosi e tupu pea; e iloa i latou i Siona i luma o le Atua.” E ui atonu sa umi ma lē lavā se faigamalaga a se tagata Isaraelu i Ierusalema, ae na faafouina lona malosi a o taunuu atu i le aai. Na olioli lona loto a o ia matuā vivii atu i lona faaeaga o le tapuaia o Ieova: “Auā e sili le aso e tasi i ou lotoā i lo le afe. E sili loʻu manao ia aʻu tu i le faitotoa o le fale o loʻu Atua, i le manao e mau i fale ie o e amio leaga. . . . Ieova o ʻau e, amuia le tagata ua faatuatua ia te oe.” O na upu ua faaalia ai le faasilisilia e na Isaraelu o le tapuaiga a Ieova.—Salamo 84:1-12.

9. O le ā na tupu i le nuu o Isaraelu ina ua latou lē faamuamuaina le tapuaiga a Ieova?

⁹ E faanoanoa, ona sa leʻi faamuamuaina e Isaraelu le tapuaiga moni. Na latou uaʻi atu i atua sese ma faavaivaia ai lo latou maelega i a Ieova. O le taunuuga la, na lafoaia i latou e Ieova i ō latou fili, ma faatagaina ai le faaaunuua o i latou i Papelonia. Ina ua mavae tausaga e 70 ma ua latou toe foi ane i lo latou nuu moni, sa saunia e Ieova mo Isaraelu timaiga malolosi mai perofeta faamaoni o Hakai, Sakaria, ma Malaki. Na uunaia e le faitaulaga o Esera, ma le kovana o Neemia, le nuu o le Atua ina ia toe fausia le malumalu ma toe faavaeina ai le tapuaiga moni i inā. Peitai a o faagasolo senituri, na lē toe manatu mamafa ai foi le nuu i le tapuaiga moni.

Le Maelega i le Uluai Senituri mo le Tapuaiga Moni

10, 11. O le ā le tulaga sa iai le tapuaiga a Ieova i olaga o tagata faatuatua a o iai Iesu i le lalolagi?

¹⁰ Na aliaʻe mai le Mesia i le taimi tonu lava na atofaina ai e Ieova. Sa tuu atu i a Ieova le faamoemoega o tagata taitoatasi o ē na latou faatuatua atu i a te ia mo le faasaoina. (Luka 2:25; 3:15) O le tala a le Evagelia a Luka o loo faamatala patino mai ai Ana, o lē sa 84 tausaga o lona soifuaga, o se fafine ua oti lana tane, o lē “e lei alu ese ia i le malumalu, a ua auauna o ia i le Atua i anapogi ma talosaga i le ao ma le po.”—Luka 2:37.

¹¹ Na fetalai Iesu: “O laʻu mea e ʻai, ia ou faia le finagalo o le na auina mai aʻu, ma faaiu lana galuega.” (Ioane 4:34) Seʻi toe manatu i le uiga na faaalia e Iesu ina ua ia vaaia tagata faatautupe i le malumalu. Na ia fuliesea ā latou laulau ma fata sa faatau atu ai lupe. Ua faamatala mai e Mareko e faapea: “Ua ia [Iesu] le mafai foi ina ia ui ane se tasi i le malumalu ma se avega. Ua aʻoaʻo atu foi o ia ia te i latou, ua faapea atu, ‘E le ua tusia ea, E taʻua loʻu fale o le fale tatalo mo nuu uma? A ua faia e outou ma ana o e fao mea.’” (Mareko 11:15-17) Ioe, sa lē faatagaina e Iesu e oo lava i le taloto ane o so o se isi i le lotoā o le malumalu a o amo atu ni mea i le isi itu o le aai. O gaoioiga a Iesu na atili faamalosia ai lana fautuaga na muai avatu e faapea: “A ia outou muai saili lona [le Atua] malo ma lana amiotonu.” (Mataio 6:33) Ua tuua e Iesu mo i tatou se faaaoaoga ofoofogia o le tuutoina atu atoatoa i a Ieova. Na ia faatinoina moni lava le mea sa ia talaʻia.—1 Peteru 2:21.

12. Na faapefea ona faataitaia e soo o Iesu lo latou faasilisilia o le tapuaiga i a Ieova?

¹² Na faataatiaina foi e Iesu le faaaoaoga ina ia faaaoao atu i ai, i le auala na ia faataunuuina ai lona tofiga o le faasaolotoina mai i faiga faalotu sese, o tagata Iutaia o ē sa loto momomo, ma o ni ē sa faatuatua. (Luka 4:18) I le usiusitai atu la i le poloaiga a Iesu ina ia faia tagata ma soo ma papatiso atu i ai, na folafola atu ai ma le faamalosi e uluai Kerisiano le finagalo o Ieova, lea sa fesootai atu ma lo latou Alii o lē na toetu mai. Sa malie le finagalo o Ieova i lo latou faasilisiliina o Lana tapuaiga. O lea na faasaolotoina ai faavavega e le agelu a le Atua, le ʻau aposetolo o Peteru ma Ioane mai saisaitiaga, ma faatonuina i laua e faapea: “Ina o ia outou, ina tutū i le malumalu ma tautala atu i le nuu i upu uma lava o lenei Olataga.” Talu ai ua matuā toe faafouina lo latou malosi sa latou usiusitai ai loa. I aso uma lava, i le malumalu i Ierusalema, ma mai lea fale i lea fale, “ua le mapu foi i latou i aso uma ona aʻoaʻo atu, ma talaʻi atu . . . le tala lelei o Iesu le Keriso.”—Galuega 1:8; 4:29, 30; 5:20, 42; Mataio 28:19, 20.

13, 14. (a) Talu mai taimi o uluai Kerisiano, o le ā o loo taumafai Satani e fai i auauna a le Atua? (e) O le ā o loo faaauau pea ona faia e auauna faamaoni a le Atua?

¹³ A o faatuputeleina pea teteega i la latou talaʻiga, na faatonuina ai e le Atua ana auauna faamaoni ina ia latou tusia fautuaga sa talafeagai ma lea taimi. Na tusia e Peteru i le vaitaimi ina ua faatoʻā mavae le 60 T.A. e faapea: “Ia tuuina atu ia [Ieova] mea uma tou te popole ai, auā o loo manatu mai o ia ia te outou. Ia outou faautauta, ia outou mataala, ona o le ua fai outou mona fili, o le tiapolo lea, o loo fealualuai o ia e pei o se leona tagi, ua saili se tasi e ʻaina e ia; ia outou tetee atu ia te ia, o mausali outou i le faatuatua, ina ua outou iloa o loo oono lo outou au uso o i le lalolagi i ia lava mea tiga.” E mautinoa lava le matuā faamausaliina o uluai Kerisiano i na upu. Sa latou iloa, pe a mavae lo latou puapuagatia mo sina taimi, o le a faaiuina e le Atua ō latou tofotofoga. (1 Peteru 5:7-10) I lena vaitaimi faaiuiu o le faiga o mea faa-Iutaia, sa matuā faasilisilia ai e Kerisiano moni le tapuaiga matagofie i a Ieova.—Kolose 1:23.

¹⁴ E pei ona valoia mai e le aposetolo o Pauro, o le a tupu aʻe le faaaposetasi, o le liliu ese lea mai le tapuaiga moni. (Galuega 20:29, 30; 2 Tesalonia 2:3) O faamaoniga o mea mai le faitau sefulu tausaga faaiuiu o le uluai senituri, na fai lea ma faamaoniga o lenei mea. (1 Ioane 2:18, 19) Na taulau Satani i lona faatupuina aʻe o ni ʻau faatagā Kerisiano i totonu o Kerisiano moni, ma sa faafaigata ai i lenei mea ona faaeseese nei “titania,” mai Kerisiano o ē e pei o ni saito. Peitai ane, a o faagasolo senituri ua mavae, sa faamuamuaina ai e nisi tagata le tapuaiga i le Atua, e ui lava sa lamatia ai ō latou ola. Ae ina ua oo mai i le faitau sefulu tausaga faaiuiu o “tausaga o nuu ese,” na toe aoaoina ai e le Atua ana auauna ina ia faasilisilia le tapuaiga moni.—Mataio 13:24-30, 36-43; Luka 21:24.

Ua Faasilisilia le Tapuaiga a Ieova i Aso Nei

15. Talu mai le 1919, ua faapefea ona faataunuuina valoaga a le Isaia 2:2-4 ma le Mika 4:1-4?

¹⁵ I le 1919, na toe avatu ai foi e Ieova i le vaega totoe faauuina le malosi ina ia latou faia ai le galuega aasa o le molimau atu i le lalolagi aoao, lea sa faasilisiliina ai le tapuaiga i le Atua moni. I le faatasi atu i ai ma le toatele o “isi mamoe” faafaatusa mai le 1935 seia oo mai i le taimi nei, ua faatuputupulaia ai pea le lolofi mai o tagata o ē o loo gasolo atu faaleagaga i “le mauga o i ai le fale o Ieova.” I le tausaga faaleauaunaga o le 1993, e toʻa 4,709,889 le aofai o Molimau a Ieova sa vivii atu i a te ia, e ala i lo latou valaauliaina o isi ina ia latou auai faatasi i lana tapuaiga ua faasilisilia. Pagā se eseese o lenei mea ma le tulaga paʻū maulalo faaleagaga o “mauga” faalotu o le emepaea a le lalolagi o lotu sese, ae maise lava i Kerisinetoma!—Ioane 10:16; Isaia 2:2-4; Mika 4:1-4.

16. I le vaai atu i le mea o loo valoia i le Isaia 2:10-22, o le ā e manaomia ona fai e auauna uma lava a le Atua?

¹⁶ E manatu tagata o loo faamaoni atu i lotu sese e faapea, o ā latou falesa ma malumalu e oo foi i ō latou taʻitaʻi lotu o ni mea “maualuluga,” e faaeaea atu i ai taʻu ma mamalu silisili. Ae mātau le mea na valoia e Isaia: “E faamaulaloina mata faasiasia o tagata nuu; e faamaulaloina foi le faamaualuga o alii; na o Ieova lava e viia i lea aso.” O afea o le a tupu ai lenei mea? I le taimi o le puapuaga tele lea ua lata mai lava, pe a “matuā mavae lava tupua.” Pe a vaai atu i le lalata tele mai o lea taimi e mataʻu ai, ua manaomia ai i auauna uma a le Atua ona iloilo totoʻa i le tulaga o loo iai le tapuaiga a Ieova i ō latou olaga.—Isaia 2:10-22.

17. Ua faapefea ona faataitaia e auauna a Ieova i aso nei lo latou faamuamuaina o le tapuaiga i a Ieova?

¹⁷ Ona o se auuso faavaomalo, ua lauiloa ai Molimau a Ieova ona o lo latou maelega i le talaʻiga o le Malo. O la latou tapuaiga ua lē na o se faailoga faalotu, e faatulaga ese mo se itula e tasi pe ā i le vaiaso. E leai, o lo latou olaga atoa e aofia ai. (Salamo 145:2) O le mea moni, i le tausaga talu ai, e silia i le 620,000 Molimau na latou faatulagaina ā latou fuafuaga ina ia mafai ai ona auai i le faiva faataimi atoa faa-Kerisiano. E mautinoa sa leʻi tuulafoaia e le isi vaega uma le tapuaiga a Ieova. E faasilisilia pea i ā latou talanoaga i aso taitasi, ma i la latou talaʻiga i le lautele, e tusa lava pe e manaomia ona latou galulue mamafa i ni galuega faaletino, ona o ō latou avega tauave faaleaiga.

18, 19. Taʻu mai ni faaaoaoga o ni faalaeiauga sa mafai ona e maua mai le faitauina o talaaga o olaga o Molimau.

¹⁸ O talaaga o olaga o Molimau, na o loo lolomia mai i Le Olomatamata, ua saunia mai ai se vaaiga manino i auala o loo faamuamuaina ai e uso ma tuafāfine le tapuaiga a Ieova i ō latou olaga. O se tasi tuafafine o lē na ia tuuina atu lona ola i a Ieova i le ono o ona tausaga, sa sini atu o ia i le auaunaga faamisionare. Uso e, ma tuafāfine talavou, o le ā se sini e mafai ona outou filifilia o le a aogā i a te outou, ina ia faamuamuaina ai pea le tapuaiga i a Ieova i ō outou olaga?—Tagaʻi i le mataupu “Tuliloa se Sini na Faataatia a o Ono Tausaga le Matua,” i Le Olomatamata o Iulai 1, 1992, itulau 26-30.

¹⁹ Ua saunia e se tuafafine matua ua oti lana tane, se isi faaaoaoga lelei o le faatulagaina o le tapuaiga a Ieova i lona tulaga talafeagai. Sa matuā faalaeiauina o ia e tutumau, ona o i latou o ē na ia fesoasoani i ai ina ia aʻoaʻoina le upu moni. Na avea na tagata o sona “aiga.” (Mareko 3:31-35) Pe afai o le tulaga foi lena o loo e iai, pe o le a e taliaina ea le lagolagosua ma le fesoasoani a ē talavou i le faapotopotoga? (Mātau le faamatalaga a le tuafafine o Winifred Remmie i a te ia lava i le mataupu “Sa Ou Tali atu i le Taimi o le Seleselega,” ua lomia i Le Olomatamata o Novema 1, 1992, itulau 21-23.) Outou auauna faataimi atoa, ia outou faaalia le matuā faamuamuaina o le tapuaiga a Ieova i ō outou olaga, e ala i le auauna ma le loto maulalo i ō outou tofiga, ma lotomalie e gauai atu i taiala faatiokarate. (Tagaʻi i le faaaoaoga a le uso o Roy Ryan, lena o loo faamatalaina i le mataupu, “Pipii Mau i le Faalapotopotoga a le Atua,” i Le Olomatamata o Aperila 1, 1992, itulau 24-27.) Ia manatua, pe a tatou faamuamuaina le tapuaiga a Ieova, ona tatou mautinoa lea o lana tausiga i a i tatou. E lē manaomia ona tatou popole po o le a faapefea ona maua mea e manaomia i le olaga. O mea na tutupu i tuafāfine o Olive ma Sonia Springate ua faataitaia mai ai lenei mea.—Tagaʻi i le mataupu “Ua Matou Saili Muamua le Malo,” i Le Olomatamata o Fepuari 1, 1994, itulau 20-25.

20. O ā fesili tāua e ao ona tatou fesiligia ai i tatou lava?

²⁰ O i tatou la taitoatasi, pe ua lē tatau ea ona tatou fesiligia i tatou lava i nisi o fesili faatupu lagona? O le ā le tulaga o loo iai le tapuaiga a Ieova i loʻu olaga? Po o faataunuuina ea i loʻu olaga loʻu tuuina atu ina ia fai le finagalo o le Atua i le mea silisili ou te mafaia? O ā ni vaipanoa o le olaga e mafai ona ou faaleleia? O le iloiloina totoʻa o le mataupu o loo sosoo mai o le a aumaia ai se avanoa ina ia tatou toe mānatu i le auala o loo tatou faaaogaina ai ā tatou alāmanuia, e tusa ai ma la tatou filifiliga i le mea e faamuamua i le olaga—le tapuaiga i le Alii Pule Silisili Ese o Ieova, o lo tatou Tamā alofa.—Failauga 12:13; 2 Korinito 13:5.

I le Autaluga

◻ O le ā e silasila i ai Ieova e tusa ai o le tapuaiga?

◻ O le ā na avea ai le fale fetafai ma faamanatuga?

◻ I le uluai senituri T.A., o ai faaaoaoga mataina o le maelega mo le tapuaiga moni, ma e faapefea?

◻ Ua faapefea ona faasilisilia le tapuaiga a Ieova talu mai le 1919?