PO O LE A TOE FAALELEIA LO TATOU PANETA?
VAOMATUA
O LE vaomatua o le lalolagi, ua faatusaina e nisi saienitisi i māmā o se tagata lea e fesoasoani e faaauau ai ona ola. O le ā le māfuaaga? E pei laau o māmā o se tagata, ona e latou te faamamāina le ʻea. E latou te mitiia le kaponi lea e lē lelei mo le tagata, ae saunia mai le okesene lea e tatou te mānavaina. E pe ā o le 80 pasene o laau ma meaola i le laueleele, e ola i le vaomatua. E lē mafai ona tatou ola e aunoa ma le vaomatua.
Māfuaaga o le Faaleagaina o le Vaomatua
I tausaga taʻitasi, e tātuu ai le faitau piliona o laau ina ia mafai ona faaaogā fanua mo faatoʻaga. I le pe ā o le 75 tausaga talu ai, na amata ai ona lē toe iai le tele o vaomatua.
Pe a faaleagaina le vaomatua, e aafia atu ai ma meaola ma laau o loo ola ai i inā.
Foafoaina le Lalolagi ia Tumau
E mafai ona toe ola laau i le vaomatua, e tusa pe na tātuuina le tele o laau. Ua faateʻia tagata suʻesuʻe i le siʻosiʻomaga, i le vave ona toe tutupu lauolaola o laau i se vaomatua na tātuuina i lalo. Mātau nisi o faataʻitaʻiga nei:
E iai ni tagata suʻesuʻe o loo mātaʻitūina laueleele na iai vaomatua lea na tātuuina i lalo ina ia faia ai faatoʻaga, ae mulimuli ane lē toe galueaʻiina. E 2,200 laueleele faapena na faia ai suʻesuʻega i Amerika ma Aferika i Sisifo, ma ua iloa ai e mafai ona toe ola le vaomatua i na laueleele i totonu o le sefulu tausaga.
I se saʻiliʻiliga na lomia e le mekasini o le Science, na taʻua ai e tagata suʻesuʻe e faapea, i se fua faatatau, e mafai ona toe foʻi vaomatua i le tulaga sa iai a o leʻi tātuuina laau, i totonu o le 100 tausaga.
Talu ai nei, na suʻesuʻeina ai e saienitisi i Pasili pe e faamata e vave atu ona toe tutupu le vaomatua pe a toe totō ai nisi laau fou.
E tusa ai o lenei suʻesuʻega, na lipotia mai e le National Geographic: “Na matuā fiafia le ʻau suʻesuʻe ina ua latou iloa ane e lē tau manaʻomia ona toe totōina nisi laau fou.” E na o le lima tausaga, ae toe “tutupu lauolaola laau” i na laueleele e aunoa ma le tau toe totōina i ai o nisi laau.
Taumafaiga a Tagata
I le lalolagi aoao, o loo faia ai ni taumafaiga e puipuia vaomatua o loo iai ma toe faaola vaomatua ua faaleagaina. O le iʻuga, ua taʻua e se faamatalaga mai i Malo Aufaatasi, “ua silia i le 50 pasene ua faaitiitia ai le faaleagaina o le vaomatua i le lalolagi aoao,” talu mai le silia i le 25 tausaga ua mavae.
Peitaʻi, o loo manaʻomia pea nisi taumafaiga ina ia faasaoina ai vaomatua. Ua taʻua i se lipoti na lomia e le faalapotopotoga o le Global Forest Watch, “I tausaga talu ai nei, o loo maualuga pea le aofaʻiga o vaomatua ua faaleagaina i vaipanoa e latalata i le ekueta.”
Ua tātuuina faasolitulafono e kamupani fai laupapa le tele o laau ina ia maua ai le faitau piliona o tupe. Peitaʻi, o lenā gaoioiga manatu faapito, o le māfuaaga autū lea ua faaleagaina ai le tele o vaomatua.
Ua galulue nisi e puipuia le vaomatua e ala i le tātuu o nisi laau tetele, ae toe totō nisi laau fou
O le ā ua Folafola Mai i le Tusi Paia?
“Ua faatutupuina e Ieovaa le Atua mai i le eleele o ituaiga eseese o laau, e matagofie i le vaai ma lelei i le ʻai.”—Kenese 2:9.
Na faia e Lē na foafoaina mea le vaomatua, ina ia faaauau ona aogā i tagata. E finagalo o ia e faasaoina ma faatumauina le vaomatua ma lona siʻosiʻomaga matagofie.
Ua faailoa mai e le Tusi Paia, o le a faamutaina e le Atua gaoioiga manatu faapito a tagata, lea ua faaleagaina ai lo tatou paneta ma meaola uma o loo iai. Tagaʻi i le mataupu “Folafola Mai e le Atua o le a Tumau lo Tatou Paneta,” i le itulau 15.
a O Ieova, o le suafa lea o le Atua.—Salamo 83:18.