MUISAMBO WA KULONGA 36
Muilo wa Yehowa ngufule kululama
“Baasha muloo anka baba be na sala na nyota ya kululama.”—MAT. 5:6, Kilombeeno Kipya 2014.
LOONO 9 Yehowa Nfumwetu!
KI’ABAKUILA MUANKAa
1. Yosefe bapetele kitompuanga kinyi, na bakitshine naminyi?
YOSEFE muana a Yakobo baadi mu kitompuanga kikata. Muana mukashi bamulunguile’shi: “Laala naami!” Baadi mukashi a mukata aaye, Potifare. Yosefe baadi mupele bibamulunguile. Ungi muntu lelo uno mmulombene kuiyipusha’shi, ‘Buakinyi Yosefe baadi mukambile kino kitompuanga?’ Potifare ta baadi kuanka. Na dingi, Yosefe, baadi mpika a muamua mu nshibo, uno muana mukashi baadi mushinkamishe’shi aluisha nshalelo aaye, su bapele kulaala naye. Sunga mbiabia, Yosefe batungunukile nka na kupela, ku biabia bibaabadi abamushinshikila bua kukita naye lusandi. Buakinyi? Amba’shi: “Mbii kunyi byandi mulombene kukita bubi bwi bino bukata, na kulwishisha Efile Mukulu?”—Kib. 39:7-12.
2. Mushindo kinyi ubaadi Yosefe muukie’shi, kutambuka lusandi nkuluishisha Efile Mukulu?
2 Yosefe baadi muukie naminyi’shi, Efile Mukulu mulombene kumona lusandi bu kikitshino ki “bubi bwi bino bukata”? Mu muiya wa Moyise mubaadi mpaa na ungi muiya aupushika kalolo awamba’shi, “Totambukanga lusandji,” ubaabadi bafunde kunyima kua bipua nkama ibidi. (Efi. 20:14) Biabia, Yosefe baadi auku bi binangu bia Yehowa kalolo, na mushindo wadi mulombene kupusha pabitale uno muikeelo wi butete. Bu kileshesho, Yosefe baadi auku’shi Yehowa, baadi mutule eyibakishi pankatshi pa bantu babidi mulume na mukashi. Na baadi mupushe mushindo ubaadi Yehowa, muate nyinaye kulu Sara na kineemo na kumukaluila, misuusa ibidi nsaa ibaadi mu masaku ibaabadi abakiebe kulaala naye pa bukopo kui ungi mulume. Mu mushindo umune, Efile Mukulu baadi mukaluilenyi Rebeka mukashi a Isaake. (Kib. 2:24; 12:14-20; 20:2-7; 26:6-11) Nsaa ibaadi Yosefe munangushene pabitale uno muanda, baadi mushinguule ki buwa na ki bubi ku meso ku’Efile Mukulu. Pa muanda Yosefe baadi mufule Efile Mukulu aaye, baadi mufule dingi na mayi aaye a kulonda a kululama, na aye nkuata kitshibilo kia kuialonda.
3. Nkinyi ki’atukataluula mu uno muisambo?
3 We mufule kululama su? Kushi mpaka we muikufule. Anka atue booso tui bakutue kupuidika, na su tatuibadimukie, mueneno a uno ndumbuluilo e bubi pabitale bululame, mbibofule bua’shi ekale na bukitshishi kuatudi. (Yesh. 5:20; Lom. 12:2) Na atukataluula akipushisha kululama, na mushindo wakudi kulombene kuitukuasha p’atuikufulu. Atukesambila dingi, matabula asatu atudi balombene kuela, aetukuasha buatudia kunyingisha kifulo kietu bua mayi a kulonda a Yehowa.
KULULAMA NKINYI?
4. Nkinangu kinyi ki bubi akikalaa nakio bangi pabitale kululama?
4 Nsaa ayinangushena bantu pabitale muntu mululame, be bungi abapuandikisha’shi, yawa muntu e na nfiedi ikilekile, atshibilaa bangi biimu, na anangushena’shi aye nyi e buwa kukila bangi. Anka Efile Mukulu ta mufule ino ngikashi yooso nya. Nsaa ibaadi Yesu pa nsenga baadi mutopekie ngofu bakata ba bipuilo ba aa mafuku, muanda babaadi beele yabo miya pabitale kululama. (Mul. 7:16; Luk. 16:15) Muntu akitshi kiakia akiamba Yehowa’shi nkilulame, t’emonaa bu mukile bangi nya.
5. Muyile Bible kululama nkinyi? Tuusha bileshesho.
5 Kululama nyi eyikashi di buwa bukile. Mu kuakula kua kalolo, akupushisha kukita, kiakia ki buwa ku meso kua Yehowa Efile Mukulu. Mu Bible, kishima kululama mbekiele na kinangu kia muntu e na nshalelo, muipushene na mayi a kulonda, mayi a kulonda a Yehowa. Bu kileshesho, Yehowa baadi muambe’shi abitungu ba nsunga bafubishe “kipimo kilulame.” (Miy. 25:15) Nyi bua kinyi muina Kidishitu akumiina kuikala mululame ku meso ku’Efile Mukulu, abitungu ekale mululame mu mianda yaye yooso ya busunga. Muntu afulaa kukita mianda ilulame, ashikuaa kumona muntu akitshi mianda ishi ilulame. Mu kudila ‘kusankisha [Yehowa] mbipaso bioso,’ muntu mululame anangushenaa bi mueneno wa Yehowa pabitale bitshibilo biata.—Kol. 1:10, Kilombeeno Kipya 2014.
6. Buakinyi tui balombene kukulupila mu mayi a kulonda a Yehowa a ki buwa na ki bubi? (Yeeshaya 55:8, 9)
6 Bible alesha Yehowa bu Nsulo ya kululama. Bua kano kabingilo, nyi abumuitanyina Bible bu “shaa bululame.” (Yel. 50:7) Bu biadi Mupangi, Yehowa bupenka buaye nyi e na matalua, a kuituelela miya pabitale ki buwa na ki bubi. Pa muanda tui ba nkintshishi a miluisho na bakutue kupuidika, t’atuukaa ki buwa na ki bubi, anka Yehowa mupuidikie, auuku mu mushindo upuidikie ki buwa na ki bubi. (Nki. 14:12; badika Yeeshaya 55:8, 9.) Kadi, ku muanda tui bapangibue ku kinfuanyi ki’Efile Mukulu, tui na mushindo wa kuikala na nshalelo muipushene na mayi a kulonda alulame. (Kib. 1:27) Na tui bafule kuibikita. Kifulo kietu bua Nshetu akitutakula mu kumuanbula, p’atuikitshisha muiyile ngobesha yetu.—Ef. 5:1.
7. Buakinyi tui na lukalo na miya? Tuusha kileshesho.
7 Abitukuasha bua kushaala balamate, ku mayi a kulonda a Yehowa a ki buwa na ki bubi. Ouku buakinyi? Banda kunangushena nkinyi kilombene kukitshika su kasaka kooso ka bantu abebakaa ke na yako miya pabitale bipimo bia kuibaka nabio. Pe kutuuka masaku. Na su ba muganga babakutua kunemeka, miya y’abo ya ba muganga nsaa y’ababuku muntu, mbalombene kuipa bangi baasha maladi. Mu binyibinyi, miya i kuanka bua kuitukaluila. Mu mushindo umune, miya y’Efile Mukulu ya ki buwa na ki bubi ayitukaluila.
8. Baaba bafule kukita mianda ilulame, mmiabi kinyi ayibatengiela?
8 Yehowa elelaa baaba booso abekitshisha, bua kuikala na nshalelo muipushene na mayi aye a kulonda miabi. Mmulee’shi: “Balulame [abapyana nsenga, NWT], abemushala looso.” (Mis. 37:29) Banda kunangushena buumune, butaale, na muloo abikekala nabio bantu nsaa ayikalondo muntu ooso mayi a kulonda a Yehowa. Yehowa akumiina’shi wekale na nshalelo a uno mushindo. Mbinyibinyi, atue booso tui na tubingilo tui buwa, tua kufula kiakia akiamba Yehowa’shi nkilulame! Mushindo kinyi watudi balombene kunyingisha, kifulo kietu bua dino eyikashi? Tubandeyi kutala matabula asatu atudi balombene kuela.
NYINGISHA KIFULO KIOBE BUA MAYI A KULONDA A YEHOWA
9. Nkinyi akitukuasha bua kufula kululama?
9 Etabula dia 1: Fula muntu mutuushe mayi a kulonda. Bua kufula kululama tui na lukalo lua kutamisha kifulo kietu, bua Yehowa mutuushe mayi a kulonda a ki buwa na ki bubi. P’atunyisha kufula Yehowa atunyisha kufula nshalelo, muipushene na mayi a kulonda alulame. Tubande kuata kileshesho: Su Adame na Eva babaadi bafule Yehowa, ta babaadia kukutua kukokiela muiya waye wa kululama nya.—Kib. 3:1-6, 16-19.
10. Nkinyi kibaadi Abrahame mukite bua kupusha kalolo bibaadi Yehowa anangushena?
10 T’atukumiina kukita kilubilo ki mumune na kibaabadi bakite kui Adame na Eva nya. Tui balombene kukutua kukita kino kilubilo, su tubatungunuka na kulonga pabitale Yehowa, kulesha lutumbu bua ngikashi yaye, na kuikitshisha bua kupusha mushindo waye wa nangushenaa. Su tubakitshi bino, kifulo kietu bua Yehowa akinyisha kutama. Nangushena pabitale Abrahame. Baadi mufule Yehowa ngofu. Sunga nsaa ibaabidi bukopo buaye bua kupusha bi bitshibilo bia Yehowa, Abrahame ta baadi mutombokie. Pa mutue a biabia baadi ekitshisha bua kuuka Yehowa kalolo. Bu kileshesho, nsaa ibaukile bi kitshibilo kia Yehowa kia kubutula Sodome na Gomoore, Abrahame bapushiishe kia kumpala moo wa’shi, “nsushi a boso ba pa nsenga” ta mulombene kubutula balulame na bantu be bubi. Bua Abrahame, baadi mumone bu bishi bilombene kukitshika, na kuiyisha kooso belele Yehowa nkonko i bungi. Yehowa bamualuluile na kuiyisha kooso. Ku mfudiilo Abrahame bafikile mu kumona’shi, Yehowa atalaa mashimba a bantu booso, na ta mulombene kubutula bantu bashi basole muanda, nsaa y’abutula bantu be bubi.—Kib. 18:20-32, EEM.
11. Abrahame baadi muleshe’shi mmufule Yehowa na kukulupila muadi naminyi?
11 Abrahame baadi mukumibue ngofu kuishimba, na ntentekieshi ibaadi muisambe na Yehowa pabitale kibundi kia Sodome na Gomoore. Kushi mpaka, bafikile mu kufula na kunemeka ngofu Nshaye kukila kumpala. Kunyima kua bipua, ngobesha ya kukulupila mui Yehowa ya Abrahame, ibaadi itompibue. Yehowa baadi mumutekie buadia kulambula muan’aye aadi mufule Isaake. Anka Abrahame baadi mupue kuwuka Efile Mukulu aaye kalolo, kadi bua uno musuusa tabaadi Mumuele nkonko nya. Abrahame batshile mpango ya kukita bibaadi Yehowa mumutekie. Aku namu, banda kunangushena bibaadi muinyongole kuishimba, pa baadi amulumbuula amuanyia muioshi bua kumulambula! Abrahame baadi munangushene ngofu ku kibaadi mulongie pabitale Yehowa. Baadi auku’shi Yehowa ta mulombene kukita kintu su nkimune, kishi kilulame, sunga kushi kifulo. Muyile Mpoolo mutumibua, Abrahame baadi anangushena’shi, Yehowa mulombene kuikala na ngobesha ya kusangula muan’aye a kifulo Isaake. (Eb. 11:17-19) Akupu, Yehowa baadi mulee’shi Isaake akekadika nshaye na muilo, na mu kiakia kipungo Isaake ta baadi na bana nya. Abrahame baadi mufule Yehowa, biabia baadi mukulupile’shi Nshaye akitaa mianda nka na kululama. Sunga mbibaabidi bukopo bua kuibikita, lukumiino lubaadi lumutakule bua kukokiela.—Kib. 22:1-12.
12. Tui kuambula Abrahame naminyi? (Misambo 73:28)
12 Tui kuambula Abrahame naminyi? Nka bu aye tui na lukalo lua kutungunuka na kulonga, pabitale Yehowa. Su tubebikitshi atuifubuila kuadi na atunyinsha kumufula. (Badika Misambo 73:28.) Kondo keetu k’eshimba akekala kalongieshibue bua kukunkushibua na kinangu kia Yehowa. (Eb. 5:14) Bu kipeta, nsaa ayitutompo muntu bua kukita kintu ki bubi, atupele. Atukashikua kinangu kioso kia kukita muanda kampanda, awinyongosha Nshetu na kuluisha kipuano kietu naaye. Mushindo kinyi dingi watudi balombene kulesha’shi tui bafule kululama?
13. Tui kukimba bululame mushindo kinyi? (Nkindji 15:9)
13 Etabula dia 2: Ekitshishe bua kutamisha kifulo kia kululama efuku dioso. Su atukumiina’shi mishila yeetu inyingie, abitungu tuikitshishe bua kukita kalashishi ka mbidi efuku dioso. Mu mushindo umune, abitungu tuikitshishe bua kutamisha kifulo kietu bua akiamba Yehowa’shi nkilulame. Uno nyi mudimo odia kukitanga efuku dioso. Yehowa e na nkatshinkatshi, ta mulombene kuituteka bua kukita kintu kiatushina ngobesha ya kukita nya. (Mis. 103:14) Etushinkamisha’shi “mmufule akimbi bululame.” (Badika Nkindji 15:9.) Su tuekala na kepatshila kampanda mu mudimo wa Yehowa, atuikitshisha bua kuikalombasha. Mu mushindo umune nyi bia bikalaa nsaa y’atukimbi kululama. Na Yehowa aketukuasha na luishinko looso, bua kuenda kumpala, muenda mafuku atuende na kulumbuluka.—Mis. 84:5, 7.
14. “Ngabo ya kululama” nkinyi, na buakinyi tui nayo lukalo?
14 Yehowa etutentekiesha na kifulo kioso’shi, kululama ta nkiita ki bushito nya. (1 Yo. 5:3) Mu kuilekeena na biabia, nyi mbulami buatudi naabo lukalo efuku dioso. Banda kutentekiesha bina ngoshi bia mu kikudi, bibaadi Mpoolo mutumibua muakuile. (Ef. 6:14-18) Nkipindi kinyi kibaadi akikaluila eshimba dia musalayi? Ibaadi “ngabo ya kululama,” ibaadi ayilesha mayi a kulonda a kululama Yehowa. Anka bu bibaadi ngabo ayikaluila eshimba dia ku mbidi, mayi a kulonda a kululama a Yehowa, ngalombene kukaluila eshimba dietu dia mu kinfuanyi, muntu eetu a munda. Bino bioso abipushisha’shi, we kushinkamisha’shi mu bina ngoshi biobe, mui mpa na ngabo ya kululama!—Nki. 4:23.
15. Mushindo kinyi oodi mulombene kufuala ngabo ya kululama?
15 We mulombene kufuala ngabo ya kululama naminyi? We mulombene kukita bino nsaa y’onangushena pabitale akikiebe Efile Mukulu’shi okite, nsaa yw’ata bitshibilo efuku dioso. Nsaa y’okiebe kuakula muanda kampanda, kupusha mizike, na nsaa y’okiebe kukisha kapapi, sunga kubadika mukanda kampanda, kia kumpala eyipushe obe nabene’shi: ‘Abikala na bukitshishi kinyi muishimba diande? Bintu biankiebe kumona Yehowa muibikumiine su? Sunga’shi abinyingisha bukitekite, butomboshi, budiafi, sunga kuifula obe nabene, mianda y’abamono kui Yehowa bu ishi ilulame su?’ (Fid. 4:8) Su bitshibilo biobe biota mbipushene na kikiebe ki’eshimba dia Yehowa, okatadiila mayi a kulonda a kululama, akaluile eshimba diobe.
Kululama koobe nkulombene kuikala “nka bu mbunda mbunda ya mema akata” (Tala kikoso 16-17)
16-17. Mmushindo kinyi awitushinkamiisha Yeeshaya 48:18’shi, tui kuikala na nshalelo muipushene na mayi a kulonda a Yehowa bua losoo?
16 Todi namu muikalakashe pabitale mushindo odia kutungunuka na kuikala na nshalelo muipushene na mayi a kulonda a kululama a Yehowa, kuifuku n’efuku, na ku kipua na kipua su? Tala kileshesho kiabadi bafubishe kui Yehowa, ki’atupete mu mukanda wa Yeeshaya 48:18. (Badika.) Yehowa mmulee’shi kululama kuetu akuikala “nka bu mbunda mbunda ya mema akata.” Banda kunagushena we muimane ku kiese kia mema akata, na okuete kubandila abikupila mbunda mbunda ya mema. Mu yaya mbalo itaale yoodi we mulombene kuikalakasha’shi, dingi efuku yaya mbunda mbunda ya mema ayilekie kuikupila-kuikupila su? Nya! Ouku’shi yaya mbunda mbunda ya mema, ibabangile kuikupilakupila takudi binunu bia bipua, na ayitungunuka na kuikupila mu mafuku aafiki.
17 Kululama koobe nkulombene kuikala, nka bu mbunda mbunda ya mema akata! Mushindo kinyi? Nsaa yodi na kitshibilo kia kuata, banda kutala akikiebe Yehowa’shi okite. Akupu webilonde. Sunga kitshibilo kiekala bukopo bui naminyi, Nshobe sha kifulo e muiyilu, ekala nka kuanka bua nkukuasha, bua’shi oshale mushimate na kuikala na nshalelo a kuifuku n’efuku muipushene na mayi Aaye a kulonda a kululama.—Yesh. 40:29-31.
18. Buakinyi abitungu tulekie kutshibila bangi kiimu muyile miya yeetu tue banabene?
18 Etabula dia 3: Tadiila Yehowa atshibe kiimu. Bu biatukuete kuikitshisha bua kuikala na nshalelo muipushene na mayi a kulonda alulame a Yehowa, tulekie kutshibila bangi kiimu, na kuimona bu balulame. Pamutue pa kuisha bangi milongo, bu’shi tui na matalua a kuibatshibila biimu muyile miya yeetu tue banabene, abitungu tulamiine mu binangu’shi Yehowa nyi “nsushi a boso ba pa nsenga.” (Kib. 18:25, EEM) Yehowa ta muitupe matalua a kutshibila bangi biimu nya. Yesu baadi mutuushe uno muiya’shi: “Tanutshibanga kiimu, bianusha kwikala batshibilwe kiimu.”—Mat. 7:1, Kilombeeno Kipya 2014.b
19. Nkinyi kibakitshine Yosefe bua kulesha’shi mmukulupile mu kiimu kia Yehowa?
19 Tutaluuleyi dingi kileshesho kia Yosefe baadi muntu mululame. Baadi mupele kutshibila bangi kiimu, sunga kui baaba babaadi abamukitshina mianda i bubi. Bakuabo balume babaadi bamutombokiele, bamupaana bu mpika, na abo kuenda mu nkalungula nshaabo’shi Yosefe baafu. Kunyima kua bipua bi bungi, Yosefe baadi mufumankane na kifuko kiaye. Yosefe baadi mupue kuikala mfumu e na bukome, baadi mulombene kutshibila bakuabo kiimu ki bukopo na kuiobuela. Bakuabo na Yosefe babaadi na moo’shi, mmulombene kuiobuela sunga bibabadi bapue kuteka lusa bua kilubilo kibaabadi bakite. Anka Yosefe baadi muibashinkamishe’shi: “Tanutshinanga nya. Ami ne pa mbalo y’Efile Mukulu nyi?” (Kib. 37:18-20, 27, 28, 31-35; 50:15-21) Na kuiyisha kooso Yosefe baukile’shi, nka penda Yehowa nyi e na matalua akutshibila bakuabo kiimu.
20-21. Mushindo kinyi watudi balombene kuleka kuimona bu balulame?
20 Anka bu Yosefe, abitungu tutadiile Yehowa atshibe kiimu. Bu kileshesho, t’abitungu tupuandikishe’shi atukuuku kibatakula mukuetu mulume sunga mukashi, bua kukita muanda kampanda. Ta tui kubadika mu mashimba a bangi, nka penda “Yehowa nyi atalûlâ ki mwishimba akimukitshisha.” (Nki. 16:2, EEM) Mufule bantu ba mishindo ilekeene, bakudile mu ma mbalo elekeene, na be na bipikua bilekeene. Na Yehowa etunyingisha buatudia ‘kushitula mashimba eetu bikata.’ (2 Kod. 6:13) Tufule bakuetu booso balume na bakashi na ta tuibatshibilanga kiimu.
21 Bino abipushisha dingi’shi, ta tui balombene kutshibila baaba be pasha pa kakongie kiimu. (1 Tim. 2:3, 4) We mulombene kutshibila muina kifuko noobe shi Temue a Yehowa kiimu pa kuakula’shi, “Uno muntu t’anatuele mu bia binyibinyi su”? Nya, bino bi kumueka bu kuitatula, na kuimona bu mululame kukila bangi. Yehowa kia tungnuka na kupa “bantu be mu mbalo yooso” mushindo wa kuilanga. (Bik. 17:30) Biabia, tentekiesha’shi kuimona bu mululame kukila bangi, nyi kukutua kua kululama.
22. Buakinyi we na kitshibilo kia kufula bululame?
22 Kifulo kietu bua akiamba Yehowa’shi nkilulame, nkilombene kuituikasha na muloo, na kilombene kuitukuasha bua kuikala kileshesho ki buwa kui bangi, na abaketufulu na kufula Efile Mukulu ngofu. Ta tui balombene kuikala na “sala na nyota ya kululama.” (Mat. 5:6, Kilombeeno Kipya 2014) Ikala mushinkamishe’shi Yehowa kuete amono kuikitshisha koobe na kuete asangala na biokuete kuikitshisha bua kukita mianda ilulame. Bu bikuete bantu ba mu ino nsenga kunyishanga nka na kukita mianda ya kukutua kua kululama, obe shala mukankamane! Ekala otentekiesha’shi “Yehowa mmufule balulame.”—Mis. 146:8.
LOONO 139 Emone mu nsenga ipya
a Bi bukopo kupeta bantu abekitshisha bua kukita mianda y’abamba kui Yehowa bu ilulame, mu uno ndumbuluilo e bubi. Anka, midiyo ya bantu lelo uno, ikuete kulonda eshinda dia kululama. Kushi mpaka, we umune a kuabadi. Okuete kulonda dino eshinda muanda we mufule Yehowa, na Yehowa mufule kululama. Tui kutamisha kifulo kietu bua dino eyikashi di buwa dia kululama naminyi? Mu uno muisambo, atukataluula akipushisha kululama, na mushindo wakudi kulombene kuitukuasha p’atuikufulu. Atukataluula dingi, matabula atudi balombene kuela bua kunyingisha kifulo kietu bua dino eyikashi.
b Ungi nsaa abitungu bakulu ba mu kakongie batshibe kiimu kia miluisho ikata na kua kuilanga kuishimba. (1 Kod. 5:11; 6:5; Shak. 5:14, 15) Anka na kuiyisha kooso, abitungu balamiine mu binangu’shi ta babadikaa muishimba, na’shi abatshibi kiimu bua Yehowa. (Puandikisha na 2 Myanda 19:6.) Baate bitshibilo na nkatshinkashi a Efile Mukulu, lusa, na mushindo w’aye wa kutshiba biimu.