Mulambu wa muwa wa Yesu nkya buntu kikata kitupe Efile Mukulu

1, 2. (a) Nsaa kinyi ilombeene kya buntu kwikala na muulo ku meso koobe? (b) Bwakinyi twi kwamba shi Mulambu wa nkuulo nkya buntu kikile bukata kyodi mupete?

NKYA buntu kinyi ki na muulo ukata kitobopetele? Bwashi kintu kya buntu kikale na kinemo, tabitungu shi kikale kya muulo wi bukopo nya. Anka buwa bwakyo tabebutadilaa ku bungi bwa makuta nya. Byabya, pe kintu kya buntu akikupa muloo sunga kulombasha nkalo ya mu nshalelo oobe, kii na muulo ukata koodi.

² Ku bya buntu byooso byodi mukumbeene kupeta, kwi kintu kimune kii na muulo kukila bingi byooso. Nkya buntu kibaadi Efile Mukulu mupe bantu. Yehowa mwitupe bintu bibungi, kadi kintu kikata kya buntu kyadi mwitupe nyi mulambu wa Mwan’aye, Yesu Kidishitu. (Badika Mateo 20:28.) Anka bu byatukyebe kwibimona mu uno shapitre, mulambu wa muwa wa Yesu nyi nkya buntu kya muulo ukata kyoodi mupete, mwanda nkilombeene nkupa muloo ukile bukata na nkikumbeene kupudisha nkalo yoobe ya muulo ukata. Mulambu wa muwa wa Yesu aulesha kifulo kikata ki nakyo Yehowa boobe.

MULAMBU WA MUWA WA YESU NKINYI?

3. Mulambu wa muwa wa Yesu nkinyi na abitungu tushinguule kinyi bwa kwiwata na muulo ukata?

³ Mu mayi apeelepeele, mulambu wa muwa wa Yesu nyi mmushindo ulumbuule Yehowa bwa kukuula bantu ku lufu na ku milwisho. (Beena-Efeeze 1:7) Bwashi tupushe kalolo akipatuula dino dilongyesha dya mu Bible, abitungu twalushe binangu ku kibaadi kikitshikye mu lupango lwa Edene. Bwashi twate mulambu wa muwa wa Yesu bu kya buntu kii na muulo, abitungu tushinguule kibaadi Adame mushimishe pabaadi mukite mulwisho.

4. Adame baadi naminyi pabaadi muntu mupwidikye?

⁴ Pabaadi mupangye Adame, Yehowa bamupeele kintu kampanda kii na muulo ukata: muwa upwidikye. Banda kunangushena kibaadi akilesha wawa muwa kwi Adame. Baadi mupangibwe na mbidi na binangu bipwidikye, tabaadi mulombeene kukumba, kununupa sunga kufwa. Bu bibaadi muntu mupwidikye, baadi mu kipwano kikata na Yehowa. Bible amba shi Adame baadi “mwan’Efile Mukulu.” (Luuka 3:38) Byabya, Adame baadi mu kipwano ki bukopo na Yehowa Efile Mukulu, anka bi mwana na nshaaye a kifulo. Yehowa baadi esamba na mwan’aye e pa nsenga, aye nkupa Adame mudimo wibuwa na Aye nkumulesha kyooso kibaadi akitungu shi akite.​—Kibangilo 1:28-30; 2:16, 17.

5. Bible akyebe kulesha kinyi p’akula shi Adame baadi mupangibwe “kwifwanyiko dy’Efile Mukulu”?

⁵ Adame baadi mupangibwe “kwifwanyiko dy’Efile Mukulu.” (Kibangilo 1:27) Bino abilesha kinyi? Anka bu byatwikalanga bebilongye mu Shapitre 1 a uno mukanda, Yehowa nyi Nkikudi. (Yowano 4:24) Byabya Yehowa te na mbidi i na musamba na mase nya. Kupangibwa mwifwanyiko dy’Efile Mukulu akulesha shi Adame baadi mupangibwe na nyikashi i bu y’Efile Mukulu, bu kifulo, binangu, bululame na bukome. Adame baadi mwifwanene na Nshaaye mu ungi mushindo mwanda baadi na bulungantu bwa kwisangwila kyadya kukita na kya sha kukita. Byabya Adame tabaadi mupangibwe bi nyema nya mwanda nyema te na mushindo wa kwisangwila bilombeene kwikala muwa waye sunga kusangula kibuwa na kibubi nya. Baadi mukumbeene kwiatshila kitshibilo, kya kukita kibuwa na kibubi. Su baadi musangule kukokyela Efile Mukulu, badya kwikala na muwa wa looso mu Mpaladiiso pa nsenga.

6. Pabaadi Adame mupele kukokyela Efile Mukulu baadi mushimishe kinyi, baana baaye abapetele kinyi?

⁶ Eyendo, pabaadi Adame mukutwe kukokyela Efile Mukulu, na kutshibilwa kibawo kya lufu, baadi mushimishe kintu kya muulo ukata. Pa mwanda wa mulwisho waye, baadi mushimishe muwa wa bu muntu mupwidikye mpa na miloo yooso ibadya kupeta. (Kibangilo 3:17-19) Bi malwa, mwanda Adame pabaadi mushimishe uno muwa waye wa muulo bashimiishe dingi mpa na wa baana baaye. Eyi dy’Efile Mukulu adyamba shi: “Pa mwanda wa muntu umune [Adame] milwisho ibatwelele pano pa nsenga na milwisho ibafwishishe lufu. Pa mwanda wa byabya, lufu lubafwimi kwi bantu booso mwanda’shi booso abalwishishe.” (Beena-Loma 5:12) Eyendo, atwe booso twi bapyane milwisho ya Adame. Byabya, Bible amba shi ‘bapanyine’ baana baaye mpa na aye nabene ku bupika bwa milwisho na bwa lufu. (Beena-Loma 7:14) Adame na Eeva tababaadi dingi na lukulupilo nya mwanda abasangwile kupela kukokyela Efile Mukulu na mashimba aabo ooso. A nkinyi kibadya kufwila baana baabo mpa na atwe?

7, 8. Nkuulo ayilesha bintu kinyi bibidi?

⁷ Yehowa baadi mupashe bantu ku bukwashi bwa mulambu wa nkuulo wa Yesu. Nkuulo ayilesha kinyi? Nkuulo ngikumbeene kulesha bintu bibidi. Kya kumpala, nkuulo nyi muulo wabafutaa bwa kufungusha muntu sunga kukombola kintu kampanda. Twi balombeene kwiyipwandikisha na muulo wabafutaa bwa kukuula kintu kyoodi mweekye ku mbulamatadi. Kya kabidi, nkuulo nkintu kyabatushaa kii na muulo wi mumune na wa kintu kibaadi kishimine. Bimumune na muulo wabafutaa wipushene na wa bintu byabekeele balwishe. Kileshesho su muntu balwisha kintu kampanda, abitungu shi afute bungi bwa makuta epushene na muulo wa kintu kyekalanga mulwishe.

⁸ Bibaadi abitungu kinyi bwa kufuta kintu kya muulo ukata kibaadi Adame mwitushimiishe bwa kwitukuula ku bupika bwa lufu na milwisho? Tubande kutala nkuulo ibaadi Yehowa mutushe na kyayilesha boobe.

YEHOWA BAKITSHINE KINYI BWA KWITUKUULA?

9. Bibaadi abitungu nkuulo ya mushindo kinyi?

⁹ Bu bibaadi bishimine muwa wa muntu mupwidikye, muntu shi mupwidikye tabaadi mukumbeene kwiukuula nya. (Misambo 49:7, 8) Bibaadi abitungu nkuulo imumune na kintu kibaadi kishimine. Bino bi mumune na mwiya wa bululame bwa binyibinyi wi mu Eyi dy’Efile Mukulu awamba shi: “Muwa bwa muwa.” (Miiya Ikituulwe 19:21) Byabya, nkinyi kibaadi akitungu kukumbasha muulo wa muwa wa muntu mupwidikye, sunga muwa ubaadi Adame mushimishe? Ungi muwa wa muntu mupwidikye ndjo ubaadi nkuulo ipushene na kyakya kibaadi akitungu.​—1 Timotee 2:6.

10. Yehowa bakitshine kinyi bwa kwitukuula?

¹⁰ Yehowa bakitshine kinyi bwa kwitukuula? Batumine umune a ku baana baaye be mwiyilu pa nsenga. Kadi Yehowa tabaadi mutume mwana a bisumanga nya. Baadi mutume yawa aadi mufule ngofu, Mwan’aye umune eeleka. (Badika 1 Yowano 4:9, 10.) Uno mwana baadi mukumine kuleka mbalo yaaye ya mwiyilu. (Beena-Fidipe 2:7) Anka bu byatwikalanga be bilongye mu shapitre mushale a uno mukanda, Yehowa bakitshine kipaso pabaadi mwele muwa wa Mwan’aye mwifu dya Madiya. Ku bukwashi bwa bukome bw’Efile Mukulu, Yesu baadi mutandikye bu muntu mupwidikye na tabaadi ku bupika bwa mulwisho nya.​—Luuka 1:35.

11. Mmushindo kinyi ubaadi muntu umune mulombene kwikala nkuulo ya bantu bebungi?

¹¹ Mmushindo kinyi ubaadi muntu umune mulombene kwikala nkuulo ya bantu bebungi? Kadi, bantu bebungi abafikile mu kwikala beena milwisho naminyi? Tentekyesha shi Adame pabalwishishe bashimiishe kintu kya muulo ukata kibaadi nakyo, muwa wa bu muntu mupwidikye. Tabaadi dingi na mushindo wa kutanda baana be na wawa muwa upwidikye nya. Kadi baana baaye abaadi na kya kupyana wawa mulwisho na lufu. Yesu yawa abayitamina mu Bible bu “Adame a mfudiilo,” baadi muntu mupwidikye, tabaadi mukite mulwisho su ngumune nya. (1 Beena-Kodinto 15:45) Abilesha shi, Yesu baadi mupyane Adame bwa kwitupasha. Pabaadi mulambule muwa waye upwidikye na kushaala mukokyele Efile Mukulu kushi kalema, Yesu baadi mufute kibaadi Adame mushimishe. Nyi mushindo ubaadi Yesu mmupe baana ba Adame lukulupilo.​—Beena-Loma 5:19; 1 Beena-Kodinto 15:21, 22.

12. Makyenga a Yesu abaadi aleshe kinyi?

¹² Bible apatuula kantu pa kantu bibaadi Yesu mukyengye kumpala kwa kufwa. Babaadi bamukupile, bamukookola ku mutshi, aye nkufwa lufu lwa makyenga. (Yowano 19:1, 16-18, 30; Apandise, mwisaki dya 204-206) Bwakinyi bibaadi abitungu shi Yesu akengyeshwe mu uno mushindo? Mu ungi shapitre atukyebe kulonga shi Satana baadi mwele mpaka shi bantu ta mbakumbeene kushaala balamate kwi Yehowa pabadi mu makyenga. Pabaadi mushaale mulamate Efile Mukulu sunga mbibaadi mupete makyenga ebukopo, Yesu baadi mutushe lwalulo lwibuwa bwa kupudisha mpaka ya Satana. Yesu baadi muleshe shi, muntu mupwidikye ena bulungantu bwa kwisangwila myanda, mmukumbeene kushaala mulamate Efile Mukulu sunga Diabulu akita bikunyi. Yehowa baadi musangale ngofu bwa bulamate bwa Mwan’aye aadi mufule!​—Myeele 27:11.

13. Mushindo kinyi ubaabadi bafute nkuulo?

¹³ Mushindo kinyi ubaabadi bafute nkuulo? Mwifuku dya 14 dya mweshi wa Nisane wa beena Yuda mu kipwa kya 33 B.B., Yehowa baadi mutadiile bwashi Mwan’aye mupwidikye na shii na milwisho ayipayibwe. Byabya Yesu balambwile muwa waye upwidikye “mususa umune bwa looso.” (Beena-Ebreeyi 10:10) Efuku dya kasatu kunyima kwa lufu lwa Yesu, Yehowa bamusangwishe ku lufu. Yesu pabalukiile mwiyilu, balubwile kwi Efile muulo wa muwa waye ubaadi mulambule bwa kukuula baana ba Adame. (Beena-Ebreeyi 9:24) Yehowa bakuminyine muulo wa mulambu wa muwa wa Yesu bu nkuulo ilombane bwa kukuula bantu ku bupika bwa milwisho na lufu.​—Badika Beena-Looma 3:23, 24.

MULAMBU WA MUWA WA YESU NGUKUMBEENE NKUKWASHA NAMINYI?

14, 15. Abitungu tukite kinyi bwashi tupete ‘kulekyelwa kwa milwisho yetu’?

¹⁴ Sunga byatudi bena milwisho, twi balombeene kupeta masanka ebungi pa mwanda wa nkuulo. Tubande kutala angi a ku masanka atudi balombeene kupeta lelo mpa na mu mafuku e kumpala ku bukwashi bwa kino kya buntu kya muulo ukata ky’Efile Mukulu.

¹⁵ Kulekyelwa kwa milwisho. Bu byatudi bapyane kukutwa kwa kupwidika, tukwete kwitatshisha mwetu mooso bwa kukita myanda ibuwa. Atwe booso tukwete kukita milwisho ku bya twakula na byatukitshi. Kadi, ku bukwashi bwa mulambu wa muwa wa Yesu twi balombeene kupeta ‘kulekyelwa kwa milwisho y’etu.’ (Beena-Kolose 1:13, 14) Byabya, bwa kupeta kwakwa kulekyelwa kwa milwisho, abitungu twilangye binyibinyi ku mashimba. Abitungu tukite mwetu mooso bwa kwikala beyishe na tutekye kulekyelwa kwa milwisho yetu ku bukwashi bwa lukumino lwatudi nalo ku mulambu wa muwa wa Mwan’aye.​—Badika 1 Yowano 1:8, 9.

16. Nkinyi akitukwasha bwa kulangwila Efile Mukulu n’eshimba dishy’aditutopeka, na dyady’eshimba di na muulo kinyi?

¹⁶ Kwikala n’eshimba dishy’aditutopeka ku meso kw’Efile Mukulu. Kwikala n’eshimba aditutopeka nkulombeene kwitukutshisha lukulupilo sunga kwimona bu bashi na muulo. Byabya, ku bukwashi bwa nkuulo, Yehowa mwitupe mushindo wa kwikala n’eshimba dishy’aditutopeka sunga twekala bakutwe kupwidika. (Beena-Ebreeyi 9:13, 14) Bino abitukwasha bwa kwikala na mushindo wa kwakula na Yehowa n’eshimba dimune. Byabya, twi balombeene kwikala na bulungantu bwa kwisamba naaye ku bukwashi bwa luteko. (Beena-Ebreeyi 4:14-16) Kwikala n’eshimba dishy’aditutopeka akwitupa binangu bifukame, muloo na kinemo.

17. Lufu lwa Yesu ndwitufwishile miloo kinyi?

¹⁷ Bwa kwikala na lukulupilo lwa muwa wa looso. Beena-Looma 6:23 amba shi: “Efuto dya bubi nyi ndufu.” Yawa verse akula dingi shi: ‘Anka kya buntu kia lusa ky’Efile Mukulu, nyi muuwa wa looso mwi Kidishitu Yesu Nfumwetu.’ Mu Shapitre 3 a uno mukanda, atwikalanga balongye miloo yatukyebe kupeta mu Mpaladiiso pa nsenga. (Bifumbulwe 21:3, 4) Atukapete yaaya myabi ayikafiki, mpa na muwa wa looso pa nsenga mwanda Yesu betufwidiile. Bwashi tupete yaaya miloo, abitungu tuleshe shi twi na lutumbu bwa kya buntu kya mulambu wa muwa wa Yesu.

WE KULESHA LUTUMBU BWA WAWA MULAMBU NAMINYI?

18. Bwakinyi abitungu tutumbule Efile Mukulu bwa kya buntu kya nkuulo?

¹⁸ Bwakinyi abitungu twikale na lutumbu lukata bwa nkuulo ya Mulambu wa muwa wa Yesu? Eyendo, kya buntu kii na muulo ukata pe winyi etupa kyanka ashimisha nsaa yaaye, bukome bwaye na byooso abimutungu bwashi etupe kyanka. Mashimba etu e na muloo ukata patumono shi kya buntu akilesha kifulo kya binyibinyi kyabetulesha kwi winyi etupa kyanka. Mulambu wa muwa wa Yesu nyi nkya buntu ki na muulo ukata, mwanda bibaadi abitungu shi Efile Mukulu alekye kwikala na Mwan’aye adi mufule. Yowano 3:16 amba shi: “Mwanda Efile Mukulu mufule ba pa nsenga bikile mu kipaso kyadi mupane Mwan’aye eeleka.” Nkuulo nyi mushindo ukata watumono kipaso kitufule Yehowa. Ayilesha dingi kifulo kya Yesu, mwanda baadi mukumine kupana muwa waye bwetu. (Badika Yowano 15:13.) Kya buntu kya nkuulo akitushinkamiisha shi Yehowa na Yesu mbafule muntu ooso a kwatudi.​—Beena-Galate 2:20.

19, 20. We mukumbeene kulesha naminyi shi we na lutumbu bwa nkuulo, kya buntu ky’Efile Mukulu?

¹⁹ Mushindo kinyi oodi mukumbeene kulesha lutumbu bwa nkuulo, kya buntu ky’Efile Mukulu? Kya kumpala, abitungu kulonga bwa kuuka Yehowa kalolo aye mwitupe nkuulo. (Yowano 17:3) Su bolongo Bible ku bukwashi bwa uno mukanda okyebe kuuka Yehowa kalolo. Su bouku Yehowa kalolo, okyebe kumuufula ngofu. Kunyima kyakya kifulo akikutakula mu kumusangasha ngofu.​—1 Yowano 5:3.

²⁰ Kutuula lukumino mu Mulambu wa muwa wa Yesu. Pabitale Yesu, Bible amba shi: “Yawa akumina Mwana e na muwa wa ikalayika.” (Yowano 3:36) Mushindo kinyi watudi balombeene kulesha shi twi na lukumino mwi Yesu? Lwalwa lukumino talumwenekyela penda mu kwakula nya. Jaake 2:26 amba shi: “Lukumino lushi na bikitshino ndufwe.” Eyendo, lukumino lwa binyibinyi alumwenekyelaa ku “bikitshino,” nyi nkwamba shi mu bintu byatukitshi. Mushindo watudi balombeene kulesha shi twi na lukumino mwi Yesu, mpa tukitshi mwetu mooso bwa kulonda kileshesho kyaye ta nka penda mu byatwakula nya mpa na mu byatukitshi.​—Yowano 13:15.

21, 22. (a) Bwakinyi bibuwa kupetekyelwa ku kitentekyesho kya kidibwa kya Mwanana? (b) Mu Shapitre a 6 na a 7 abakyebe kwitupatulwila kinyi?

²¹ Petekyelwa ku kitentekyesho kya Kidibwa kya Mwanana akikitshikaa mususa umune ku kipwa. Bufuku bw’efuku dya 14 dya mweshi wa Nisane mu kipwa kya 33 B.B., Yesu bakitshine kidibwa kikata kyabetamina mu Bible bu “kidibwa kya Mwanana.” (1 Beena-Kodinto 11:20; Mateo 26:26-28) Kino kidibwa abekitamina dingi bu Kitentekyesho kya lufu lwa Kidishitu. Yesu bakitshine kyanka bwa kukwasha batumibwa baaye mpa na bangi beena Kidishitu bafikye kumongo kwabo bwashi bashinguule shi, bu bibafwile muntu mupwidikye, balambwile muwa waaye bu nkuulo. Yesu bakwile bino pabitale kino kidibwa: “Ikalayi anukitshi bino bwa kuntentekyeshanga.” (Luuka 22:19) Kupetekyelwa pabakitshi kyakya kidibwa akwitutentekyesha kifulo kikata kyabadi betuleshe kwi Yehowa na Yesu ku bukwashi bwa nkuulo. Twi balombeene kulesha lutumbu lwetu bwa nkuulo p’atupetekyelwa ku kipwa kyooso ku Kitentekyesho kya lufu lwa Yesu.a

²² Nkuulo yabadi betupe kwi Yehowa nyi nkya buntu kya muulo ukata. (2 Beena-Kodinto 9:14, 15) Kino kya buntu kya muulo ukile bukata nkikumbeene kukwasha mpa na baaba bapwe kufwa. Shapitre a 6 na a 7 ayikyebe kwitupatulwila byanka.