WOTO 19
KANDA 6 Dee soni a mundu ala ta lei fa Gadu bigi tjika
Waka a dee ëngëli baka
„Un dee ëngëli, un gafa Jehovah.”—PS. 103:20.
SONI DI WOO LUKU
Woo luku andi u sa lei a dee woto u dee ëngëli dee ta hoi deseei a Jehovah go dou.
1-2. (a) Na un fasi u tooka ku dee ëngëli? (b) Andi dee ëngëli ta du di useei sa du tu?
U DEE sëmbë u Jehovah dë a wan gaan famii te ka u lobi useei. U abi baaa ku sisa a hii së u goonliba, söseei u abi dee ëngëli tu (Dan. 7:9, 10). Te u ta pakisei soni u dee ëngëli, nöö u ta si taa de tooka gaanfa seei ku u. U ta fusutan taa Gadu bi mbei dee ëngëli ufö a mbei libisëmbë (Jöpu 38:4, 7). De abi kaakiti möön u. Nöö u di u da zöndu libisëmbë mbei de santa möön u, nöö wa sa du soni a wan leti fasi kuma de.—Luk. 9:26.
2 Hii fa u tooka ku dee ëngëli, tökuseei sömëni soni dë di de ta du di useei ta du tu. Leti kuma dee ëngëli, u sa djeesi Jehovah a dee bunu fasi fëën, söseei u sa taki da useei andi woo du. De abi de tuutuu në kuma u, nöö de abi u de fasi, söseei de abi faantiwöutu a di dini di de ta dini Jehovah tu. Boiti di dë, useei ta kë dini di sëmbë di mbei u tu, leti kuma dee ëngëli.—1 Pet. 1:12.
3. Andi u sa lei a dee ëngëli?
3 U di u ku dee ëngëli ta djei a sömëni soni, mbei dee bunu soni dee de ta du sa da u degihati seei. U sa lei sömëni soni a de. A di woto aki, woo luku unfa u sa djeesi dee ëngëli a di fasi fa de abi sakafasi, a di fasi fa de lobi sëmbë, a di fasi fa de ta hoi dou, söseei a di fasi fa de ta da wan maun u mbei di kemeente dë limbolimbo.
DEE ËNGËLI ABI SAKAFASI
4. (a) Unfa dee ëngëli ta lei taa de abi sakafasi? (b) Faandi mbei dee ëngëli abi sakafasi? (Psalöm 89:7)
4 Dee ëngëli dee ta hoi deseei a Jehovah abi sakafasi. Hii fa de abi öndöfeni, hii fa de abi kaakiti, söseei hii fa de köni, tökuseei de ta piki Jehovah buka a soni (Ps. 103:20). Te de ta du dee soni dee Jehovah manda de, nöö de an ta waka ta konda andi de du, söseei de an ta wooko ku di kaakiti u de a wan fasi u tja gafa ko da deseei. De ta wai seei u du andi Jehovah hakisi de, aluwasi ee sëmbë an pena sabi un ëngëli du di soni dëa (Ken. 32:24, 29; 2 Kön. 19:35). De an ta suku në da deseei, ma de ta da Jehovah hii di gaandi di a musu kisi. Unfa a du waka taa dee ëngëli abi sakafasi sö? Wë de abi sakafasi u di de lobi Jehovah, söseei u di de abi gaan lesipeki dëën.—Lesi Psalöm 89:7.
5. Unfa wan ëngëli bi lei taa a bi abi sakafasi di a bi leti Johanisi buta a pasi? (Luku di peentje tu.)
5 Boo buta pakisei a wan woto di ta lei unfa dee ëngëli abi sakafasi tjika. A di pisiten u di jaa 96 Baka Keesitu, hën wan ëngëli bi mbei apösutu Johanisi si wan apaiti wojolimbo sunjan. Wa sabi di në u di ëngëli dë (Ako. 1:1). Andi Johanisi bi du di a bi si di apaiti wojolimbo sunjan dë? Wë a bi tjökö kini a goon bendi hedi da di ëngëli. Ma wantewante dë di ëngëli piki ën taa: „Nönö e, mati, na du sö e. Biga fa i si mi dë aki, nöö mi dë wan futuboi u Gadu leti kuma i seei ku dee otowan fii . . . Gadu wanwan fii musu begi” (Ako. 19:10). Di ëngëli dë abi sakafasi seei! An bi kë u sëmbë gafëën, nasö u sëmbë dëën gaandi. Wantewante a bi piki Johanisi taa Jehovah a musu gafa. Ma an bi mbei Johanisi fii kuma a lagi möön ën. Hii fa di ëngëli dini Jehovah longi möön Johanisi, söseei hii fa a abi makiti gaanfa möön ën, tökuseei a lei ën taa a dë wan futuboi kuma hën nöö. Ma hii fa di ëngëli bi leti Johanisi buta a pasi, tökuseei an bi gandji dëën. A bi fan suti ku ën. A bi fusutan taa di soni di Johanisi bi si dë bi bigi dëën seei.
Di ëngëli lei taa a abi sakafasi a di fasi fa a bi fan ku Johanisi ku di fasi fa a bi leti ën buta a pasi (Luku palaklafu 5)
6. Unfa u sa ko abi sakafasi kuma dee ëngëli?
6 Unfa u sa ko abi sakafasi kuma dee ëngëli? Leti kuma dee ëngëli, useei kë wooko taanga da Jehovah söndö fuu ta njan buka, söseei wa kë faa dë taa u ta du soni u tja gafa ko da useei (1 Kol. 4:7). Boiti di dë, wa musu si kuma u hei möön wotowan u di u ta dini Jehovah longi möön de, nasö u di u abi wan gaandi di de an abi. U di u abi möön faantiwöutu a di dini di u ta dini Jehovah mbei, u musu si useei möön lagi möön wotowan (Luk. 9:48). Useei musu ta saka useei fuu sa heepi wotowan, leti kuma dee ëngëli. Wa kë mbei wotowan si kuma u bumbuu möön de.
7. Unfa u sa lei taa u abi sakafasi te u ta leti wan sëmbë buta a pasi?
7 U sa lei taa u abi sakafasi te u ta da sëmbë lai, nasö te u ta leti wan baaa, wan sisa, nasö wan mii fuu buta a pasi. So juu te u ta da sëmbë lai, nöö musu piki ën soni gbelingbelin kumafa a dë. Ma leti kumafa di ëngëli bi fan suti ku Johanisi, sö nöö useei sa fan gbelingbelin ku wan sëmbë söndö fuu mbei a fii bookosaka. Te wa ta si kuma u hei möön wotowan, nöö woo sa wooko ku di Bëibel u leti sëmbë buta a pasi a wan lesipeki fasi, söseei a wan fasi di ta lei taa u ta fii da de.—Kol. 4:6.
DEE ËNGËLI LOBI SËMBË
8. (a) Unfa dee ëngëli ta lei taa de lobi sëmbë, te u luku Lukasi 15:10? (b) Unfa dee ëngëli ta heepi u a di peleikiwooko? (Luku di peentje u tu.)
8 Dee ëngëli an ta si kuma wa dë wan hojo soni, söseei de an ta du kuma de an ta si dee soni dee ta pasa ku u. Ma de lobi sëmbë, nöö de ta wai seei te wan sëmbë bia ko ta libi kumafa Jehovah kë, nasö te wan sëmbë ko ta dini Jehovah baka. (Lesi Lukasi 15:10.) Boiti di dë, de ta heepi u paaja di bunu buka u di KönuKöndë tu (Ako. 14:6). Hii fa de an ta fan fesi ku fesi ku sëmbë, tökuseei de sa tja wan peleikima go a wan sëmbë di kë sabi soni u Jehovah. Wa sa taki ku leti taa dee ëngëli de bi tii u tja go a wan sëmbë a di peleikiwooko. Jehovah sa wooko ku woto soni u heepi u a di peleikiwooko. A sa wooko ku di santa jeje fëën u heepi wan sëmbë di kë ko sabi soni fëën, nasö a sa wooko ku ën u tii dee dinima fëën go a di sëmbë dë (Tjab. 16:6, 7). Ma a ta wooko ku dee ëngëli fëën tu u heepi u a di peleikiwooko. Te u ta paaja di bunu buka, nöö u sa dë seiki taa dee ëngëli o dë ku u u heepi u.—Luku di pisi „Jehovah piki dee begi u de”.b
Wan baaa ku hën mujëë kaba u peleiki. Di de dë a pasi nango a wosu, hën di sisa si wan mujëë di dë kuma a dë ku bookohedi. Di sisa ko mëni taa dee ëngëli sa heepi u fuu go dou a wan sëmbë di kë ko sabi soni u Gadu. Di soni dë mbei a go fan ku di mujëë u dëën taanga (Luku palaklafu 8)
9. Unfa u sa lei taa u lobi sëmbë kuma dee ëngëli?
9 Unfa u sa lei taa u lobi sëmbë kuma dee ëngëli? Te u jei taa wan sëmbë di an bi ta dini Jehovah möön toona ko ta dini Jehovah baka, nöö u sa ta wai kuma dee ëngëli. U sa go wai ku ën, nöö u sa mbei a sabi taa u lobi ën (Luk. 15:4-7; 2 Kol. 2:6-8). U sa djeesi dee ëngëli tu te u ta mbei möiti u du hii soni di u sa du a di peleikiwooko (Peleik. 11:6). Nöö leti kumafa dee ëngëli ta heepi u a di peleikiwooko, sö nöö useei sa mbei möiti u luku andi u sa du u heepi dee baaa ku dee sisa fuu, u de sa paaja di bunu buka. Kandë u sa mbei möiti u peleiki makandi ku wan njunjun peleikima. Nasö u sa seeka soni u peleiki makandi ku wan baaa nasö wan sisa di ko gaandi kaa, nasö di dë ku suwaki.
10. Andi u sa lei a di woto u sisa Sara?
10 Andi u sa du ee a ko dë taa wan soni ta tapa u fuu du dee soni dee u bi o kë du da Jehovah? Wë u sa dë seiki taa dee ëngëli o heepi u. Buta pakisei a di woto u wan sisa di ta dë a India de kai Sara.c A du di pioniliwooko söwan 20 jaa longi, ma bakaten hën a ko dë ku suwaki. A siki bedi nöö a bi ta dë, an bi sa ta hopo waka. A bi ko ta booko hën hedi gaanfa seei, ma di lesi di a bi lo’ u lesi Bëibel, ku di heepi di dee baaa ku dee sisa bi lo’ u heepi ën, bi mbei a bi ko ta dë waiwai baka. An dë u taki taa an bi sa du di peleikiwooko kumafa a bi guwenti möön. A bi musu suku wan woto fasi faa sa ta du di peleikiwooko go dou. U di an bi sa ta hopo sindo u sikifi biifi, mbei a bi ta peleiki da sëmbë a tëlëfön. Te a bi bëli wan sëmbë di a bi guwenti u peleiki da, nöö di sëmbë dë ta piki ën taa a sabi woto sëmbë di kë lei soni u Bëibel tu. A bi ko pasa taa a wantu liba dendu, Sara bi ko abi söwan 70 sëmbë ta lei soni u Bëibel. Hën wanwan an bi sa lei dee sëmbë aki soni u Bëibel, fëën mbei a bi hakisi so u dee baaa ku dee sisa a di kemeente u de heepi ën. Nöunöu sömëni u dee sëmbë aki ta ko a dee komakandi fuu. Dee ëngëli musu u ta wai seei u wooko makandi ku dee baaa ku dee sisa kuma Sara!
DEE ËNGËLI TA HOI DOU
11. Unfa dee ëngëli dee dë a di së u Jehovah ta lei taa de ta hoi dou?
11 U sa djeesi dee ëngëli a di hoi di de ta hoi dou. De hoi deseei a Jehovah sömëni dusu jaa longi di sömëni hogi soni bi ta pasa, söseei di soni an bi ta waka a wan leti fasi. De bi si fa Saatan ku wanlö woto ëngëli di bi ta wooko makandi ku de bi hopo fia ku Jehovah (Ken. 3:1; 6:1, 2; Jud. 6). Di Bëibel ta lei u unfa wan ëngëli di ta hoi hënseei a Jehovah, bi feti ku wan hogihati ëngëli di taanga seei (Dan. 10:13). Sensi di ten u Adam ku Eva, hën dee ëngëli ta si taa wan piki kulupu sëmbë nöö tei di së u Jehovah. Hii fa soni dë sö, tökuseei dee ëngëli aki ta dini Jehovah ku hii de hati go dou. De sabi taa te di juu dou, nöö Gadu o puu hii hogidu a mundu.
12. Andi sa heepi u fuu hoi dou?
12 Unfa u sa djeesi dee ëngëli a di hoi di de ta hoi dou? Leti kuma dee ëngëli, u sa ta si fa sëmbë ta du soni di an bunu, söseei sëmbë sa ta du ku u u tapa u fuu wa dini Jehovah möön. Ma leti kuma dee ëngëli, u dë seiki taa Jehovah o puu hogidu a mundu te di juu dou. Söseei wa ta wei u „ta du bunu nango nöömö” (Gal. 6:9). Gadu paamusi u taa a o heepi u fuu hoi dou (1 Kol. 10:13). U sa begi hakisi Jehovah di santa jeje fëën, sö taa a sa heepi u fuu ko abi pasensi, söseei fuu ta dë waiwai (Gal. 5:22; Kol. 1:11). Te sëmbë ta du ku i nöö buta futoou a Jehovah. Na fëëë, hii juu seei Jehovah o ta heepi i, söseei a o ta da i taanga.—Heb. 13:6.
DEE ËNGËLI TA DA WAN MAUN U MBEI DI KEMEENTE DË LIMBOLIMBO
13. Un apaiti wooko Jehovah da dee ëngëli a dee lasiti daka aki? (Mateosi 13:47-49)
13 Jehovah da dee ëngëli wan apaiti wooko u du a dee lasiti daka u di goonliba aki. (Lesi Mateosi 13:47-49.) Milionmilion sëmbë a hii së u goonliba kë ko sabi soni u di bunu buka. So u dee sëmbë aki ta tooka soni a de libi u de sa libi kumafa Jehovah kë, ma so u de an ta mbei di möiti dë. Jehovah manda dee ëngëli u de ’pii dee takulibisëmbë puu a dee sëmbë dendu dee ta libi bunu nëën wojo’. Di soni dë kë taki taa de abi di wooko u mbei di kemeente dë limbolimbo. Ma di soni dë an kë taki taa hiniwan sëmbë di na ta nama ku di föluku u Jehovah möön an sa ko dini ën baka. Söseei an kë taki tu taa toobi an o ta dë a di kemeente. Ma u sa dë seiki taa dee ëngëli ta wooko taanga u mbei di kemeente dë limbolimbo.
14-15. Unfa u sa djeesi dee ëngëli a di mbei di de ta mbei möiti u di kemeente dë limbolimbo? (Luku di peentje tu.)
14 Unfa u sa djeesi dee ëngëli a di mbei di de ta mbei möiti u di kemeente dë limbolimbo? U sa djeesi de te u ta du hii soni di u sa du u mbei di kemeente dë limbolimbo a di së u di biibi, söseei a di së u fanafiti libi. U musu ta mbei hii möiti u soni an ko poi u ku Jehovah. Di soni di o heepi u da te u ta mbei möiti u abi mati di lobi Jehovah, söseei te wa ta nama ku soni di sa mbei di biibi fuu ko suwaki (Ps. 101:3). Boiti di dë, u sa heepi dee wotowan fuu u de ku Jehovah sa dë mati go dou. Boo taa i jei taa wan baaa nasö wan sisa du wan gaan zöndu. Andi i bi o du? Wë u di i lobi di baaa nasö di sisa fii, mbei joo dëën taanga faa go fan ku dee gaanwomi. Ee an go a de, nöö iseei musu go konda da dee gaanwomi. U kë taa hii dee baaa ku dee sisa dee ko suwaki a di biibi feni heepi!—Jak. 5:14, 15.
15 A tjali taa u ta abi u puu so u dee sëmbë dee du wan gaan zöndu a di kemeente. Te a ko pasa sö, nöö wa ta „hulu” dee lö sëmbë dë möönd (1 Kol. 5:9-13). Di soni aki ta mbei di kemeente ta dë limbolimbo. Te wa ta hulu dee sëmbë dë möön, nöö u ta lei taa u lobi de. Di hoi di u ta hoi useei a di wëti u Jehovah dë, o mbei de ko fusutan taa de musu ko dini Jehovah baka. Ee de toona ko dini Jehovah baka, nöö u ku Jehovah ku dee ëngëli tuu o wai ku de.—Luk. 15:7.
Andi u musu du ee u ko sabi taa wan baaa nasö wan sisa du wan gaan zöndu? (Luku palaklafu 14)e
16. Na un fasi i dë kabakaba u waka a dee ëngëli baka?
16 U ta tei ën u begi seei taa Jehovah mbei u ko sabi soni u dee ëngëli, söseei taa u ku de sa wooko makandi! Boo djeesi dee ëngëli a dee fasi dee de abi. Boo ta mbei möiti fuu ta hoi dou kuma de, fuu ta abi sakafasi kuma de, fuu ta lobi sëmbë kuma de, söseei fuu ta du soni u mbei di kemeente dë limbolimbo. Te u ta waka a dee ëngëli dee ta hoi deseei a Jehovah baka, nöö useei o ko dë sëmbë u di wosudendu u Jehovah u teego.
KANDA 123 Saka iseei a di tii u Gadu basu
a Milionmilion ëngëli dë, ma Mikaëli ku Gabiëli nöö di Bëibel kai a de në.—Dan. 12:1; Luk. 1:19.
b I sa feni sömëni woto a di Index van Wachttoren-publicaties a di pisi „Engelen”, nöö suku „leiding van engelen (voorbeelden)”.
c De tooka di në aki.
d U bi si a di Update nr. 2 fu a Tiri Skin 2024 taa ee wan sëmbë di de puu a di kemeente ko a komakandi, nöö wan peleikima sa luku ee a o dëën odi, söseei ee a o tei ën ku wai.
e DEE SONI DI DEE PEENTJE KË TAKI: Wan sisa ta da di mati fëën taanga faa go fan ku dee gaanwomi. Baka wan pisiten di di mati fëën an du ën, hën di sisa go piki dee gaanwomi andi pasa.