Watchtower MIKANDA I MU INTERNETE
Watchtower
MIKANDA I MU INTERNETE
Kisongye
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILO
  • bh shap. 11 esak. 106-114
  • Bwakinyi Efile Mukulu mmutadiile makyenga?

Tatui bapete video.

Etufuile namu lusa, kui kintu kibakutshishua kukafika kui video.

  • Bwakinyi Efile Mukulu mmutadiile makyenga?
  • A nkinyi akilongyesha namu Bible?
  • Tu mitue twa mianda
  • Mianda i mumune
  • BWAKINYI ANO OOSO MAKYENGA?
  • MPAKA IKATA IBATUUKU
  • BWAKINYI MAFUKU AKILE BUNGI BINO?
  • MUSHINDO KINYI OKYEBE KUFUBA NA KYA BUNTU KY’EFILE MUKULU?
  • Bwakinyi kwi makyenga akile bungi?
    A nkinyi akitulongyesha Bible?
  • Buakinyi kui mianda i bubi na makienga?
    We kuikala na muloo bua loso!—Kulonga Bible akukukuasha
  • Bible akula kinyi?
    Kitenta kya Mulami akilungula Bufumu bwa Yehowa (Kya bantu booso)—2017
  • Bwakinyi Efile Mukulu mmutadiile bubi na makyenga?
    Mukandu wibuwa w’Efile Mukulu!
Tala bibungi
A nkinyi akilongyesha namu Bible?
bh shap. 11 esak. 106-114

SHAPITRE A EKUMI NA UMUNE

Bwakinyi Efile Mukulu mmutadiile makyenga?

  • Efile Mukulu naaye nsulo a makyenga e pa nsenga su?

  • Mpaka kinyi ibaadi itukye mu lupango lwa Edene?

  • Mushindo kinyi aukyebe Efile Mukulu kupudisha myanda ifwile bantu pa mwanda wa makyenga?

1, 2. Makyenga kinyi akwete kupeta bantu lelo uno, na bebungi bakwete kwiyela nkonko kinyi?

KUNYIMA kwa ngoshi ikata ibaadi ikitshikye mu dingi eumbo, bantu binunu na binunu bakashi na baana babafwile, abaadi bebashiikye mu bwina bumune abo nkwibwifunyisha tu ma nkuluse. Na abaadi bekufunde shi: “Bwakinyi?” Ingi misusa, bantu bebungi be mu nkalakasho abeyelaa luno lukonko. Bantu abeyipushaa bino na kwinyongola kooso nsaa yabamono ngoshi, mikumbo, kwipayishena na ingi myanda ayikwata bakwabo bashi na mwanda, abilwisha mashibo aabo sunga kwibatwadila makyenga akile bungi mu ingi mishindo. Be na lukalo lwa kuuka bwakinyi myanda i byabya ikwete kwibakwata.

2 Bwakinyi Efile Mukulu mutadiile makyenga? Su Yehowa nyi Efile Mukulu sha bukome booso, sha kifulo, sha binangu na kululama, bwakinyi nsenga ngiwule na mushikwa mpa na kukutwa kwa kululama? Kasha tobwelele binangu pabitale uno mwanda su?

3, 4. (a) Nkinyi akilesha shi tabi bubi kwiyipusha bwakinyi Efile Mukulu mmutadiile makyenga? (b) Yehowa apushaa naminyi pabitale bubi na makyenga?

3 Kwipusha bwakinyi Efile Mukulu mutadiile makyenga kwi bubi su? Bangi bakwete kutshina shi su abeyipusha ino nkonko, abilesha shi tabe na lukumino sunga shi tabanemeka Efile Mukulu nya. Kadi, su bobadika mu Bible, okyebe kusangana shi bantu basha lukumino na abaadi abatshinyi Efile Mukulu abaadi beyele ino nkonko. Bu kileshesho, mutemuki Abakuke bayipwishe Yehowa shi: “Bwakinyi ommwesha bukitekite, okumiina’shi bantu bafwambushiibwe? Nkwete kumona’nka myanda ya kifita na bukitekite; kwi’nka penda kwilwileena na kwisaashisheena?”​—Abakuke 1:3.

4 Yehowa baadi mutopekye mutemuki Abakuke pa mwanda baadi mwipushe ino nkonko su? Nya. Pamutwe wa kumutopeka, Efile Mukulu baadi mufundishe bishima bibaadi Abakuke mwakule n’eshimba dimune mu Bible. Na dingi, Efile Mukulu bamukwashile bwashi apete mpushisho ebuwa a myanda na shi anyingishe lukumino lwaye. Yehowa akumina shi obe naamu wekale byabya. Tentekyesha shi, Bible alongyesha shi, “aye kwete kwitatshisha bwenu.” (1 Mpyeele 5:7, NWT) Efile Mukulu mushikwe bubi na makyenga abukwete kufwisha kukila mungi muntu ooso. (Yeeshaya 55:8, 9) Kadi, bwakinyi kwi makyenga e bungi bino pa nsenga?

BWAKINYI ANO OOSO MAKYENGA?

5. Bantu bebungi abakulaa naminyi pabitale kutuukye makyenga, kadi Bible alongyesha kinyi?

5 Bantu ba mu bipwilo bilekene mbende kwi bakata baabo bwa kwibepusha bwakinyi kwi ano ooso makyenga. Misusa yooso, abamba shi nyi mu kukumina kw’Efile Mukulu na shi baadi mupwe kutshiba kubanga kala myanda yooso ayikyebe kukitshika, mpa na myanda ibubi. Bebungi mbebalungule shi mashinda a Efile Mukulu e bukopo kupatuula sunga shi kwete kwipaa bantu​—mpa na baana bakinga—​bwa kushaala nabo mwiyilu. Anka bu byodi mupwe kwibilonga, Yehowa Efile Mukulu tafwishaa myanda ibubi nya. Mu Bible abamba shi: “Efile mukulu t’a kukita bubi nyâ! Ê, sha bukome booso, t’a kukita kintu kishi kilulame.”​—Yoobo 34:10, EEM.

6. Bwakinyi bantu bebungi bakwete kwidimba pa bakwete kwamba shi Efile Mukulu nnaye nsulo a makyenga e pa nsenga?

6 Ouku bwakinyi bantu bakwete kwidimba pa’bo kwamba shi Efile Mukulu nnaye nsulo a makyenga ooso su? Misusa ibungi bakwete kutopeka Efile Mukulu Sha-bukome booso mwanda abapwandikisha shi aye nyi kwete kukunkusha ino nsenga. Kwi mwanda kampanda wi na muulo ukata aulongyesha Bible wabasha bauku. Obe wekalanga mwiulongye mu Shapitre 3 a uno mukanda. Satana Diabulu ndjo mukunkushi a ino nsenga.

7, 8. (a) Bantu bakwete kulesha nyikashi ya nfumwabo naminyi? (b) Kukutwa kwa kupwidika kwa bantu na “nsaa na myanda yabashy’abatengyela” bikwete kwibakyengyesha naminyi?

7 Bible alesha patooka shi: “Byaa-pano byooso mbishaale ku matalwa a mubi.” (1 Yowano 5:19) Potala bino byooso, tomono shi mbya binyibinyi su? Ino nsenga ikwete kulesha Nyikashi ya kipangwa kya mu kikudi kikwete “kudimba ba pano pa nsenga booso.” (Bifumbulwe 12:9, Kilombeno kipya) Satana ntomboshi, nsha mushikwa na madimi. Nyi bwakinyi bantu baaye be na nyikashi bu mushikwa, madimi na buntomboshi. Nyi bwakinyi kwi makyenga ebungi pa nsenga.

8 Mwanda wa kabidi aulesha bwakinyi kwi makyenga ooso e bino, anka bu byatwikalanga bebilongye mu Shapitre 3, bantu mbakutwe kupwidika na be na milwisho kubanga mafuku ababangile buntomboshi mu Edene. Bantu basha milwisho bakwete kulwila bufumu, na bino bikwete kufwisha ngoshi, mpombo na makyenga. (Mulungudi 4:1; 8:9) Mwanda wa kasatu aufwisha makyenga nyi “nsaa na myanda yabashy’abatengyelaa ayibafwila booso.” (Badika Mulungudi 9:11.) Mu nsenga ishikwete kukunkushibwa na Yehowa bu Nfumu, bantu mbalombeene kukyenga mwanda be pa mbalo ibubi sunga mu nsaa ibubi.

9. Bwakinyi atwamba shi Yehowa auku kalolo bwakinyi mutadiile makyenga aatungunuka?

9 Kuuka shi Efile Mukulu ta nnaye nsulo a makyenga akwitunyingisha. Ta naaye mufwishe ngoshi, kwipayishena, mpombo sunga ingi myanda yooso ikwete kukyengesha bantu nya. Kadi, abitungu tuukye shi: Mbwakinyi Yehowa mmutadiile ano ooso makyenga? Su aye Nsha-bukome booso, e na bukome bwa kwiapudisha. Kadi, bwakinyi takwete kwiapudisha? Efile Mukulu sha kifulo atudi baukye, auku kalolo bwakinyi ta mwiapudishe.​—1 Yowano 4:8.

MPAKA IKATA IBATUUKU

10. Satana baadi mwele mpaka pabitale kinyi, na mu mushindo kinyi?

10 Bwa kuuka bwakinyi Efile Mukulu mutadiile makyenga, abitungu twalushe binangu ku kipindji kibabangile makyenga. Pabaadi Satana mutakule Adame na Eeva mu kutombokyela Yehowa, kubaadi kutuukye mpaka ikata. Satana tabaadi mwele mpaka pabitale bukome bwa Yehowa nya. Satana auku shi bukome bwa Yehowa tabwi na nfudiilo nya. Anka, Satana belele mpaka pabitale matalwa a kukunkusha a Yehowa. Pabaadi muleshe shi Efile Mukulu nsha madimi kwete kusumina bantu baaye bintu bibuwa, Satana balesheshe shi Yehowa nyi mukunkushi ebubi. (Badika Kibangilo 3:2-5.) Satana baadi mwambe shi bantu mbakumbeene kwikala bibuwa sunga Efile Mukulu tebakunkusha. Byabya bibaadi bu’ye aolomona bukunkushi bwa Yehowa matalwa aaye akumunana.

11. Bwakinyi Yehowa tabaadi mubutule ba ntomboshi mususa umune mu Edene?

11 Adame na Eeva abatombokyele Yehowa. Bi nka bu abo abambile shi: ‘Ta twi na lukalo lwashi Yehowa ekale Mukunkushi etu. Twi balombeene kwisangwila kibuwa na kibubi.’ Yehowa badya kupudisha ino mpaka naminyi? Mushindo kinyi ubadya kulongyesha bipangwa byaaye bi na binangu shi bano bantomboshi abaadi balwishe na shi mashinda aaye ndjo ebuwa? Ungi muntu mmukumbeene kwamba shi Efile Mukulu badya kubutula bantomboshi booso na kupanga bangi bantu. Kadi mpango ya Yehowa ibaadi ya kuusha nsenga na baana ba Adame na Eeva, na baadi na lukalo lwashi bashaale mu mpaladiiso pa nsenga. (Kibangilo 1:28) Yehowa alombashaa milayilo yaaye misusa yooso. (Yeeshaya 55:10, 11) Sunga mbyabya, kubutula bantomboshi mu Edene takubadya kupudisha mpaka ibatukile mu Edene pabitale matalwa a Yehowa a kukunkusha.

12, 13. Tusha kileshesho akilesha bwakinyi Efile Mukulu mutadiile Satana bwa kwikala mukunkushi a ino nsenga na bwakinyi mutadiile bantu bwa badya kwikunkusha abo banabeene.

12 Tubande kwata kino kileshesho. Pwandikisha shi mulongyeshi akyebe kulesha balondji baaye bwa kwalula lukonko lwi bukopo lwa makumi. Mulongi umune ena binangu kadi shii na kukokyela apwandikisha shi mushindo awibalesha mulongyeshi bwa kwalula lwalwa lukonko wi bubi. Alesha shi mulongyeshi te kapu nya, uno mulongi shi na kukokyela atungunuka na kulesha shi auku mushindo wibuwa wa kwalula lwalwa lukonko. Bangi balongi abapwandikisha shi akula ky’eyendo, abo naamu abapele kukokyela. Abitungu shi mulongyeshi akite kinyi? Su batuusha yawa mulongi shi na kukokyela mu kalasa, bangi balongi mbakumbeene kupwandikisha naminyi? Ta mbalombeene kwamba shi mukwabo na bangi bekalanga nabo abakulanga ky’eyendo su? Bangi balongi booso be mu kalasa ta mbalombeene kwikala abanemeka mulongyeshi nya, be kupwandikisha shi atshinanga tala yawa mulongi alesha bilema byaye. Kadi bi kwikala naminyi su mulongyeshi atadiila mulongi shi na kukokyela bwashi aleshe mushindo waadi mukumbeene kwalula lwalwa lukonko?

13 Yehowa mukite bi mumune na yawa mulongyeshi. Tentekyesha shi uno mwanda taubaadi utale nkapenda bano abaadi bamutombokyele mu Edene nya. Midiyo ya miikeyilu ibaadi ayitala. (Yoobo 38:7; Bifumbulwe 5:11) Mushindo ubaadi ukite Yehowa pabitale buno buntomboshi ubaadi ukumbeene kukita mwanda kampanda kwi miikeyilu na kwi bipangwa byooso bipatulukye. Byabya, Yehowa bakitshine kinyi? Baadi mutadiile Satana bwashi aleshe mushindo wadi mulombeene kukunkusha bantu. Efile Mukulu baadi dingi mutadiile bantu bwa kwikunkusha abo banabene ku bukunkushi bwa Satana.

14. Kitshibilo kya Yehowa kya kutadiila bantu bwashi bekunkushe abo banabeene akikyebe kwikala na bukwashi kinyi?

14 Mulongyeshi a mu kileshesho kyetu auku shi mulongi shi na kukokyela na bangi balongi be ku lupese lwaye mbalwishe. Kadi auku’nyi shi kwibatadiila bwashi baleshe binangu byabo nkulombeene kukwasha kalasa kashima. Su bano bashi bakokyele ta mbobeshe, balongi bebuwa booso abakyebe kumona shi nkapenda mulongyeshi ndjo mulombeene kulongyesha mu kalasa. Kunyima su mulongyeshi batuusha bano balongi bashi na kukokyela mu kalasa balongi bebuwa abakyebe kumona bwakinyi bakitshi byabya. Bi mumune na Yehowa, auku shi su bantu booso basha mashimba alulame na miikeyilu abamono shi Satana na bena’ye bantomboshi tambobeshe na shi bantu ta mbalombeene kwikunkusha abo banabene, abikyebe kwibakwasha. Nka bu Yeelemiya, abakyebe kukumina uno mwanda w’eyendo shi: “Yehowa, naawuku’shi muntu ta nfumw’eshinda dyalondo nya. Nyi mmwina-lwendo shii mulombeene kwenda kooso kwakyebe.”​—Yeelemiya 10:23.

BWAKINYI MAFUKU AKILE BUNGI BINO?

15, 16. (a) Bwakinyi Yehowa mmutadiile makyenga aatungunuka munda mwa mafuku akile bungi? (b) Bwakinyi Yehowa bapelele kwimika myanda ibubi bwashi ikitshikye?

15 Byabya, bwakinyi Yehowa mutadiile makyenga munda mwa mafuku akile bungi bino? Na bwakinyi tamukite bwashi myanda ibubi tayikitshikanga? Tubande kutala myanda ibidi ishibaadi ilombeene kukita mulongyeshi a mu kileshesho kyetu. Wa kumpala, tabaadi mulombeene kwimika yawa mulongi pakwete kutumika nya. Wa kabidi, mulongyeshi tabaadi mukumbeene kukwasha mulongi shibaadi na kukokyela bwadya kupudisha kwalula nya. Bi mumune na Yehowa, tubande kutala myanda ibidi ibaadi mupele kukita. Kya kumpala tabaadi mwimikye Satana na booso abaadi ku lupese lwaye pababaadi abatompo bwa kulesha shi abo nyi bakumbeene kukunkusha bantu. Bi baadi abitungu kwibalekyela nsaa ibungi. Munda mwa bipwa binunu bikile, bantu mbatompe mishindo na mishindo ya ma guvernema a baana ba bantu bwa kwikunkusha. Ku bukwashi bwa siyanse na ingi myanda bantu mbakite bintu bibungi, kadi kukutwa kwa kululama, bulanda, kwipayishena, na ngoshi bikwete kwenda na kufima. Bukunkushi bwa bantu bubamweka patooka shi tabobesha.

16 Mwanda wa kabidi, Yehowa tabaadi mukwashe Satana bwa kukunkusha ino nsenga nya. Bu kileshesho su Efile Mukulu badya kwimika myanda ikile bubi mususa umune, tomono shi badya kwikala lupese lwa bantomboshi su? Tomono shi pangi bantu abadya kwela binangu shi mbalombeene kwikunkusha kushii masaku su? Su Yehowa badya kukita byabya, naaye naamu badya kwikala bu sha madimi. Byabya, “bibukopo Efile Mukulu kwikala bu sha madimi.”—Beena-Ebreeyi 6:18, Kilombeno kipya.

17, 18. Yehowa akyebe kukita kinyi pabitale makyenga abadi bafwishe kwi bukunkushi bwa bantu na bwa Satana?

17 Kadi twi kwamba naminyi pabitale bubi bufwile bantu kubanga kasha batombokyela Efile Mukulu? Abitungu tushinguule shi Yehowa nyi sha bukome booso. Byabya, e na bukome bwa kupudisha myanda ifwishile bantu makyenga. Anka bu byatwikalanga balongye, Yehowa akyebe kwalula nsenga Mpaladiiso sunga mbyaidi ilwile. Ku bukwashi bwa mulambu wa nkuulo ya Yesu, Efile Mukulu akyebe kukaasha myanda yooso ibubi yabadi bafwishe kwi milwisho, na kukaasha lufu ku bukwashi bwa kusanguka kwa bafwe. Efile Mukulu akyebe kutumika na Yesu bwa “kulwisha mifubo ya Kafilefile.” (1 Yowano 3:8, Kilombeno kipya) Yehowa akyebe kulombasha ino myanda yooso pa nsaa ilombane. Twi na muloo mwanda tabaadi mulombashe yaaya myanda yooso kumpala, mwanda lwishinko lwaye ndwitukwashe bwa kumona mushindo wa kulonga bya binyibinyi na kumufubila. (Badika 2 Mpyeele 3:9, 10.) Mu yaaya nsaa Efile Mukulu kwete kukimba bantu abamulangwila na mashimba amune bwa kwibakwasha bwa kunyingiila mu makyenga ooso alombeene kwibafwila mu uno ndumbulwilo e bubi.​—Yowano 4:23; 1 Beena-Kodinto 10:13.

18 Bangi bantu mbalombeene kwiyipusha shi, ano makyenga ooso abadya kukutwa kwikala kwanka su Efile Mukulu baadi mupangye ba Adame na Eeva bwashi tabekalanga na mushindo wa kutomboka su? Bwa kwalula ku luno lukonko, abitungu otentekyeshe kya buntu kya muulo ukata kyabadi bakupe kwi Yehowa.

MUSHINDO KINYI OKYEBE KUFUBA NA KYA BUNTU KY’EFILE MUKULU?

19. Nkya buntu kinyi kikata kitupe Yehowa, na bwakinyi abitungu twikyate na muulo?

19 Nka bu byatwikalanga be bilongye mu Shapitre 5, bantu abaadi bapangibwe na bulungantu bwa kwisangwila kibuwa na kibubi. Opwandikisha shi nkya buntu ki na muulo ukata su? Efile Mukulu mupangye nyema ibungi, na ino nyema tayi na binangu bya kwikunkusha nya. Bantu mbakite byamo bya robot abikitaa nkapenda myanda yabadi bebipwile bwa kukita. Tu badya kwikala na muloo su Efile Mukulu baadi mwitupangye wawa mushindo su? Nya, twi na muloo wa kwikala na bulungantu bwa kwisangwila mushindo watudi balombeene kwikala, nshalelo atukyebe kwikala naaye, mpa na bakuuku batukyebe kwikala nabo. Twi na lukalo lwa kwikala na bulungantu, na Efile Mukulu namu akumina shi twikale byabya.

20, 21. Mushindo kinyi watudi balombeene kutumika kalolo na bulungantu bwetu bwa kwisangwila kibuwa na kibubi mu mushindo ulombane, na bwakinyi abitungu tukite byabya?

20 Yehowa tekalaa na muloo wakumona bantu abamufubila pa bukopo nya. (2 Beena-Kodinto 9:7) Twate kileshesho: Nkinyi kilombeene kusangasha nambutwile ngofu​—mmwana amulungula shi mumufule mwanda mbamutekye bwashi ambe byabya su ngyawa ebyamba muyiile abimutumu eshimba dyaye? Binobino lukonko lwi shi: Mushindo kinyi okyebe kufuba na bulangantu bwa kwisangwila bwabadi bakupe kwi Yehowa? Satana, Adame na Eeva abaadi batumikye bibubi na bulungantu bwabo bwa kwisangwila. Abo nkupela Yehowa Efile Mukulu. Kadi obe okyebe kukita kinyi?

21 We na mushindo wibuwa odya kutumika kalolo na kya buntu kya kwisangwila mu mushindo ukile buwa. We mukumbeene kwibunga munkatshi mwa midiyo na midiyo ya bantu be ku lupese lwa Yehowa. Bakwete kusangasha Efile Mukulu mwanda bakwete kulesha patooka shi Satana mmukunkushi ebubi sha madimi na dingi shi, nyi mukunkushi shi kapu. (Myeele 27:11) Obe naamu we mukumbeene kwibilesha su osangula nshalelo ebuwa. Abakyebe kwitupatulwila byanka mu shapitre alondo.

AKILONGYESHA BIBLE

  • Efile Mukulu ta naaye nsulo a myanda ibubi i pa nsenga nya.​—Yoobo 34:10.

  • Satana pabaadi mwambe shi Efile Mukulu e na madimi sunga shi Aye asuminaa bantu baaye bintu bibuwa, Satana baadi mwele mpaka pabitale matalwa a Yehowa a kukunkusha bantu.​—Kibangilo 3:2-5.

  • Yehowa akyebe kutuula Mwan’aaye bu Mukunkushi a Bufumu Bwaaye bwa kupudisha makyenga ooso e pa nsenga na myanda ya akwete kufwisha.​—1 Yowano 3:8.

    Mikanda ya mu Kisongye (2011-2025)
    Tuuka
    Tuela
    • Kisongye
    • Tumina muntu
    • Byokumina
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Pabitale bya kufubisha
    • Bya kufubisha
    • Bya kufuamisha yobe
    • JW.ORG
    • Tuela
    Tumina muntu