Djeesi Jehovah a di fasi fa a abi tjalihati u sëmbë

1. Andi Jehovah bi piki Mosesi? Nöö faandi mbei di soni aki dë fanöudu?

WAN daka, hën Gadu piki Mosesi andi di në fëën kë taki, söseei a bi piki ën dee bunu fasi dee a abi. Jehovah bi sa taki soni u di kaakiti fëën, nasö u di köni di a abi. Ma a bi taki fosu u di tjalihati di a abi da sëmbë, ku di lobi di a lobi sëmbë. (Lesi Ëkisodesi 34:5-7.) Mosesi bi kë sabi ee Jehovah bi o heepi ën. Fëën mbei Jehovah kai wantu u dee fasi fëën da Mosesi, di ta lei taa a kë heepi dee dinima fëën tuutuu (Ëkisodesi 33:13). Unfa i ta fii, u di i ko sabi taa Jehovah ta booko hën hedi ku u gaanfa? Di woto aki o taki unfa u sa lei taa u abi tjalihati u sëmbë. Hën da te u ta fii da wotowan, söseei te u kë heepi de.

2, 3. (a) Andi ta lei taa Gadu mbei libisëmbë u de abi tjalihati u wotowan? (b) Faandi mbei i musu kë ko sabi andi di Bëibel ta taki u di tjalihati di u musu abi da wotowan?

² Jehovah abi tjalihati u sëmbë, nöö a mbei libisëmbë kumafa hënseei dë. Fëën mbei aluwasi wan sëmbë an sabi Jehovah, tökuseei a sa abi tjalihati u sëmbë, söseei a sa heepi wotowan tu (Kenesesi 1:27). Di Bëibel ta taki u sömëni woto u sëmbë di bi abi tjalihati u wotowan. Tu mujëë bi ko a Salumon ku wan mii, nöö de bi kë faa koti kuutu da de ee undi u de abi di mii. Hën Salumon manda wan sëmbë faa koti di mii paati a mindi. U di di tuutuu mama u di mii bi abi fii da di mii fëën, mbei a bi begi Salumon be a da di woto mujëë di mii nöö (1 Könu 3:23-27). Wan woto sëmbë di bi lei taa a abi tjalihati u sëmbë, hën da di mujëë mii u Falao. Di a si Mosesi di a bi dë miii a wan manda dendu, hën a fusutan taa a bi dë wan mii u wan Hebelejën mujëë, nöö de bi o kii ën. Ma „tjali u di mii kisi ën”, hën a tei ën ta kiija kuma miii fëën.​—Ëkisodesi 2:5, 6.

³ Faandi mbei u musu buta pakisei a di tjalihati di u musu abi da sëmbë? Wë u di Jehovah kë fuu djeesi ën (Efeise 5:1). Hii fa Jehovah mbei u fuu sa abi tjalihati u sëmbë, tökuseei u di u da zöndu libisëmbë, mbei so juu u ta pakisei useei nöö. So juu a sa taanga da u fuu disa dee soni dee u bi kë du, nöö u go heepi wotowan. Andi sa heepi u fuu ta möön booko u hedi ku wotowan? Wë, boo luku unfa Jehovah ku woto sëmbë bi lei taa de abi tjalihati u wotowan, söseei boo luku unfa u sa djeesi Gadu a di fasi fa a abi tjalihati u sëmbë, söseei u musu ko sabi faandi mbei a bunu fuu djeesi ën.

JEHOVAH DA DI GADU DI TA LEI U FUU ABI TJALIHATI U SËMBË

4. (a) Faandi mbei Jehovah bi manda dee ëngëli fëën go a Sodom? (b) Andi u sa lei a di soni di bi miti Lotu ku dee sëmbë fëën wosudendu?

⁴ Di Bëibel abi sömëni woto di ta lei u unfa Jehovah bi lei sëmbë taa a abi tjalihati u de. Pakisei andi a bi du da Lotu. Lotu bi dë wan bunuhati womi di bi ta „dë fukafuka a hati seei”, u di dee sëmbë u Sodom ku Gomola bi ta libi fanafiti a di së u manu ku mujëë soni. Dee sëmbë u di köndë dë an bi ta lesipeki Jehovah Gadu. Fëën mbei Jehovah bi buta taa a o kii de (2 Petuisi 2:7, 8). Jehovah bi manda dee ëngëli fëën u de go piki Lotu taa a o poi Sodom ku Gomola kaba a sösö, nöö Lotu bi musu kule kumutu a dee foto. Di Bëibel ta taki taa: „Di Lotu bi ta naanaa, hën dee [ëngëli] panjan Lotu, ku hën mujëë ku dee tu mujëë mii fëën gbaa hoi a maun, u di Jehovah bi abi tjalihati fëën. Hën de tja de go a döösë u di foto” (Kenesesi 19:16). Leti kumafa Jehovah bi fusutan unfa soni bi dë da Lotu, sö nöö u sa dë seiki taa a ta fusutan hii dee fuka dee u ta abi tu.​—Jesaaja 63:7-9; Jakobosi 5:11; 2 Petuisi 2:9.

5. Unfa di Wöutu u Gadu ta lei u unfa u sa ko abi tjalihati u sëmbë?

⁵ Jehovah bi lei dee sëmbë fëën unfa deseei musu abi tjalihati u wotowan. Pakisei wan u dee wëti di a bi da dee Isaëli sëmbë. Ee wan sëmbë bi leni wan wotowan wan möni, nöö di sëmbë dë bi sa tei di koosu u di wotowan fëën hoi u te di sëmbë pakëën baka. (Lesi Ëkisodesi 22:26, 27.) Ma a bi musu toona tja di koosu u di sëmbë go dëën ufö sonu go, sö taa a sa tapa kötö te ndeti. Kandë wan sëmbë di an bi abi tjalihati u wotowan, an bi o kë tja di koosu go da di sëmbë, ma Jehovah bi lei dee sëmbë fëën taa de musu abi fii da wotowan. Andi u ta lei a di wëti aki? Wë u ta lei taa nöiti u musu du kuma wa ta si taa dee baaa ku dee sisa fuu abi heepi fanöudu. Ee u si taa u sa heepi wan baaa nasö wan sisa di dë ku fuka, nöö u musu du hii soni di u sa du u heepi ën.​—Kolosën 3:12; Jakobosi 2:15, 16; lesi 1 Johanisi 3:17.

6. Andi u sa lei u di tjalihati di Jehovah bi abi da dee Isaëli sëmbë, hii fa de bi ta du zöndu?

⁶ Jehovah bi ta abi tjalihati u dee Isaëli sëmbë, hii fa de bi ta du zöndu. Di Bëibel ta taki taa: „Hiniwan juu Jehovah, di Gadu u dee avo u dee Isaëli sëmbë, bi ta toona manda dee tjabukama fëën u go bai dee sëmbë fëën a soni, u di a bi abi tjalihati u dee sëmbë fëën, söseei u di an bi kë poi di wosu fëën kaba a sösö” (2 Kloniki 36:15). A di wan seei fasi u musu ta lei taa u abi tjalihati u dee sëmbë dee an sabi Jehovah jeti, ma di sa bia de libi u de ko dë mati fëën. Jehovah an kë u na wan sëmbë dëdë te a o kuutu di goonliba aki abiti möön (2 Petuisi 3:9). Wë u di di ten dë an dou jeti, mbei u kë piki hii sëmbë di soni aki, sö taa de sa feni wini u di tjalihati di Gadu abi da sëmbë.

7, 8. Faandi mbei wanlö sëmbë u wan wosudendu bi ta biibi taa Jehovah hën bi tjubi de?

⁷ A di ten aki, Jehovah ta lei sömëni dinima fëën taa a abi tjalihati u de tu. A di jaa 1990 ku dee jaa nëën baka, sëmbë u peipei lö bi ta feti ku deseei ta kii deseei a di köndë de kai Bosnia. Wan womi mii de kai Milan, di bi abi 12 jaa, bi ta libi a di köndë dë ku dee sëmbë fëën.a (Luku di pisi a basu.) Milan ku di piki baaa fëën, hën mama ku hën tata, ku wanlö woto Kotoigi, bi dë a wan besi nango a di köndë Sëlifia. De bi nango a wan könklësi, nöö Milan mama ku hën tata bi o tei dopu a di könklësi dë. Di de bi o denda a di köndë, hën wanlö sodati si taa Milan ku dee sëmbë fëën dë u wan woto lö, hën de mbei de saka kumutu a di besi. Hën de da dee woto baaa ku dee woto sisa pasi u de pasa go dou. Tu daka longi dee sodati bi hoi Milan ku dee sëmbë fëën. Te u kaba fëën, hën di sëmbë di ta tei fesi da dee sodati di bi sai dë, bëli di hedima u dee sodati seei, hën a hakisi ën andi a musu du ku dee sëmbë. Milan ku dee sëmbë fëën bi dë a zuntu dë ta jei fa di hedima u dee sodati ta taki taa: „Tja de go a wan së, nöö suti de kii!”

⁸ Di dee sodati bi dë ta fan, hën tu sëmbë ko fan ku Milan ku dee sëmbë fëën. De piki de sapisapi taa de da Jehovah Kotoigi tu, söseei taa dee baaa ku dee sisa dee bi dë a di besi bi piki de andi bi miti de. Dee tu baaa piki Milan ku di piki baaa fëën taa de sa go a di wagi u de, u di dee sodati an ta luku dee pampia u piki mii. Hën de piki Milan mama ku ën tata taa be de waka lontu ko kai a di woto së. Milan bi ta fëëë te na soni. Hën di mama ku di tata u Milan hakisi dee tu baaa taa: „Un si kuma de o disa u fuu waka go u?” Hën de bigi ta waka nango. Nöö di juu dë, a bi djei kuma dee sodati an bi pena si de seei. Milan ku hën piki baaa, bi miti de mama ku de tata a di woto së ka de lontu ko kai, hën de go makandi a di könklësi. De bi dë seiki taa Jehovah hën bi piki dee begi u de! U ta lei a Bëibel taa na hii juu Jehovah ta tjubi dee dinima fëën a di lö fasi aki (Tjabukama 7:58-60). Ma di pasi aki, Milan bi taki taa: „A djei kuma Jehovah hën bi tjubi u, u di a bi manda dee ëngëli fëën ko dungu dee sodati wojo.”​—Psalöm 97:10.

9. Unfa Jesosi bi fii di a bi si wanlö gaan hia sëmbë ta waka nëën baka? (Luku di peentje a bigi u di woto.)

⁹ Jesosi bi abi tjalihati u sëmbë tu. Di Jesosi bi si wanlö sëmbë, nöö tjali u de bi kisi ën, u di a bi si taa de „dë fukafuka weiwei, kuma wanlö hia sikafu dë a mundu söndö sëmbë u kiija de”. Wë nöö, andi a du di a si di soni dë? Wë a bi „lei de sömëni soni”. (Mateosi 9:36; lesi Maikusi 6:34.) Ma dee Faliseima an bi abi tjalihati u sëmbë, nöö de an bi ta kë heepi sëmbë tu (Mateosi 12:9-14; 23:4; Johanisi 7:49). I ta kë heepi sëmbë, söseei i ta kë lei sëmbë soni u Jehovah kuma Jesosi ö?

10, 11. Hii juu u musu lei taa u abi tjalihati u wotowan u?

¹⁰ Di soni aki an kë taki taa hii juu u musu ta lei taa u abi tjalihati u sëmbë. Boo buta pakisei a di woto u Könu Saulosu. Kandë Saulosu bi mëni taa lei a bi ta lei di könu u Amalëki de kai Agagi, taa a abi tjalihati fëën, di an bi kii ën. Ma di könu aki bi dë wan felantima u dee sëmbë u Gadu. Saulosu an bi kii hii dee mbeti u dee Amalëki sëmbë tu. Ma Jehovah bi piki ën taa a bi musu kii hii dee Amalëki sëmbë ku hii dee mbeti u de tuu. Nöö u di Saulosu an bi piki Jehovah buka, mbei Jehovah an bi kë faa dë könu möön (1 Samuëli 15:3, 9, 15). Jehovah da wan kuutuma di ta kuutu soni a wan leti fasi, nöö a ta si andi dë a wan sëmbë hati, söseei a ta sabi na un ten wa musu lei wan sëmbë taa u abi tjalihati fëën (Këëkanda 2:17; Ezekiëli 5:11). Abiti möön Jehovah o sitaafu dee sëmbë dee an ta kë piki hën buka (2 Tesalonika 1:6-10). Di ten dë, Jehovah an o lei taa a abi tjalihati u dee hogihati sëmbë. Ma u di an o du ën, mbei a sö wan fasi a o lei taa a abi tjalihati u dee bunuhati sëmbë dee a o tjubi.

¹¹ Na u abi di wooko u kuutu sëmbë. Ma u musu du hii soni di u sa du u heepi sëmbë nöunöu. Andi da wantu fasi fa u sa lei wotowan taa u abi tjalihati u de? Boo luku wantu fasi fa u sa du ën.

UNFA U SA LEI WOTOWAN TAA U ABI TJALIHATI U DE

12. Unfa i sa lei taa i abi tjalihati u wotowan a di fasi fa i ta libi ku de?

¹² I musu ta heepi wotowan hii juu. Jehovah kë taa hii Keesitu sëmbë musu ta lei taa de abi tjalihati u dee baaa ku dee sisa u de, te kisi dee sëmbë dee an ta dini ën tu (Johanisi 13:34, 35; 1 Petuisi 3:8). Wan fasi fa u sa lei taa u abi tjalihati u wotowan, da te u ta tja di fuka u di wotowan fuu makandi ku ën. Wan sëmbë di abi tjalihati u wotowan ta mbei möiti u heepi dee sëmbë dee dë a fuka. Fëën mbei u musu ta suku okasi fuu heepi wotowan. Kandë u sa heepi de u du wooko a de pisi, nasö u sa du woto soni da de.​—Mateosi 7:12.

13. Andi dee sëmbë u Gadu ta du baka te wan gaan ventu nasö te wan gaan wata go booko wan köndë?

¹³ Go heepi a kamian ka sëmbë dë a gaan fuka. Te u ta si taa sëmbë dë a fuka, u di gaan ventu nasö gaan wata ko booko di kamian ka de ta libi, nöö u ta kë lei taa u ta fii makandi ku de. Sëmbë sabi dee Jehovah Kotoigi kuma sëmbë di ta heepi wotowan te dee lö soni dë ta pasa (1 Petuisi 2:17). A di jaa 2011, wan gaan wata bi ko booko di köndë Japan, nöö wan sisa bi ta libi a wan pisi u di köndë ka di wata bi booko. A bi taki taa a bi feni taanga seei, söseei a bi feni kötöhati tu, di a bi si dee Kotoigi u peipei kamian u Japan ko heepi de u seeka dee wosu u de, ku dee Könuköndë zali. A bi taki tu taa: „Di soni aki bi mbei mi ko si taa Jehovah ku dee baaa ku dee sisa fuu ta booko de hedi ku wotowan, söseei taa sömëni baaa ku sisa a hii së u goonliba ta begi da u.”

14. Unfa i sa heepi dee sëmbë dee dë ku suwaki ku dee sëmbë dee ko gaandi kaa?

¹⁴ Heepi dee sëmbë dee dë ku suwaki, ku dee sëmbë dee ko gaandi kaa. Te u ta si taa sëmbë dë ku suwaki, nasö taa de ta fii pen u di de ko gaandi, nöö u ta tjali. U ta hangi di ten ka dee soni aki an o dë möön. Fëën mbei u ta begi be di Könuköndë u Gadu ko. Ma u di di ten dë an dou jeti, mbei u musu du hii soni di u sa du u heepi dee sëmbë dee dë ku suwaki, ku dee sëmbë dee ko gaandi kaa. Wan sikifima bi sikifi taa hën mama bi ko gaandi kaa, nöö a bi abi di siki de kai Alzheimer, di ta mbei sëmbë ta fëëkëtë soni. Hën wan daka, hën wan soni kai mandja dee lai di hën mama bi bisi. Di a ta pooba u feki ën, hën wan sëmbë naki di döö fëën. Tu Kotoigi di bi lo’ u ko luku ën, bi ko nëën baka. Dee sisa aki bi hakisi ën ee a dë u de heepi ën. A bi piki de taa: „Sen nöö kisi mi sö, ma un heepi m’ nöö.” Dee sisa bi heepi ën wasi dee lai dee a bi bisi. Hën de mbei wan te dëën, hën de fika dë ta da woto ku ën pikisö. Di womi mii fëën bi tei di soni aki u bigi seei, hën a piki dee Kotoigi taa de ta „du dee soni di de ta lei sëmbë”. Di tjalihati di i abi da dee sëmbë dee dë ku suwaki, ku dee sëmbë dee ko gaandi kaa, ta mbei i du hii soni di i sa du u heepi de u?​—Filipi 2:3, 4.

15. Unfa di peleiki di u ta peleiki ta heepi wotowan?

¹⁵ Heepi sëmbë u de ko sabi Jehovah. Di möön bunu fasi fa u sa heepi sëmbë, hën da te u ta lei de soni u Gadu ku di Könuköndë fëën. Wan woto fasi fa u sa heepi de, hën da te u ta mbei de ko fusutan un wini de o sa feni te de ta hoi dee wëti u Gadu (Jesaaja 48:17, 18). Wan bunu fasi fa u sa gafa Jehovah, söseei fa u sa lei taa u abi tjalihati u wotowan, da te u ta du di peleikiwooko. Wë kandë i sa suku okasi ka i sa peleiki möön gaanfa.​—1 Timoteo 2:3, 4.

TE I TA LEI TAA I ABI TJALIHATI U SËMBË, NÖÖ A TA MBEI I DË GÖSÖNTU!

16. Un wini u ta feni te u ta lei taa u abi tjalihati u sëmbë?

¹⁶ Wantu data ta taki taa te u ta lei taa u abi tjalihati u wotowan, nöö u ta ko abi wan möön bunu gösöntu, söseei u ku wotowan ta ko dë mati tu. Te i ta heepi sëmbë di dë a fuka, nöö joo ta möön dë waiwai, joo ta si taa soni o waka bunu, ja o ta fii taa i dë i wanwan, söseei ja o ta pakisei hogi soni. Te i abi tjalihati u wotowan, nöö a ta mbei i dë gösöntu (Efeise 4:31, 32). Te u ta heepi wotowan u di u lobi de tuutuu, nöö u ta dë ku wan limbo háti, u di u sabi taa u ta du andi Jehovah kë. Te i abi tjalihati u wotowan, nöö joo ko dë wan möön bunu mama nasö wan möön bunu tata, joo ko dë wan möön bunu mujëë da di manu fii, nasö wan möön bunu womi da di mujëë fii, söseei joo ko dë wan möön bunu mati da wotowan. Boiti di dë, sëmbë ta möön heepi wan sëmbë di ta abi tjalihati u wotowan, te a dë a fuka.​—Lesi Mateosi 5:7; Lukasi 6:38.

17. Faandi mbei i kë lei wotowan taa i abi tjalihati u de?

¹⁷ Hii fa di lei di u ta lei taa u abi tjalihati u wotowan ta mbei u ta dë gösöntu, tökuseei di soni mbei u musu ta lei möön gaanfa taa u abi tjalihati u wotowan, hën da u di u kë djeesi Jehovah, söseei u di u kë tja gafa ko dëën. A Jehovah lobi ku tjalihati ta kumutu (Nöngö 14:31). Hën da di sëmbë di u musu djeesi. Fëën mbei boo du hii soni di u sa du u djeesi Gadu, u di woo lei taa u abi tjalihati u wotowan. Di soni aki o mbei u ku dee baaa ku dee sisa fuu o ko dë möön gaan mati, söseei u ku woto sëmbë o ta libi fiifii tu.​—Galasia 6:10; 1 Johanisi 4:16.