SIFUNDVO 9
Kushintjashintja Kuphakama Nekwehla Kwelivi
KUGCIZELELA imicondvo ngendlela lefanele kwenta labakulalele bakucondze loko lokushoko, kodvwa-ke nawushintjashintja kuphakama kwelivi, litubane lalo kanye nendlela lelivakala ngayo, kungaba mnandzi kakhulu kulalela inkhulumo yakho. Ngetulu kwaloko, kutawukhombisa labakulalele kutsi utiva njani ngaloko lokushoko. Indlela lotiva ngayo ngaloko lokhuluma ngako ingase iyitsintse indlela nalabo labakulalele labativa ngayo ngako. Loku kungenteka ngisho usendzaweni yesikhulumi nobe ukhuluma nemuntfu munye ensimini.
Livi lemuntfu lilithuluzi lelimangalisako lelikhona kwenta tintfo letinyenti. Nalisetjentiswe kahle lingenta inkhulumo iphile, lingatsintsa inhlitiyo, litsintse imiva futsi lente umuntfu atsatse sinyatselo. Nome kunjalo, loku ngeke ukhone kukwenta ngekumane nje ubekise eluhlakeni lwakho kutsi ngukuphi lapho utawushintjashintja khona kuphakama kwelivi, litubane lalo kanye nendlela lelivakala ngayo. Nawushintjashintja kuphakama nekwehla kwelivi etindzaweni letinjalo kutawuvakala kutsi akusiyo indlela yakho yekukhuluma. Kunekutsi kwente inkhulumo yakho iphile futsi ibe mnandzi kungenta bantfu labakulalele bangakhululeki. Kushintjashintja kuphakama nekwehla kwelivi kufanele kutentakalele.
Nakusetjentiswe kahle, loku ngeke kwente bantfu banake kakhulu sikhulumi. Esikhundleni saloko kutawusita labalalele bakucondze lokukhulunywa ngako enkhulumeni.
Shintjashintja Kuphakama Kwelivi. Lokunye longakwenta kute ushintjashintje indlela lokhuluma ngayo, kushintja kuphakama kwelivi lakho, kodvwa loku akusho kutsi sekufanele uphakamise nobe wehlise livi ngendlela lefanako. Kulishintjashintja ngaleyondlela kutawuphatamisa umcondvo waloko lokushoko. Umphumela ngeke ube muhle nangabe livi uliphakamisa kanyenti.
Kuphakama kwelivi lakho kufanele kufanelane nendzaba lokhuluma ngayo. Ngisho nobe ufundza umyalo lobalulekile njengalotfolakala kuSembulo 14:6, 7 nobe kuSembulo 18:4, nobe ufundza emavi laveta kuciniseka njengalabhalwe ku-Eksodusi 14:13, 14, kuhle kutsi ukhuphule livi. Ngendlela lefanako, nangabe ufundza emavi eBhayibhelini lamemetela sehlulelo lesicinile njengalawo latfolakala kuJeremiya 25:27-38, kushintjashintja kuphakama kwelivi kutawenta imisho letsite igcame kunaleminye.
Cabangela nemgomo wakho. Ufuna kukhutsata labakulalele kutsi batsatse sinyatselo lesitsite yini, nobe ufuna emaphuzu layinhloko enkhulumo yakho agcame? Nakusetjentiswe ngekuhlakanipha, kuphakamisa livi kutakusita ufeze lemigomo. Nome kunjalo, kumane nje uphakamise livi kungenta kutsi ungakhoni kuyifeza lemigomo yakho. Kungani? Lokushoko kungase kudzinge kutsi ukhombise bungani futsi uvete nemiva kunekutsi uphakamise livi. Loku sitawucoca ngako eSifundvweni 11.
Nangabe kwentiwe ngekuhlakanipha, kwehlisa livi kungenta labo labalalele balangatelele kuva lofuna kukusho, kodvwa loko kudzinga kutsi ngekushesha ngemuva kwaloko livi litsi kuba nemandla. Livi leliphansi futsi lelinemandla lingasetjentiswa kute kuvetwe kukhatsateka nobe kwesaba. Lingaphindze lisetjentiselwe kukhombisa kutsi liphuzu lolishoko alikabaluleki njengalamanye emaphuzu lokhuluma ngawo. Nobe kunjalo, nangabe livi lakho lihlale liphansi, loko kungendlulisela umcondvo wekutsi uyangabata, awuciniseki nobe awunendzaba naloko lokushoko. Kuyacaca-ke kutsi kudzingeka usebentise kuhlakanipha nawutawukhuluma ngelivi leliphansi.
Shintja Litubane. Onkhe malanga emagama ayatiphumela nasikhuluma. Nasijabulile, sivame kukhuluma siphangise. Nangabe sifuna kutsi labanye bakukhumbule kahle lesikushoko, asiphangisi nasikhuluma.
Tikhulumi letinyenti leticalako kukhuluma embikwebantfu atikhoni kushintjashitja litubane natikhuluma. Kwentiwa yini loko? Natilungiselela tikhatsateka kakhulu ngemagama letitawasebentisa. Tingase tibhale yonkhe intfo phansi. Ngisho nome inkhulumo kungesiyo lefundvwako, letikhulumi tingase tiwabambe ngenhloko emagama letitawasho. Loku kubanga kutsi inkhulumo yetfulwe ngelitubane lelifanako. Lokungasita ekulungiseni lenkinga, kufundza kusebentisa kahle luhlaka.
Kubalekele kuphakamisa litubane kungakalindzeleki, njengakati lotsi atihambela kahle bese ubona inja avele asuke emagonso. Ungakhulumi uphangise kakhulu kangangekutsi uze uwabite kabi emagama.
Kuze ulishintjashintje kahle litubane nawukhuluma, kufanele ungamane nje usheshise nome unense etindzaweni letitsite. Kunekutsi kwente emaphuzu enkhulumo akhanye kahle, loko kungabangela kutsi anganakeki. Kushintja litubane nawukhuluma kufanele kuhambisane naloko lokushoko, futsi kuhambisane nemiva kanye nemgomo wakho. Yetfula inkhulumo yakho ngelitubane lelifanele. Kuze ukhombise kujabula, khuluma usheshise, ngendlela lebewungenta ngayo nawutikhulumela nje. Loko ungakwenta nalapho usho emaphuzu langakabaluleki kangako nobe ulandzisa indzaba lengadzingi kutsi uze usho imininingwane yayo. Loku kutawenta inkhulumo yakho ibe mnandzi kuphindze kuyente ingevakali icinile. Ngakulokunye, kungase kudzingeke unense nawufika emaphuzwini lanemandla, nobe emaphuzwini layinhloko kanye nasesiphetfweni senkhulumo yakho.
Shintjashintja Indlela Livi Lakho Lelivakala Ngayo. Asewucabange ngemuntfu lodlala insimbi yemculo sikhatsi lesingaba li-awa nobe ngetulu. Njengobe ayidlala, udlala linothi lelifanako, ucale alidlalele etulu, alidlalele phansi, asheshise aphindze anense. Ngisho nobe umsindvo nelitubane kungashintjashintja, kodvwa nangabe linothi lingashintji, “lomculo” ngeke ube mnandzi. Ngendlela lefanako, nasingayishintjashintji indlela livi letfu lelivakala ngayo, ngeke libe mnandzi.
Kufanele sikhumbule kutsi kushintjashintja indlela livi lelivakala ngayo akubi nemiphumela lefanako kuto tonkhe tilwimi. Kuletinye tilwimi, njengesiShayina, kushintja kwemsindvo kungase kushintje nenchazelo yeligama. Nome kunjalo, ngisho nakuleto tilwimi tikhona tintfo umuntfu langatenta kuze ashintjashintje indlela lakhuluma ngayo. Angatfutfukisa indlela livi lakhe lelivakala ngayo abe angayishintji imisindvo yeligama. Ngako angakhona kuyiphakamisa imisindvo lokufanele iphakame futsi ehlise imisindvo lokufanele yehle.
Kushintjashintja indlela livi lakho lelivakala ngayo kungase kuvete imicondvo leyehlukehlukene. Nasi sibonelo: Kuze ugcizelele umcondvo lotsite, ungase ushintjashintje indlela livi lakho lelivakala ngayo futsi ulikhulise ngendlela lefanele. Ungaphindze ukwente loku kuze uvete bukhulu nobe libanga lentfo letsite. Kuphakama kwelivi ekugcineni kwemusho kungase kukhombise kutsi kubutwa umbuto, kantsi kuletinye tilwimi kungase kudzingeke kutsi ulehlise.
Kujabula kanye nemdlandla kungase kuvetwe yindlela livi lelivakala ngayo. Lusizi nekukhatsateka nako kungavetwa ngalendlela. Lemiva lokukhulunywa ngayo ngiyo lesita sikhulumi kutsi sikhone kutsintsa inhlitiyo. Nangabe ufuna kuyiveta, kubalekele kumane nje ubite emagama. Livi lakho alikhombise kutsi nawe unayo leyo miva.
Beka Sisekelo. Icala kuphi lendzaba yekushintjashintja kwelivi? Icala nawukhetsa emaphuzu enkhulumo yakho. Nangabe utawuchaza nobe ukhutsate kuphela, atawuba mancane ematfuba ekutsi ushintjashintje livi enkhulumeni yakho. Ngako hlatiya luhlaka lwakho futsi uciniseke kutsi tikhona tintfo letitawukwenta inkhulumo yakho ibe mnandzi futsi ifundzise.
Ase sitsi nawusachubeka nenkhulumo yakho uyeva kutsi kudzingeka ushintje ngobe seyite umdlandla. Kufanele wente njani? Shintja indlela loyetfula ngayo. Kanjani? Lenye indlela kuvula liBhayibheli ucele labakulalele kutsi bavule abo bese ufundza umbhalo kunekutsi uchubeke ukhuluma. Lokunye longakwenta kungaba kushintja umusho uwente umbuto bese uyathula kancane kuze ugcizelele. Ungafaka nemfanekiso lomelula. Leti tindlela letisetjentiswa tikhulumi lesetinalokuhlangenwe nako. Ngisho nome ute lokuhlangenwe nako, ungakhona kutisebentisa letindlela nawulungiselela inkhulumo yakho.
Kungashiwo-ke kutsi kushintjashintja kuphakama nekwehla kwelivi kuyenta ibe mnandzi inkhulumo. Nangabe loku kusetjentiswe ngendlela lefanele nangelizinga lelikahle, emaphuzu enkhulumo yakho atawuvela kahle futsi labo labakulalele batayijabulela.