UMtsetfo Nkulunkulu Labewunike Ema-Israyeli Bewulungile Futsi Ungakhetsi Yini?
EMINYAKENI leyendlulile, tinkantolo takulelinye live laseNshonalanga temukela bufakazi lobungesibo ecaleni lemadvodza lamabili labemangalelwe ngemacala ekubulala, futsi tawaniketa sigwebo sekufa. Kwatsi kungevakala kutsi lobufakazi bebungasibo, bameli basebenta kamatima futsi bakhona kukhulula munye walamadvodza. Kodvwa behluleka kukhulula lelenye indvodza, ngobe beseyivele ibulewe.
Njengobe emaphutsa lanjena angenteka kunobe nguyiphi inkantolo, liBhayibheli liyasikhutsata litsi: “Niyawulandzela umtsetfo wona wodvwa.” (Dutheronomi 16:20) Nangabe emajaji ehlulela ngekulunga, bantfu bayazuza. UMtsetfo waNkulunkulu waniketa ema-Israyeli inchubo yekwehlulela lebeyilungile futsi ingakhetsi. Ase sihlole loMtsetfo kuze sibone kutsi vele ‘tonkhe tindlela taNkulunkulu tilungile’ yini.—Dutheronomi 32:4.
BEHLULELI ‘LABAHLAKANIPHILE, NALABANEKUCONDZA’ KANYE NELWATI
Bantfu bayazuza nangabe labo labehlulelako banelikhono, bangakhetsi, futsi bete inkhohlakalo. UMtsetfo Nkulunkulu lawunika ema-Israyeli wakugcizelela loko kulabo lebebahlulela. Ekucaleni kweluhambo lwasehlane, Mosi watjelwa kutsi afune “emadvodza lafanele, naletsembekile, lesaba Nkulunkulu,” futsi langatsengeki, kuze abe behluleli. (Eksodusi 18:21, 22) Ngemuva kweminyaka lengu-40, waphindze wagcizelela kutsi kudzingeka “emadvodza lahlakaniphile, nalanekucondza,” kuze ehlulele bantfu.—Dutheronomi 1:13-17.
Emakhulwini eminyaka ngemuva kwaloko, iNkhosi Jehoshafatia yakaJuda yayala behluleli yatsi: “Lenikwentako nibokucabangisisa, ngobe lomsebenti wekwehlulela leniwentako aniwenteli umuntfu kodvwa nentela Simakadze, lonani ngaso sonkhe sikhatsi nanikhipha sigwebo. Ngako yesabani Simakadze, nehlulele ngekunakekela lokukhulu, ngobe Simakadze Nkulunkulu wetfu akanako kungalungi, akakhetsi muntfu, futsi akadizelwa.” (2 Tikhronike 19:6, 7) Lenkhosi yabese seyikhumbuta labehluleli kutsi nangabe tincumo labatentako tikhombisa lubandlululo nobe bugovu, Nkulunkulu abetawusola bona nganobe ngumuphi umphumela lomubi loba khona.
Nangabe behluleli baka-Israyeli basebentisa leto timiso letiphakeme, lesive besitiva sivikelekile futsi siphephile. Kodvwa uMtsetfo waNkulunkulu bewuniketa timiso lebetisita behluleli kutsi bente tincumo ngekungakhetsi, ngisho nasetimeni letimatima kakhulu. Ngutiphi letinye taletimiso?
TIMISO LEBETENTA KUTSI TEHLULELO TIKHISHWE NGEKUNGAKHETSI
Nanobe behluleli lebebakhetfwa bekufanele kube ngemadvodza lahlakaniphile futsi lanelikhono, bekungakafaneli bakhiphe tehlulelo betsembele ekuhlakanipheni nasemakhonweni abo. Jehova Nkulunkulu wabaniketa timiso nobe ticondziso lebetitawubasita kutsi behlulele ngendlela lefanele. Nati letinye ticondziso letaniketwa behluleli baka-Israyeli.
Hlolisisa indzaba. Asebentisa Mosi, Nkulunkulu wayala behluleli baka-Israyeli watsi: “Hlolisisani imibango yalabanakenu, bese nehlulela ngekungakhetsi.” (Dutheronomi 1:16) Behluleli bangehlulela kahle nangabe sebawatfole onkhe emaciniso endzaba. Ngaleso sizatfu, Nkulunkulu wayala labo lebebehlulela watsi: “Leyo ndzaba niboyihlolisisa niyiphenyisise.” Behluleli enkantolo bekufanele baciniseke kutsi loko umuntfu lamangalelwa ngako “kutfolakala kuliciniso” kucala, ngaphambi kwekutsi bachubeke nelicala.—Dutheronomi 13:14; 17:4.
Lalelani bofakazi baleyo ndzaba. Emavi abofakazi abebalulekile nakusaphenywa indzaba. UMtsetfo waNkulunkulu washo ngalokucacile watsi: “Bufakazi bemuntfu munye abukeneli kutsi kungaze kulahlwe ngabo umbekwacala. Indzaba kufanele ibe nabofakazi lababili nome labatsatfu.” (Dutheronomi 19:15) UMtsetfo waNkulunkulu wayala bofakazi, watsi: “Ungatandzisi tindzaba letingemanga. Ungatihlanganisi nemuntfu lomubi ngekumfakazela.”—Eksodusi 23:1.
Labo labaniketa bufakazi kufanele betsembeke. Sigwebo lebesitfolwa ngulabo labakhuluma emanga enkantolo besisecwayiso kubo bonkhe labo labebatsintseka: “Behluleli kufanele bayihlolisise lendzaba, kepha nangabe lofakazi atfolakala kutsi unemanga ngekunika bufakazi lobungemacebo ngemnakabo, ngako kufanele bente kuye loko abecondze kukwenta kumnakabo. Niyawukukhipha kanjalo-ke lokubi lokumila emkhatsini wenu.” (Dutheronomi 19:18, 19) Ngako-ke, nangabe indvodza icala emanga enkantolo kuze itfole lifa lalomunye, nayo kwakufanele ilahlekelwe lifa layo. Nangabe icale emanga kuze kubulawe umuntfu leyatiko kutsi ute licala, kwakufanele nayo ibulawe. Lesicondziso besikhutsata bantfu kutsi bakhulume liciniso.
Yehlulela ngekungakhetsi. Nasebabutfole bonkhe bufakazi, behluleli bebabese bayahlangana kuze bakhiphe sijubo. Kulapha lapho bekubaluleke khona kakhulu kutsi balandzele nasi sicondziso lebesiseMtsetfweni waNkulunkulu: “Ungehluleli ngekukhetsa, ngekulahla lomphofu ngelicala uvune lomkhulu [lonjingile], kodvwa mehlulele ngekulunga makhelwane wakho.” (Levithikhusi 19:15) Kuto tonkhe timo, behluleli bekufanele behlulele ngendlela lefanele, bangasekeli sincumo sabo endleleni umuntfu labukeka ngayo nobe esikhundleni lanaso.
Letimiso letashiwo eMtsetfweni waNkulunkulu lebewunikwe ema-Israyeli emakhulwini eminyaka, tingasebenta nasetinkantolo lamuhla. Nangabe tilandzelwa, angaphela emaphutsa lentekako nakusingatfwa emacala.
Nangabe timiso letiseMtsetfweni waNkulunkulu tilandzelwa, angaphela emaphutsa lentekako nakusingatfwa emacala
BANTFU LEBEBAZUZA NAKWEHLULELWA NGEKULUNGA
Mosi wabuta ema-Israyeli, watsi: “Ngusiphi nje lesinye sive lesikhulu kangangekutsi singaba nemiyalo nemitsetfo lelungile njengawo wonkhe lomtsetfo lenginifundzise wona lamuhla?” (Dutheronomi 4:8) Kuliciniso kutsi kute lesinye sive lebesitfola letinzuzo. Nakubusa iNkhosi Solomoni, leyafuna kulandzela imitsetfo yaJehova ngesikhatsi iseyinsha, bantfu “babehleti ngekuthula,” futsi baphumelela, “babedla, banatse, bajabule.”—1 Emakhosi 4:20, 25.
Kuyadzabukisa kutsi ema-Israyeli abese ayamshiya Nkulunkulu wawo. Asebentisa umphrofethi Jeremiya, Nkulunkulu watsi: “Njengobe balilahlile livi laSimakadze nje, banakuphi-ke kuhlakanipha?” (Jeremiya 8:9) Umphumela waba kutsi iJerusalema ibe lidolobha “lekucitsa ingati” lebeligcwele ‘tintfo letisinengiso.’ Ekugcineni, labhujiswa futsi lahlala lingenamuntfu iminyaka lengu-70.—Hezekeli 22:2; Jeremiya 25:11.
Umphrofethi Isaya waphila esikhatsini lapho kwakugcwele khona tinkinga ka-Israyeli. Nakabuka emuva, wamemetela liciniso lelikhulu ngaJehova Nkulunkulu kanye neMtsetfo waKhe: “Ngesikhatsi tehlulelo takho tehlela etikwemhlaba, tive temhlaba tifundza kulunga.”—Isaya 26:9.
Ngenjabulo, Isaya waphefumulelwa kutsi aphrofethe ngekubusa kwaJesu Khristu, iNkhosi LenguMesiya, watsi: “Angeke ehlulele ngalakubona ngemehlo akhe, nome ente sincumo ngalakuve ngetindlebe takhe; kodvwa labeswele uyawubehlulela ngekwemtsetfocotfo, labamphofu belive abehlulele ngekungakhetsi.” (Isaya 11:3, 4) Leli likusasa lelimangalisako labo bonkhe labatawube babuswa yiNkhosi lenguMesiya ngephansi kweMbuso waNkulunkulu!—Matewu 6:10.
a Leligama lelitsi Jehoshafati lisho kutsi “Jehova UnguMehluleli.”