DJAMBA DJƐ WEKELO 31
YEEMBO 111 Donga dj’oyɛso l’osasa
‘Ombeka iseke’ yɛ nsasanga la kɛnɛ kokotshɛ́?
‘Lemi ndjekaka djɛ nsasanga la kɛnɛ kokotshɛmi kaanga lá nkambo djɛkɔnge.’—FLP. 4:11.
IKANYI YƐ DJAMBA
Eka djɛ nsasanga la kɛnɛ kokotshɛ́ má ndjala la djedjɛ, l’okitshakitshɛ, la má ntɔnɔla la mpika wiso lá nkongi dj’etsho weyaye.
1. Nsasanga la kɛnɛ kokotshɛso, osakisolawɔ nge, ko yopasakisola nge?
WƐ NSASANGAKA la kɛnɛ kokotshɛ? Onto wosasanga la kɛnɛ kokotshɛnde mbaka osasa ole vu má mpika wiso lá esako wowande winá wɔsɔ. Apapindaka oloko la apoke nkɛlɛ mande alekɔ l’osambo. Koko nsasanga la kɛnɛ kokotshɛso apasakisola ente topakoke nangha la wolo djɛ ndɔngɔsɔla lowiko lɔso. Ndjɔmbɔmba, Okristo onkfumɔ alekɔ la donga djɛ wɔlɔ djɛ mpona mbamba yɛ mfudjɛ olemo wɔnde. (Ɔrɔ. 12:1; 1 Ti. 3:1) Kaanga nghɔsɔ, nde apatshutshɛka osasa wɔnde kaanga ntsha wapɔpɛyɛ lankeke edjito wokongande.
2. Ladjikɛnge oyɛwɔ nyɛtshi nsamba nsasanga la kɛnɛ kokotshɛso?
2 Nsamba nsasanga la kɛnɛ kokotshɛso nkoka ndjala l’eposelo wɛ nyɛtshi. Waapasasanga la kɛnɛ kokotshɛwɔ nkoka mpetshɛ́ winá efula djɛ nkamba elemo wɛ wolo, djɛ mba nkete djɛ demba mpalekɔ́ nsɔsɔlɔ djonyi. Yɛnyi nde, Akristo amɔtshi ndjɔngɔlaka mfalanga la nkete djokombolawɔ. Wakoka ntepela ambɔ: ‘Nkoka mba ekete kɛnɛ,’ ‘lambokonga ilá efula,’ kana ‘langolofuta mfalanga m’ɔkɔngɔ.’ Kaanga oyɛwɔ nghɔsɔ, wibi wɔ wopo onkfumɔ wopasasangɛ Yehova. (Woo. 30:9) Anto amɔtshi wambɔlɛmba ladjikɛnde wapawa edjito l’olemo wɔ Yehova, ko wambotshika ndokambelá esanga la winawɔ andjawodji. (Nga. 6:9) Ladjikɛnge onkambi wɔ Yehova wombolalambola le nde okokande nkanela djɛ nangha nkambo djɛsɔ? Nkambo nde, nkoka ndjala onto atasasangaki lonkina la kɛnɛ kokotshɛnde.
3. Nkambo djɛkɔnge djɛ nsɔsɔlɔ ntoshikikɛ djɛ sombeka má Filipɛ 4:11, 12?
3 Isankfumɔ tokoka nsasanga la kɛnɛ kokotshɛso. Ɔpɔstɔlɔ Poolo afunaka ante: ‘Nde ekaka djɛ nsasanga la kɛnɛ kokotshɛnde kaanga lá nkambo djɛkɔnge.’ (Wala Filipɛ 4:11, 12.) Afunaka etepela wɛsɔ winá wɔ ndayalaka lá lokando. Kaanga nghɔsɔ, nde atatshutshɛ osasa wɔnde. Nde ‘ekaka iseke yɛ nsasanga.’ Ntsha tombonangha la wolo djɛ nsasanga la kɛnɛ kokotshɛso, etepela wɛ Poolo la kɛnɛ kokomelisá kengotoshikikɛ ente tongoyala l’osasa. Topakoke mfɛnyɛ ente alekɔ wɔdju nsasanga winá enkfumɔ l’akambo watokomela. Koko iso ladjɛ ndjeka djɛ ndjala l’osasa. Ngete nge? Nyontshɔ tokolenda wekeka wangotokotshɛ́ djɛ ndjeka iseke yɛ nsasanga la kɛnɛ kokotshɛso.
NDJALA LA DJEDJƐ
4. Wopo wɔkɔnge djedjɛ otokotshɛ́wɔ djɛ ndjala l’osasa? (1 Tesalɔnikɛ 5:18)
4 Onto wolekɔ́ la djedjɛ ndjalaka l’osasa. (Wala 1 Tesalɔnikɛ 5:18.) Ndjɔmbɔmba winá woyɛso nsɔsɔlɔ la djedjɛ lá nkete dekɔ djonyi lá lowiko djokotshɛso, topangoleka nkiyana djɛ nkete djokombolaso djɛ sopakotshi. Winá woyalaso la djedjɛ lá edjito wɛ teokrasi wokotshɛso winá wɔsɔ, tongolapɛyɛ djɛ nangha kenkfumɔ kokokaso nangha djɛ mbɛmba edjito wɛsɔ, l’edjena kɛ nkiyana lá lɛdji l’indeko djɛ mba edjito wɛ bango. Topakamɔ wopo w’Afunelo otokembɛwɔ djɛ ndjila totepela tɔ nkawoyɛ Yehova lokasa lá ndɔmbɔ yɛso! Ndjala la djedjɛ ntokotshɛ́ka djɛ ‘ndjala la vu djɛ Ndjambe deka tokanyi tonkfumɔ.’—Flp. 4:6, 7.
5. Donga djɛkɔnge djɛ wana w’Isariyɛlɛ yotakoka ndjala la djedjɛ? (Lenda ntshango.)
5 Tokolenda kɛnɛ kekomelisá ase Isariyɛlɛ. Mbala efula, iwɔ wasamanelaki Yehova ladjikɛnde watawaka nkete djɛ yalɛka lá Edjipito. (Ew. 11:4-6) Lá nsɔsɔlɔ, lowiko l’osowe wɔ lɔsɛnga lotayala wɔdju. Ekete kɛkɔnge kekokisá ndakotshɛ́ dj’iwɔ ndjala la osasa? Wayalaka ladjɛ nyɛnyɛ djedjɛ lá kɛnɛ kɛ Yehova ndananghela. Yehova ayakalaka ndjolo 10 lá Edjipito, idjena yɛ yawɛnyɛka ndjolo ete ngo amfumbe. M’ɔkɔngɔ w’ase Isariyɛlɛ ntshungɔ má lomfumbe, ‘ase Edjipito wapɛyɛka nkete’ djɛ mfɛsa, mpaonyi, la ntshendja. (Epo. 12:35, 36) Winá wɔ yakilika ase Isariyɛlɛ tii l’omamo wɔ Ndjale kɛ Nkola Nkola, Yehova áwikɛka má nsese má nkapola ndjale lá ntenyi mpe. Winá wɔ yayalaka lá osowe wɔ lɔsɛnga, Yehova apɛyɛki mana lofu lonkfumɔ. Iya nkambo yayalaka kɔɔ nge? Wana w’Isariyɛlɛ watayalaka l’osasa, ape mande wasambaki oleelo wɔ yayalaka la djonyi, koko ladjikɛnde watayalaki la djedjɛ lá kɛnɛ kɛ yakotshɛka.
Lamo wana w’Isariyɛlɛ yotasasangaka lonkina la kɛnɛ kɛ yakotshɛka? (Lenda itenyi 5)
6. Wepo ɛmɔtshi etshikitanyi wɛkɔnge wokokaso nyɛnyɛ djedjɛ?
6 Wopo wɔkɔnge wokokɛ ndjala la djedjɛ? Nkambo djɛ ntondo, ɔsa winá wɔ ntɔnɔla lofu lonkfumɔ lá nkete djokotshɛ. Okoka ole mfuna nkete 2 kana 3 djoyalɛ la djedjɛ. (Del. 3:22, 23) Dj’ape, ɛnyɛ djedjɛ djɛko. Ɔsa nkano djɛ nkawoyɛ anto ankina lokasa lá kɛnɛ kokonanghelawɔ. Lá djiko djɛ lasɔ, kawoyɛ Yehova lokasa mbala la mbala. (Yee. 75:1) Dj’asato, nsɔna djɛ ndjala entshupa l’anto walekɔ́ la djedjɛ. Djedjɛ la ntshamba djɛ djedjɛ nsambeyamaka. (Mvu. 1:26-28; 2 Ti. 3:1, 2, 5) Winá wolapɛyɛso djɛ nyɛnyɛ djedjɛ, topangotshimba yimba má osambo wɔ nkete djokombolaso.
7. Aci ndayale la djedjɛ ngete mo, ko eposelo wɛkɔnge weyalisá?
7 Tokolenda kɛnɛ kekomelisá Aci, kanga lowika lá Indonesie. Nde asuyɛ ante: “Lá opela wɔ COVID-19, ntateyɛka ndjɛdjɛ kɛnɛ kenkomelaki la kekomelaki winami andjawodji. Eposelo weyalisá nde, osasa wɔmi woshilaka.” (Nga. 6:4) Kɛkɔnge kokotshisá djɛ ntshikitanyɛ ikanyi yɛnde? Aci atepela ante: “Ntateyɛka mbala esako wɛ mawaka lofu lonkfumɔ, la ntɔnɔla lá efula kɛ nkete djɛ wɔlɔ djɛ mawaka má ndjala l’eteyi kɛ olonghanyelo wɔ Ndjambe. Manyi nyɛnyɛka Yehova djedjɛ djɛmi. Eposelo weyalisá nde, ndjalaka la osasa wɔ nsɔsɔlɔ.” Ntsha ombolola kfu la tokanyi tɔ nyɛtshi, okoka nangha ete ngo Aci ndananghe djɛ ndjala la yimba yɛ djedjɛ?
YALA LA OKITSHAKITSHƐ
8. Barukɛ ndatale ilonga yɛkɔnge?
8 Barukɛ, sɛkrɛtɛrɛ kɛ ɔprɔfɛtɛ Jɛrɛmi, alotalaka ilonga mbala kɛmɔtshi. Barukɛ ayalaki la odjito wɔ wolo, wɔ nsuka Jɛrɛmi winá wɔ ndapɛyɛka owila w’Isariyɛlɛ losango. L’eleko kɛsɔ ase Isariyɛlɛ watayalaki la djedjɛ. Lá winá ɛmɔtshi, Barukɛ ɛkɔlaka yimba má olemo wɔnde. Lá edjena kɛnde nangha kɛnɛ kɛ Yehova ndakɔpaka nde nangha, Barukɛ atɔnɔlaka efula lá nkambo djɛnde la kɛnɛ kɛ ndakɔpaka nangha. Má mbamba kɛ Jɛrɛmi, Yehova ashimelaka Barukɛ ante: ‘Wɛ olahonela nkete djɛ nkekete. Tshika mpona nkete djɛsɔ.’ (Jɛr. 45:3-5) Ngo ngete ndatepelaka nde ante: “Sasanga la nkete djokotshɛ́ winá wɔsɔ.” Barukɛ awolaka ikako yɛ Yehova la akindjɛka ndomalema.
9. Lá nkilika 1 Kɔrɛtɔ 4:6, 7, okitshakitshɛ ototshindawɔ djɛ ndjewa nge? (Lenda asango.)
9 Lá winá ɛmɔtshi, Okristo nkoka mfɛnyɛ ante ɛdje mba edjito ɛmɔtshi. Akoka ndjala l’akoka efula, alekɔ nkambi, angewake djoyi efula—kana akotshɛ akambo wakɔ asato. Koko, anto ankina ndeke lowa edjito wokombolande. Okokande ntɔnɔla lá nkambo djɛsɔ ngete nge? Akoka ntɔnɔla lá etepela wɛ ɔpɔstɔlɔ Poolo ndafune wotanaso lá 1 Kɔrɛtɔ 4:6, 7. (Wala.) Edjito enkfumɔ wowaso, l’akoka ankfumɔ wokotshɛso oyɛwɔ nde me Yehova. Yehova apatɔpɛyɛ epapɛyɛ wɛsɔ mande toleka anto ankina. Oyɛwɔ nde wɔlɔ wɔnde wipa wɔsɔdjɔmba.—Ɔrɔ. 12:3, 6; Ɛfɛ. 2:8, 9.
Opapɛyɛ onkfumɔ wowaso oyɛwɔ nde wɔlɔ w’ipa wɔsɔdjɔmba wɔ Yehova (Lenda itenyi 9)b
10. Wopo wɔkɔnge wokokaso ndjala l’okitshakitshɛ?
10 Tokoka ndjala l’okitshakitshɛ má ntɔnɔla lá ndjɔmbɔmba kɛ Yeso. Tokolenda kɛnɛ kenanghemisá lotsho lɔ Yeso ndasolaka apɔstɔlɔ wande ekolo. Ɔpɔstɔlɔ Djɔanɛ afunaka ante: ‘Yeso ewaki ante [1] Papa kɛnde atshikaka nkete nkfumɔ lá akatshi wande [2] ayɛka me Ndjambe la [3] ayalaki entshupa djɛ nkalɔ te Ndjambe, . . . ko awangaka nsola ekolo wɛ ambaki wande.’ (Dj. 13:3-5) Yeso ayalaki la elonga kɛ mfɛnyɛ ante ambeki wande watakoka ndosola ekolo. Koko l’ilá kɛ lowiko lɔnde lá looko, atafɛnyɛ ante ɛdje ndjala la lowiko lɔ wɔlɔ ole l’okfudji. (Luka 9:58) Yeso ayalaki l’okitshakitshɛ; ole la osasa. Ambototshikela ndjɔmbɔmba kɛ djɔ.—Dj. 13:15.
11. Okitshakitshɛ yakotshɛ Dennis djɛ ndjala l’osasa ngete mo?
11 Dennis, má Pays-bas asɛsaka nkilika ndjɔmbɔmba kɛ Yeso kɛ okitshakitshɛ, koko atayala wɔdju. Atepela ante: “Winá ɛmɔtshi ndjokaki ente ndekɔ la ofuno, koko winá enkina ndjokaki ente mpalekɔ l’osasa pekapeka winá w’onto owande edjito l’otshumano. Winá wɔ mokaka nghɔsɔ, lekaki tɔtɛ tɔ wayi tolendana l’okitshakitshɛ. Lá JW Library® ntshumanyɛka avɛrse amɔtshi walendana la okitshakitshɛ ko nkokaki ndawisola mbala kɛmɔ la ndawala. Ntelesharjɛka lá telefɔnɛ kɛmi asawo amɔtshi watepelaki djɛ okitshakitshɛ la ndjekameyɛki mbala la mbala.a Ndjekaka ente olemo onkfumɔ wokambaso oyɛwɔ nde djɛ numɛ Yehova koko ape djɛ ndálumɛ isɔmɛlɛ. Onto l’onto ila lɔwɔ lá olemo onkfumɔ wokambaso djɛ numɛ Yehova.” Ntsha akambo wakokomela wambotateyɛ nkosambɛ osasa, nangha la wolo djɛ ndjala la okitshakitshɛ. Kɛsɔ kengokokotshɛ́ djɛ nkembɛ djokanelo djɛko nya Yehova la kengokokotshɛ́ djɛ ndjala l’osasa.—Dj. 4:6, 8.
TƆNƆLA LÁ NKONGI DJƐKO
12. Nkongi djɛso djɛ etsho weyaye otokotshɛ́wɔ djɛ ndjala l’osasa nge mo? (Izaya 65:21-25)
12 Tongoleka ndjala l’osasa winá w’ɔtɔnɔlaso lá nkongi djɛso dj’etsho weyaye. Etepela wɛ Yehova wefunisá ɔprɔfɛtɛ Izaya wɛtɛnyɛ wopo wɔ lowiko oyɛwɔ wolo lɔɔko kɛnɛ. La wetoshikikɛ ente Yehova ewa la angotoseeyɛ ekakasano enkfumɔ. (Wala Izaya 65:21-25.) Tongitatshɛ lá vu ole lá idjena yɛ wɔlɔ. Tongowa elemo wɛ wɔlɔ, tɔngɔlɛ eleelo wɛ wɔlɔ la tongoyala la alemba wa wɔlɔ. Topakiyanaki lonkina djɛ ambalaka ikoka ntokomela kana ikoka nkomela wana waso. (Iza. 32:17, 18; Ezk. 34:25) Etsho wɛso weyaye wengoyala wɔlɔ efula la wengoyala vu.
13. Lá akambo wakɔnge woyɛso ladjɛ mpika wiso lá nkongi djɛso?
13 Nyontshɔ topike wiso lá nkongi djɛso ete ngo sotananghaka ntondo. Lamo? Mande towika lá ‘mfu y’ekomo’ la tolekɔ la ‘ekakasano wɛ wolo nkfulumeyɛ.’ (2 Ti. 3:1) Yehova atokotshɛ́ mfu inkfumɔ la ɛlɔndjɛlɔ, nkfulu ole osukɔ woyɛso la djonyi djɛ nkfulumeyɛ. (Yee. 145:14) Lá djiko djɛ lasɔ, nkongi djɛso djɛ Akristo nkoka ntosuka lá winá wɔ ndjolo. Nkoka ndjala okamba l’akɔtshi ekila djɛ nshiyɛ ehomba wɛ nkfumbo kɛko. Wɛ ladjɛ nkamba elemo wɛ wolo lofu lonkfumɔ djɛ nshiyɛ ehomba wɛko? Ape nkɔkɔsɔ! Yehova ambokolaka djɛ nkɔpɛyɛ kɛnɛ koyɛ la djonyi—la lá Paradiso, angɔkɔpɛyɛ nkete kfu—tshanga tshanga. (Yee. 9:18; 72:12-14) Nkoka ndjala ɛna ndjolo efula mfu inkfumɔ, otata olando wɔ ɔtɛ kana otata elando wɛ nkekete. Nghɔnghɛnaka ngo ndjolo nghɔsɔ lá lowiko lɔko, ipa la nkongi djɛ akambo mbɔnga lofu lɔmɔtshi? Lako kaanga ndambo daambi. Elando la nyɔyi ipayalaki lá andja wa bango wa Ndjambe. (Ndj. 21:3, 4) Nkongi djɛnɛ ntokotshɛ́ djɛ ndjala l’osasa—djɛ ntshungɔ má nkɛlɛ la má akambo watopindjɛ oloko lɔɔko kɛnɛ. Tokoka ndjala l’osasa winá wɔtɛngɛyɛwɔ, ovusɛso, okfulumeyɛso olando wɔ wolo kana wopomanaso l’ekakasano enkina. Lamo? Ayale kaanga ekakasano wɛ nkekete okokawɔ ntokomela, tewa ente ‘ekakasano wepomana laso oyɛwɔ nde wɛ winá ɛmɔtshi,’ la ndjolo yɛso inkfumɔ ingoshila lá andja wa bango.—2 Kɔ. 4:17, 18.
14. Okokaso nkembɛ nkongi djɛso ngete mo?
14 Ladjikɛnde nkongi djɛso dekɔ la djonyi efula dj’iso ndjala l’osasa, okokaso ndokembɛ ngete mo? Ngo ngete onto okokande ndjala la djonyi djɛ ndɔta linɛtɛ djɛ nde nyɛna wɔlɔ nkete dekɔ otale, tokoka nangha akambo wangokembɛ nkongi djɛso dj’iso nyɛna wɔlɔ wɔlɔ wopo wɔ lowiko yɔngɔwɔnga lá Paradiso k’etsho weyaye. Winá wotshimbaso yimba la ekiyano welendana la wayi wa mfalanga, tokanele wopo wɔ lowiko yongoyala winá wɔ mfalanga, awasa, la ɔmvɔ yongoshila. Ntsha tokiyana m’ɔtɛ wɔ edjito wɛ teokrasi wɛ sotawa, tokoka nkanela wopo wɔ ekiyano wɛsɔ yopangoyala la ntshina lonkina m’ɔkɔngɔ wɔ nkoma djɔ la wɔ nkambela Yehova l’ilá kɛ nunu dj’ɛnɔnyi. (1 Ti. 6:19) Má ntato, akoka ndjala ndambo wolo djɛ ntɔnɔla lá etsho weyaye l’edjena kɛ nkiyana djɛ akambo watokomela lɔɔko kɛnɛ. Koko ntsha topika wiso lá mfu iyaye yɛ Yehova ndombotolaka, angoyala wɔdju djɛ mvungɔka mbala la mbala.
15. Elakanyelo wɛkɔnge wowaso má etepela wɛ Christa?
15 Tokolenda wopo wɔ nkongi yakotshɛ́ Christa, wadjɛ Dennis, kanga sotepelisa má djiko. Akɔndɔla ante: “Ankfunda yɛmi yɛ demba ilamataki efula ko makɛndaka ngo lá nkosa, la mpetshɛki mfu efula ngo lá mbeto. Ndekɔ lá ndjolo mfu inkfumɔ. Atahete ilá dɔktɛrɛ djɛmi anshimelaka ante mpangoka wɔlɔ. Nkanelaka mbala kɛkɔ kɛmɔ ente, ‘Lemi isande topasange ikanyi lá nkambo djɛ etsho weyaye.’ Mpikaka wiso lá nkongi djɛmi djɛmpɛyɛ vu djelá yimba. Lɔɔko kɛnɛ, lemi ladjɛ nkfulumeyɛ lá andja wanɛ, koko langosasanga efula lá andja wa bango!”
‘ANTO WOWOKA WƆMA WAPASAMBE EKETE’
16. Lamo Nkfumi Davidɛ ndafune ante anto woka Yehova wɔma ‘wapangosamba ekete’?
16 Kaanga winá wosasangaso la kɛnɛ kokotshɛso, tokoka mpomana la ekakasano. Nkfumi Davidɛ okaka yɛnyi efula má nyɔyi kɛ wanande asato. Wowandaka akambo, wokapaka, la watokilikaki l’ekonda l’esowe l’ila k’ɛnɔnyi. Kaanga ndapomana la ekakasano etshikitanyi wɛsɔ, atepela djɛ Yehova ante: ‘Anto wowoka wɔma wapasambe ekete.’ (Yee. 34:9, 10) Lamo ndatepela nghɔsɔ? Ladjikɛnde kaanga oyɛso enkambi wɛ Yehova, topakoke mfɛnyɛ ente topangoyala la ekakasano lá lowiko, topasambaki ekete kenkfumɔ koyɛso nsɔsɔlɔ la djonyi. (Yee. 145:16) Tokoka ndawɛkɛ le Yehova ente angotokotshɛ́ lá ekakasano wɛso enkfumɔ. Tokoka ndjala la osasa.
17. Lamo oyɛ ladjɛ ndɔsa nkano djɛ ndjeka iseke yɛ nsasanga la kɛnɛ kokotshɛ́?
17 Yehova nkombolaka djɛ wɛ ndjala la osasa. (Yee. 131:1, 2) Djɛko ndeke nangha la wolo djɛ ndjeka iseke yɛ nsasanga la kɛnɛ kokotshɛ́. Ntsha onangha la wolo djɛ ndjala la djedjɛ, djɛ ndjala l’okitshakitshɛ, djɛ mpika wiso la nkembɛ nkongi djɛko, ongotepela ente: ‘Nsɔsɔlɔ, Linko nsasanga.’—Yee. 16:5, 6.
YEEMBO 118 ‘Ɔtɔpɛyɛ djawo djɛ wolo’
a Ndjɔmbɔmba, lenda lá jw.org asawo wa nonghanyi k’ɔtɛmwɛlɔ wɔ nkɛsɛ Jehowa kokɛka anto wele l’okitshakitsha la Lolendo ezalaka liboso ya kokwea.
b NSAKISO KƐ NTSHANGO: Wɔnanyɔ alɔngɔsɔla nkete lá mvulu k’Onkfumi, wopola nkaana kembeka otepela w’ase limi weepó lá losanghanyɛ l’edjingadjinga, la wɔnanyɔ apɛyɛ djamba djɛ ntshandjawala.